Schaakrubrieken weekend 19 januari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Speelse jonge katjes
Na de vierde ronde van het Tata Steel toernooi had Magnus Carlsen een record gevestigd: 21 remises in klassieke partijen achter elkaar. Een snelle duik in de schaakgeschiedenis leerde dat het op hoog niveau nog nooit eerder was voorgekomen. De vorige recordhouder was Anish Giri, die er twintig achter elkaar had gespeeld. Bij Carlsen kwam het natuurlijk vooral door de WK-match tegen Caruana. Het was natuurlijk weer een aanleiding voor Giri om Carlsen op Twitter te plagen. Ze doen dat al jaren met elkaar, als speelse kleine katjes. Het is een trend onder jonge topspelers, die goedmoedige beledigingen.
Vroeger kon het harder toegaan. De Russische wereldkampioen Alexander Aljechin schreef in zijn beruchte serie antisemitische artikelen van 1941 dat zijn rivaal Aaron Nimzowitsch eens tegen hem had gezegd: „Als ik Slavisch zeg, zeg ik slaaf”, en dat hij toen slagvaardig had geantwoord: „En wie Jood zegt, hoeft daar niets aan toe te voegen.” Vergeleken daarmee zijn de moderne topspelers aaibare knuffeldiertjes.
Na de eerste ronde, waarin zowel Giri als Jorden van Foreest verloren, zei commentator Jan Gustafsson, ook een speels katje: „Twee nederlagen voor de Nederlanders, en dan doet Loek van Wely nog niet eens mee.” De volgende dag revancheerde Giri zich met een mooie overwinning op Vladimir Kramnik. Na afloop zei Giri dat hij in de eerste ronde, waarin hij tegen Jan Nepomnjasjtsji een dolzinnig stukoffer had gebracht, gespeeld had als een dronken Tal en dat hij tijdens de partij tegen Kramnik het gevoel had dat hij speelde als een dronken Petrosian. Dat laatste sloeg op het kwaliteitsoffer waarmee hij zich in een benarde positie in leven had gehouden. De vroegere wereldkampioen Tigran Petrosian was vermaard om zijn diepzinnige defensieve kwaliteitsoffers.
Vladimir Kramnik – Anish Giri, Tata Steel Wijk aan Zee 2019
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6 4. d3 d5 5. cxd5 Pxd5 6. e4 Pxc3 7. bxc3 Lc5 8. Le2 0-0 9. 0-0 Lb6 10. a4 Te8 11. Dc2 Df6 Er lijkt niet veel aan de hand, maar nu komt Kramnik met twee diepzinnige zetten. 12. Kh1 h6 13. Pg1 Dd6 14. f4 Lxg1 Wit krijgt koningsaanval en Giri wint als troost een pion. 15. Txg1 Na 15. Kxg1 Dc5+ 16. Tf2 Pd4 heeft zwart het makkelijk. 15…exf4 16. d4 Pe7 17. La3 Dd8 18. Taf1 Pg6 19. e5 Wit mist zijn kans. In de geest van het koningsgambiet, waar dit op lijkt, was 19. g3, waarmee wit aanvalslijnen opent. 19…b6 20. Lf3 La6 21. Tf2 c5 Giri neemt nu het initiatief over met een kwaliteitsoffer.
Partij in de viewer:
Ding zou zo maar Wijk aan Zee kunnen winnen
Nog vaak zal de Chinees Liren Ding worden herinnerd aan zijn serie van honderd partijen zonder nederlaag tussen augustus 2017 en november 2018. Het was geen record, al bleef nooit eerder een schaker zo lang onkwetsbaar tegen oppositie van het hoogste niveau. Dings zwakste tegenstander had een rating van 2.407 punten.De ongeslagen reeks werd tijdelijk onderbroken, toen Ding vorig jaar mei bij een fietsongeluk tijdens het toernooi in Stavanger zijn heup brak. Hij was tweeënhalve maand uit de roulatie voor hij, nog niet helemaal fit, de draad weer oppakte met een 3-1-matchoverwinning op de Bulgaar Topalov. Inmiddels kan Ding zonder pijn bewegen, al blijven zijn favoriete sporten voetbal en basketbal voorlopig taboe.
