Schaakrubrieken weekend 26 januari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Carlsen als iconoclast
In de negende ronde van het Tata Steel toernooi had Magnus Carlsen zwart tegen de Amerikaan Samuel Shankland. Het begon zo: 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 a6. Een beetje een raar zetje, dat 3…a6 van Carlsen. Ik was die dag commentator in Wijk aan Zee en vertelde dat de grote Akiba Rubinstein dat een paar keer had gespeeld tegen Aljechin en dat Aljechin zich in een van zijn prachtboeken laatdunkend had uitgelaten over die zet, maar dat de tijden veranderd waren en dat je a7-a6 tegenwoordig in allerlei varianten van het damegambiet ziet opduiken. Goed, maar er volgde 4. cxd5 exd5 5. Pf3 h6. Hiermee leek Carlsen alle wetten van een gezond openingsspel te tarten. Eerst a6 en dan h6, zo mag je toch niet schaken? Moeten er geen stukken ontwikkeld worden?
Als een coach een partij van een anonieme leerling onder ogen kreeg waarin dit gespeeld werd, zou hij zeggen dat er voor deze leerling geen toekomst in het schaken is. Zoals Botwinnik een keer gezegd schijnt te hebben over de latere wereldkampioen Anatoli Karpov. Een paar zetten later had Carlsen na zijn twee rare zetjes toch een heel acceptabele stelling. Ik moest denken aan het gedicht van Riekus Waskowsky: Dichten is net als koken:/je pleurt maar wat in de pan/als je koken kan. Met schaken is het kennelijk net zo, als je Magnus Carlsen bent. Een dag eerder had hij tegen Richard Rapport een partij gewonnen die door alle commentatoren als een strategisch meesterstukje werd beschouwd. Carlsen zelf was er minder van onder de indruk en zei dat de partij zich vrijwel vanzelf had gespeeld. Ja, voor hem wel. Drie ronden voor het eind stond Carlsen alleen bovenaan. ‘Een spel met 32 stukken en aan het eind wint Magnus Carlsen’, die aan het voetbal ontleende spreuk gaat niet altijd op, maar wel vaak.
Magnus Carlsen – Richard Rapport, Tata Steel Wijk aan Zee 2019
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. g3 a6 7. Lg2 Pf6 8. 0-0 d6 9. Pxc6 bxc6 10. Pa4 Tb8 11. c4 c5 12. b3 Le7 13. Lb2 0-0 14. De1 Een nieuwe, veelzijdige zet. Wit dreigt met 15. e5 zwarts pionnenstelling te versnipperen. 14…Pd7 Na 14…Ld7 wilde Carlsen waarschijnlijk met 15. e5 Lxa4 16. exf6 gxf6 een pion offeren. 15. Td1 Lb7 16. Dc3 Lf6 17. Dd2 Le7 18. Dc3 Lf6 19. Dd2 Le7 20. f4 e5 21. Lc3 Lc6 22. La5 Db7 23. Pc3 exf4 Zwart kan niets nuttigs doen en zoekt toch activiteit. 24. gxf4 Tfe8 25. e5 Lxg2 26. Dxg2 dxe5 27. Pd5 e4 Na 27…exf4 kan wit, als hij niets beters vindt, met 28. Lc7 een kwaliteit winnen. 28. Lc3 f6 29. Kh1 Kh8 30. Tg1 Lf8 31. Pe3 Veel sterker dan 31. Pxf6, waarmee hij zijn pion zou terugwinnen. 31…Dc6 32. Td5 Via rangeerterrein d5 brengt wit alle stukken in de aanval. 32…De6 33. Th5 Df7 34. Dh3 g6 Iets hardnekkiger was 34…h6, maar na 35. Pf5 Kh7 36. Th4 gevolgd door 37. Thg4 is zwart toch verloren. 35. Th4 Tb6 36. f5 Pe5 Omdat 36…g5 wegens 37. Txg5 niet gaat. 37. Pd5 Td6 38. fxg6 Pxg6
Partij in de viewer:
Radjabov voert een woest spektakelstuk op
In 1994 was Teimour Radjabov de topattractie van het kersttoernooi in Groningen. Elke dag verzamelden de toeschouwers zich rond het bord van het 7-jarige jongetje uit Azerbeidzjan, dat in een van de lagere groepen de vloer aanveegde met veel oudere tegenstanders. Het was niet moeilijk te voorspellen dat hij in de nabije toekomst een sterke grootmeester zou worden. Radjabov heeft die verwachting waargemaakt. Hij werd een topspeler die het allerhoogste niveau net niet haalde. In de twee kandidatentoernooien waaraan hij deelnam, speelde hij een ondergeschikte rol. Opvallend goed is zijn prestatielijst in het Tata Steel-toernooi met onder meer een derde prijs, twee tweede prijzen en eenmaal, in 2007, een met Aronian en Topalov gedeelde eindzege.
