Schaakrubrieken weekend 12 januari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Feest in Wijk aan Zee
Dit weekeinde begint het weer, het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee, de 81ste editie van het toernooi dat onder verschillende namen het mooiste van de wereld is geworden. Laat de polaire vortex waar Nederland voor bibbert maar komen. Kruiende ijsschotsen in de Noordzee zullen onze schaakpret alleen maar verhogen, want we hebben de hete erwtensoep, een traditie van het toernooi sinds 1942.
Magnus Carlsen is geen koukleum. In 2004 deed hij voor het eerst mee, toen als dertienjarige jongen in de C-groep, en sindsdien heeft hij alleen in 2014 een keer overgeslagen, waarschijnlijk omdat hij zich toen voorbereidde op zijn WK-match tegen Anand. In 2007 deed hij voor het eerst in de hoofdgroep mee en toen werd hij gedeeld laatste.
Gek eigenlijk. Ook toen al waren er schakers geweest die op jongere leeftijd grotere successen hadden behaald, maar toch werd Carlsen al als iets heel bijzonders beschouwd. Terecht, weten we nu. Een jaar later won hij het toernooi samen met Levon Aronian. Er was kennelijk in de tussentijd iets gebeurd met hem. Sindsdien heeft hij het vaak gewonnen. Vorig jaar in eerste instantie samen met onze man Anish Giri, die de tiebreak van snelle partijen verloor, zoals iedereen zulke tiebreaks van Carlsen verliest. Nummer twee van de wereldranglijst, Fabiano Caruana, is er deze keer niet bij. Hij deed niet mee aan de wereldkampioenschappen rapid en blitz in St. Petersburg, hij is niet in Wijk aan Zee en straks ook niet in Gibraltar, het tweede toptoernooi van het jaar. Misschien revalideert hij nog van zijn verloren WK-match tegen Carlsen.
Nummer drie van de wereldranglijst, de Azeri Sjachriar Mamedjarov, bijgenaamd ‘de Sjah’, is er wel. Hij is 33, een van de ouderen. Je kunt hem geen laatbloeier noemen, want in 2003 en 2005 was hij jeugdwereldkampioen, maar pas sinds 2017 drong hij door tot de absolute top. Vorig jaar zei hij in Wijk aan Zee dat het kwam doordat hij geen alcohol meer dronk.
De Sjah heeft een buitengewoon attractieve en agressieve stijl. Soms wordt hij zelfs, misschien wat overdreven, de nieuwe Tal genoemd. Eerlijk gezegd werd hij in de volgende partij wel een stevig handje geholpen door zijn tegenstander.
Peter Svidler – Sjachriar Mamedjarov, Tata Steel Wijk aan Zee 2018
1. c4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Pc3 d5 4. d4 Lb4 5. cxd5 exd5 6. Lf4 Pe4 7. Da4+ Hier blijkt de dame straks ongelukkig te staan. 7…Pc6 8. Tc1 0-0 9. g3 Weer geen gelukkige zet, al zou zwart ook na 9. e3 g5 prettig staan. 9…g5 10. Le3 f5 11. Lg2 f4 12. gxf4 Lxc3+ 13. bxc3 gxf4 14. Ld2 Kh8 15. Db3 En na deze zet, waardoor zwart snel nog een paard in de aanval kan brengen, is het nog erger gesteld met wit. 15…Pa5 16. Dc2 Pc4 17. Td1
Partij in de viewer:
Toppers voelen zich senang in tweede groep
Het organisatiecomité in Wijk aan Zee aarzelt soms topspelers uit het verleden te inviteren voor de tweede groep, het altijd fel betwiste Challengerstoernooi. Het is immers mogelijk dat een grootmeester die altijd op het hoogste niveau zijn schaakkunst heeft geëtaleerd de degradatie als pijnlijk zal ervaren. In werkelijkheid is dit zelden het geval. Alexander Beljavski, co-winnaar in 1984, moest eerst in een interview vertellen dat hij te vaak werkloos thuis zat voor hij, 21 jaar na zijn laatste deelname, in 2006 in de tweede groep opnieuw in Wijk aan Zee optrad. Tweevoudig oud-winnaar Nigel Short uit Groot-Brittannië zei eens tegen de toernooidirectie dat hij graag zou meedoen, maar liever niet meer in de leeuwenkuil op het erepodium.