Wees niet verrast als Ding volgend weekeinde wordt gehuldigd als de eerste Chinese winnaar van het Tata Steel toernooi. In de eerste vijf ronden kwam hij geen moment in gevaar en won hij twee partijen op eigen kracht. In overeenstemming met de trend van het toernooi waren het twee overwinningen met zwart. Tot nu toe won wit twee partijen en zwart negen. Grote lof ontving Ding van internetcommentator Peter Svidler voor de fluwelen overwinning die hij woensdag, tijdens het bezoek van het toernooi aan Alkmaar, behaalde tegen Sam Shankland. Met oogstrelend positiespel liet Ding de Amerikaanse kampioen kansloos.
Shankland – Ding Alkmaar 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 0-0 8. h3 Lb7 9. d3 d6 10. c3 Pa5 11. Lc2 c5 12. Pbd2 Te8 13. Pf1 h6 14. Pe3 Lf8 15. b4 Na deze zet moet wit al zijn best doen om de stelling in evenwicht te houden. Wits praktijkresultaten zijn niet slecht na 15. Ph2 d5 16. Phg4. 15 … cxb4 16. cxb4 Pc6 17. a3 d5 18. Pg4? Hierna is verdediging nauwelijks meer mogelijk. Wit blijft net op de been na 18. Pxd5 Pxd5 19. exd5 Dxd5 20. Lb3 Dd6 21. Lb2 Tad8 22. Te3. 18 … Pxg4 19. hxg4 dxe4 20. dxe4 Dxd1 21. Txd1 a5! 22. bxa5 Het alternatief 22. Td7 Lc8 23. Tc7 Pd8 24. bxa5 is misschien wits laatste kans op behoud.22 … Pxa5 23. Tb1 Na 23. Ld2 geeft Svidler een overtuigende variant: 23 … Pc4 24. Lb4 Pxa3 25. Txa3 Txa3 26. Lxa3 Lxa3 27. Td7 Te7! 28. Txe7 Lxe7 29. Pxe5 Lf6 30. Pf3 Lc8!. 23 … Lc6 24. Pd2 Ted8 25. Kf1 Pb7 26. Tb3 Ld7 27. f3 Tac8 28. Lb1
Partij in de viewer:
Sterke start TataSteel
Het 81e TataSteeltoernooi (TSCT) had niet beter kunnen beginnen. Gelijk al in de eerste ronde twee gevoelige nederlagen en vijf zwaar bevochten remises. Dat is de beloning voor het uitnodigingsbeleid: spelers uit de toptien worden aangevallen door spelers die graag tot die elite willen toetreden.
A. Giri – I. Nepomniatchi
Anish verliest zelden maar in deze openingspartij was zijn gevoel voor gevaar nog niet goed afgestemd. 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.Le3 a6 5.Dd2 b5 6.f3 Pbd7 7.0-0-0 Pb6 8.g4 Lb7 9.Ph3 Pfd7 10.Le2 e6 Dat verbaasde ons een beetje in deze Pirc-opening (ik deed samen met Ivan Sokolov de live explicatie) want dit (en ook nog hierna) is een gunstig moment voor zwart om b4 te spelen omdat het paard naar het lelijke veld b1 moet. 11.Lg5 Le7 12.De3 Lxg5 13.Pxg5 h6 14.Ph3 Dh4 Zwart gaat lang rokeren en zonder de lopers van de zwarte velden houdt Dh4 de opmars op de koningsvleugel tegen. 15.Pf2 0-0-0 16.f4? Dit verzwakt onnodig het centrum. Er was weinig aan de hand na 16.Pd3 of 16.a3. Zwart grijpt nu het initiatief (en nog steeds was ook 16…b4 goed geweest). 16…f5 17.Lf3 Het was zijn dag niet, met 17.Ld3 kan de witte dame nog naar g3 uitwijken, nu komt in bepaalde varianten de dekking van Pf2 in het geding. 17…b4 18.exf5? Een wanhoopspoging in slechte stelling. Na 18.Pb1 fxe4 19.Lxe4 Lxe4 20.Pxe4 Dxg4 is er geen compensatie voor de pion en in die moeizame verdediging had Giri kennelijk geen zin. 18…bxc3 19.fxe6 cxb2+ 20.Kb1 Pf6 21.Lxb7+ Kxb7 22.Df3+ d5 23.Pd3 Pe4 24.Pc5+ Ka7 25.Da3 Pxc5 26.Dxc5 Kb7 wit gaf op, zijn pionnen gaan verloren en zwart kan ook nog kiezen voor Td8-d6-c6.
Het debuut van Jorden van Foreest op dit niveau wordt interessant. Hij heeft het in zich om ook te winnen van betere spelers. De kunst is om de moraal hoog te houden als er verloren wordt en dat zal zeker gebeuren. In zijn eerste partij kreeg hij een leerzame les van ex-wereldkampioen Anand.
J. van Foreest – V. Anand
1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.Ld3 Pf6 5.c3 Dc7 6.h3 g6 7.Pf3 Lf5 Een typische zet in de ruilvariant van de CaroKann. Als compensatie voor de dubbelpion krijgt zwart controle over het centrum en een half open g-lijn. 8.Pe5 Pc6 9.Lf4 Db6 10.Lxf5 gxf5 11.Pd3 e6 12.Pd2 Tg8 13.0-0 0-0-0 14.a4 Pe4 15.Tc1 De eerste zet die niet lekker aanvoelt, de toren staat toch goed op a1 (wit kan werken met het positionele pionoffer a5). Na 15.Kh1 Ld6 16.Pxe4 fxe4 17.Lxd6 Txd6 18.Pc5 blijft het evenwicht bewaard. 15…Ld6 16.Lxd6 Pxd6 17.b4 Kb8 18.De2 Wit kan ook kiezen voor een opstelling als 18.Pb3 Dc7 19.Pbc5 en g2 kan verdedigd worden met Kh1 en Tg1. Dat ziet eruit als een moeilijk te slopen vesting. 18…Dc7 19.De3 Pe7 20.f3? Dat is een lelijke verzwakking van de koningsstelling. Nog steeds kan wit verder gaan met Kh1 en Tg1. Jorden gaf na afloop ruiterlijk toe dat hij het zwarte spel niet zag aankomen: 20…Pg6 21.Pe5 f4! 22.De1 Pf5 De paarden komen binnen draven en die zijn niet meer te temmen. 23.Pxg6 Txg6 24.Tf2 Tdg8 25.c4 Pe3 26.cxd5 Pxg2 27.De5 Dxe5 28.dxe5 Pe1+ En wit gaf op, er gaat ook nog een kwaliteit verloren.
Een inventieve partij door wereldkampioen Carlsen, verlost van het WK-juk speelde hij een ongebruikelijk systeem.
L. Ding – M. Carlsen
1.Pf3 Pf6 2.g3 b5!? 3.d4 e6 4.Lg5 c5 5.d5 Da5+ 6.Ld2 Db6 7.dxe6 fxe6 8.a4 b4 9.a5 Dd8 10.Lg2 Pc6!? En Carlsen blijft attractief doorgaan, hij had ook normaal d5 kunnen spelen. 11.Pe5 Pxe5 12.Lxa8 d5 Dat was de originele gedachte, de loper is voorlopig buiten spel. Zwart heeft voldoende compensatie voor de kwaliteit. 13.a6 Ld7 14.Lb7 Ld6 15.Lg5 Pf7 16.Lxf6 Dxf6 17.Pd2 0-0 18.0-0 Dxb2 19.e4! Dd4 20.exd5 e5! Want na 20…exd5 21.Pb3 komt het centrum weer in witte handen. 21.Pb3 De4 22.Dd3 Dg4 23.f3 Dh5 24.Pd2 Pg5 25.Lc6 Lh3 26.Lb5 Wit brengt zijn loper weer in het spel en accepteert een afwikkeling. Hij zal opgelucht zijn want wit moest tot hier enorm oppassen voor allerlei aanvalsmotieven op Kg1: 26…Lxf1 27.Txf1 Txf3! 28.Pxf3 e4 29.De3 Pxf3+ 30.Txf3 Dxf3 31.Dxf3 exf3 32.Kf2 remise. Gelijk al in de tweede ronde revancheerden Giri en Van Foreest zich met overwinningen en speelde Carlsen weer een boeiende partij met een kwaliteitsoffer die ook weer in remise eindigde. Alle drie smaakmakers dus op 50% en alles is mogelijk. Mooi begin!
Partijen in de viewer:
Kurt Richter, Hillarp Persson & Heinonen
Wereldkampioenen schaken hebben vaak geen gebrek aan biografieën en monografieën over hun prestaties, vaak inclusief vele foto’s van opa en oma en de hond zoals we dat kennen van Amerikaanse presidenten. Maar er zijn natuurlijk vele net-geen-wereldkampioenen die goed kunnen schaken. Schakers die zich in de subtop of zelfs daaronder zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor de promotie van het koninklijke spel. Vooral McFarland Publishers uit de States is de uitgever die voor velen van deze lieden echte monumenten heeft opgericht in de vorm van prachtig uitgegeven boekwerken, meestal in hardcover prachtband.
Zo is er nu weer eentje over Kurt Richter via het boek van Alan Mc Gowan, A Chess Biography, met 499 partijen; Een sieraad voor de boekenkast, maar wel € 69.50. Kurt Richter was FIDE schaakmeester, columnist, organisator en speelde tegen alle groten uit zijn tijd (1900-1969).Soms met succes, maar een serieuze WK-kandidaat was hij niet. Wel werd hij in 1935 kampioen van Duitsland en speelde hij in de Olympiade-teams. Maar hij heeft veel betekend voor de ontwikkeling van het Duitse schaken, vooral in Berlijn. Het boek geeft een overzicht van het schaken in een veelbewogen fase van de Duitse geschiedenis en volgt daarbij ook de bekende indeling van de wereldoorlogen en de tijd daartussen.
De auteur vermijdt hierbij overigens te diep in de politieke geschiedenis te duiken, iets wat mij persoonlijk niet zonder meer bevalt, want helemaal koosjer was Richter ook niet. Weliswaar beweert McGowan dat Richter uncompromised uit de nazitijd is gekomen, maar hij werkte, zoals ook overduidelijk uit het boek blijkt, wel degelijk mee aan het ‘Judenfrei’ maken van de schaakwereld. Goed, dit gezegd hebbend: Veel van de 500 partijen zijn zeker interessant en van deskundig commentaar voorzien, ook van Richter zelf. En nogmaals: de uitvoering van het boek en het historische verhaal maken het tot een waardevol document voor de lezer, zeker voor degene die geïnteresseerd is in de schaakgeschiedenis.
Mooiste partij van de Olympiade was, volgens degenen die het weten kunnen, Persson-Laurusa Batumi 2018 1.Pf3 d5 2.g3 Pf6 3.Lg2 g6 4.c4 c6 5.b3 Lg7 6.Lb2 0-0 7.0-0 a5 8.Pc3 Pe4 (Pxe4 Lxb2 is goed voor zwart) 9.Pa4 Lxb2 10.Pxb2 Pd7 11.d3 Pef6 12.d4 b6 13.Tc1 Lb7 wit staat iets beter 14.Pd3 Tc8 15.Pfe5 Pxe5 16.dxe5 verdrijft een verdediger Pd7 17.Dd2 geen f4 dus,wit heeft aanvalsplannen dxc 18.Txc4 Pxe5 19.Th4 het witte paard staat gepend maar nu dreigt dodelijk Dh6 dus: h5 20.Td1 Pxd3 21.Dh6 Dd6 22.Txd3 Df6 de dame snelt de koning te hulp 23.Le4 La6 24.Te3 (na Tf3 komt Da1† en Lxe2) Dg7 25. Dg5 Tcd8 beter Tce8 26.Dxe7 Td1† 27.Kg2 Da1 28.Lxc6 Tg1† 29.Kf3 Df1 Lc8 is beter, nu is de dame definitief weg als verdedigster 30.Kf4 Dxf2+ 31.Kg5 Kg7 32.Tf4 Dxh2 33.Df6+ Kh7 (33..Kg8 34.Kh6) 34.Dxg6† !! Wat gaat er door iemand heen die zo’n zet kan spelen? Of tegen krijgt? Kh8 (na fxg6 komt 35.Te7† Kg8 36.Ld5† Tf7 37.Te8† Kg7 38.Txf7 mat) 35.Kh6 1-0
Partij in de viewer:
Probleem 2716 is een tweezet van Heinonen:
Een prachtige winterse dag in Wijk aan Zee
De tweede dag van het Tata-toernooi, zondag, was een geweldige dag voor de Nederlanders in de hoofdgroep. Dat Anish Giri en Jorden van Foreest beiden wonnen, dat kan natuurlijk een keer gebeuren. Maar er was zo veel met die overwinningen aan de hand. In de eerste ronde hadden beiden verloren, Giri van Ian Nepomniachtchi en Van Foreest van Viswanathan Anand. Beiden hadden hun partij verloren met wit. Een bijna dramatisch begin, al kun je natuurlijk niet van een drama spreken als je van Anand verliest. Maar Giri was vorig jaar nog gedeeld toernooiwinnaar. In de tweede ronde sloegen ze allebei terug. Giri won van Vladimir Kramnik, Van Foreest van Jan-Krzysztof Duda, de jonge aanvoerder van het Poolse team dat het zo goed deed op de Olympiade. Bijzonderheid: de Nederlanders wonnen allebei met zwart. Nog een bijzonderheid: ze waren die dag de enige winnaars in de hoofdgroep, alle andere partijen eindigden in remise.
