Twee presentaties rondom het Damegambiet
Één van de meest gespeelde openingen ontstaat na de openingszetten 1.d2-d4 d7-d5, het Damegambiet. In elk geval zullen deze beginzetten in partijen van clubschakers zeer regelmatig op het bord verschijnen. Vandaar dat het nieuwe boek van ondergetekende, dat de afgelopen zomer is verschenen, de titel heeft gekregen: ‘Begrijp wat je doet deel 2, Damegambiet structuren’. Het boek is een zeer uitgebreide aanvulling op de artikelen ‘Begrijp wat u doet’ die de auteur voor het blad van de KNSB, Schaakmagazine, verzorgt. Dit boek, het tweede in een reeks, geeft een overzicht van stellingen, hun bijbehorende plannen en concepten die ontstaan in het Damegambiet. Het boek is in het Nederlands geschreven en wordt uitgegeven bij de Belgische Uitgeverij Thinkers Publishing.
Magnus Carlsen aan het werk in Wijk aan Zee (foto Frans Peeters)
Van het Damegambiet wordt wel eens gezegd dat elke speler deze opening absoluut een keer gespeeld moet hebben. Vrijwel alle wereldkampioenen hebben de opening op hun repertoire gehad omdat bekend is dat het inzicht in verschillende structuren hierdoor vergroot wordt. Het begrip van de diverse pionnenstructuren, zoals de geïsoleerde pion of de hangende pionnen, is dermate belangrijk, dat hierdoor meer diepgang in het spel kan worden bewerkstelligd. In het boek wordt aangegeven hoe men plannen en concepten kan
afleiden aan de hand van een pionnenstructuur. Via de teaser kan men hiermee al even bekijken hoe dat in zijn werk gaat.
Speciaal voor de geïnteresseerde bezoeker van Schaaksite geef ik hieronder een sterk staaltje dat in het boek is opgenomen waarin de huidige wereldkampioen een oud-wereldkampioen weet te verslaan puur op basis van een zwakte in de pionnenstructuur. De twaalfde zet uit deze partij werd dat jaar uitgeroepen tot het ‘Nieuwtje van het jaar 2016’. Carlsen kreeg de prijs overhandigd, maar schonk hem onmiddellijk aan zijn secondant Jon-Ludvig Hammer, die de geweldige en op het ook zeer bizarre zet in de studeerkamer had bedacht.
Carlsen, Magnus – Kramnik, Vladimir
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6 4. cxd5 exd5 5. Lg5 c6 6. e3 Lf5
De zet van Nigel Short, die erin gelooft dat het speelbaar is.
7. Df3 (Zo dwingt wit een verzwakking in de zwarte pionnenstructuur af.) Lg6 8. Lxf6 Dxf6 9. Dxf6 gxf6 10. Pf3 Pd7 11. Ph4 Le7 12. Pe2!!
Het idee van de zet is eigenlijk heel simpel: wit wil hoe dan ook een paard op veld f5 posteren. Hoe kan dat sneller dan het paard van c3 via g3 om te spelen naar f5? Waarom kijken we niet naar deze zet? Omdat hij er op dit moment erg krom uitziet. De loper op f1 wordt (tijdelijk) ingesloten en de witte koning komt bloot te staan aan een schaakje en zal dus naar d1 moeten. Dat ziet er wat onnatuurlijk uit. Maar zoals we dadelijk gaan zien, komen alle witte stukken mooi en harmonieus te staan, terwijl zwart nog altijd met de slechte dubbelpion op f6/f7 blijft zitten. De normale zet is hier 12. g3 maar de fenomenale tekstzet is bedacht door Jon-Ludvig Hammer, de secondant van Carlsen. Het commentaar van Kramnik na afloop in New in Chess Magazine gaf ook al aan dat het een zeldzaam knappe vondst was. “Het komt bijna niet voor dat een variant die al decennia lang gespeeld wordt, ineens de prullenbak in kan. Na deze zet kan hij echt niet meer gespeeld worden. Voor mij is dit het nieuwtje van het jaar 2016. Ik wist meteen dat ik de keuze had tussen een heel onprettig eindspel (dat juist tegen Carlsen extra onprettig is) of te gaan voor concreet spel in de hoop dat het zou werken, maar ik verloor zonder dat het echt gevecht werd”.
12…Pb6 13. Pg3 Lb4+ 14. Kd1
14…Pa4?
