Recensie: de wereld van het online streamen

Een relatief recent fenomeen is het streamen van games: mensen die een (computer)spel spelen en ondertussen zowel hun beeldscherm als hun webcam-beeld delen met de wereld. Schietspellen als Call of Duty en Fortnite, of een voetbalspel als FIFA worden op deze manier al door duizenden mensen gestreamd en door een veelvoud daarvan live bekeken: gemiddeld kijken er meer dan een miljoen mensen tegelijkertijd live naar dergelijke streams op de grootste streamingsite  www.twitch.tv.

Ook de schakers hebben inmiddels de weg naar het streamen gevonden, en dat is natuurlijk ook een hele logische stap: ons spel wordt al veelvuldig online gespeeld en andermans partijen konden ook in de begintijd al door geïnteresseerden bekeken worden. Voeg daar een webcam en geluid aan toe en je bent een streamer! En niet de minste namen hebben deze stap genomen: onder andere Carlsen en Nakamura streamen regelmatig.

De aantrekkingskracht voor de kijker is dat het zowel leerzaam als vermakelijk is. Laten we beginnen met het leerzame aspect. Om te beginnen kan je jezelf continu testen, door jezelf namelijk de vraag te stellen “wat zou ik in deze stelling spelen?” en direct antwoord te krijgen van de streamer zelf. Soms blijk je het dan beter gezien te hebben dan de speler in kwestie, maar veel vaker is het geval dat die speler meer heeft gezien dan jij – als je tenminste een betere speler aan het volgen bent. Het helpt hierbij dat de streamer vaak ook hardop praat – wat de kijker een unieke inkijk geeft in het gedachteproces van de speler. We horen de zogenoemde ‘zelfspraak’ van de streamer: de motiverende of instructionele uitspraken die bij sterke spelers vaak positief en helpend is. Een mooi voorbeeld hiervan vind ik deze partij van de Nederlandse IM Stefan Kuipers – online bekend als TricksOnly:

Een ander punt wat ik zelf heel inzichtelijk vond: het feit dat ook de sterkste spelers van de wereld goed met hun emoties moeten leren omgaan. Neem bijvoorbeeld dit voorbeeld van Nakamura die hier onterecht van Carlsen verliest:

At least he tried to hide his laughter… 😄 #BlitzBattle pic.twitter.com/kMhlD5XmOm

— Dan (@AntonSquaredMe) October 27, 2016

Het is lastig voor te stellen dat hij in de hieropvolgende partij stellingen even objectief zal beoordelen als hij normaal gesproken doet – hoewel hij zich waarschijnlijk beter herstelt dan de meesten van ons.

De emoties van de streamers zorgen ook voor het vermakelijke aspect. YouTube staat vol met blunders van allerhande streamers en het blijft leuk om die te zien. Wat te denken van deze twee blunders van GM Eric Hansen, de oprichter van ChessBrah – waarschijnlijk de bekendste stream van het moment:

ChessBrah is een collectief van voornamelijk grootmeesters, waar behalve Eric Hansen ook Aman Hambleton en onze eigen Robin van Kampen regelmatig online spelen – vaak met energieke muziek op de achtergrond en zoals verwacht partijen van hoog niveau. Ook Yasser Seirawan komt regelmatig langs en hij blijkt een fantastische chemie te hebben met Eric Hansen – zie bijvoorbeeld dit compilatiefilmpje:

En dat brengt me op het tweede vermakelijke aspect van de schaakstreams: als je vaker kijkt naar een bepaalde stream ga je steeds meer meeleven met de streamers en wil je des te meer weten hoe hun verhaal verdergaat. ChessBrah-kijkers konden zo aanschouwen hoe Aman Hambleton een weddenschap aanging om zijn baard te laten staan tot hij grootmeester was geworden – en uiteraard ook hoe die baard eraf ging toen hij bijna een jaar later ook daadwerkelijk grootmeester was geworden.

Say goodbye to the bearded buddy, and hello to clean shaven GM Aman Hambleton! Aman about to shave his beard on stream!!! Tag everyone for the Chessbrah event of the year!t.co/GbIDgOeIQ5#timetoshavethebeast pic.twitter.com/JR6cr3yhS8

— chessbrah TV (@chessbrahTV) January 1, 2018

Inmiddels hebben de ChessBrahs hun werkzaamheden verder uitgebreid tot toernooibecommentariëring, wat bijvoorbeeld bij het Kandidatentoernooi of de World Cup van 2017 veel interessante televisie opleverde dan de officiële stream.

Een klein overzicht van andere bekende streamers: Carlsen: streamt zoals gezegd met enige regelmaat. Eén van mijn favoriete recente streams is die waarbij we Carlsen op een ontspannen schaakavondje mochten aanschouwen: hij zat biertjes te drinken, rapper Eminem te luisteren en ondertussen gehakt te maken van de ene GM na de andere. GM Andrew Tang: een jonge GM die bijna uitsluitend ‘bullet’ (1 minuut p.p.p.p.) of het nog maniakalere ‘hyperbullet’ (30 seconden per partij) speelt. Is daar dan ook extreem goed in en speelt nog op hoog niveau met slechts een paar seconden op de klok. CM Kingscrusher: een iets minder sterke speler die erg emotioneel wordt bij zowel winst- als verliespartijen en dat ook heel duidelijk laat blijken. Soms wens ik dat mensen ook in de schaakzaal hun emoties zo de ruimte zouden mogen geven – ik denk dat dat schaken een veel interessante kijksport zou maken. Tihon Chernyaev: een achtjarig Oekraïens jongetje dat als doel heeft om de jongste GM ter wereld te worden en daarvoor onder andere dagelijks online speelt en streamt.

Concluderend worden schaakstreams hoe dan ook een steeds groter fenomeen, zeker aangezien de schaakwereld zich steeds meer online bevindt. Dagelijks verschijnen er nieuwe streamers en het is een fluitje van een cent om het zelf ook een keer te proberen. Voor de kijker is het zowel leerzaam als vermakelijk: je krijgt een inkijkje in het hoofd van een andere speler en de ups en downs van die persoon zijn bijna alsof je het zelf meemaakt. Het is misschien wat onwennig in het begin, maar het verschilt in feite niet zoveel van het kijken van een fysieke sport, zoals deze strip heel subtiel weergeeft. Ik blijf in ieder geval met veel plezier kijken!

Om af te sluiten nog een supergoed fragment: de sprakeloosheid na de blunder is zó oprecht dat dit filmpje me blíjft boeien :-).

Een overzicht van onze recensenten en hun recensies staat hier.