Daar komt nog bij dat Kramnik voor Giri lange tijd een angstgegner was. Onze landgenoot stond met 0-7 plus een aantal remises achter, voordat hij vorig jaar, ook in Wijk aan Zee, voor het eerst van de voormalige wereldkampioen won. Met die overwinning werd de ban gebroken en met deze nieuwe zege heeft Giri duidelijk gemaakt dat hij gewoon niet voor niets hoger staat op de wereldranglijst. Het werd een fantastische vechtpartij, waarvan sommige commentatoren vonden dat Kramnik gewonnen had gestaan. Maar Giri verdedigde zich goed en deed de partij op tijd kantelen.
Kramnik-Giri
1.c4 e5 2.Pc3 Pf6 3.Pf3 Pc6 4.d3 d5 5.cxd5 Pxd5 6.e4 Pxc3 7.bxc3 Lc5 8.Le2 0-0 9.0-0 Lb6 10.a4 Te8 11.Dc2 Df6 12.Kh1 h6 13.Pg1 Wit wil f4 spelen omdat d4 voorlopig niet mogelijk is. 13…Dd6 14.f4 Lxg1 15.Txg1 exf4 16.d4 Wit staat prachtig, maar wel met een pion achter. Die gaat Giri dus verdedigen. 16…Pe7 17.La3 Dd8 18.Taf1 Pg6 19.e5 Volgens commentator Laurence Trent op de toernooisite had 19.g3 fxg3 20.Txg3 grote aanvalskansen geboden. 19…b6 20.Lf3 La6 21.Tf2 c5 Een positioneel kwaliteitsoffer, met niet meer dan remise als doel. Na 22.Lxa8 Dxa8 komt wit niet verder omdat zwart heerst op de witte velden. De loper op a3 is dan heel zwak. 22.g3 fxg3 23.Txg3 cxd4 24.cxd4 Tc8 25.Df5
Partij in de viewer:
Voor beginners A7839
Voor gevorderden B7839
Giri wint van Rapport
Het Tata steel toernooi in Wijk aan Zee is in volle gang. In de mastergroep gaat de Rus I. Nepomniachtchi na zes ronden aan de leiding met 4 punten. Onze landgenoot Giri is één van de volgers met 3,5 punt. In de vijfde ronde won Giri met zwart van de Hongaarse grootmeester R. Rapport.
R. Rapport – A. Giri
1. d4 d5 2. Pc3 (Dit wordt op dit niveau niet zo vaak gespeeld.) 2… Pf6 3. Lf4 e6 4. Pb5
(Omdat zwart verplicht is Pa6 te spelen lijkt deze vreemde zet gerechtvaardigd. Beter lijkt me gewoon ontwikkelen met 4. … e3.) 4… Pa6 5. e3 Le7 6. Pf3 O-O 7. Ld3 (7. Le2 is ook een bekende variant, in de recente partij K. Alekseenko – G. Oparin had zwart het beste spel na 7. … c6 8. Pc3 c5 9. h3 Ld7 10. 0-0 Tc8 11. a4 Pb4.) 7… c6 8. Pc3 Pb4 9. h3 (Dit is een nieuwe zet. Te overwegen valt het loperpaar nog te behouden met 9. Le2. Dit kost toch te veel tempi. Na 9. Le2 is 9. … c5 een sterk antwoord.) 9… Pxd3+ 10. cxd3 b6 11. O-O Lb7 12. Db3 Pd7 13. Tfe1 Tc8 14. Tac1 h6 (Een serie ontwikkelingszetten ter voorbereiding van de strijd.) 15. Lg3 a5 16. Pa4 La6 17. Pe5 Pxe5 18. Lxe5 Lb5 19. Te2 Te8 20. Tec2 (Het plan van de Hongaar is duidelijk. Via het opgeven van het loperpaar kwam de c-lijn open en hij wil nu de zwakke pion c6 veroveren.) 20… Lf8 21. Pxb6?! (Dit lijkt niet goed doorgerekend te zijn door Rapport. Eenvoudig 21. a3 zal de partij in remise doen eindigen.)
21…Dxb6 22. a4 Ta8!
Partij in de viewer:
Die voor beginners is moeilijker dan die voor gevorderden 🙂