Dit is het ‘concrete’ spel waar Kramnik over sprak maar in de praktijk blijkt het gewoon een slechte zet te zijn. Kramnik had ook gezocht naar een (bruikbaar) alternatief zoals bijvoorbeeld 14…Pc8 15. Pgf5 Pd6 16. Ld3 maar geoordeeld dat het niets was voor hem omdat hij de blokkade op f5 nooit kan breken. Dat is erg frustrerend voor zwart en daarom besloot hij maar te gaan voor de verwikkelingen in de partij.
15. Pgf5 Kd7
Deze zet wordt beantwoord met een kalm doch ijzersterk concept. De rechtvaardiging voor wit zit hem in 15…Pxb2+ 16. Kc2 Pc4 17. Lxc4 dxc4 18. Thb1 en wit wint een mooie pion op b7 terug, waarna hij uitstekend staat vanwege zijn prachtige pionnenstructuur. Toch bleek na afloop dat de zwartspeler zich hierop in had moeten laten. Want na 18…c5 19. a3 La5 20. Pxg6 hxg6 21. Pd6+ Kd7 22. Pxb7 Lb6 23. dxc5 Lc7 24. h3 zou hij meer tegenspel hebben kunnen ontwikkelen als in de partij.
16. Tb1! Ke6 17. Ld3 Thc8 18. Ke2 Lf8
Noodgedwongen trekt hij de loper terug. Mogelijk tegenspel met 18…c5 wordt de kiem ingedrukt met 19. a3! La5 20. dxc5 Pxc5 21. Pd4+ gevolgd door Bxg6 en b2-b4 met stukwinst.
19. g4
Kramnik’s conclusie was: “deze stelling is domweg verloren voor zwart, de rest is niet interessant meer”. Dan is het voor clubschaker juist wel interessant! Want waarom staat wit dan zo overweldigend en hoe zet hij dat voordeel in winst om? Het allerbelangrijkste is dat wit erin geslaagd is om de dubbelpion f6/f7 te fixeren. Zolang wit veld f5 in handen heeft, is alle tegenspel van zwart aan banden gelegd. Daardoor kunnen de stukken van zwart zich niet ontplooien.
19…c5
Hij probeert hoe dan ook iets terug te doen, maar het is gedoemd te mislukken.
20. Pg2 cxd4 21. exd4 Ld6 22. h4 h5
Dit kost iets, maar er is geen alternatief.
23. Pg7+ Ke7 24. gxh5 Lxd3+ 25. Kxd3 Kd7 26. Pe3 Pb6 27. Pg4 Th8 28. The1 Le7 29. Pf5 Ld8 30. h6 Tc8 31. b3 Tc6 32. Pge3 Lc7 33. Tbc1 Txc1 34. Txc1 Lf4 35. Tc5 Ke6 36. Pg7+ Kd6 37. Pg4 Pd7 38. Tc2 f5 39. Pxf5+ Ke6 40. Pg7+ Kd6 41. Te2 Kc6 42. Te8 Txe8 43. Pxe8 Pf8 44. Pe5+ Lxe5 45. dxe5 Kd7 46. Pf6+ Ke6 47. h5 Kxe5 48. Pd7+ Pxd7 49. h7 Pc5+ 50. Ke2 1-0
Wilt u meer weten over de problematiek van het Damegambiet, maar vooral ook kennis maken hoe grootmeesters strategische plannen maken aan de hand van pionnenstructuren? Dan kunt u zich opgeven voor een tweetal trainingssessies die op de zaterdagen 27 oktober en 8 november in Tilburg gehouden zullen worden. Plaats van handeling is de prachtige bioscoop Cinecitta op loopafstand van het Centraal station. Daar krijgt u een levensgroot diagram op een projectiescherm te zien! Voor meer informatie klikt u hier voor de Flyer – Begrijp wat je doet 2 (Damegambiet) of kijk op www.sterkspel.
Voor mensen in het zuiden van het land, is er ook de mogelijkheid om soortgelijke presentaties in Maastricht bij te wonen. Die worden gehouden op de donderdagavonden 29 november en 6 december (over Begrijp wat je doet 2 Damegambietstructuren) en op 14 februari en 21 februari (over Begrijp wat je doet 1 Spaans-Italiaanse structuren). Meer algemene informatie op MagnusMosa en specifiek over de Begrijp wat je doet-sessies.
Leuk en interessant stuk! In mijn database zie ik echter dat de zet 12.Pe2 al een keer eerder gespeeld was, en wel twee jaar eerder in 2014, in de partij Sommerbauer (2397) – Kolar (2313). Feitelijk was het dus geen nieuwtje, zou de prijs dan eigenlijk niet aan Sommerbauer toebehoren?