Schaakrubrieken weekend 29 december 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Heb de nederlaag lief
Er waren lijstjes voor de verkiezing van de beste schaakman en schaakvrouw van het jaar, de beste partij, de mooiste combinatie en het beste eindspel. Het was goed om te zien dat veel van de genomineerde partijen hier al getoond waren. Het fenomeen van het jaar was ongetwijfeld AlphaZero, het computerprogramma dat zichzelf niet alleen schaken leerde, maar ook go en shogi, het Japanse schaak. AlphaZero won overtuigend van Stockfish, het programma dat vroeger het sterkst was. De tijd dat schaakprogramma’s hun kracht bewezen door van mensen te winnen is voorbij, een gepasseerd station.
In The New York Times stond deze week een artikel van de wiskundige Steven Strogatz waarin die opperde dat AlphaZero waarschijnlijk belangrijke schaakprincipes kende die voor mensen ondoorgrondelijk waren. Strogatz zag een toekomst voor zich met een opvolger van AlphaZero die hij AlphaInfinity noemde, waarin het op alle gebieden zo zou zijn. De mens zou dan aan de voeten van het orakel zitten en luisteren. Met de wetenschap zou de mens zijn eigen rol gereduceerd hebben tot die van een onmondige toeschouwer. Het zou een comfortabel leven zijn zonder ziektes en met grote welvaart, want AlphaInfinity zou goed voor ons zorgen.
Voor wie griezelt, biedt Strogatz de troost dat de mens in zijn eerste 300.000 jaar ook niet veel wist en dat de mens van straks nog steeds dierbare herinneringen zal hebben aan het korte interval van een paar duizend jaar waarin het menselijk vernuft er toe deed. Op de shortlist van de mooiste combinaties van 2018 op de website van ChessBase was er een die ik nog niet eerder had gezien. Het begint met de stelling van het eerste diagram, maar wat er aan vooraf gaat is ook spannend.
Voor het nieuwe jaar wens ik u mooie overwinningen en als het wat minder gaat, zijn er de regels van de dichter J.C. van Schagen (1891-1985): „Zoo is de nederlaag mij lief, wijl slechts verliezend ik mijn uitersten kan kennen.”
Le Quang Liem – Paulo Bersamina, Asian Continental 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. d3 Pf6 5. h3 h6 6. Pbd2 a6 7. c3 d6 8. Lb3 Le6 9. Lc2 La7 10. Pf1 d5 11. exd5 Pxd5 12. Pg3 Dd7 13. 0-0 0-0-0 14. Te1 Pf4 15. Lxf4 exf4 16. Ph5 Lxh3 Een correct schijnoffer, want 17. gxh3 Dxh3 18. Pxf4 Dg3+ is gunstig voor zwart. 17. Pxf4 Lg4 18. d4 Dd6 19. Pd3 f6 20. Te4 h5 21. De2 Lf5 22. Te3 Lg4 23. Te4 Lf5 24. Te3 Lg4 25. Df1 Le had bijna 300 ratingpunten meer dan zijn tegenstander, dus hij ontwijkt zetherhaling. 25…Pe7 26. Pd2 c6 27. Pc4 Dc7 28. Pc5 Pd5 29. Te4 Kb8 30. Tae1 Ka8 31. Pe3 Pf4 32. Dc4 Lb8 33. Pf1 Hier was 33. Pxa6 sterk, want na 33…Pe2+ of 33…Ph3+ kan wit met 34. Kf1 ontsnappen. 33…h4 34. Te7 Ook hier was 34. Pxa6 goed, maar wit dacht ongetwijfeld dat hij na zijn laatste zet gewonnen stond.
Partij in de viewer:
Korobov: te dik, te oud en onweerstaanbaar
Op zoek naar de beste partijen van 2018 vond ik een meesterwerk uit het Aeroflot-toernooi in Moskou van Anton Korobov, een man die te laat is geboren. De aangenaam zwartgallige Oekraïner (33) ziet er tien jaar ouder uit dan hij is, hij draagt geen nette pakken en hij houdt van een groot glas.Hij zou zich thuis hebben gevoeld in de tijd waarin grootmeesters in het spelershotel in Wijk aan Zee soms naar hun kamer moesten worden gedragen. Begin dit jaar leek Korobov met een score van 5,5 uit 6 op weg naar de eindzege in de tweede groep van het Tata Steel toernooi. Op de vraag waarom hij zo goed in vorm was, gaf hij een verrassend antwoord: ‘Ik ben te dik en te oud om goed in vorm te zijn.
