Schaakrubrieken weekend 20 oktober 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Carlsen blijft een haartje voor
Zoals een wielrenner als voorbereiding op een grote wedstrijd nog een kleine koers rond de kerk rijdt om de snelheid in de benen te krijgen, zo deed Magnus Carlsen een paar weken voor zijn tweekamp om het wereldkampioenschap tegen Fabiano Caruana mee aan het Europese clubkampioenschap in het Griekse vakantieparadijs Porto Carras. Hij speelde voor de Noorse Valerenga Sjakklubb, genoemd naar een wijk in Oslo.Woensdag was er in de voorlaatste ronde een belangrijke partij. Carlsen speelde tegen Ding Liren, die uitkwam voor Alkaloid, een team uit de Macedonische hoofdstad Skopje dat bestond uit twee Chinezen, twee Russen, twee Oekraïeners en twee Macedonische reserves.
Voor Ding, de onoverwinlijke Chinees, zou verlies het eind betekenen van zijn indrukwekkende serie van meer dan 90 partijen zonder nederlaag. Carlsen zou als hij verloor zijn eerste plaats op de ratinglijst verliezen, die hij sinds 2011 ononderbroken had ingenomen. Caruana zou dan die plaats innemen. Ach, wat zou het als je wereldkampioen bent, kun je denken. Maar kort geleden zei Carlsen dat hij aan die eerste plaats op de ranglijst nog meer hechtte dan aan zijn wereldkampioenschap. Misschien was het een vorm van psychologische intimidatie. Voor de uitdager is een tweekamp om het wereldkampioenschap het hoogtepunt van zijn leven, maar dan impliceert de man die al sinds 2013 kampioen is, dat het voor hem niet zo belangrijk meer is.
In die partij in Porto Carras liep Ding Liren geen moment gevaar. Integendeel, Carlsen kwam aan de rand van de afgrond en Ding had hem er een paar keer in kunnen duwen. Dat lukte niet en het werd remise. Op de ratinglijst blijft Carlsen een haarbreedte voor op Caruana. Die partij was te lang om hier te ontleden, dus ik kies voor een vrolijk gambietpartijtje van een Nederlander, die voor de Belgische club L’Échiquier Amaytois speelde. Aangelokt door zon en zee en een luxueus hotel waren er overigens vijf Nederlandse teams in Porto Carras, die geen hoge ogen gooiden. Het toernooi werd gewonnen door de gestaalde kaders van Bronzen Ruiter uit Sint Petersburg onder leiding van Peter Svidler.
Konstantionos-Spyros Liodakis (Chania Chess Academy, Griekenland) – Roeland Pruijssers, EK clubteams Porto Carras 2018
1. e4 e5 2. f4 d5 3. exd5 exf4 4. Pf3 Pf6 5. d4 Pxd5 6. Lc4 Le7 7. 0-0 g5 8. Te1 Lg4 9. Txe7+ Alle remmen los. Na het normale 9. Pc3 zou wit behoorlijke compensatie voor de gambietpion hebben. 9…Pxe7 10. Lxf7+ Kxf7 Dapper en ook goed. Het bescheiden 10…Kf8 was ook mogelijk. 11. Pxg5+ Kg6 12. Dxg4 Dxd4+ 13. Kh1
Partij in de viewer:
Eerste plaats Magnus Carlsen staat onder druk
Wereldkampioen schaken Magnus Carlsen erkende ¬onlangs dat hij onder druk staat nu zijn eerste plaats op de wereldranglijst voor het eerst sinds 2011 in gevaar is: ‘Ik zou graag een saai, politiek correct antwoord geven, maar de waarheid is dat het me wel degelijk dwarszit. ¬Zeven jaar lang heb ik elke dag de lijst aangevoerd. Het is onaangenaam dat Fabiano Caruana me nu op de hielen zit.’ Het Skype-interview vond plaats ¬tijdens de Olympiade, waar de sterk spelende WK-uitdager Caruana zijn achterstand op de afwezige Carlsen verkleinde tot 7 ratingpunten. Twee ¬weken later is dit gaatje geslonken tot 2,4 punt na een niet bijster indrukwekkend optreden van Carlsen in het toernooi om de Europa Cup voor clubteams. In de aanstaande tweekamp van de Noor en de Amerikaanse-Italiaan zal naast de wereldtitel ook de eerste plaats op de ranglijst op het spel staan.