Ook dit jaar speelt in het Challengerstoernooi een oud-winnaar van de hoofdgroep. Jevgeni Barejev (52) werd in 2002 de opvolger van Gari Kasparov na diens drie memorabele overwinningen in de periode 1999-2001. Er werd indertijd gemopperd dat Barejev een speler van te geringe statuur was voor de eregalerij van het toernooi. Zij die erbij waren, bewaren vooral dierbare herinneringen aan de amusante persconferenties van de winnaar, die dagelijks zijn prestaties vol zelfspot van commentaar voorzag.
Barejev, geboren in Rusland, woont al geruime tijd in Canada, waar hij werkt als jeugdtrainer. Sinds kort vertegenwoordigt hij zijn tweede vaderland ook op de Olympiade, wat de resultaten van de nationale ploeg geen kwaad heeft gedaan. Zowel in 2016 als in 2018 eindigde Canada ruim boven Nederland. Barejev zal de Challengersgroep niet winnen. Maar het zou mooi zijn als hij nog eens de perskamer bezoekt om herinneringen op te halen aan 2002, toen hij in Wijk aan Zee het grootste succes uit zijn carrière behaalde.
Gluzman – Barejev Moskou Fide WK 2001
1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. Pxe4 Lf5 5. Pg3 Lg6 6. Pf3 Pf6 7. h4 h6 8. h5 Lh7 9. Ld3 Lxd3 10. Dxd3 e6 11. Lf4 Da5+ 12. Ld2 Lb4 13. c3 Le7 14. b4 Geen goed idee. Zwart zal profiteren van de verzwakking van de damevleugel. 14 … Dc7 15. Pe5 Pbd7 16. f4 a5! 17. bxa5 Ook na 17. b5 c5 heeft zwart goed spel. 17 … 0-0 18. 0-0 Met 18. Pc4 kan wit de pion op a5 voorlopig verdedigen. Zwart heeft niets te klagen na 18 … Tfd8 19. 0-0 c5. 18 … Txa5 19. De2 Tfa8 20. Le1 Te passief. Na 20. Tae1, met de dreiging 21. Pxf7, moet zwart met 20 … Te8 zijn laatste zet ’terugnemen’. 20 … c5 21. f5? Actief op het verkeerde moment. 21 … cxd4 22. cxd4 Pxe5! Een beslissend kwaliteitsoffer.
23. Lxa5 Txa5 24. dxe5 Txe5
Partij in de viewer:
TataSteel is begonnen
Voor de 81e keer is vandaag in Wijk aan Zee het mooiste en grootste toernooi ter wereld begonnen. Niet het sterkste toernooi want er zijn diverse evenementen (o.a. St. Louis, Stavanger, Londen, Dresden) die de toptien van de wereldranglijst uitnodigen. In Wijk aan Zee (1938-1999 Hoogovens, 2000-2010 Corus, vanaf 2011 TataSteel) is iedereen welkom en krijgen alle schaakliefhebbers tegenstand van ongeveer gelijkwaardig niveau. Tussen de bijna twee duizend schakers vanuit alle werelddelen zitten huisschakers, clubspelers en professionals. Als je je groep wint speel je het volgende jaar een groep hoger. Er zijn twee grootmeestergroepen die op het podium spelen van sportcomplex De Moriaan en in de hoogste groep zitten zware toptien spelers: wereldkampioen Magnus Carlsen, Shakryiar Mamedyarov (3), Liren Ding (4), Anish Giri (5), Vladimir Kramnik (7) en Viswanathan Anand (8). Maar ook toptwintig spelers: Ian Nepomniatchi (13), Teimour Radjabov (14), Jan Duda (18). En natuurlijk ook spelers die voor iedereen gevaarlijk kunnen zijn maar waarvan de topspelers wel willen winnen: Richard Rapport (24), Samuel Shankland (29), Vladimir Fedoseev (31) en Dantosh Vidit (43). Het veertiental wordt volgemaakt met een van onze grote talenten Jorden van Foreest (189), nu 19 jaar dus nog jeugdspeler maar al echt goed sinds 2016 toen hij Nederlands kampioen werd. Jorden kan zichzelf hier op het internationale podium in de etalage zetten maar hij kan ook onderuitgaan. Ze mogen in de sport overigens die leeftijdgrens van jeugdspeler wel eens omlaag trekken naar de leeftijd waarop je auto mag rijden en volwassen bent. Deze kopgroep zal twee keer een uitstapje maken: ronde 5 wordt op 16 januari verspeeld in Alkmaar (Theater De Veste) en ronde 10 wordt verspeeld in Leiden (Dominicuskerk).