Misschien waren het wel mijn laatste successen voor het kerkhof. Er volgen nog zeven ronden, ik zou met 5,5 uit 13 kunnen eindigen.’ Zo desastreus verliep het tweede deel van het toernooi niet, maar na een matige slotweek kwam Korobov een punt tekort voor de eindzege.Tot veler genoegen krijgt hij binnenkort in Wijk aan Zee een tweede kans op promotie naar het erepodium. Gemakkelijk is zijn opdracht niet, de concurrenten zijn jong, fit en sterk.
Een van Korobovs tegenstanders in de Challengers groep is straks de 18-jarige Iraniër Parham Maghsoodloo, de man die hij in Moskou zo fraai versloeg. Maghsoodloo maakte dit jaar indruk door de vloer aan te vegen met een sterk veld in het WK-toernooi voor spelers tot 20 jaar. Zelfvertrouwen heeft hij in overvloed, hij is ervan overtuigd dat hij in de nabije toekomst wereldkampioen zal worden.
Korobov – Maghsoodloo Moskou 2018
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Ld2 Lg7 5. cxd5 Pxd5 6. e4 Pb6 7. Le3 0-0 8. Lb5 Le6 9. Pf3 Pc4 10. Lxc4 Lxc4 11. Da4 La6 12. h4 h6? Beter is 12 … h5 of 12 … Pd7 13. h5 Pb6 14. Dc2 Pc4. 13. h5 g5 14. Pxg5 Vanzelfsprekend. Na 14 … hxg5 volgt 15. h6 Lf6 16. e5 met groot voordeel voor wit. 14 … c5 15. Pf3 b5 16. Dd1 b4 17. Pe2 Pc6 18. d5 Pa5 19. b3! Het voorkomen van de zet Pa5-c4 is belangrijker dan materiaalverlies. 19 … Lxe2 20. Kxe2 Lxa1 21. Dxa1 Dd6 22. Ph4 f6 23. Pf5 Da6+ 24. Kf3 e6 25. Pxh6+ Kh7 26. g4 c4 27. Db1 cxb3 28. axb3 Tac8 Zwart vecht voor wat hij waard is, maar wits aanval is te sterk. 29. e5+ f5 30. gxf5 exf5 31. Pxf5 Tc3 32. Td1 Dc8 33. e6 Tc2
Partij in de viewer:
2018
Net zoals alle voorgaande en alle volgende jaren, bood 2018 weer vele hoogte- en dieptepunten en alles wat daartussen kan zitten. We lopen ze even chronologisch door, als prikkel voor het korte en lange termijn geheugen.
Januari: het 80e TataSteeltoernooi werd gewonnen door Magnus Carlsen en Anish Giri met 9 uit 13. Omdat twee ex-wereldkampioenen meespeelden (Anand en Kramnik) en vijf spelers van het kandidatentoernooi (Caruana, Karjakin, So, Kramnik en Mamedyarov) was dit het beste resultaat uit de carrière van Giri. Hij verlaat 2018 op de vijfde plaats op de wereldranglijst.
Februari: het bestuur van FIDE zet de eigen president Kirsam Iljumzjinov op non-actief. Vanwege diens omstreden banden met Syrië en Irak werd het kastegoed bevroren door de Zwitserse bank UBS. Tot de Olympiade in oktober is er een vacuüm.
Maart: Fabiano Caruana wint overtuigend het kandidatentoernooi en mag wereldkampioen Carlsen uitdagen. Hij verlaat 2018 met Elorating 2830 op de tweede plaats op de wereldranglijst, vlak achter Carlsen (2835).
April: In het EK-landenteams voor 65+ won Rusland. Nederland deed niet mee maar wij zouden best een kansrijk team kunnen afvaardigen. Het wachten is op een sponsor. In een supertienkamp in Duitsland is de eindstand 1.Caruana 6,5 2.Carlsen 5,5.
