Geef Giri zwart!

Anish Giri speelt bij Tata Steel in Wijk aan Zee een interessant toernooi. Nadat hij in de eerste ronde met wit vreselijk had verloren van Nepomniatchi, sloeg hij keihard terug een dag later. Hij versloeg toen Kramnik met zwart. Daarna kon hij met wit geen potten breken tegen Mamedyarov, maar vandaag voegde hij een tweede overwinning aan zijn totaal toe door – opnieuw met zwart – een keurige partij af te leveren tegen de Hongaar Richard Rapport.
Jorden van Foreest had het, ook al met de zwarte kleur, een stuk zwaarder tegen de Indiër Santosh Gujrathi Vidit. Hij besloot om in het late middenspel te kiezen voor een afwikkeling waarin wit weliswaar een pion meer had, maar het eindspel met ongelijke lopers moest dan toch een half punt opleveren. Dat had zeker gekund, maar Vidit liet het zich bewijzen en toen Jorden eenmaal misgreep, kwam hij er niet meer aan te pas.

Bij de Challengers kon onze held van gisteren de lijn niet helemaal doortrekken. Hij kwam met zwart in een ietsje mindere stelling tegen de Wit-Rus Vladislav Kovalev. Maar eigenlijk was er niets aan de hand en zou dit in remise moeten eindigen, maar in het verre eindspel ging hij er helaas toch nog onderdoor.
De andere twee Nederlanders, Erwin l’Ami (tegen Maksim Chigaev) en Stefan Kuipers (tegen Elisabeth Paehtz) kwamen remise overeen. Stefan is daarmee eindelijk van die hatelijke nul af.

Anish Giri liet vandaag weer eens zien waarom hij de nummer vijf van de wereld is. Hij speelde met zwart tegen de toch zeker niet misselijke Rapport. De Hongaar is een originele speler die zo zijn eigen systeempjes heeft en daar ook succesvol mee is. Maar Giri ontnam hem het loperpaar en zadelde hem op met een lelijke dubbelpion. Ondertussen stelde hij zich solide op in afwachting van het frivole spel van zijn tegenstander. En deze strategie had zowaar succes! Op de 21ste zet kwam Rapport met een schijnoffer dat van geen kanten bleek te werken. Hij won het stuk weliswaar terug, maar door de afgemeten verdediging van Giri zag de witspeler zich ineens geconfronteerd met een erg sterke pionnenmeerderheid op de damevleugel. En dat niet alleen, ook zijn loper werd een zorgenkindje. Rapport zou Rapport niet zijn als hij nu niet va-banque zou gaan spelen. Hij gooide zijn pionnen op de koningsvleugel vrijwel allemaal naar voren, maar het hielp hem alleen maar van de regen in de drup. Giri ving dit wanhoops-initiatief koeltjes op en won in de tegenaanval. Een sterke partij van onze nummer één.

Met Jorden van Foreest was het wat lastiger. Het eindspel met ongelijke lopers en een minuspion waar hij bewust voor gekozen had, bleek toch moeilijker te verdediging dan hij misschien gedacht had. In elk geval slaagde tegenstander Vidit erin hem de nodige problemen voor te schotelen. Maar het was toch allemaal binnen de marge, dan moest er op het juiste moment wél de goede voortzetting gevonden worden. Maar op de 39ste zet ging het mis. Hij had de witte koning hoe dan ook de toegang tot zijn koningsvleugelpionnen moeten ontzeggen met 39… f6! Die vond hij niet en daarna bleek het eindspel gewonnen te zijn; tenminste, ik heb geen remise meer kunnen ontdekken. Vidit handelde het allemaal vlekkeloos af.

De uitslagen bij de Masters van ronde 4:

De stand bij de Masters na 4 ronden:

Bij de Challengers ging de meeste aandacht uit naar Lucas van Foreest. Het was geen spectaculaire partij maar dat lag ook een beetje aan de timide stijl van zijn tegenstander Kovalev. Die wilde met kleine middelen proberen zijn tegenstander onder druk te zetten. En inderdaad leek hij in het vroege middenspel iets te hebben. Zwart had een geïsoleerde pion op d5 en de witveldige loper. Wit had ook een loper van dezelfde kleur en er stonden zware stukken op het bord. Maar Lucas verdedigde zich heel nauwkeurig en langzaam maar zeker vervluchtigde wits voordeel. Er bleven slechts een paar torens de lopers op het bord, maar ook die lopers werden geruild en zelfs de geïsoleerde pion werd opgeheven. Je zou denken dat de handen toen geschud zouden worden, maar daar had de witspeler nog helemaal geen trek in. Want in zo’n situatie gaat de hogere ratinghouder de tegenstander in het resterende toreneindspel nog eens flink aan de tand voelen. En dat deed de Kovalev heel knap, het was alsof hij water uit een steen wist te persen. Hij vlocht allerlei lastige problemen in de stelling, maar Lucas gaf geen krimp. Sterker nog: het was en het bleef remise. Tot het fatale moment op de 68ste zet. Daar had zwart een pion met schaak moeten laten slaan!

Meteen rennen met de h-pion was de enige manier om de stelling binnen de remisemarge te houden. Maar hoe moeilijk is dat? Je hebt de hele partij moeten verdedigen, je hebt weinig tijd en de vermoeidheid begint mee te tellen. Nog afgezien van die 2687 ratingpunten die tegenover je zit. En daarmee bleek de onverzettelijkheid van de jonge grootmeester gebroken. Hij vond de zet niet en werd vervolgens vakkundig aan de kant gezet. Het eindspel won op één tempo nauwkeurig. Jammer, maar laten we hopen dat Lucas hier zijn voordeel mee doet!

Erwin l’Ami staat ook bekend om zijn eindspeltechniek. Daarom laat hij vaak de dames ruilen in de opening. Dat gebeurde nu ook vrij vlotjes, maar het leverde een vrij saaie stelling op, die ook in een toreneindspel uitmondde. Daar viel voor beide spelers niets te halen, dus werd de vrede getekend.

Stefan Kuipers was vandaag van plan om zijn huid zo duur mogelijk te verkopen en dat lukte. Elisabeth Paehtz, die ongeveer dezelfde rating heeft, slaagde er met wit niet in om de Nederlandse meester te verontrusten. Zij konden al snel de zaal verlaten toen er de nodige stukken waren geruild.

De uitslagen bij de Challengers van ronde 4:

De stand bij de Challengers na 4 ronden:

MASTERS

Rapport, Richard – Giri, Anish

1. d4 d5 2. Pc3

Rapport probeert Giri te verrassen. Maar vermoedelijk kon onze man dit systeempje verwachten, want de Hongaar haalt het vrij regelmatig van stal.
2…Pf6 3. Lf4
3. Lg5 staat bekend als de Richter Veresov-variant.
3…e6
3…Lf5 wordt even vaak gespeeld.
4. Pb5
Wit dwingt het zwarte paard naar a6. Maar om daar nou twee tempi aan te besteden (het witte paard wordt dadelijk teruggejaagd)… Het is het kennelijk waard, want Rapport, toch bepaald geen zwakke speler, gaat hierop in. 4. e3 zien we ook regelmatig in de praktijk opduiken. Rapport won hiermee van Grischuk in 2017.
4…Pa6 5. e3 Le7 6. Pf3 O-O 7. Ld3 c6 8. Pc3 Pb4
Nu begint zwart hetzelfde soort spelletje.
9. h3
Hij levert zijn loperpaar in. Wit kan natuurlijk terug met de loper (zoals voorkwam in Auerswald-Steinacker, 2014). 9. Le2 maar dan zal zwart ongetwijfeld 9…c5 hebben gespeeld.
9…Pxd3+ 10. cxd3 b6 11. O-O Lb7 12. Db3 Pd7 13. Tfe1 Tc8 14. Tac1 h6
Beide partijen stellen zich zo geschikt mogelijk op en wachten totdat de strijd werkelijk gaat beginnen.
15. Lg3 a5 16. Pa4 La6 17. Pe5 Pxe5 18. Lxe5 Lb5 19. Te2 Te8 20. Tec2
Rapport denkt een aanvalsdoel gevonden te hebben, pion c6.
20…Lf8
Giri is niet onder de indruk en laat zijn tegenstander zijn gang van. De Hongaar staat erom bekend dat hij graag het initiatief in handen wil nemen.
21. Pxb6?!
Een afwikkeling die helemaal niet gunstig voor wit blijkt te zijn en dat heeft onze landgenoot natuurlijk allemaal voorzien.
21…Dxb6 22. a4 Ta8! 23. g4
23…Dd8!
Zou hij deze terugtocht van te voren niet gezien hebben of heeft hij …Ta8 gemist?
24. axb5 a4 25. Dc3 cxb5
Materieel gezien staat het gelijk, maar zwart heeft virtueel een pion meer. En een mooie ook, want met …b5-b4 en …a4-a3 kan hij een loeisterke vrijpion creëren.
26. Dc6 b4 27. Lc7 Dg5 28. f4?
Hij gooit zijn koning steeds verder open en ook de terugtocht van zijn loper wordt vrijwel onmogelijk hierna.
28…Dg6
28…De7 was vermoedelijk nog handiger. 29. Kg2 Tec8 30. Db7 a3 zou zwart al beslissend voordeel hebben opgeleverd. De witte stukken staan volkomen op het verkeerde been.
29. e4
Hij wil hoe dan ook zijn pionnenmeerderheid tot gelding brengen, maar dit alles maakt het er niet beter op.
29…h5
Na 29…b3! 30. Te2 Tec8 31. Db6 a3! hadden de stukken al weer bijna terug in de doos gekund. De zwarte vrijpion of de penning op Lc7 kost wit de kop.
30. g5 h4 31. Kf2 a3 32. b3
In zijn commentaar achteraf had Giri het over ‘a nice passer’. Ofwel: een mooie vrijpion, een gedekte zelfs. Behalve dat, zit wit ook nog met het probleem van zijn loper. Die is ingesloten en dreigt elk moment verloren te gaan.
32…Tec8 33. Db7 dxe4 34. dxe4
34…f6!
Maakt niet alleen … Df7 mogelijk maar gooit ook de witte koningsstelling open.
35. Le5
Een krankzinnige zet, die hem niets brengt. Maar er was sowieso geen uitweg meer voor wit.
35…Txc2+ 36. Txc2 Te8 37. gxf6 gxf6 38. Kf1
Hij probeert nog een flauw trucje: er dreigt Tg2. Maar Giri reageert heel nauwkeurig met
38…Te7! 39. Dc6 Tg7 40. Dxe6+ Kh7
En zwart heeft een winnende aanval, of anders een gewonnen eindspel. Daarom gaf Rapport zich gewonnen. 40…Kh7 41. Df5 [gaat mat: 41. Dxf6 Dg1+ 42. Ke2 Tg2+ 43. Kf3 Tg3+ 44. Ke2 Te3+ 45. Kd2 De1#] 41…fxe5 42. Dxg6+ Txg6 43. fxe5 Tg3 en de zwarte pionnen beslissen de strijd.
0-1

Vidit, Santosh Gujrathi – Van Foreest, Jorden

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. g3 dxc4 5. Lg2 c5 6. O-O Pc6 7. dxc5 Dxd1 8. Txd1 Lxc5 9. Pbd2 c3 10. bxc3 O-O 11. Pb3 Le7 12. c4 Ld7 13. Lb2 Tfd8 14. Pfd4 Tac8 15. Pb5 b6 16. Pd6 Lxd6 17. Txd6 Le8 18. Td3 h6 19. Tad1 Td7 20. Txd7 Pxd7 21. Tc1 Pc5 22. Pxc5 bxc5 23. Kf1

Zwart heeft de opening goed behandeld, maar ondanks de symmetrische pionnenstructuur lijkt wit een heel klein plusje te hebben, zolang hij het loperpaar heeft. Dat moet te weinig zijn om ermee op winst te spelen.
23…Tb8
Na deze zet komt er min of meer een geforceerde afwikkeling naar een eindspel met ongelijke lopers waarin wit een pluspion heeft. 23…f6 ziet er betrouwbaar uit; het moet totaal gelijk staan.
24. Lxc6!
Op 24. La3 is 24…Pb4 in orde voor zwart.
24…Lxc6 25. La3 Le4 26. f3 Lb1 27. Lxc5 Lxa2 28. Lxa7 Tb1 29. Txb1 Lxb1
Deze zettenreeks speelde Jorden allemaal vrij snel, dus moet hij gedacht hebben dat het resterende eindspel makkelijk remise is. Dat zou het inderdaad moeten zijn, maar wit heeft toch iets om voor te spelen en Vidit is de eerste de beste niet.
30. c5 Kf8 31. Lb8 Ke7 32. Ld6+ Ke8
De koning moet hier blijven omdat anders Lf8 zou volgen waarna wit nog een pion wint.
33. c6
Nu komt de witte pion zelfs op de zevende rij en dat bindt de zwarte koning (of loper) enorm aan deze pion.
33…Kd8 34. Kf2
Natuurlijk brengt hij nu de koning naar het centrum. 34. Lf8?! g6 35. Lxh6 Kc7 is wel totaal remise. Met pionnen op één vleugel heeft zwart niets meer te vrezen.
34…Lc2 35. h4 h5 36. Ke3
36…La4
Zwart dwingt de pion naar voren. Direct 36…g6 kwam ook in aanmerking om dan na 37. Kf4 te antwooden met 37…f6 en voorlopig zie ik nog niet hoe wit vorderingen moet boeken. 38. g4 Ld1 39. e4 Le2 Zwart blijft gewoon aan f3 hangen en ik denk dat het nu toch binnen de (remise)marge moet zijn.
37. c7+ Kd7 38. g4 g6
Uit den boze is 38…hxg4 want dan creëert wit een tweede vrijpion (op de h-lijn) en die zal dan de beslissing moeten brengen.
39. Kf4
39…Lb5?
Te nonchalant. Of misschien heeft hij het resterende eindspel waarin wit straks met een f- en een h-pion komt te zitten verkeerd getaxeerd. Zwart had hoe dan ook het binnendringen van de witte koning moeten verhinderen. Pion f6 kan niet verdreven worden want dan zou wit de belangrijke pion op c7 moeten inleveren. Ondanks zijn substantiële voordeel zou Jorden hier zijn zin gekregen hebben. Overigens kan zwart na 39…f6! 40. g5 het best antwoorden met 40…e5+! [Verliezend is nu 40…f5?? 41. Ke5 Lb5 42. Kf6 Lxe2 43. f4 en wit wint.] 41. Ke3 fxg5 42. hxg5 en grappig genoeg lijkt het resterende eindspel ook weer binnen de marge. Bijvoorbeeld: 42…h4 43. Lxe5 Kc8 44. Kd4 h3 45. e4 Ld1 46. Ke3 Kd7 (zie analysediagram)
en wit kan absoluut niet verder komen.
40. Kg5
Nu komt de koning binnen en dat had zwart ten alle tijden moeten verhinderen.
40…La6
Jorden zag waarschijnlijk nu pas dat wit een tweede vrijpion krijgt na 40…Lxe2 41. gxh5 gxh5 42. Kxh5 Lxf3+ 43. Kg5 met winst.
41. gxh5!?
Hij rekent uit dat hij de loper mag offeren. Er is ook niets mis met 41. Lg3
41…gxh5
Na 41…Kxd6 42. h6 loopt de witte h-pion door.
42. Lh2 Lxe2 43. Kxh5
Er valt niets meer van te maken, alles verliest voor zwart.
43…f6 44. Kg6 e5
Dit is nog een goede poging maar Vidit antwoordt adequaat.
45. Kxf6 Kxc7 46. Lxe5+ Kd7 47. f4
Normaal gesproken kunnen dit soort eindspelen wel eens remise zijn. Maar omdat de witte koning zo dominant staat, is er geen redden meer aan. Je zou toch zweren dat zwart het misschien kan houden en wellicht heeft Van Foreest dat ook gedacht. Met de zwarte koning op g8 zou het remise zijn, maar dat laat wit niet toe.
47…Ke8 48. Ld6
48…Lh5
Een mogelijke winstvoering na een wachtzet van zwart luidt: 48…Ld1 49. f5 Le2 50. Kg6 Lc4 51. h5 Lf7+ 52. Kh6 Kd7 53. La3 Ke8 54. Kg5 Lg8 55. Kg6! [Niet 55. h6?? Kf7 met remise!] 55…Lf7+ 56. Kh6 Kd7 57. Kg5 Ke8 58. h6 en de pion valt niet af te stoppen.
49. Kg5 Lf7 50. h5 Lg8 51. Kf6!
Hij speelt het heel sterk en daarom gaf Jorden zich hier gewonnen.
1-0

CHALLENGERS

Kovalev, Vladislav – Van Foreest, Lucas

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. O-O Pxe4 5. Te1 Pd6 6. Pxe5 Le7 7. Lf1 Pxe5 8. Txe5 O-O 9. d4 Lf6 10. Te1 Te8 11. c3 Txe1 12. Dxe1 Pe8 13. d5 c6 14. Le3 cxd5 15. Dd2 Pc7 16. Pa3 d6 17. Pc2 Lf5 18. Pb4 Le4 19. Td1 De7 20. a3 h6 21. f3 Lf5 22. Df2 b6 23. Pxd5 Pxd5 24. Txd5 Le6 25. Td2 Lb3 26. Ld4 Lxd4 27. Txd4 d5 28. De2 Kf8 29. Kf2 Te8 30. Dxe7+ Kxe7 31. Lb5 Tc8 32. h4 f6 33. h5 Kd6 34. Tg4 Tc7 35. Ke3 Te7+ 36. Kd2 Kc5 37. La6 La2 38. a4 Lb3 39. Kd3 Ld1 40. Kd2 Lb3 41. Tf4 Te5 42. g4 Te8 43. Td4 Te7 44. Tf4 Te8 45. Le2 Te7 46. Ld1 Lxd1 47. Kxd1 Te8 48. Kd2 Te7

Lucas heeft de opening en het middenspel uitstekend behandeld en hij is nu in een toreneindspel geraakt waarin wit minieme kansjes heeft. Tja, de tegenstander heeft 2687 en jij hebt 2502, dan gaat die ander jou nog flink aan de tand voelen. Broer Jorden ondervond hetzelfde in het Masterstoernooi vandaag.
49. b4+ Kc6 50. Td4 Te5 51. c4
Hij heft zelfs de geïsoleerde pion op in ruil voor activiteit. Maar de stelling moet remise te houden zijn.
51…dxc4 52. Txc4+ Kd7 53. Td4+ Kc6 54. Kd3 Tg5
Hier staat de toren minder handig, hoewel er nog altijd weinig tot niets aan de hand is. Misschien had Lucas er een pionneneindspel van moeten maken met 54…Td5 maar ik kan me zijn bedenkingen wel voorstellen nu de koningsvleugel met de witte pion op h5 min of meer is vastgelegd. Het is echter toch remise. Bijvoorbeeld: 55. Ke4 Txd4+ 56. Kxd4 Kd6 57. b5 [57. Ke4 Ke6] 57…Ke6 en er valt niets te halen voor wit.
55. Kc4 a6 56. Td8
56…b5+
Breken met 56…f5? ging niet: 57. b5+ axb5+ 58. axb5+ Kc7 59. Td5 en het pionneneindspel na 59…fxg4 is wél verloren! 60. Txg5 hxg5 61. fxg4 Kd6 62. Kd4 Ke6 63. Ke4 (zie analysediagram)
en zwart is in zetdwang.
57. axb5+ axb5+ 58. Kd4 f5!
Nu kan het inderdaad wel! Maar Kovalev heeft een interessante mogelijkheid in petto.
59. f4 Txg4 60. Ke5 Th4 61. Td6+ Kc7 62. Tg6
Supernauwkeurig gespeeld van de witspeler.
62…Txh5 63. Txg7+ Kc6 64. Tg6+ Kc7
65. Te6!
Zwart heeft tijdelijk een pion meer maar hij moet lijdzaam toezien hoe pion f5 verloren gaat. De witte koning dreigt naar g6 te wandelen. Desondanks is er nog altijd niets aan de hand.
65…Kb7 66. Kf6
66…Th1!
Inderdaad! De toren moet naar beneden gespeeld worden zodat zwart met zijn eigen h-pion kan gaan rennen.
67. Kxf5 h5 68. Te5!
Weer een belangrijk moment en dát was heel lastig te zien. Zeker aan het eind van zo’n lange partij, met weinig tijd op de klok.
68…Kc6?
Zouden u en ik die ook niet gespeeld hebben? Maar juist deze verliest. Pion b5 is niet van belang, maar dat is natuurlijk niet erg voor de hand liggend. De enige remisemaker is 68…h4!! Ga dat maar eens bedenken c.q. uitrekenen… 69. Txb5+ Kc6 70. Tc5+ Kd6 71. Tc3 Tb1! (zie analysediagram)
En zwart ruilt h4 voor b4 en zorgt ervoor dat zijn koning op tijd voor de laatste witte f-pion komt, waarna we de beroemde stelling van Philidor overhouden.
69. Ke6! h4 70. f5 h3 71. f6
71…Tf1
Hij besluit om maar meteen achter de witte vrijpion, maar het is al te laat. Het probleem is dat wit na 71…h2 het uiterst gemene 72. Te2! in de stelling heeft. De toren heeft een dubbelfunctie: hij houdt pion h2 onder schot en beschermt de eigen koning tegen schaakjes in de rug. De witte koning ondersteunt ondertussen de eigen vrijpion, de zwarte koning staat machteloos als toeschouwer op c6. Leerzaam, maar wel wrang voor Lucas, die zo’n mooi toernooi aan het spelen is.
72. Te2!
Hetzelfde laken een pak.
72…Tf4 73. Tc2+
Hij ‘duwt’ de zwarte koning verder weg van de f-pion. 73. f7 wint ook.
73…Kb6 74. f7 Tf3 75. Te2 Kc6 76. Ke7 Kd5
Eindelijk kan de zwarte koning uit zijn gevangenis, maar het mag niet meer baten.
77. f8=D Txf8 78. Kxf8 Kc4
79. Te4+!
Hier werd opgegeven. Dat verdient nog enige toelichting want er komt nog een eindspel op het bord van toren tegen pion. Na 79. Te4+! kan de zwarte koning gaan ‘hangen’ aan pion b4 en ondertussen zijn h-pion gebruiken als afleider. Hij is echter nét te laat. 79…Kc3 80. Ke7 De witte koning snelt naderbij. 80…h2 81. Th4 h1=D 82. Txh1 Kxb4 83. Kd6 (zie analysediagram)
De stelling hebben beide spelers vooruit gezien. Wit maakt de zwarte b-pion onschadelijk. Als zwart een tempo meer zou hebben, zou het remise zijn! 83…Kc3 84. Kc5 b4 85. Th3+ en de pion gaat verloren.
1-0

 

Tot slot nog een kleine opmerking voor alle bezoekers van de toernooisite van Tata Steel. We hebben al meerdere reacties gehad van mensen die klagen over een echo bij het openen van de livestream. Dat komt omdat het “Twitch-venster” tegelijkertijd tweemaal geopend wordt. Namelijk via de webpagina zelf en tegelijkertijd in de linkerkolom via Twitter. Als u het geluid van een van deze vensters uitzet (kies die van Twitter bijvoorbeeld) is het probleem verholpen!