Schaakrubrieken weekend 22 september 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Rammstein van het schaken
Garry Kasparov zei eens over de verschillen tussen hem en Anatoly Karpov dat schakers van hem konden leren en konden proberen hem na te doen. Bij Karpov ging dat niet. Ik begreep wat hij bedoelde. Natuurlijk niet dat anderen door imitatie ook een Kasparov konden worden, maar wel dat zijn methodes konden worden nagevolgd. Intensieve en concrete openingsvoorbereiding en aan het bord een zo agressief mogelijke aanpak en de bereidheid om alles tot in de puntjes door te rekenen. De stijl van Karpov was veel moeilijker te definiëren. Vaak leek er lang niets aan de hand en dan bleken alle stukken van Karpov opeens op de juiste velden te staan en verloor de tegenstander zonder dat die kon bedenken wat hij verkeerd had gedaan. Ik vond de opmerking van Kasparov een compliment voor Karpov. Het mysterieuze is altijd indrukwekkender dan het navolgbare.
Bij Magnus Carlsen en Fabiano Caruana, die in november om het wereldkampioenschap gaan spelen, is er ook zo’n stijlverschil. Carlsen is vaak met Karpov vergeleken, ook door Kasparov, die Carlsens stijl beschreef als „wurgende druk, geen directe klap”. Judit Polgar zei eens dat ze tegen Carlsen het gevoel had dat ze verdronk. De stijl van Caruana is veel directer, vaak met breed opgezette aanvallen. Je ziet waar hij aan bezig is en zijn overwinningen zijn een verhaal dat naverteld kan worden. Is Caruana dan de nieuwe Kasparov? Zulke vergelijkingen gaan natuurlijk nooit helemaal op. Over het bekende cliché dat Carlsen de Mozart van het schaken is, zei Vladimir Kramnik eens dat hij daarover geen mening had, maar dat hij wel wist dat Kasparov de Rammstein van het schaken is. In verwachting van de komende match met Carlsen publiceerde de Rus Alexander Kalinin onlangs bij New in Chess het boek Fabiano Caruana, His Amazing Story and His Most Instructive Chess Games. Hier is een partij die Caruana speelde toen hij 10 jaar was.
Levan Bregadze-Fabiano Caruana, WK tot 10 jaar, Heraklion 2002
1. d4 g6 2. c4 Lg7 3. Pc3 c5 4. d5 Lxc3+ Een riskante zet, maar als wit slap reageert komt hij in het nadeel. 5. bxc3 f5 6. h4 Hier zou het gambiet 6. e4 fxe4 7. f3 zwart hard aanpakken. 6…Pf6 7. Ph3 Pe4 8. Dc2 Da5 9. Ld2 Nog steeds kon wit met 9. h5 of 9. Pg5 agressief optreden. 9…d6 10. Pg5 Pxd2 11. Dxd2 h6 12. Pf3 Nu is alles in orde voor zwart. 12…Pd7 13. e3 Pf6 14. Tc1 Ld7 15. Ld3 0-0-0 16. Db2 e5 17. dxe6 Lxe6 18. 0-0 Ld7 19. Pd2 Lc6 20. Tfe1 The8 21. f3 Dc7 22. Pf1 h5 23. Dc2 Pd7 24. Df2 Pe5 Zwart heeft al zijn stukken goed geplaatst en staat strategisch gewonnen. 25. Le2 Da5 26. Ted1 Da3 27. De1 Kb8 28. Kh1 f4 29. e4 Strategische capitulatie, maar na 29. exf4 zou 29…Pxc4 komen.
Kasparov vergeet even een regel bij eenmalig optreden
Een recente foto van een grimassen trekkende Gari Kasparov achter een schaakbord zorgde voor lichte opwinding. Zou The Boss misschien een terugkeer overwegen in de arena die hij in 2005 plotseling verliet? Helaas is het antwoord op deze vraag een ondubbelzinnig nee. De foto (zie Volkskrant) werd gemaakt tijdens een eenmalig optreden van Kasparov in St. Louis, waar mecenas Rex Sinquefield tien (ex)topspelers had uitgenodigd voor vijf bijzondere matches. In twintig rapid- en blitzpartijen speelden de deelnemers Fischer Random schaak, de variant waarbij de opstelling van de stukken achter de pionnen door het lot wordt bepaald. Voorbereiding is zinloos, omdat pas kort voor het begin van de partijen bekend wordt hoe de beginstelling er uitziet. Fischer Random is populair bij amateurs en professionals. Ze zijn blij even verlost zijn van de soms knellende ketenen van de openingstheorie.
Topalov – Kasparov
Kasparov was gekoppeld aan de Bulgaar Veselin Topalov, in 2005 de tegenstander in zijn laatste toernooipartij in Linares. Dertien jaar later bleken de twee nog steeds aan elkaar gewaagd. Topalov won de rapidmatch met 4-2, Kasparov revancheerde zich in de blitzpartijen met een 7,5-6,5-overwinning. Het niveau van de partijen was, vriendelijk gezegd, wisselvallig.
In de derde rapidpartij vergat Kasparov even een bijzondere regel van het Fischer Random schaak.
13. 0-0-0 Huh? Tja, ook Fischer Random kent de lange en korte rokade. De koning gaat naar c1 en de toren naar d1, waarna zwarts aanvalsplannen op de koningsvleugel van de baan zijn. 13 … Pxe3 De schok trilde nog na. Als Kasparov de rust had bewaard, zou hij deze zet, die alleen wit helpt, hebben vermeden ten gunste van 13 … a5, waarna de pionwinst 14. Pxd5 cxd5 15. Lxd5 e6 16. Lb3 a4 17. Lc2 a3 zwart mooi spel geeft. 14. Lxe3 a5 15. Lxg5! hxg5 16. h4 g4 17. fxg4 a4 18. Lc2 a3 19. b4 b6 20. h5 c5 21. dxc5 bxc5 22. h6 Lxd3 Gedwongen. Na 22 … g6 is de loper voor eeuwig begraven. 23. Txd3 g6 24. b5 c4 25. Td5 Dc7 26. Tf1 Lxg3 27. De3 e6 28. b6 De7 29. Tb5 Wits koningsaanval is voorlopig voorbij, maar de vrije b-pion verhindert serieus tegenspel van zwart. 29 … Dh4 30. Df3 Tad8 31. Th1 Lf4+ 32. Kb1 Df6 33. b7 e5 34. Le4 Da6 35. Tb4 Dd6 36. De2 Kh8 37. Dxc4 f5 38. gxf5 gxf5 39. Lc2 e4 40. h7 Le5 Met 40 … Dd2!, indien mogelijk gevolgd door … Dd2-g2, kan zwart nog taai verweer bieden. 41. Lb3 Kg7? 42. Tb5? Een vlekje. Wit geeft mat in twee met 42. h8D+ Txh8 43. Df7. 42 … Df6 43. Tg1+ Kxh7 44. Df1 Td3 45, Dg2 Lf4 46. Th1+ Lh6 47. b8D Zwart geeft op.
Begrijp wat u doet
Al enige jaren schrijft Herman Grooten een artikelenreeks in het Bondsblad van de KNSB met boven geplaatste titel. In deze serie worden de ideeën achter een opening uitgelegd, dus zonder de lange variantenbomen waar de meeste boeken over openingen vol mee staan. Grooten heeft de Meestertitel maar het succes van zijn activiteiten ligt toch meer in trainen en schrijven dan in de arena. Veel van zijn pupillen zijn Grootmeester: Loek van Wely, Robin Swinkels, Wouter Spoelman, Jan Werle, Twan Burg en Benjamin Bok. Omdat de ruimte in het tweemaandelijkse schaakmagazine beperkt is, wordt de serie uitgebreider in boekvorm uitgebracht onder de titel Begrijp wat je doet; over het plotselinge tutoyeren zal zeker zijn nagedacht.
Deel 1 gaat over De Spaanse en Italiaanse Opening. Op de voorkaft zien we een vermenselijkte schaakdame die lichtjes door de heupen gezakt op strenge wijze een pionnenmeisje de weg wijst, en dat tegen een agressieve rode achtergrond. Ik vermoedde dat dit symbool stond voor het Zuid-Europese temperament maar op Deel 2 Damegambiet staat hetzelfde tafereel, nu in een paarse achtergrond.
Na een inleiding waarin de typerende pionnenstructuur van een opening wordt behandeld, en de daarbij behorende lange strategische lijnen, laat Grooten aan de hand van partijen van topspeler zien
hoe de theorie in de praktijk werkt. Leer van de Meesters!
G. Kasparov – V. Kramnik, Wijk aan Zee 2001
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6 4.0-0 Pxe4 5.d4 Pd6 6.Lxc6 dxc6 7.dxe5 Pf5 8.Dxd8+ Kxd8 De Berlijnse Muur in het Spaans waarop Kasparov tot ieders verbazing stuk ging in het WK2000. Het gaat om de pionnenstructuur: zonder stukken staat wit gewonnen. Zwart handhaaft zich op f5, dus met een witte pion op e4 ipv e5 zou wit ook met stukken zeer kansrijk staan. 9.Pc3 Ke8 10.h3 Le7 11.Lg5 Lxg5 12.Pxg5 h6 13.Pge4 b6 14.Tfd1 Pe7 15.f4 Pg6 16.Tf1 h5 17.Tae1 Lf5 18.Pg3 Pe7 19.Pxf5 Pxf5 20.Kf2 Pd4 21.Tc1 Td8 22.Tfd1 Ke7 23.Pe4 h4 24.b4 Th5?