Mei: In China wordt het WK-vrouwen verspeeld tussen Zhonqyi Tan en Wenjun Ju. Dat zegt veel. Rusland was het schaakland maar nieuwe landen dienen zich deze eeuw nadrukkelijk aan: China, India ende USA. Ju won en hopelijk bindt zij de strijd aan met de mannen, zoals haar voorgangster Hou Yifan en natuurlijk good old Judit Polgar.
Juni: De eindstand in het traditionele Altibox-toernooi in Stavanger (met de toptien van de Elo-ranglijst) is 1.Caruana 5 2.Carlsen, Nakamura, Anand 4,5, in de onderlinge partij wint Carlsen een indrukwekkende partij, maar ja, de eindstand zegt ook wat.
Juli: Sergei Tiviakov is de nieuwe Nederlands Kampioen, hij won met overmacht 5,5 uit 7. Op de gedeelde tweede plaats met 4 punten: Erwin l’Ami, Erik van den Doel, Jorden van Foreest en Ivan Sokolov. Loek van Wely lijkt definitief gekozen te hebben voor iets anders dan prof-schaak, hij begint als favoriet maar eindigt onderaan. 2019 is een jubileumjaar, 75e keer NK, we zijn benieuwd.
Augustus: het Open NK werd een Nederlands succes, op de gedeelde eerste plaats Erwin l’Ami, Erik van den Doel en Lucas van Foreest. Lucas (17) en Casper Schoppen (16) behaalden ook nog eens een grootmeesterresultaat.
September: Eindstand in het supertoernooi in St. Louis: 1.Caruana, Carlsen, Aronian 5,5 uit 9, in de onderlinge partij creëerde Carlsen iets uit niets maar door inventief verdedigen bereikte Caruana nog net remise. De messen worden geslepen, de WK-tweekamp komt er aan.
Oktober: Er doen 189 landen mee aan de Olympiade in Batumi (Georgië) met uiteindelijk op het podium 1.China 2.Amerika en 3.Rusland. Nederland deed het aanvankelijk goed maar viel terug omdat Tiviakov om persoonlijke redenen vertrok (er was thuis bij hem ingebroken). Er wordt een nieuwe president gekozen, de westers georiënteerde Rus Arkady Dvorkovich.
November: De WK-tweekamp Carlsen – Caruana eindigt na twaalf remises in 6-6. In de twaalfde partij biedt Magnus in betere stelling met veel meer bedenktijd remise aan. De hele wereldtop valt over hem heen. Carlsen wint de tiebreak, behoudt zijn titel en krijgt dus op het persoonlijke vlak gelijk. De prijs die de schaaksport betaalt voor het ontlopen van de strijd is nog onduidelijk.
December: De nieuwe generatie deep learning – computers analyseren de WK-tweekamp. De resultaten dwingen respect af voor mens en machine.
M. Carlsen – F. Caruana, partij 6
De partij ging verder met 68…Pf3 69.Kh7 Pe5 70.Lb3 Pg4 71.Lc4 Pe3 72.Ld3 Pg4 73.Lc4 Ph6 74.Kg6 Ke7 75.Lb3 Kd6 76.Lc2 Ke5 77.Ld3 Kf4 78.Lc2 Pg4 79.Lb3 Pe3 80.h6 Lxh6 En remise. De computer gaf aan dat zwart mat geeft in minimaal 30 zetten na 68…Lh4! 69.Ld5 Pe2 70.Lf3 Pg1!
In bepaalde stellingen (strategie op lange termijn) is de mens nu nog beter.
Partij in de viewer:
Mikhail Chigorin
Mikhail Chigorin (1850-1908) was een van de grondleggers van het Russische schaakleven en hij deed veel voor de verbreiding. Een echte volkssport werd het natuurlijk pas na zijn dood tijdens het communistische systeem. Hij hield van vechtschaak en opende met 1.e4. Soms werd hij het slachtoffer van dé Russische ondeugd: de alcohol. Dan blunderde hij veel. Maar hij deed ook veel voor de theorie en terecht dus dat in de Spaanse opening een variant naar hem is genoemd. Vandaar het boek van Thinkers Publishing van de heren Sokolov en Salgado Lopez, The Chigorin Bible, met een voorwoord van Romain Edouard (28,95 euro).
Een bekende variant voor zwart (want die speelt de Chigorin) is: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4. La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 soms stelt zwart dit uit 9.h3 Pa5 de typerende zet. Het eerste deel, van de hand van Sokolov, Games, Plans and Personal Experiences (blz. 13-177) bevat vele prachtige partijen. Ook van de auteur zelf, gevreesd grootmeester en schrijver van bestsellers. Ook voor wie de Chigorin niet zelf speelt een genot om deze partijen na te spelen. Deel 2 (blz. 177-350) van Salgado Lopez behandelt de pure theorie, voor de studiebollen, maar begrijpelijk voor toernooi- en clubspeler. Eveneens van Thinkers Publishing, speciaal voor de jeugdleiders, Chess Coaching for Kids, The U10-Project. Een uitmuntende leermethode van de Duitse grootmeester Thomas Luther, ja echt: nog familie van … Met bijdragen van schaakleraren. In prachtband uitgegeven, zodat het in de klas of op de club niet te snel uit elkaar valt. Voor 25,95 euro heeft de school of de schaakclub het boek in de bibliotheek met veel leuke opgaven. En tevens een een handreiking voor de docent.
Op een gegeven moment word je toch wel wat iebelig van al die remises tussen de wereldtoppers, of het nu ligt aan risicoloos spel of doordat ze gewoon aan elkaar gewaagd zijn. Daarom is het leuk wanneer ze in de subtop ertegenaan gaan voor een interessant ‘potje’. Zo ook Jobava-Sulskis, Batumi 2018. 1.b3 a5 alleen dat al 2.a4 e5 3.Lb2 d6 4.e3 g6 5.d4 Lg7 6.dxe5 Pd7 7.Pc3 Pxe5 8.Dd2 Pf6 9.0-0-0! 0-0 10.h3 Ped7 11.g4 Pc5 12.Lg2 Le6 13.Kb1 b5! (een offer dat wit terecht niet aanneemt bv 14.Lxa8 Dxa8 15.a3 bxa) 14.g5 Pfd7 bxa was consequent geweest 15.Pxb5 Lxb2 16.Kxb2 Tb8 17.Pe2 Dxg5 18.Pf4 Pb6 de cavalerie ten aanval 19.Dd4 Pcxa4 20.bxa4 Pxa4? te optimistisch, eerst moest c5 21.Dxa4 Tb5† 22.Kc1 Tb4 23.Dc6 Txf4 24.exf Dxf4+ 25.Td2 Tb8 eigenlijk heeft zwart niet genoeg compensatie voor de toren maar 26.Dc3? nu wel na 26..La2! dreigt mat 27.Kd1 Lc4 28.Da1? wil winnen maar beter Kc1 met herhaling 28..Dg5 29.f4 Df6 30.c3 Df5 31.Kc1 Ld3 32.Tb2 Dxf4+33.Kd1 Lb5! 34.Td2 Df5 nu tijdnood: 35.Te1 Ld3 36.Tb2 Lb5 37.Le4 Dxh3 weer een pion 38.Dxa5 Dg4† 39.Kc2 Dg5 40.Ta2 d5 41.Dxc7 Te8 42.Ta7 nu weer tijd om na te denken 42..Df6 43.Dc5 Lc4 44.Tc7 de fout die beslist: nodig was Ld3 44…Dh4 45.Lxd5 wanhoop Dh2† 46.Kd1 en 0-1 want mat op e2.
Partij in de viewer:
Probleem 2713, H. en P. le Grand, een 3-zet.
Is er echt iets belangrijkers dan schaken?