Vriendenteam overtrof verwachtingen
Carlsen vertegenwoordigde in het Griekse vakantieoord Porto Carras de club Valerenga uit Oslo met een ¬vriendenteam dat de verwachtingen ver overtrof. Dankzij een paar ¬miraculeuze ontsnappingen stond ¬Valerenga na zes ronden bovenaan en was een sensatie nabij. Helaas liet het fortuin op de slotdag het team in de steek. Blunders van de Zweed Grandelius en de Bosniër ¬Predojevic waren fataal in de ¬wedstrijd tegen de toernooiwinnaar, Bronzen Ruiters uit Sint-Petersburg. De bijdrage van Carlsen bestond uit één overwinning en vijf remises. na partijen waarin hij nauwelijks kansen kreeg. Eenmaal leek een ¬nederlaag onvermijdelijk. Tegen de Chinees Liren Ding, de kopman van de Macedonische club Alkaloid, moest hij na een zware fout tot het uiterste gaan om een half punt en de eerste plaats op de wereldranglijst te redden.
23. g4? d4 24. Tf3 Pxg4! Niet 24 … Lc6? 25. Txf6 gxf6 26. Kh2 Lf3 27. Tg1. 25. Te1 Weinig hoop biedt 25. hxg4 Lc6 26. Le2 Te7 27. Kf1 Th1+ 28. Kg2 Txd1 29. Lxd1 Te1 30. Pb2 g5. 25 … Pf6 26. Pb6 Lc6 27. Tg3 g5 Onnodig geeft zwart veld f5 uit handen. Veel sterker is 27 … g6. 28. Te5 Ph5 29. Lf5! Tf4 30. Tg4 Lf3 31. Txf4 Pxf4 32. Pd7 c4 33. bxc4 Txc4 34. Txa5 Tb4 35. Kh2 Tb1 36. Pe5 Th1+ 37. Kg3 Ld5 38. f3 Te1 39. Pd3 Tg1+ 40. Kf2 Tg2+ 41. Ke1 Te2+ 42. Kf1 Lc4 43. Kg1 Tg2+ 44. Kh1 Lxd3? Na deze ruil wordt wits door de loper ondersteunde vrije a-pion te sterk. Met 44 … Txc2 45. Pxf4 Tc1+ 46. Kg2 gxf4 47. Ta8+ Kg7 48. Td8 Kf6 49. Le4 Ke5 behoudt zwart beslissend voordeel. 45. Lxd3 Tg3 46. h4 Th3+ 47. Kg1 Txh4 48. Lf1 Kg7 49. a4 Pg6 50. Tc5 d3 51. a5 dxc2 52. Txc2 Ta4 53. a6 h5 54. Tc5 Kf6 55. Tc6+ Kg7 56. Tc5 Kf6 57. Tc6+ Kg7 Remise.
Partij in de viewer:
Wereldschaakdag
Op 13 oktober was het wereldschaakdag, een initiatief vanuit Budapest van de Polgar-zussen onder de noemer ‘chess-connect-us’. Veel landen deden mee: China, India, Amerika, Canada, Mexico, Venezuela, Chili, Nepal, Bahrein, Botswana, Spanje, Servië, Tsjechië, Azerbeidzjan om er maar een paar te noemen. Overal werden activiteiten ontplooid met lessen, toernooitjes, simultaans, kunst, dans en spel. Onze KNSB-voorzitter Marleen van Amerongen wilde het initiatief ook goed aanpakken en vond een ongekend enthousiasme op Schiermonnikoog. Door de inspirerende inzet van burgemeester Ineke van Gent en haar team, werd Schiermonnikoog het eerste schaak-eiland ter wereld. Hotels en restaurants deden mee, er kwamen twee permanente schaakzitjes in het park vlak naast het grote bronzen standbeeld van een monnik (schier = grijs (vanwege de grijze pijen) en oog = eiland). Speciale schaakborden waren gemaakt, met witte en rode stukken en op het bord een afspiegeling van de twee vuurtorens en het eiland. Schrijfster Joyce van der Meijden las voor uit haar eigen boek ‘Simon de schaker’. Er moesten extra boten worden ingezet om de vele kinderen op tijd op het schaakeiland te krijgen. De bedoeling is om op de veerboten de kunstzinnige borden in de tafels te verwerken zodat je gedurende het kleine uur van de overtocht kunt spelen. Omdat veel ouders er gelijk een korte vakantie aan vastplakten had men mij gevraagd om een stoomcursus te geven. Het was een genoegen om de moeders en vaders uit te leggen waarom schaken leuk en zinvol is voor een kind, we namen de loop van alle stukken door en tussendoor vertelde ik iets over de rijke geschiedenis. Na afloop was er bij velen de intentie om samen te leren met de kinderen. Wie weet volgend jaar een ouder+kind toernooi?
