Anastasia’s mat (deel 3)
In augustus 2015 publiceerde ik twee artikelen over Anastasia’s mat waarop een kleine 40 reacties kwamen met veel aanvullende informatie over partijen, artikelen en boeken. De centrale vraag was waaraan ontleend dit mat zijn naam en wie was de bedenker van deze naam? Onderzoek in binnen- en buitenland heeft mij niet verder gebracht. Ik houd de romantische gedachte aan dat iemand de naam gegeven heeft n.a.v. de twee eeuwen geleden gepubliceerde briefroman ‘Anastasia und das Schachspiel‘ van Wilhelm Heinse. Maar wie dan die naamgever was van het mat?
Een tweede vraag die openstond was of er partijverzamelingen zijn waarin het thema van dit mat een rol speelt. Met in gedachten de prachtige boeken van Robert Timmer over Pxf7 en De Rochade. Zo’n verzameling over Anastasia’s mat bestond niet. Nico Vink heeft mij de afgelopen jaren vanuit Las Vegas geholpen en heeft zelf een zoekprogramma geschreven om partijen met dit mat in bestanden op te sporen. Aan hem danken we dat we nu van zijn werk kunnen genieten. Met een ruime definitie van dit mat zijn er bijna 800 partijen geselecteerd en partijen van (nationale) toppers ontbreken hierbij niet.
Han Schut publiceerde recent een artikel op onze site over Chessify en Chessbase 15. Met Chessbase 15 is het nu mogelijk om op ‘manoeuvres’ te zoeken. Mijn vraag is of je ook kunt zoeken op bekende matthema’s zoals Anastasia’s mat?
Vijftien jaar geleden werkte ik met de sterke Chess Query Language (CQL) naar aanleiding van een artikel van Tim Krabbé. CQL is later standaard opgenomen in Chess Assistant een vergelijkbaar product als Chessbase.
De partijen met het Anastasia mat kunnen interessante ideeën opleveren voor Wijk aan Zee-gangers. Mochten zij dit mat zelf tegenkomen, in een van de meer dan duizenden partijen die er worden gespeeld, dan hou ik me natuurlijk aanbevolen.
Het is inderdaad goed mogelijk dat Wilhelm Heinse zelf de naam Anastasia’s mat geïntroduceerd heeft, omdat hij een goede schaakspeler was, die Lolli en Philidor bewonderde en bestudeerde.
Volgens de Duitse Wikipedia: In seinem zweibändigen Briefroman Anastasia und das Schachspiel (1803) verwendete Heinse die Analysen des italienischen Schachmeisters Giambattista Lolli. Nach eigenen Aussagen war ihm dieses Werk sehr lieb, da er als guter Schachspieler damit seine Auffassungen über das Schachspiel darlegen konnte. Noch heute hat Heinses Roman Hildegard von Hohenthal für die Musikgeschichte Bedeutung, da er eine Geschichte der italienischen Oper beinhaltet. Des Schachs und der Musik wegen war Heinse auch ein Bewunderer von François-André Danican Philidor.
@wimw
Het blijft voor mij een raadsel hoe de naam Anastasia’s mat is ontstaan. De inhoud van de briefroman heeft mij (nog) geen aanknopingspunten gegeven. Ook blijft voor mij een raadsel wanneer voor het eerst over het thema Anastasia’s mat is gepubliceerd en door wie?
@ Koorevaar Ik ga er vanuit dat je dit boek van Wilhelm Heinse doorzocht hebt, want het is heruitgegeven. Zelf zag ik op Googlebooks dat het een uitgebreid schaakleerboek is met daarin ook schaakpartijen en matvoeringen. www.schachklassiker.de/band7.html
Ik kon de verleiding niet weerstaan om deze grandioze combinatie van Michael Tal eindigend met het Anastasia’s mat op You Tube na te spelen.
getlink.pro/youtube/amazing-mikhail-tal-goes-for-anastasias-mate
Er bestaan ook andere verzamelingen van het Anastasia’s mat, maar daarin komt het ook lang niet altijd tot mat en soms neemt een loper de taak van het paard over. Ik trof wel een partij aan van de Armeense schaker Anastasian, die met dit mat in het vooruitzicht van Tiviakov won. www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1443816
Het lemma Anastasia’s mate in The Oxford Companion to Chess van Hooper & Whyld lijkt mij duidelijk.
@ Han Schut Inderdaad is het in die partij van Anastasian tegen Tiviakov volgens deze definities in strikte zin geen Anastasia’s mat, want behalve de verkeerde plaatsing van de pion zijn er twee paarden bij betrokken. Ik vond het wel een bijzonder geval. En deze keer voeg ik misschien wel de kortste partij met het Anasatsia’s mat toe. Daarin laat Evert Straat zich in Hastings mat zetten door een Engelsman. www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1581059
Beetje late reactie van mijn kant (mijn aanmelding hier werd pas vandaag goedgekeurd…).
Bij de partij van Harmen Jonkman zie ik het mat met toren en paard helemaal niet. En bij die partij gebeuren er rond zet 29 sowieso rare dingen…