De tweede grootmeestergroep is ook niet mals met aanvoerder Anton Korobov uit de Oekraïne (42) en de Nederlanders Erwin l’Ami, Lucas van Foreest en Stefan Kuipers. Heel interessant wordt het optreden van het 13-jarig wonderkind Ramesh Pragnananda uit India. Hij is de derde jongste grootmeester na Sergei Karjakin (12 jaar en 7 maanden) en Javokhir Sindarov (12 jaar, 10 maanden en 5 dagen), Ramesh was acht dagen ouder toen hij de hoogste titel behaalde. Natuurlijk zijn er tussen 12-27 januari weer vele side-events: voor de jeugd, parlementariërs, journalisten, Europese dorpen, ja zelfs een toernooitje voor arbiters. Bezoek is gratis en iedere ronde wordt er in een belendende zaal uitleg gegeven over de lopende partijen. Afgelopen dinsdag was er al een meet&greet in Alkmaar voor liefhebbers en pers met Anish Giri en Jorden van Foreest. Afgelopen donderdag was er al een lezing over de ontwikkeling van de schaakcomputer voor medewerkers van TataSteel en gisteren was de officiële opening. Maar vandaag is de eerste ronde en dan is het toernooi pas echt begonnen. Om er een beetje in te komen een mooie overwinning van Ramesh op Jorden uit het jeugdwereldkampioenschap 2017 in Italië.
R. Pragnananda – J. van Foreest
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.0-0 Pf6 5.d3 d6 6.c3 Het klassieke Italiaans, dat al werd beschreven in het oudste bedrukte schaakboek door de Spanjaard Lucena in 1497 (er moeten nog zo’n twintig exemplaren van dit dubbele boek zijn waarvan het eerste deel over de liefde gaat en het tweede deel over enkele schaakopeningen). 6…a6 7.Lb3 La7 8.Te1 0-0 9.h3 h6 10.Pbd2 Te8 11.Pf1 Le6 12.Lc2 d5 13.exd5 Pxd5 14.Pg3 Wit wint geen pion na 14.Pxe5 Pxe5 15.Txe5 Lxf2+. 14…Dd6 15.Ph4 De7 16.Dh5 Tad8 17.d4 Hiermee opent wit de loperlijnen. Zwart vereenvoudigt nu door ruil en zwakt daarmee de aanval op de koningsvleugel af. Hij betaalt daarvoor wel een prijs: een dubbelpion. 17…Pf4 18.Lxf4 exf4 19.Pf1 Df6 20.Pf3 Te7 21.Lb3 Lxb3 22.axb3 Tde8 23.P1d2
23…Pd8 24.b4 c6 25.Dg4 Txe1 26.Txe1 Txe1 27.Pxe1 Pe6 28.Pd3 Dg5 29.Pe4! Dxg4 30.hxg4 Kf8 31.Kf1 Ke7 32.Ke2 g5 33.Pdc5 Lxc5 34.bxc5 Pg7 35.Pd6 b5 36.Kd3 Ke6 37.Ke4 h5 38.f3! hxg4 39.fxg4 a5 40.Pb7 a4 41.Pc8+ Kd7 42.Pxf7 Pe6 43.Pe5+ Kc7 44.Pxc6 en zwart gaf op.