Lang heb ik een zwak gehad voor Radjabov, omdat hij een van de weinige elitespelers was die het Konings-Indisch durfde te spelen. Helaas blijkt de laatste tijd dat ook hij het vertrouwen in de mooiste en moeilijkste opening van het schaakspel begint te verliezen. Alleen tegen zwakkere tegenstanders keert hij af en toe terug naar zijn oude liefde.
In Wijk aan Zee trok Radjabov de afgelopen twee weken tweemaal alle aandacht. De Hongaar Rapport was hem te slim af met een schitterende wending en hij versloeg de Indiër Vidit in een woeste partij, die veel uitgebreider commentaar verdient dan de lengte van deze rubriek toelaat.
Radjabov-Vidit Wijk aan Zee 2019
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Lb4 5. Da4+ Pc6 6. e3 0-0 7. Dc2 Te8 8. Ld2 Ld6 9. h3 a6 10. a3 Ld7 11. Le2 dxc4 12. Lxc4 h6 13. g4 Een nieuw idee in een uit de praktijk bekende stand. 13 … e5 14. g5 b5 Sterker is 14 … exd4 15. gxh6 (niet 15. gxf6? Dxf6) 15 … Lf4! 16. 0-0-0 Lxh6 17. exd4 Lxd2+ 18. Dxd2 b5..15. La2 exd4 Tot een voor zwart acceptabele stand leidt 15 … Pxd4! 16. exd4 exd4+ 17. Pe2 De7 18. Pfxd4 hxg5. 16. gxh6 dxc3 Peter Svidler wees op de site Chess24 op een bijzondere variant: 16 … Lf4! 17. hxg7 dxc3 18. Lxc3 b4 19. axb4 Le6 20. Td1 De7 21. Lxf6 Pxb4 en nu de prachtzet 22. Dh7+! Kxh7 23. g8D+ Kxg8 24. Tg1+ Kf8 25. Lg7+ Kg8 26. Lf6+ met eeuwig schaak 17. Lxc3 Le6 18. Lxe6 Txe6 19. Tg1
Partij in de viewer:
Carlsen, Giri en Van Foreest
Het TataSteeltoernooi beleeft morgen haar finale. Daarna zullen de schaakborden weer uit de etalages verdwijnen, de hotels leeglopen en in de bars de gesprekken weer over het wel en wee in Wijk aan Zee gaan. De schaaksmaakmakers hebben de liefhebbers ook echt laten smullen. Na tien ronden voerde Magnus Carlsen alleen het veld aan, zoals je van een wereldkampioen mag verwachten. Hij speelde goed en interessant en bleef tot zijn allerlaatste kleine kans vechten.
Anish Giri maakte een valse start meer dan goed. Hij won in de tiende ronde voor de vierde keer zijn partij met zwart.
V. Fedoseev – A. Giri
1.e4 c5 2.Pc3 d6 3.Pge2 Pf6 4.g3 g6 5.Lg2 Pc6 6.d3 Lg7 7.h3 0-0 8.Le3 Tb8 9.f4 Pe8 10.a4 Pd4 11.0-0 Pc7 12.g4 a6 13.Tb1 Ld7 14.Pg3 b5 15.axb5 axb5 16.Pce2 b4 17.f5 e6 18.Pxd4 cxd4 19.Lf4 e5 20.Ld2 Lf6 21.Kh2 b3 De stelling is in evenwicht maar vol spanning. Zwart heeft ruimte gecreëerd voor acties op de damevleugel en wit hoopt op aanval Kg8. 22.Ta1 Lb5 23.Ta3 bxc2 24.Dxc2 Pa6 25.b4 Lg5 26.Tf3 Tb6 27.Da2 Lf4
Ook Jorden van Foreest doet het goed.