25.Pg5 Thh8 26.Td3 Pe6 27.Pxe6 Kxe6 28.Tcd1 Td5 29.c4 Txd3 30.Txd3 maar dat was niet voldoende voor winst.
G. Kasparov – M. Najdorf, Bugojno 1982
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.a3 Lb7 5.Pc3 d5 6.cxd5 Pxd5 7.e3 Le7 8.Lb5+ c6 9.Ld3 Pxc3 10.bxc3 c5 11.0-0 Pc6 12.e4 0-0 13.Le3 cxd4 14.cxd4 Tc8 15.De2 Pa5 16.Tfe1 Dd6
22.Ld2! Dxa1 23.Txa1 Lxa1 24.Pxg7 Lxg7 25.Lh6 en zwart gaf op.
Instructief materiaal. De boeken hebben voldoende diagrammen en foto’s van al die meesters van wie we zoveel kunnen leren. Opmerkelijk genoeg kost deel 1 met 144 bladzijden 25 euro (maar wel kleurenfoto’s en gekleurde diagrammen) en deel 2 met 240 bladzijden (zwart/wit) 20 euro. De Belgische Uitgeverij Thinkers Publishing is de laatste jaren goed bezig met als kerntaak: didactische boeken.
Tienduizenden personen, lhbti of niet, spoeden zich iedere week naar de talrijke Nederlandse schaakclubs om hun partij te spelen op allerlei niveaus. Er zijn clubs die een eerbiedwaardige leeftijd bereikt hebben en met een beetje archivaris in hun midden, al of niet professioneel, kunnen ze boekwerken vullen. Maar meestal gebeurt dat niet, vooral uit financiële overwegingen.
Kennelijk was dat voor de schaakclub Bergen geen probleem. Daar zijn inmiddels al twee fraaie gedenkboeken verschenen, Een halve eeuw bedenktijd (1958-2008) en, in 2018, De Berger Variant. Verantwoordelijke is Sjaak Pielaet, die ooit een grootmeester liet terugkomen uit de Verenigde Staten, volgens de apocriefe versie voor één zet. In het boek lezen we het hoe en waarom. Toch houd ik vast aan die ene zet: laat nooit de waarheid in de weg staan van een goed verhaal!
Ik denk dat iedere clubspeler kan genieten van deze twee boeken, omdat veel van wat smakelijk wordt beschreven, op iedere schaakclub gebeurt, al behoort het afslaan van de sigaar in het koffiekopje helaas tot het verleden. Ook beschikt niet iedere club over een oude baas die tijdens de partij in slaap valt. En passant wordt er veel geschaakt in de boeken; het zal u niet verbazen. Een thema is ook natuurlijk de strijd met de Koningsclub Bergen van de beruchte betonkoning Pagel, die de landstitel met zijn geld wist te kopen, helaas tegenwoordig alom gebruikelijk. Beide delen zijn verkrijgbaar voor 25 euro via info@scbergen.nl.
Bij het Joachim Beyer Verlag is een gerenoveerde editie verschenen van Wolfgang Uhlmanns The French Defense (ISBN 978-3-95920-972-4, € 19,80). Aan de hand van 76 veelal eigen partijen geeft de grootmeester een helder inzicht in deze opening, in deze nieuwe druk aangevuld met vijf recente partijen van ‘Franse specialisten’. Door de nieuwe opzet een actueel leerboek voor de student van deze opening, die tegenwoordig wat minder wordt gespeeld. Dat kan zo weer anders wezen, bijvoorbeeld op de komende WK-match.
Ik vond in een tweedehands schaakboek een los blaadje met een partij die laat zien dat het ook in een correspondentiepartij snel mis kan gaan: van Scheltinga-Henriksen 1955 .1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd 4.Pxd4 (dus geen gambiet met 4.Lc4) 4..Pf6 5.Pxc6 wordt nu niet veel meer gespeeld bxc 6.Ld3 d5 7.e5 wordt in de theorie gewaagd genoemd.7..Pg4 8.Lf4 Lc5 9.0-0 f6! Deze zet werd toen gesuggereerd door de Russische grootmeester Keres, een sterke correspondentie-schaker. 10.h3 fxe5 11.hxg4? Kennelijk dacht wit met 12.g5 een aanval te starten, Dxg5 vergetend. 11..exf4 12.c4 0-0 13.Dc2 het logische gevolg van c4 13..Dh4 tegenaanval en dekking van h7.14.cxd5 f3!! en zwart geeft op bv15.Dxc5 Dxg4 16.g3 Dh3 of 15.Dc4 Dg3 of 15.Le4 Ld6 16.g3 Lxg3 of ten slotte15.gxf3 Dg3+ 16.Kh1 Dxf3+ 17.Kg1 Dg3+ 18.Kh1 Lxf2
Partij in de viewer:
Probleem 2699 is een driezet van Eaton.
Spectaculaire seizoenstart van Feygin
Landskampioen LSG (Leiden) begon de nieuwe competitie met een degelijke overwinning (6-4) op Zuid Limburg, een nieuw team dat vrijwel het oude Voerendaal is. Kennemer Combinatie, een jaar eerder kampioen, wordt door velen dit seizoen als favoriet gezien. De Haarlemmers begonnen echter verrassend met een nederlaag (6,5-3,5) tegen HMC Den Bosch. BSG (Bussum) zou het wel eens heel goed kunnen doen en begon prima door in en tegen Apeldoorn met 7,5-2,5 te winnen. Drievoudig landskampioen En Passant (Bunschoten-Spakenburg) is zeker geen favoriet, maar had in de eerste ronde, in een vrij sterke opstelling, wel fors moeten winnen van promovendus De Stukkenjagers (Tilburg). Het werd heel krap 5,5-4,5.
En Passant heeft enkele nieuwe spelers die voor het grote publiek niet zo bekend zijn. Grootmeester Michael Feygin debuteerde geweldig. Hij speelde een partij waar niemand iets van begreep. Omdat de wedstrijd op 5-5 leek af te stevenen, zaten zijn teamgenoten met het zweet in de handen. Des te mooier toen hij tot verbazing van velen de winst binnenhaalde. Foutloos ging het niet, maar ja, welke partij is nou wel foutloos? Het commentaar is gebaseerd op dat van Richard Vedder (En Passant) en Herman Grooten (De Stukkenjagers), die beiden een verslag op Schaaksite schreven.
Van Osch-Feygin
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 Le7 8.Dd2 0-0 9.dxc5 Pxc5 10.0-0-0 Da5 11.Kb1 Pa4 12.Pxa4 Dxa4 13.Pd4 Pxd4 14.Dxd4 Ld7 15.Dxa4 Lxa4 16.Le2 Tfc8 17.Tc1 Le8
Niets wijst er nog op dat dit een bijzondere partij zal worden.
18.h4 b5 19.h5 b4 20.La6 Tcb8 21.h6 g6 22.g4 Lb5 23.Lxb5 Txb5 24.c4 bxc3 25.Txc3 Kf8 26.Thc1 Ke8 27.Tc8+ Txc8 28.Txc8+ Ld8
Wits stukken staan veel beter dan die van zwart. Grooten spreekt al van beslissend voordeel.
29.Ta8 a5 30.a4 Tb7
Een valstrik was 30…Tb4 31.Ld2 Txa4 32.b3 en wit wint materiaal.
31.Ld2 Kd7 32.Lxa5
Beide commentatoren pleiten voor de tussenzet g5 en zwarts enige goede zet is Ke7, maar dat scheelt een tempo op zijn beoogde weg naar het centrum.
32…Lxa5 33.Txa5 Kc6 34.Ta6+ Kc5 35.Ta8
Waarom eigenlijk niet een zet eerder, nu we het toch over tempi hebben? Beter was hier trouwens 35.a5. De h-pion lijkt sterker, maar is langzamer omdat de toren daar onhandig komt te staan.
35…Kd4 36.Th8 Ke3 37.Txh7 d4 38.Th8 Td7 39.h7
Wit geeft het op. Zwart had ook een zet eerder op c8 mogen pakken.
Partij in de viewer:
Voor beginners A7740
Voor gevorderden B7740
De tweezetten 938 van M. Myllyniemi
Bob Wilders in Nederlands Dagblad: “Tienduizenden personen, lhbti of niet, spoeden zich iedere week naar de talrijke Nederlandse schaakclubs om hun partij te spelen op allerlei niveaus.” Wat in hemelsnaam (toepasselijk hier omdat het om een christelijke krant gaat) doet dat lhbti daar?
Waarom toepasselijk omdat het om een christelijke krant gaat?
Ik denk dat SJ met ’toepasselijk’ doelt op het woord ‘hemelsnaam’.
Maar ik struikelde ook direct over de term lhbti. Het is mij een volstrekt raadsel waarom dat genoemd wordt. Misschien heeft het betrekking op iets wat elders op de pagina staat en wat wij niet kunnen zien.
Eenvoudig: 1)… Pxe4 2) Dxe4, d5
Moeilijk: 1)…Te8 nu dreigt er zowel Pa2 als hakken op e5.