Heel volwassen spel van deze tieners.
Partij in de viewer:
Carlsen verliest rapidpartij & twee boeken
Honderden schakers verzamelden zich eind december in St. Petersburg voor het King Salman Rapid en Blitzwereldkampioenschap. De naam geeft overigens aan dat ook na het vertrek van de Kalmuk Iljumzhinov de FIDE contacten met dubieuze regimes niet schuwt. Geen schaker die het erg vindt zolang dollars toestromen. Blitz, daar schrijf ik sowieso niet over, titelhouder Rapid Carlsen, altijd aan bord 1 spelend, baarde opzien door de eerste 2 partijen te verliezen, hij herstelde zich wel met 10.5 uit 15 maar kon Dubov, de verrassende winnaar met 11, net niet meer inhalen. Giri (10) werd knap 8e en Jorden van Foreest (7) werd 120e. Hier de curieuze blunder van Carlsen (wit): 1.e4 e5 2.Dh5 zotte zet Pc6 3.Lc4 g6 4.Df3 De7 5.Pe2 Pf6 6.d3 Lg7 7.Pbc3 h6 8.Pd5 Pxd5 9.exd Pa5 10.d6 cxd 11.Ld5 Pc6 12.Ld2 Df6 13.De4 0-0 14.0-0 Pe7 15.Pc3 Df5? 16.Db4 Pxd5? 17.Pxd5 Kh7 18.Pc7 Tb8 19.Dxd6 b6? Na een aantal zwakke zetten van Vokhidov heeft wit volgens de machine een voordeel van 2. 20.f3?? (onbegrijpelijk,waarom niet Pe8? Nu is het 0.) Lb7 21.Tae1 Tfc8 22.Lc3? Lf8 Ineens staat Carlsen verloren 23. Pb5 na 9 minuten denken gespeeld Ld6 24.Pxd6 De6 25.Pxc8 Txc8 26.Txe5 Dd6 27.Tfe1 Ld5 28,a4 Le6 29.a5 allemaal wanhoop bxa 30.Tf1 Tc5 31.Txc5 Dxc5 32.Ta1 d5 33.Txa5 Dc7 34.Ta4 Dxh2 35.Txa7 Dh1† 36.Kf2 d4 0-1 (37.Lxd4 Dh4† 38.Ke3 De1† 39.Kf4 g5 mat) Carlsen behield overigens wel, ik vermeld het met enige tegenzin, zijn titel als Blitz-wereldkampioen.
Dan nu twee mooie boeken van Quality Chess uit Glasgow, vooral dat van de ook in ons land bekende en geliefde Jochanan Afek Practical Chess Beauty … en de beauty is volop aanwezig in de honderden juweeltjes aan studies en partijfragmenten van de auteur, gerangschikt naar de vele termen uit het praktische schaak, zoals tussenzet, eeuwig schaak en onder-promotie. Afek is een absolute topcomponist van studies en ook daar eigen termen zoals Excelsior (een pion marcheert gedurende de oplossing naar de overkant) of Aristocratisch (een studie of probleem zonder pionnen). Ook vinden we veel oefenstof met oplossingen. Het is een aparte discipline, maar ook de clubschaker kan er vele uren van genieten en leren. Het tweede boek houdt zich bezig met de carrière van Kramnik, een wereldkampioen die zelden opduikt in lijstjes met de grootsten uit de schaakgeschiedenis en dat zeker ten onrechte. Kasparov zei ooit: Andere spelers doen zetten, Kramnik speelt schaak. In het boek van Carsten Hensel, The inside story of a chess genius, kan men lezen en naspelen wat daar waar aan is. Met veel mooie foto’s het verhaal van een insider uit het eigen team van de man die na Kasparov verslagen te hebben in 2000 (dat bewijst zijn grote kwaliteiten) zijn titel succesvol verdedigde tot hij deze moest afstaan in 2008 aan Anand. Veel persoonlijke informatie dus via de auteur. Een goed informatief boek met alle WK-partijen. Kramnik is natuurlijk nog steeds actief en zou best nog eens in een kandidatentoernooi kunnen scoren, wellicht komt er dus nog eens een vervolg op dit boek.
Partij in de viewer:
Probleem 2715 is een driezet, miniatuur, van Cisar.
Ivan Sokolov trotseert de Van Foreesten
Tweevoudig Nederlands kampioen Ivan Sokolov is niet meer zo heel actief in toernooien, al zit hij niet stil. De grootmeester uit Bosnië is vijftig en wordt daarom een veteraan genoemd. Uitnodigingen die je dan kunt krijgen, zijn voor tweekampen waarin je als sparringpartner moet dienen voor jonkies. Twee jaar geleden speelde hij in Hoogeveen een match over zes partijen tegen Jorden van Foreest. Het werd een dolle boel, de twee wonnen om de beurt een partij en doordat Sokolov de laatste partij remise hield, won hij de match. In de laatste dagen van 2018 was broer Lucas van Foreest de tegenstander bij het Kerstfestival in Groningen. Een korte match van vier partijen van een noordelijk talent tegen een oude rot is daar altijd de kers op de taart. Sokolov won de eerste partij, waarna de volgende drie remise werden. Er gebeurde echter van alles, beiden lieten vele kansen liggen. In die eerste partij misten beide grootmeesters diverse kansen.
Sokolov-Van Foreest Groningen 2018
1.d4 Pf6 2.Pf3 d5 3.c4 e6 4.Pc3 dxc4 5.e4 Lb4 6.Lg5 h6 7.Lxf6 Dxf6 8.Lxc4 c5 9.0-0 0-0 10.e5 Dd8 11.Pe4 cxd4 12.De2 Terugslaan op d4 heeft geen haast.
12…Le7 13.Tad1 Da5 14.Pg3 Td8 15.De4 Pd7 16.Ph5 Pf8 17.Dg4 g6 18.Tfe1 Ld7 19.Pxd4 Dimitri Reinderman (Schaaksite) had hier of op de volgende zet liever Pf6+ gespeeld.
19…Le8 20.Te4 Tac8 21.Lb3 La4 22.Lxa4 Dxa4 23.a3 Lg5 Reinderman merkt op dat wit opeens opvallend veel problemen heeft. Ph5 staat in, Td1 en Pd4 moeten allebei gedekt blijven. Er moet dan wel een truc in zitten. 24.Pf4 Lxf4 25.Txf4
Na de tweede partij werd Van Foreest geïnterviewd voor de toernooisite. Zijn commentaar was grappig, na de vraag of Sokolov te pakken was: “Ja zeker wel, na de partij van gisteren zie je dat hij wel wat zwaktes heeft, dat hij misschien te agressief speelt. Maar hij is natuurlijk gewoon een hele goeie speler, dus daar moet ik voor uitkijken. Gisteren maakte hij het technisch goed af en vandaag speelde hij een perfecte partij, dus het is geen makkelijke tegenstander.” Zo oordeelde de tiener over de tweevoudig Nederlands kampioen.
Mocht Lucas ook in de Nederlandse top tien komen, dan is er bijna sprake van een unicum. Twee broers bij de beste tien schakers van Nederland. Is dat eigenlijk wel eerder voorgekomen? Twee broers die tegelijkertijd deelnamen aan het Nederlands kampioenschap, ja, de broers Timman en de broers Kuijf. Maar twee broers in de top tien van de ranglijst? Daarvoor moeten we teruggaan naar de negentiende eeuw. De broers… Van Foreest, Dirk en Arnold. Arnold was de betovergrootvader van Jorden en Lucas.
