Schaakrubrieken weekend 5 januari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Voor kunst en vriendschap
Magnus Carlsen stak na het WK blitz in St. Petersburg tien vingers op, omdat hij net voor de tiende keer in zijn leven een wereldkampioenschap had gewonnen. Vier keer het klassieke kampioenschap, twee keer rapid en vier keer blitz. Een paar dagen eerder was het rapidkampioenschap hem ontgaan, dat was gewonnen door de Rus Daniil Doebov (22), die hem ook bij blitz op de hielen zat.
De twee WK’s, rapid en blitz, waren door de nieuwe president van de FIDE Arkadi Dvorkovitsj verplaatst naar Rusland, omdat in Saoedi-Arabië, waar ze eind 2017 waren en volgens een oud contract ook eind 2018 zouden zijn, niet alle landen mee mogen doen. De Saoedische invloed was er nog. De toernooien waren nog steeds genoemd naar hun koning Salman en in de zalen werd geen alcohol of varkensvlees geserveerd, ongewoon voor Rusland.
Ik moet bekennen dat ik niet al die vluggertjes heb nagespeeld. Grootse partijen zijn bij mijn weten niet in St. Petersburg gesignaleerd. Die waren er wel op eigen bodem, bij het schaakfestival in Groningen. De mooiste vond ik die uit het Open toernooi tussen de jonge sterren Casper Schoppen en Liam Vrolijk, beiden 16 jaar. Die twee zijn sterke meesters en toekomstige grootmeesters, maar hier speelden ze bijna bovenmenselijk goed.
In een rondeverslag op de toernooiwebsite stond alleen dat het een scherpe Najdorfvariant was. Een kras understatement. Wit brengt eerst een stukoffer dat niet aangenomen mag worden, dan een kwaliteitsoffer en nog een stukoffer, tegen het eind doet hij met een toren minder een stille pionzet om een defensief schaakje te voorkomen, en dan wordt het remise door eeuwig schaak. Geweldig. Hoe kun je daarover alleen maar zeggen dat het een scherpe openingsvariant was?
Toen ik de partij naspeelde met Stockfish 10 dacht ik dat ik het begreep. Met fabuleuze nauwkeurigheid hadden de spelers in een heksenketel in sneltreinvaart steeds de beste zet gedaan, waardoor de evaluatie van de computer steeds hetzelfde bleef: remise. Op het live blog van het toernooi stond: „Grote vraag is natuurlijk: hadden deze twee superkenners de hele partij thuis al op hun analysebordje bekeken?” Vast wel, en misschien zelfs samen, voor de kunst en voor de vriendschap.
Casper Schoppen-Liam Vrolijk, Groningen Open 2018
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. De2 h6 8. Lh4 g6 9. f4 e5 10. fxe5 dxe5 11. 0-0-0 Dc7 12. Pb3 b5 13. Pd5 Pxd5 14. exd5 Ld6 15. Dd2 Kf8 16. g4 a5 17. De3 Pb6 18. Lxb5 a4 De eerste nieuwe zet. Eerder was eens 18…Lxg4 gespeeld. 19. Pd4 Lxg4 Hij kon het paardoffer niet aannemen, want na 19…exd4 20. De8+ Kg7 21. Lf6+ wint wit. 20. De4 Een kwaliteitsoffer 20…Lxd1 21. Pe6+ En nog een stukoffer. 21…fxe6 22. Txd1 Wit staat een toren achter, maar de alwetende computer zegt hier al dat het remise moet worden. 22…Th7 23. Dxg6 e4 24. dxe6 Tg7 25. Dxe4 Le7 26. Lg3 Dc5 27. Le5 Dit was de eerste zet waarvoor Schoppen wat tijd uittrok. 27…Dxb5
Partij in de viewer:
Naast snelle schaker is Doebov ook rap van tong
Na de succesvol afgesloten WK-tweekamp tegen Fabiano Caruana zei Magnus Carlsen dat het hem een lief ding waard was ook de twee andere kronen, de wereldtitels in het rapid- en blitzschaak, te veroveren. In de laatste week van 2018 vervloog die hoop al in de eerste uren. In het rapid-WK in St.-Petersburg verloor Carlsen zijn eerste partij door tijdsoverschrijding en de tweede door een blunder, tegen opponenten uit de subtop. Het was te veel gevraagd de concurrentie meteen twee punten te gunnen, al herstelde Carlsen zich knap. In de resterende dertien ronden scoorde hij 10,5 punt, goed genoeg voor een gedeelde tweede plaats.Hij nam revanche in het blitz-WK dat hij ongeslagen won na een wedloop met de Pool Jan-Krzysztof Duda. De 20-jarige debutant in het aanstaande Tata Steel toernooi kwam slechts een half punt tekort
De rapidtitel werd veroverd door de Rus Daniil Doebov (22), een jongeman van wie we nog veel zullen horen. Na afloop gaf hij een interview aan een Russische site dat niet alleen over schaken ging. Zo zei Doebov dat de annexatie van de Krim een schande is voor Rusland en dat hij in 2017 welbewust niet had meegedaan aan het rapid- en blitz-WK in Saoedi-Arabië. Hij noemde het volstrekt ongepast dat de organisatie was toegewezen aan een dergelijk land. Op de vraag of hij een uitnodiging zou accepteren om als wereldkampioen in het Kremlin te worden ontvangen, antwoordde Doebov dat hij erover na zou denken: ‘Ik ben geen fan van Poetin, maar omdat gezegd wordt dat we in een democratisch land leven, moet ik misschien de keuze respecteren van de mensen die op hem hebben gestemd.’
Het interview ontlokte naast enkele steunbetuigingen vooral een storm van kritiek. Vadim Makoenjan, parlementslid en prominent blogger, schreef dat hij zich voor het eerst in zijn leven schaamt voor een Russische wereldkampioen schaken. Hij suggereerde dat Doebov een gevangenisstraf van 5 jaar kan krijgen.
Svidler – Andreikin St.-Petersburg WK rapid
1. Pf3 Pf6 2. c4 b6 3. g3 Lb7 4. Lg2 g6 5. 0-0 c5 6. e3 Lg7 7. d4 0-0 8. Pc3 Pe4 9. Pe2 Pc6 10. Pf4 e6 11. Te1 f5 12. d5 exd5 13. Pxd5 Pe7 14. Pf4 Dc7 15. a4 g5 16. Ph5 g4 17. Ph4 Pg6 18. Pxg7? Ten onrechte laat wit een verzwakking van de koningsvleugel toe. Beter is 18. Pxg6 hxg6 19. Pxg7 Kxg7 20. b3. 18 … Pxh4 19. gxh4 Kxg7 20. Dc2 Tf6 21. b3 Th6 22. Lb2+ Kf7 23. Lxe4 Lxe4 24. Dc3 Tg8 25. a5 Alleen met 25. De5 d6 26. Dg3 houdt wit voorlopig stand, al heeft zwart groot voordeel na 26 … De7.
Partij in de viewer:
2019
Schaakvrienden en schaakvriendinnen: een gezond en succesvol jaar toegewenst met vele interessante partijen. Mijn goede voornemen is om geen officiële partijen meer te spelen en me nog meer toe te leggen op simultaans, explicatie, presenteren en schrijven.
Er kan veel gebeuren in een jaar. Onze kopman Anish Giri bijvoorbeeld staat op de vijfde plaats van de wereldranglijst (Elo 2783) en het zou een hele prestatie zijn als hij 2019 afsluit op plaats vier (nu Diren Ling met Elo 2813). Maar jeugdspelers kunnen in een jaar sprongen maken van wel honderd Elo-punten en dat is een significante stijging. Dus zijn we benieuwd wat dit jaar in petto heeft voor ons eigen talent. De top vijf zijn: Lucas van Foreest (17 jaar, GM, Elo 2560), Casper Schoppen (17, IM, Elo 2500), Liam Vrolijk (16, IM, Elo 2500), Valentin Buckels (18, Elo 2480), Robby Kevlishvili (18, IM, 2470). Zij zijn allen als het meezit per partij gevaarlijk voor iedereen maar er is nog geen ondergrens voor als het tegenzit. Het is interessant om deze grote beloftes in de gaten te houden: wie ontwikkelt gestaag verder, wie breekt er plotseling door, wie haakt af? Twee typerende voorbeelden uit het laatste toernooi van het jaar in Groningen.
I. Sokolov – L. van Foreest, partij 3
Een korte trainingsmatch over vier partijen leverde een 2,5-1,5 overwinning op voor de gerenommeerde grootmeester Ivan Sokolov. Lucas was niet zonder kansen maar tastte net even te vaak mis.
1.d4 Pf6 2.Pf3 d5 3.c4 e6 4.Pc3 dxc4 5.e4 Lb4 6.Lg5 h6 7.Lxf6 Dxf6 8.Lxc4 c5 9.e5 Dd8 10.0-0 0-0 11.Pe4 cxd4 12.De2 Le7 13.Tfd1 In de eerste partij met dezelfde opening, de Weense variant van het Nimzo-Indisch, speelde Sokolov 13.Tad1. Interessante vechtstelling. 13…Da5 14.a3 Td8 15.Pg3 Ld7 16.b4 Db6 17.Txd4 Le8 18.Tg4 Pd7 19.Ph5 g6 20.De4 a5 21.Pd4 Lg5 22.h4
Liam Vrolijk eindigde met 7/9 op de gedeelde eerste plaats in het Open toernooi, zijn beste prestatie tot nu toe. Onderweg hield hij de grootmeesters Sergey Tiviakov en Sipke Ernst in bedwang en versloeg Mikhael Ulybin en Roeland Pruijssers. Een vrolijke partij speelde hij met Casper Schoppen die eveneens ongeslagen op de gedeelde derde plaats eindigde met 6,5 punt.
C. Schoppen – L. Vrolijk, ronde 6
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 Pbd7 7.De2 h6 8.Lh4 g6 9.f4 e5 10.fxe5 dxe5 11.0-0-0 Dc7 12.Pb3 b5 13.Pd5?!
Dat maakt het zwart makkelijker omdat het centrum dicht komt. Beter 13.Df3 om te kunnen ontwikkelen (Ld3) en aan te vallen (g4) en desgewenst tussendoor te verdedigen (a3).
13…Pxd5 14.exd5 Ld6 15.Dd2 Kf8 16.g4 a5 17.De3 Pb6 18.Lxb5 a4 19.Pd4 Lxg4
Grappig om te zien hoe deze chaotische stelling tot rust komt.
20.De4!? Lxd1 21.Pe6+!? fxe6 22.Txd1 Th7 23.Dxg6 e4 24.dxe6 Tg7 25.Dxe4 Le7 26.Lg3 Dc5 27.Le5 Dxb5 28.h4! Td8 29.Df3+ Kg8 30.Txd8+ Lxd8 31.Lxg7 Kxg7 32.Df7+
En remise door eeuwig schaak. Dan hebben we ook nog talenten in de knop: Machteld van Foreest (11 jaar) en Tommy Grooten (8 jaar) hebben al vele mooie dingen laten zien en met goede begeleiding kunnen zij in 2019 verder bloeien.
Volgende week het mooiste en grootste toernooi ter wereld: TataSteel in Wijk aan Zee.
Partijen in de viewer:
Andere koek & 2 x een boek
Na de teleurstellende WK-match beginnen we het nieuwe jaar met andere koek: Bogoljubov-Aljechin Hastings 1922
1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Lb4† 5.Ld2 Lxd2 6.Pxd2 Pc6 7.Pgf3 0-0 8.0-0 d6 9.Db3 Kh8 10.Dc3 e5 11.e3 a5 12.b3 De8 13.a3 Dh5 14.h4 (dxe5!) 15.Pg5 Ld7 16.f3 Pf6 17.f4 e4 18.Tfd1 Dh5 19.Ph3 d5 20.Pf1 Pe7 Wit heeft de eerste 20 zetten wat makkelijk gespeeld. Zwart krijgt een duidelijk plan: eerst de koningsvleugel verzwakt en nu de andere kant. 21.a4 Pc6 22.Td2 Pb4 23.Lh1 De8 24.Tg2 dxc 25.bxc Lxa4 26.Pf2 Ld7 27.Pd2 b5 28.Pd1 Pd3 29.Txa5 Nu gooit Aljechin tactiek in de strijd: 29…b4 30.Txa8 bxc3! 31.Txe8 c2! 32.Txf8† Kh7 33.Pf2 c1D† 34.Pf1 Pe1 dreigt stikmat 35.Th2 Dc4 36.Tb8 Lb5 37.Txb5 Dxb5 38.g4 Pf3 zwart domineert 39.Lxf3 exf 40.gxf5 De2 41.d5 Kg8 42.h5 Kh7 43.e4 Pxe4 44.Pxe4 Dxe4 45.d6 al wanhoop cxd 46.f6 gxf 47.Td2 De2! dreigt mat dus 48.Txe2 fxe 49.Kf2 exf 50.Kxf1 Kg7 met gewonnen eindspel voor zwart. Een waar spektakelstuk!
Een Duitse uitgever die schaakboeken uitgeeft in het Engels? Het kan dankzij de samenwerking tussen Joachim Beyer Verlag en Schachversand Ullrich. Overigens ken ik ook een Engelse uitgever die schaakboeken in het Duits uitgeeft. Of dit allemaal blijft bestaan na de puinhoop van de brexit zullen we moeten afwachten. In een serie die dan ook Properly Played heet schreef Marcus Schmücker The London System, een opening die vroeger vooral door amateurs werd gespeeld maar nu zelfs af en toe door de wereldkampioen en iemand als Kramnik. Kamsky, van wie we niet zoveel meer horen, kon niet anders. Wie graag 1.d4 d5 2.Pf3 e6 3.Lf4 speelt kan in dit boek de laatste informatie vinden, ook de zwartspeler voor wie c5 karakteristiek is. (€19,80)
Een opmerkelijk boek van deze uitgever, vooral voor de historici, is Ullrich Geilmann The Indian Chessmaster Malik Mir Sultan Khan (€19,80). Hij kwam in 1929 vanuit India naar Engeland in de entourage van een Indiase diplomaat als bediende, een ondergeschikte functie dus. Tot ieders verrassing bleek hij, vanuit het niets, een van de topspelers van de wereld. Dat bleek bijvoorbeeld uit een beroemde partij waarin hij niemand minder dan Capablanca van het bord zette. Legendarisch is ook de partij uit het toernooi van Hastings 1932 waarin hij pas na 108 zetten de koning moest omleggen tegen wereldkampioen Aljechin. In 1932 en 1933 werd hij Engels kampioen en hij scoorde voortreffelijk in partij en match.
In 1933 ging zijn ‘master’ weer terug naar India en zo kwam een eind aan zijn schaakcarrière. De auteur vergast ons op een boeiende biografie en daarna ruim 180 partijen en fragmenten van partijen. Zoals een interessante match tegen grootmeester Tartakower die Khan winnend afsloot. Vooral ook interessant gezien de opkomst van het schaken in India waar, na wereldkampioen Anand, het ene na het andere mannelijke zowel als vrouwelijke jeugdige genie opduikt. Het blijft een bijzonder verhaal uit de schaakgeschiedenis. Is de schaaktoekomst aan China en India? De tijd zal het leren.
Partij in de viewer:
Probleem 2714 is een tweezet van Hoffmann:
Zestienjarigen heersen in Groningen
Vorige week was op deze plaats te lezen dat een aantal spelers uit de Nederlandse top een maatschappelijke carrière verkiest boven het beroep van schaker. Misschien is dat ook wel zo verstandig. Een andere tendens, die daar overigens niets mee te maken heeft, is dat er voortdurend tieners opduiken die het de Nederlandse toppers lastig maken. Bij het jaarlijkse kerstfestival in Groningen speelden twee zestienjarigen, die net niet bij de eerste veertig van de Nederlandse ranglijst staan, als een grootmeester.
Liam Vrolijk uit Rotterdam, die in de competitie voor Kennemer Combinatie speelt, haalde een enorme stunt uit door het toernooi te winnen, samen met de Estse grootmeester Ottomar Ladva. Vrolijk won van de grootmeesters Ulybin en Pruijssers en speelde remise tegen Ladva en de Nederlandse toppers Tiviakov en Ernst. In cijfers scoorde hij een dikke grootmeesternorm, maar die telde niet omdat hij maar twee buitenlanders tegen zich had gehad.
Casper Schoppen uit Utrecht, die in de competitie voor LSG (Leiden) speelt, werd samen met Tiviakov derde. Hij won van de grootmeesters Krasenkov (topfavoriet) en Ernst en speelde remise tegen de grootmeesters Pruijssers, Plat, Ladva en Tiviakov. Hij had wel genoeg buitenlanders tegen zich gehad en zijn norm telde daarom wel.
Dat de 23-jarige Nick Maatman zes uit negen scoorde en door dit toernooi meester werd, viel nauwelijks op tussen het geweld van de twee tieners. Maar uiteraard is het ook voor hem feest.
Roeland Pruijssers, die in staat is een toernooi als dit te winnen, speelde niet heel slecht, maar zijn nederlaag in de laatste ronde tegen uitblinker Vrolijk wierp hem terug naar de elfde plaats. In de eerste ronde tegen Dries Wedda, ook al een zestienjarig talent, speelde hij een grappige partij. De zwartspeler ontkomt net aan een prachtige mattruc en wordt drie zetten later door dezelfde truc toch mat gezet.
Pruijssers-Wedda
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5 7.Pb3 Le6 8.Dd2 Pbd7 9.0-0-0 Le7 10.f4 b5 11.Kb1 Dc7 12.f5 Lc4 13.a3 Tb8 14.h3 b4 15.axb4 Txb4 Een idee is 15…Lxb3 16.cxb3 Txb4 met aantasting van de witte pionnenstelling. Wel heeft echter niet veel te vrezen. 16.g4 Lxf1 17.Thxf1 Pxe4 18.Pxe4 Txe4 Pionwinst, maar de toren staat op een onnatuurlijke plek. Dat hem dat straks fataal wordt, is nu nog niet te voorspellen. 19.g5 a5 20.f6 gxf6 21.gxf6
22.Lg5Een mysterieuze zet, met echter een lumineuze truc in gedachten. 22…a4 23.Dd5 Tc4
Partij in de viewer:
Voor beginners A7827
Voor gevorderden B7827
Drie bijzondere eindspelstudies
In deze eerste aflevering van 2019 aandacht voor de eindspelstudie. Ik vond drie bijzondere eindspelstudies die, wanneer deze worden nagespeeld, als grappig zullen worden ervaren.
Het eerste probleem is precies 100 jaar oud. De auteur is Alain C. White. De opgave is: wit begint en wint.
Het tweede probleem van A. Kotov heeft eenzelfde soort idee. Wit moet weer winnen.
Het derde probleem lijkt op het eerste probleem.