Om te laten zien waarom de dame het sterkste stuk is, zetten we een dame op c2 met de vraag: op hoeveel manieren kan deze dame het veld b7 bereiken in twee zetten? Een toren kan in maximaal twee zetten ieder veld bereiken op het bord. Maar een dame is veel flexibeler. Ziet u ook dat 2.Db7 op negen manieren kan?
We zetten een koning op b1 en de vraag is: op hoeveel manieren kan de koning in vier zetten veld f3 bereiken? Dat blijken er verrassend veel en vaak is in een partij maar één manier de beste.
Een aardige opgave van G. E. Carpenter, gepubliceerd in Pittsburgh Gazette Times 1912. De zwarte koning staat op dit moment pat en kan na 1.Ke4! slechts pendelen tussen a8 en b8. Dat brengt de oplossing dichterbij want na 1…Ka8 2.Kd5 Kb8 3.Kc6 Ka8 opent wit de diagonaal en pakt gelijk veld b8 af 4.Kc7 mat.Er bestaat een typisch optische vergissing met de loop van de koning: men denkt vaak dat de afstand tussen a8 en h8 korter is dan tussen a8 en h1, terwijl het in beide gevallen zeven zetten zijn.
Een mooi voorbeeld van een opmerkelijke koningswandel. Het probleem is dat wanneer de koning direct oploopt om zijn pionnen te escorteren, het paard kan ingrijpen: 1.Kh4 Pe7 2.d6 Pf5+ en remise. Ook niet goed is 1.Kh2? Kg7 2.d6 Kf6 3.Kh3 Ke6 4.Kh4 Kxd6 5.Kg5 Ke7! 6.h6 Kf8 7.h7 Kg7 en remise. Goed is 1.d6 Pf6 2.Kh2! Pas op: 2.Kg2? Pxh5 3.d7 Pf4+ en 4…Pe6 en wit heeft niets meer, net zo min als na 2.Kh4? Kg7 en er komt weer een remiserende paardvork. 2…Kg7 3.Kg1! Kh6 zwart heeft geen keus: 3…Kf8 4.h6 wint vanzelf. 4.Kf1! Kg7 5.Ke1! Kh6 6.Kd1! Kg7 7.Kc2 Kh6 8.Kb2! Alleen zo en niet 8.Kb3/c3d3? want dan komt het paard tot leven. 8…Kg7 9.Ka3! Kh6 10.Kb4! Kg7 11.Kc5 en wit wint want zwart zal zijn paard moeten offeren voor de d-pion.Een studie waarmee J. Bán de eerste prijs won in 1961.
De bijna duizend bewoners van Schiermonnikoog hebben nu kennis gemaakt met de schaaksport, we zijn nieuwsgierig naar de voortgang.
De Schaakolympiade in het Georgische Batumi was een grote happening, of moet je tegenwoordig ‘event’ zeggen? Met duizenden deelneemsters, deelnemers, officials, journalisten en toeschouwers. In de eerste rondes zijn er natuurlijk grote verschillen tussen de toplanden en spelers uit Palau, Sao Tome en Principe of Swaziland, om maar wat te noemen. Als de kaarten zijn geschud, zo na ronde 4, spelen er gelijkwaardige teams tegen elkaar, zowel wat de wereldtoppers betreft als de beginners en clubspelers onderaan. En meedoen is belangrijker dan winnen (zoals het olympisch ideaal was). Maar Giri had ook een makkie aan de enige grootmeester uit Tadzjikistan, Amonatov, met zwart nog wel: 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.h3 e6 7.g4 Pfd7 de laatste zetten van wit wekken de indruk dat je zo de zwarte koningsstelling onder de voet kunt lopen. 8.Le3 Le7 9.g5 wit stoomt door 9.b5 10.h4 Lb7 11.a3 Pc6 12.Dh5 dat viel te verwachten, maar zwart rokeert rustig: 12..0-0 13.0-0-0 Da5 14.Lh3 wit blijft geloven 14.b4 15.axb? verdedigen is kennelijk niet zijn ding, Pb3 was nog wat 15.Pxb4,zwart staat gewonnen 16.Kb1 Pc5 17.Lf5?? nu al wanhoop 17.exf5 18.Pxf5 Lxe4 19. Pxe7+ toch een keer schaak gegeven! 19.Kh8 20. Lxc5 Lxc2+ 21.Kc1 dxc5 wit geeft op, bepaald niet te vroeg.