Partij in de viewer:
Voor beginners A7833
Voor gevorderden B7833
Zelfde stelling, maar nu is zwart aan zet.
Giri & Tata-toernooi
De 81e editie van het Tata Steel Schaakfestival is deze vrijdag van start gegaan. Gedurende twee weken wordt de schaakwereld getrakteerd op aandacht voor het schaken van het hoogste niveau. Naast de vele amateurgroepen is er de mastergroep, met veertien zeer sterke grootmeesters, van wie er zes uit de top tien beste spelers van de wereld komen, en de challenger groep, met spelers van een niveau tussen de 2400 en 2700 Elo-punten. De Nederlandse topgrootmeester Anish Giri speelt mee in de mastergroep. De nummer vijf van de wereld haalde vorig jaar gelijke punten met wereldkampioen Magnus Carlsen, maar verloor de tiebreak, waardoor hij het toernooi niet op zijn naam kon schrijven. Om in de sfeer te komen van het festival een overwinning van Giri van vorig jaar op de Russische grootmeester en Europa kampioen Maxim Matlakov.
Matlakov, Maxim – Giri, Anish
1. Pf3 d5 2. g3 Lg4 3. Lg2 c6 De populaire Reti-opening. 4. O-O Pd7 5. h3 Lh5 Giri wil zijn loperpaar nog behouden. 6. d4 e6 7. c4 Le7 8. Pc3 dxc4 9. b3 cxb3 10. Dxb3 Db6 11. Da4 Pgf6 12. Tb1 Dc7 13. Lf4 Dc8 Het pionoffer van wit heeft als resultaat opgeleverd dat zijn stukken in de goede positie staan. 14. Tfc1 Hier had Matlakov 14. Db3 moeten spelen. Na 14. … Lg6 15. Tb2 Pb6 16. Pe5 staat hij goed. 14…O-O 15. Db3 Lg6 16. Tb2 Td8 17. a4 Nemen op b7 gaat niet wegens kwaliteitsverlies door 17. … La3. 17…a5 Giri maakt een belangrijk steunpunt op b4. 18. Pd2 Beter dan 18. Pe5 Pxe5 19. Lxe5 Dd7 wat goed is voor zwart. 18…Ph5 19. Le3 Phf6 Deze heen en weer zet geeft aan dat Giri niet helemaal comfortabel staat. 20. Pc4 Mijn computer geeft hier aan dat wit beter staat. 20… Pd5 Dit kost een pion. 20. … b6 lijkt toch beter. Na 21. Lf4 komt zwart wat gedrukt te staan, maar de remisekans is groot. 21. Dxb7 Lb4 22. Dxc8 Taxc8 Zwarts stukken staan goed ontwikkeld en hij bereid zich voor om zijn zwakke pion op c6 op te heffen. 23. Pa2 Pxe3 24. fxe3 c5 25. Pd6?!
De partij lijkt remise. Wit is echter in hevige tijdnood en Giri gaat het hem lastig maken. 32. e3 Ke7 33. Kf1 Ld6 34. g4 Beter is toch 34. Kf2. 34…Pb6! En ineens is er een dreiging via de h-lijn met Th8. 35. Tc1? Matlakov vindt niet de goede zetten. 35…La3! Dit heet een vervelende tussenzet. 36. Tc3 36. Tc2? verliest met 36. … Pd5! Wit kan geen Le4 meer spelen en dan wordt de penning via de c-lijn fataal. 36…Lb4! Die loper doet wonderen. 37. Pxb4 De enige manier om uit de problemen te komen, maar nu krijgt Giri een sterke vrijpion. Niet goed is 37. Tc1? wegens 37. … Ld2! 37…axb4 38. Tc5 b3 Die valt moeilijk te stoppen. 39. a5 Pd7! Mooie slotzet van Giri. 0-1
Partij in de viewer:
