Recensie: The chess toolbox
‘The chess toolbox’ is een naam die wat mij betreft nie
t beter gekozen had kunnen worden door auteur Thomas Willemze. De analogie gaat best wel ver: het boek een grote variatie heeft aan gereedschap, de gereedschapskist is op het eerste gezicht wat rommelig (maar is dat niet, kom ik op terug) en, last but not least, het gereedschap is alles behalve bot, krom of verroest. Hoewel IM John Watson in het voorwoord van het boek (beschikbaar in sample pages op newinchess.nl) al een hele mooie recensie schrijft met daarin een goed overzicht van het boek, hoop ik jullie door middel van deze recensie nog een extra kijk te geven op het boek.
Structuur van het boek
Misschien heb ik wel een gevoelige snaar geraakt bij de geordende klusser, maar het beeld dat ik zelf altijd heb gehad van een gereedschapskist is dat er wel eens een paar hamers opgetild moesten worden voordat je de daaronder verstopte schroevendraaier te pakken kon krijgen. Heel even had ik ook dat gevoel toen ik snel door wat hoofdstukken heen bladerde. Afruil, torens, verdediging, aanval, IQP’s, zouden het gewoon allemaal losse onderwerpen zijn die gezamenlijk in de denkbeeldige gereedschapskist gegooid waren, om vervolgens door de lezer gevonden te worden? Nee, totaal niet. Na even rustig de introductie en het eerder genoemde voorwoord doorgelezen te hebben, werd de structuur al aanzienlijk helderder. Het boek bestaat uit vier delen, en ieder deel bestaat weer uit deelhoofdstukken met aan het eind van elk hoofdstuk een groot aantal bijpassende en gevarieerde opdrachten. Per deel is de structuur vrij logisch, met grote verbondenheid tussen de hoofdstukken binnen een deel. Dit wordt ook uitgelegd aan het begin van elk deel. De delen kunnen afzonderlijk van elkaar bestudeerd worden, al is het vierde en laatste deel wel een deel waarin de voorgaande drie delen bij elkaar worden gebracht. Zoals Willemze zelf ook aangeeft in de introductie, draaien alle delen om de coördinatie van de stukken, iets dat wat mij betreft duidelijk naar voren komt in de keuze van de delen en hoofdstukken. Na een toelichting op de stijl van het boek worden de vier delen allemaal hieronder kort besproken in de volgorde van het boek: 1) “exchange your way to victory” , 2) “Unleash your rooks”, 3) Attack and defence” & 4) “getting ready to use your new tools”.
Stijl van het boek
Stijl ligt uiteraard dicht bij de structuur, toch moet hier zeker nog wat toegevoegd worden. Het doel van deze ‘toolbox’ is meer dan enkel het geven van het gereedschap, het legt uit hoe je het gebruikt en waarom je het gebruikt. Zo is een schroevendraaier leuk, maar wellicht wat onhandig als je spijkers door een plank heen wil slaan. Het boek is daarmee, naar mijn idee, echt geschreven door een docent met als doel zijn leerlingen optimaal uit te leggen hoe het zit. Tevens wordt er verwacht van de leerling de hersenen een beetje te gebruiken, omdat er alleen al aan het eind van de hoofdstukken samen zo’n 300 opgaven staan, exclusief vragen tussen de voorbeelden heen. Tot slot wordt er nog gebruik gemaakt van andere leuke toevoegingen die het lezen en trainen leuk maken, een kernvoorwaarde die Willemze stelt aan schaken en schaaktraining.
Deel 1: “Exchange your way to victory”
Zowel qua aantal bladzijden als informatiedichtheid wijkt dit deel af van de daarop volgende delen. Het eerste deel heeft slechts 1 hoofdstuk dat draait om vijf wapens rondom het thema ‘ruilen’. Ik had dit deel graag wat groter gezien. Deels omdat er zo veel interessante informatie in staat dat je er meer voorbeelden van wil zien, deels omdat het overzicht in dit deel wat wegvalt door de hoge informatiedichtheid en subhoofdstukjes. Dat is dan ook alles, want dit hoofdstuk is slechts een voorproefje aan alle goede tips, logica en denkwijzes die de rest van het boek bevat.
Deel 2: “Unleash your rooks”
Soms kan een inzicht op een bepaald onderwerp het mooiste zijn van het boek. Zo’n moment dat je je dat realiseert had ik een beetje toen ik de introductie las van dit deel. Want ja, torens, heeft u wel eens nagedacht over enkel torens? Wat maakt torens goed, dominant, winnaars? Ik mag inmiddels wel zeggen dat ik ze een beetje snap, en dat ze het leuk doen op de 7e rij of op een open lijn, maar echt logisch of systematisch heb ik nog nooit er over nagedacht. En dat is precies wat dit deel doet. Het is een super overzichtelijk deel waarbij wordt ingezoomd op de rol van de torens. Vier hoofdstukken over dit onderwerp bevatten veel mooie voorbeelden en vooral ook veel stukjes uitleg om zo je blik te verbreden naar verschillende opties en om je te helpen in de beoordeling van de stellingen. Al met al een aanrader dit deel!
Deel 3: Attack and defence
Nu de lezer (leerling) optimaal heeft geleerd in welke situaties stukken wel of niet geruild moeten worden en hoe de torens optimaal worden benut, is het tijd voor voor de aanval. En de verdediging. Het leuke namelijk aan dit deel is namelijk dat de verdediging een minstens zo prominente plaats krijgt als de aanval. Door dit deel heen staan nuttige aanvals- en verdedigingsprincipes die cruciaal zijn voor het uitvoeren van een goede aanval. Daarbij wordt er gericht gekeken in twee hoofdstukken naar de leuke en bekende aanvalsthema’s van het ‘Lxh7-offer’, ofwel de ‘Greek Gift’ en naar ‘Lasker’s dubbele loperoffer’ op de koningsstelling, uiteraard vernoemd naar de grote schaker Emanuel Lasker. Tot slot wordt er nog de nadruk gelegd op het belang van toegangsveld in de aanval, en daarmee wordt ook het belang voor de verdediging er mee duidelijk. Ook in dit deel is de informatie overzichtelijk, en kunnen de verschillende thema’s en vuistregels in de verdediging en aanval ook goed worden uitgelegd door het feit dat er telkens naar dezelfde (eerder genoemde) structuren wordt gekeken.
Deel 4: Getting ready to use your new tools
‘… in IQP positions’ had de subtitel kunnen zijn. Want deze geïsoleerde dame-pion structuur wordt als de leidraad gekozen voor dit hoofdstuk. Door weer te kiezen voor een kernstructuur wordt de aandacht volledig gefocust op alle technieken die in de eerdere delen geleerd zijn, zonder dat de lezer zich telkens eerst weer moet focussen op de overige kenmerken van een nieuwe structuur. Daarbij wordt de lezer optimaal getraind in de structuur, een mooi extraatje.
Conclusie
Dit is een boek met grote waarde voor zowel de zelfstudeerders als de trainers. Met de grote hoeveelheid aan tips en de uitdaging in opgaven is het ultiem bedoeld voor iemand die tijd in schaaktraining wil steken. Toch lijkt me dit boek ook goed voor iedereen die ‘even’ een boek open willen slaan en een nuttige les op wil doen, of even willen puzzelen. Voor de trainer die zich richt op de al wat gevorderde spelers zou ik het ook zeker aanraden. Ik ga in ieder geval dit boek zeker gebruiken voor mijn trainingen.
Pagina’s: 285 (introductie + opgaven) & 106 (antwoorden)
ISBN: 978-90-5691-797-5
Link: www.newinchess.com/the-chess-toolbox
Meer recensies? www.schaaksite.nl/category/bk/