Partijen in de viewer:
In december en januari worden we overstelpt met lijstjes, de schaakwereld blijft daarbij natuurlijk niet achter. Soms bestaan de statistieken uit lijstjes, maar de lijst met ‘De Beste Schaakpartijen van 2018’ is natuurlijk een kwestie van smaak. Een langdurige positionele worsteling komt er niet zo gauw op, mat-aanvallen wel – terecht, want tenslotte hoort eigenlijk iedere partij daarmee te eindigen. De partij Paravyan-Golubov (Sint Petersburg, 2018) kwam dus bij de beste 10 van 2018 met: 1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5.d4 d5 6.Ld3 Ld6 7.0-0 0-0 8.c4 c6 9.Db3 dxc 10.Lc4 Pd7 11.Te1 Pdf6 12.Pbd2 Pxd2 13.Lxd2 Db6 14.Dd3 Dxb2?! We herinneren nog even aan de uitspraak van Ivanchuk: ‘Het huwelijk is als slaan op b2’ (in de Najdorf). 15.Tab1 Da3 16.Dc2 Pd5 beter b5 17.Tb3 Da4 langzamerhand staat wit beter zo niet gewonnen 18.Lxd5 cxd 19.Pg5 g6 20.Pxh7 het begin van de aanval Lf5 21.Pf6† Kg7 22.Lh6+ Kxf6?? een rampzalige beslissing, na Kxh6 kan zwart nog worstelen. Maar nu wordt het leuk: 23.g4 Lf4 24.Dc7 Lxh6 (24..Lxc7 25.g5 mat) 25.De5† Kg5 26.h4† Kxh4 (ook Kxg4 gaat mat) 27.Th3† Kg5 28.De7† zwart geeft op. In de tijd dat schaken werd gespeeld door heren van stand zou nog 28..Kxg4 29.Dh4mat gevolgd zijn.
Bovenstaand gedeelte van de rubriek was net klaar toen via NIC de nieuwe Chess Informant arriveerde, nr. 138. En wat blijkt? De partij Paravyan-Golubov was door deskundigen uitgekozen tot beste partij van het vorige nummer. Toeval bestaat niet. Het is weer een nummer met veel informatie, vooral voor de liefhebbers van het naspelen van partijen, wel 200 pagina’s (sahovski.com, € 30). Mamedyarov, op wie we een volgende keer nog in een ander verband terugkomen, nr. 3 van de wereld, levert een interessant artikel over het Open Spaans. En dan zijn er natuurlijk nog de bekende leerzame ‘puzzels’ met combinaties voor de tactici, eindspelen, toernooien, eindspel-blunders en gelukkig is er ook aandacht voor het moeilijke correspondentieschaken, dat door de computer enigszins in de verdrukking zit. En in dit verband wijzen we ook op het boek Man vs Machine van Müller en Schaeffer. Dat boek beschrijft de ontwikkeling van de schaakcomputer vanaf de eerste schuchtere pogingen, waarbij iedere gemiddelde clubspeler zich nog superieur kon voelen, tot het moment waarop de wereldkampioen, Kasparov, moest buigen voor de machine. In bijna 500 pagina’s wordt deze sensationele vooruitgang toegelicht aan de hand van talrijke partijen tussen mens en machine, maar ook tussen de computers onderling. Natuurlijk is er ook veel aandacht voor de techneuten met belangstelling voor schaken en de schakers met interesse voor de computer die dit allemaal mogelijk hebben gemaakt. Ook het gewone schaak is door dit alles enorm veranderd, zeker bij de professionals. Geen afgebroken partijen meer, digitale klokken, al blijft men zeggen dat de vlag gevallen is … Een boek dat iedere schaakliefhebber moet interesseren, ook al overheersen bij sommigen negatieve gevoelens (€ 30)
Partij in de viewer:
Probleem 2717 is een driezet van Clausen:
Carlsen weet eindelijk weer wat winnen is
De overwinning van Magnus Carlsen op Jorden van Foreest, in de vijfde ronde van het Tata-toernooi, was voor de wereldkampioen een opluchting. Een opmerkelijke constatering, de Noor is in Wijk aan Zee favoriet en onze landgenoot is met afstand de laagst geplaatste speler. Maar Carlsen had de WK-match tegen Fabiano Caruana gewonnen na alle twaalf klassieke partijen remise te hebben gespeeld. Hij bleef kampioen doordat hij de partijen met versneld tempo won. Voor die match had hij zijn laatste vijf partijen remise gespeeld in het Europacuptoernooi in Griekenland. In Wijk aan Zee begon hij met vier remises, waarmee de serie op 21 kwam. Als er nog een paar remises bij zouden komen, zou Carlsen zijn eerste plaats op de wereldranglijst verliezen aan Caruana.
Dat hij van Van Foreest zou winnen werd natuurlijk wel verwacht, maar het bleef er niet bij. Het brak ook de ban. In de zesde ronde won Carlsen van Shakriyar Mamedyarov, in de achtste van Richard Rapport en in de tiende van Viswanathan Anand. Daarmee liep hij weer uit op Caruana, maar belangrijker was dat hij de leiding nam in het toernooi. Na de achtste ronde deelde de zesvoudig toernooiwinnaar de koppositie met vijfvoudig winnaar Viswanathan Anand. Geen enkele andere speler in de 81-jarige geschiedenis won het toernooi vaker dan vier keer. Morgen wordt de laatste ronde gespeeld.
De overwinning op Mamedyarov had ook een bijzondere betekenis. De 33-jarige Azerbeidzjaan is bij het grote publiek niet zo bekend als hij vanwege zijn plaats op de wereldranglijst zou mogen zijn. Vorig jaar februari bereikte hij de tweede positie en sinds mei staat hij derde. In Nederland kennen we hem als winnaar van de kroongroep in Hoogeveen in 2006 en 2007, nadat hij in 2003 en 2005 wereldjeugdkampioen was geworden. Toen was hij even nummer vier van de wereld, maar hij zakte diep terug. In 2007 kwam hij eindelijk weer eens terug op plaats vier en daar zal hij na dit toernooi waarschijnlijk ook staan. Carlsen speelde zijn mooiste partij tegen Richard Rapport.
Carlsen-Rapport
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.g3 Typisch Carlsen, geen grote, scherpe openingen. Vooral geen moderne varianten. Het komt aan op zelf nadenken. 6…a6 7.Lg2 Pf6 8.0-0 d6 9.Pxc6 bxc6 10.Pa4 Tb8 11.c4 c5 12.b3 Le7 13.Lb2 0-0 14.De1 Pd7 15.Td1 Lb7 16.Dc3 Lf6 17.Dd2 Le7 18.Dc3 Lf6 19.Dd2 Le7 20.f4 Even demonstratief laten zien dat hij geen remise wil, al weet Rapport dat natuurlijk ook wel. 20…e5 21.Lc3 Lc6 22.La5 Db7 23.Pc3 exf4 24.gxf4 Tfe8 25.e5 Lxg2 26.Dxg2 dxe5 27.Pd5 Het gaat te ver om nu al te zeggen dat je een witte koningsaanval ziet aankomen, maar zijn stukken staan daar wel al beter voor opgesteld dan die van zwart. 27…e4 28.Lc3 f6 29.Kh1 Kh8 30.Tg1 Lf8 31.Pe3 Dc6 32.Td5 De6 33.Th5
Partij in de viewer:
Voor beginners A7845
Voor gevorderden B7845
In het TataSteel toernooi is wereldkampioen Carlsen koploper met 7 punten na de tiende ronde. Onze landgenoot Giri volgt hem met 6,5 punten. Aan de onderkant van de ranglijst versloeg onze landgenoot Jorden van Foreest een medekoploper, de Rus Nepomniachtchi.
J. van Foreest – I. Nepomniachtchi
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. h3 (Dit is een ongebruikelijke zet in de Najdorf van het Siciliaans.) 6. … e5 7. Pb3 Le6 8. f4 exf4? (Hier moet zwart mee wachten totdat wit Le3 heeft gespeeld, nu verliest hij een tempo.) 9. Lxf4 Pc6 10. De2 Le7 11. 0-0-0 Dc7 12. g4 0-0 13 g5 Pd7 14. De3 Tac8 15. Kb1 Tfe8 16. h4 b5 17. Dg3 (Niet goed is hier 17. Pd5 Lxd5 18. exd5 Lg5!) 17. … Pce5 (Nepomniachtchi volgt het hoofdmotief van de Najdorf, een aanval met de a en b-pion op wits damevleugel, zware stukken op de open c-lijn. Er dreigt 18. … b4.) 18. Pd4 Pb6 19. Lh3 Lxh3 20. Dxh3 Pec4 (Van Foreest moet iets tegen de dreiging Pxb2 doen.) 21. Pd5 Pxd5 22. exd5 Pb6 23. Lc1 Pxd5 24. h5 Lf8 25. g6! (Jorden heeft in zijn partij een pion verloren. Positioneel heeft hij een prachtstand voor een directe koningsaanval.) 25. … h6 26. Dg2? (Een fout in het heetst van de strijd. 26.Df3 is beter.) 26… Pf6? (Na 26… Pe3! 27. Lxe3 Txe3 was er voor zwart niet veel meer aan de hand.) 27. Lxh6! (Goed gezien van Van Foreest. De pion wordt teruggewonnen en de koningsstelling heeft een deuk.) 27… fxg6 (Op 27… gxh6 komt 28. gxf7+Kxf7 29. Dg6+ Ke7 30. The1+ en wit wint wel.) 28. Tdf1 28… Dc4 29. Txf6! (Weer een scherpe aanvalszet van de Nederlands oud-kampioen.) 29. … Dxd4 30. Txg6 Kh7? (Met 30. … Tc7 had zwart zich beter kunnen verdedigen.) 31. Lc1 De4 32. h6
Partij in de viewer:
