“Schaken als Raemon Sluiter” door Jan Willem Duijzer. Column van Schaakvereniging Promotie

Columns 28 december 2018 21:01 rudimatai 2

Veel sporters zullen de neiging hebben om tegen een sterkere tegenstander hun huid zo duur mogelijk te verkopen en zich dus eigenlijk neer te leggen bij een nederlaag of op zijn best een gelijkspel. Zo niet Raemon Sluiter.
Onlangs maakte hij in een interview een opmerking die mij intrigeerde, namelijk dat het een uitdaging is om wedstrijden te winnen zelfs als je zwakker speelt dan je tegenstander. Als je merkt dat je bij een tenniswedstrijd niet “mee kunt komen” met je tegenstander, dan kun je op verschillende manieren je spel aanpassen om toch te winnen. Er zijn volgens Sluiter altijd mogelijkheden om een sterkere tegenstander aan te pakken. Een paar van zijn tips:

1. Speel alles zo eenvoudig (lees: risicoloos) mogelijk terug en laat je tegenstander de winnende (lees: risicovolle) punten maar maken. Wie weet kantelt daardoor de wedstrijd.
2. Ontregel het spel van je opponent door een ander speltype te kiezen, door bijvoorbeeld trage of hoge ballen te slaan of door afhankelijk van de situatie te kiezen voor ‘spin’ (voorwaarts effect) of ‘slice’ (achterwaarts effect).

Zoek met andere woorden naar de zwakke plekken van je tegenstander, die in de tennissport overigens heel situationeel kunnen zijn, afhankelijk van de baansoort, de bal, het weer, de sfeer op de tribune en ga zo maar door.
Raemon Sluiter, die deze week werd bekroond als sportcoach van het jaar, was in bepaalde opzichten een vrij beperkte speler. Zijn dubbelhandige forehand vormde voor hem een nadeel en op het gebied van snelheid en kracht blonk hij niet uit. Ook op mentale hardheid heb ik hem nooit kunnen betrappen. Maar een slimme speler was hij zeker wel. Een theorie is dat hij juist daardoor een goede coach geworden is. Hij moest het hebben van zijn inzicht in het spelletje en van zijn wedstrijdtactiek. Elementen waarmee hij als speler tot de subtop reikte, maar waarmee hij als coach pas echt het verschil kan maken.
Hoe zou Sluiter als schaakcoach zijn? Zou hij Giri kunnen helpen om van Carlsen te winnen? Of u als clubspeler met een rating van 1800 van een speler met 200 elopunten meer? Ik denk dat Sluiter daar niet van zou terugschrikken. Adviezen in zijn stijl zijn:

1. Kies geen opening die u goed ligt (want daar wordt die sterkere tegenstander niet zwakker van), maar kies vooral een opening die hem niet goed ligt.
2. Provoceer hem met uw speltype. Heeft hij haast, speel dan langzaam. Valt hij graag aan, kies dan voor een solide systeem. Bouwt hij graag een klein voordeeltje op om in het eindspel te winnen, kies dan voor meer risico.

Een advies voor Giri dat bij Sluiter zou passen is om Carlsen mentaal te prikkelen. Bijvoorbeeld door een kritisch boek over zijn partijen te schrijven of door hem op een serieus mentaal gebied, bijvoorbeeld concentratie of vechtlust, zichtbaar af te troeven.
Ter relativering. Het is overigens nog maar de vraag of met Raemon Sluiter de goede coach van Kiki Bertens op het podium stond. Opvallend is immers vooral dat ze de laatste twee jaar enorme stappen gezet heeft op het gebied van haar fysieke conditie, waardoor ze gewoon meer ballen haalt en zich dus ook sterker voelt. Haar fitnesscoach was misschien wel belangrijker dan Sluiter. En zo geldt ook voor schakers dat oefeningen in tactiek en techniek uiteindelijk belangrijker zijn dan alle aandacht voor de overkant van het bord.