New In Chess verblijdde de schaakwereld met het boek van Carsten Hansen The Full English Opening (ISBN 978-90-569-1776-0 € 24,95). Op meer dan 450 pagina’s wordt alles na 1.c4 uit gekruist en op de tafel gelegd, zowel voor de wit- als de zwartspeelster, zowel voor de clubspeler als de meester die zich wil verbeteren. De opening past ook bij alle speelstijlen en de auteur legt ook duidelijk uit hoe uit bepaalde varianten de middenspel-stellingen ontstaan die men al dan niet wil nastreven. Over de Engelse opening is voorlopig het laatste woord gezegd; eveneens via NIC komen de Chess Lessons van de man die door sommigen beschouwd werd (hij overleed in 2016) als de beste instructeur van deze tijd: Dvoretsky, Solving Problems, Avoiding Mistakes, welke schaker wil dit niet? (Russell Enterprises, 978-1-941270-70-7 € 24). Een uitmuntend en helder leerboek voor een ieder die de eerste beginselen beheerst en nu wil gaan begrijpen wat het centrale idee is in de partijstelling die zij of hij samen met de tegenstander op het bord heeft getoverd. Mark Dvoretsky leert de lezers hoe te beslissen op grond van een precieze doorrekening van de varianten. Vooral de laatste twee hoofdstukken laten zien hoe de auteur ook voor topspelers de training heeft aangepakt door diverse posities uit een partij te analyseren en door te spelen. Het bijzondere is ook dat men bij het volgen van partijen zo kan begrijpen waardoor grootmeesters bepaalde fouten maken. Hierbij gaat het natuurlijk niet om schaakblindheid, hoewel ook dat veroorzaakt kan worden door een verkeerd plan. Geen gemakkelijk boek, maar schaken is ook niet gemakkelijk. Dit boek maakt nieuwsgierig naar andere leerboeken van Dvoretsky.
Partij in de viewer:
Probleem 2703 is een 3-zet van Albarda:
Europacup niet veel meer dan vakantietoernooi
In Griekenland vond afgelopen week de Europacup voor clubteams plaats. Vijf Nederlandse teams namen deel aan het toernooi in Porto Carras, een populair vakantieoord in het noordoosten, nabij Thessaloniki. Jelmer Jens van LSG (Leiden) schreef in zijn eerste verslag op de clubsite dat ze in een vijfsterrenhotel zaten met drie maaltijden per dag bij temperaturen tot 25 graden, maar dat er buiten het hotel weinig te beleven was. Maar ze kwamen ook om te schaken, vulde Jens aan en dat was een terechte opmerking. Want nota bene LSG was een van de twee Nederlandse ploegen die in een representatieve samenstelling naar Griekenland waren gereisd. Ook BSG (Bussum) had een serieus team, maar En Passant (Bunschoten-Spakenburg), Kennemer Combinatie en Apeldoorn speelden met een team dat zich in de Nederlandse competitie moeilijk op het hoogste niveau zou kunnen handhaven. De meeste spelers gaven zelf ook toe dat het een leuk vakantietoernooi was. De eindstand kan ik hier nog niet melden, maar hoger dan de middenmoot zullen de Nederlandse teams niet gekomen zijn. Een persoonlijk succesje was er voor LSG’er Arthur Pijpers, die remise speelde tegen wereldtopper Arkadij Naiditsch.
De krachtsverschillen in het toernooi waren groot. Robert Ris (BSG) liet zien hoe makkelijk je soms kunt winnen van een veel lager ingeschaalde speler.
Ris-Liodakis
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ld3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.c3 c5 6.f4 Pc6 7.Pf3 Db6 8.Lc2 Le7 9.0-0 Pf8 In drie zetten van g8 naar f8. Dit wijst erop dat er iets mis is met de zwarte stelling. 10.Kh1 Ld7 11.dxc5 Lxc5 12.b4 Le3 Logisch dat zwart niet ook deze loper wil terugtrekken, maar hij komt voor een nare verrassing te staan. 13.Lxe3 Dxe3 14.b5
En Passant speelde zonder grootmeesters en de spelers gaven grif toe dat ze blij waren dat het toernooi in een dergelijk vakantieoord werd gespeeld. Op hun eigen niveau gingen ze echter wel degelijk tot het uiterste. Veteraan Sjoerd Drent, in de eigen competitie speler van het tweede team, won een makkelijke partij van een speler met juist een veel hogere rating.
Drent-Nordquelle
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.Pge2 Pc6 Alleen zwartspelers die dol zijn op verdedigen laten zich op 4…dxe4 5.a3 Lxc3+ 6.Pxc3 f5 7.Lc4 in.5.a3 La5 6.Le3 Pge7 7.Dd3 0-0 8.0-0-0 a6 9.g4 b5 10.Lg2 b4 11.Pa4 bxa3 12.bxa3 Wits koningsstelling lijkt niet prettig, maar zwart stormt er niet zomaar op af. 12…Pg6 13.h4
Partijen in de viewer:
Voor beginners A7764
Voor gevorderden B7764
In de schaakrubriek van vorige week is foutief tekstbestand geplaatst. De diagrammen correspondeerden niet met de tekst. Excuses hiervoor. In deze aflevering volgt alsnog de juiste tekst.
In de Georgische stad Batumi is vorige week de 43e olympiade voor landenteams afgesloten. In een spannende wedstrijd slaagde China erin om de sterke Verenigde Staten op een gelijkspel te houden. Zodoende eindigden beide landen bovenaan met negen matchpunten. Ook Rusland bereikte dit aantal. China werd op tiebreak eerste. Het is bijzonder dat de drie grootmachten, ook op schaakgebied, tegelijk eindigden. De drie teams verloren allemaal één wedstrijd, wonnen er acht en speelden tweemaal remise. In de finale scoorde de Chinese kopman Ding met zwart een mooie remise tegen nummer 2 van de wereld Caruana (VS).
Caruana – Ding
1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. e3 Lb4 5. Dc2 Lxc3 6. Dxc3 De7 7. d4 Pe4 8. Dd3 exd4 9. Pxd4 0-0 10. Le2 Db4+ 11. Kf1 De7 12. f3 f5!?
De Nederlandse heren lieten het in de twee laatste ronden flink afweten. Er was tot en met de negende ronde –toen het team veertiende stond – nog enig uitzicht op een hogere plaats. Maar dat werd niet verzilverd. Het verlies in de tiende ronde tegen India is nog te begrijpen, maar het verlies tegen Mongolië in de laatste ronde was beneden de maat. Het team moest de laatste ronden wel zonder de Nederlandse kampioen Tiviakov spelen, wat betekende dat Nederland geen reservespeler had. Gelukkig is er ook positief nieuws te melden over het team. De kopman van Nederland, Anish Giri, behaalde een bronzen medaille wegens zijn ongeslagen prestatie aan het eerste bord.
Partij in de viewer:
Mooi dat we dankzij deze rubriek de partij Carlsen-Ding konden volgen, al was het deze keer niet met een viewer. Is Ding ongeslagen sinds zijn match over vier partijen tegen Giri in augustus 2017, toen hij een partij van Giri verloor?
Bij een vriendin zag ik de schaakrubriek van Het Parool van Max Pam met een mooie partij van een heel jonge kandidaat grootmeester uit Rusland. Kan die rubriek misschien ook op de schaaksite verschijnen?
a. Partijen zijn toegevoegd, kon door tijdgebrek niet eerder.
b. Van Max Pam hebben we helaas geen toestemming. Hier kunnen wij dus niets aan doen.
Op de notatie van schaakpartijen zit geen copyright, toch?
Nee, iedereen mag hier een partij plaatsen die in de rubriek van Max Pam stond. Dat zal hij zelf ook niet tegenspreken. Uitzondering is misschien als hij door speurwerk een partij heeft ontdekt waarvan niemand anders de notatie heeft. Dat lijkt hier niet het geval.
Voor zover ik het uit mijn herinnering kan terugroepen ging die schaakrubriek over de 12 jarige Oezbeekse schaker Sindarov, die dit jaar drie GM resultaten behaalde en na Karjakin de jongste grootmeester zal zijn. Sindarov scoorde in het sterk bezette toernooi van Voronesj in juni een half punt beter dan Tiviakov. Hij scoorde in het jeugdwereldkampioenschap U20 van september een half punt minder dan Jorden van Foreest. En hij won in oktober een minder sterk bezet toernooi in Boedapest met 7 uit 9. Een fraaie aanvalspartij met een mooie combinatie aan het slot geef ik hier. www.365chess.com/view_game.php?g=4134264
Is het een kwestie van dat Max Pam en/of het blad waarin hij schrijft daar geld voor wil zien (wat oké is in deze commerciële maatschappij en hoeveel is dat dan?) of is het dat ze het uit een principieel punt niet doen? Of iets anders? Misschien krijgt een lezer een idee om het alsnog voor Schaaksite voor elkaar te krijgen.