De Nederlandse schaaktop wordt de laatste jaren overspoeld door spelers die vinden dat er belangrijker dingen zijn in het leven. Of dingen waarmee ze meer kunnen verdienen. Een overzichtje aan de hand van de Nederlandse ranglijst per 1 december. Nummer één Anish Giri is natuurlijk fulltime speler, hij staat in de top tien van de wereld en wil een keer wereldkampioen worden. Nummer twee Robin van Kampen is druk met zijn studie en loopt stage in Canada. Nummer drie Benjamin Bok studeert in de Verenigde Staten. Na zulke inspanningen zullen die twee zeker geen profschaker worden.
De eerste drie mannen zijn overigens allen 23 of 24 jaar. Nummer vier Erwin l’Ami schaakt volop, al is hij ook actief als secondant, schrijver en commentator. Nummer vijf Loek van Wely werd vorig jaar voor de achtste keer kampioen van Nederland, maar is bij het grote toernooi in Hoogeveen toernooidirecteur in plaats van speler. Nummer zes Erik van den Doel is volop speler en het is daarom toe te juichen dat hij weer in de top tien staat, waaruit hij een tijdje was weggevallen.
Nummer zeven Jorden van Foreest speelt ook en hij hoopt de top honderd van de wereld te bereiken. Nummer acht Sergei Tiviakov wint nog steeds vele toernooien, waaronder dit jaar het Nederlands kampioenschap. Nummer negen Jan Smeets werkt en speelt alleen af en toe nog een competitiepartij in Duitsland. Nummer tien Ivan Sokolov schaakt wel, maar is ook druk als uitgever bij Thinkers Publishing. Vlak onder de top tien vinden we nog de arts Wouter Spoelman, de jurist Jan Werle en de Neerlandicus Sipke Ernst. Lucas van Foreest, nummer negentien, won twee weken geleden in de competitie namens En Passant een partij van Patrick Driessens van Zuid Limburg. Een mooie partij, die Van Foreest geruisloos naar zich toe trok. Maar er gaan al geluiden op dat ook hij vindt dat er belangrijkere dingen zijn dan schaken.
Driessens-Lucas van Foreest
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.e3 Le7 5.Pc3 0-0 6.a3 b6 7.Ld3 c5 8.0-0 cxd4 9.exd4 Lb7 10.De2 Pc6 11.cxd5 Pxd5 Wit heeft een geïsoleerde pion en moet dat compenseren met actief spel. Dat verklaart de volgende zetten. 12.De4 Pf6 13.Dh4 Te8 14.Td1 Pa5 15.Pe5 Pb3 16.Tb1 Pxc1 Dit lijkt vreemd, maar als wit Lc2 speelt moet het toch. Richard Vedder legt in zijn wedstrijdverslag op Schaaksite.nl uit dat bij een geïsoleerde pion iedere stukkenruil gunstig is voor zwart. Dat moet je dus ook in de gaten houden bij het begrijpen van deze partij. 17.Tbxc1 h6 Ook daarom moest Lc1 eraf. Zwart hoeft nu niet na te denken over offers op h6, al dan niet goed. 18.Lb5 Tf8 19.Lc6 Lxc6 20.Pxc6 Dd7 21.Pe4 Pd5 22.Pxe7+ Pxe7 23.Dg3 Pd5 24.Tc4 Tac8 25.Tdc1 Txc4 26.Txc4 Db5
Partij in de viewer:
Twee puzzels
Voor beginners A7822
Voor gevorderden B7822
Mari-thema
Tweezet 941 is een probleem met een nieuw wittelijn-thema. Deze tweezet kan opgelost worden. De bespreking volgt later.
Iran heeft heel goede jeugdschakers, maar ik was vooral onder de indruk van de 15 jarige Firouzja Alireza, die met 10 uit 15 zesde werd in het Rapid Wereldkampioenschap van 2018, slechts één plaats onder Carlsen. Jeugdwereldkampioen 2018 de 18 jarige Parham Maghsoodloo kwam met 7 uit 15 slechts op de 125e plaats uit.
Volgens mij zijn de diagrammen A7822 (voor beginners) en B7822 (voor gevorderden) bij de twee puzzels in het AD identiek.
Inderdaad identiek, alleen is de vraagstelling anders.
Ja, wat grappig. Die voor gevorderden zag ik trouwens meteen. Maar ja, ik schaak al 50 jaar dus misschien ben ik wel gevorderd.