Schaakrubrieken weekend 2 februari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Feest in het Kremlin
Afgelopen dinsdag maakte Vladimir Kramnik bekend dat hij zijn schaakloopbaan had afgesloten. Hij zou nog wel eens een simultaan geven of een snelschaaktoernooi spelen, maar geen serieuze toernooien meer. De aankondiging kwam na een desastreus optreden in het Tata Steel toernooi, maar volgens Kramnik nam hij zijn besluit al een paar maanden geleden. Een droeve dag voor het schaken, twitterde Levon Aronian, en zo denk ik er ook over. Ik was altijd een groot bewonderaar van Kramnik, vooral om zijn majestueuze stijl; diepzinnige strategie, altijd ondersteund door scherpe tactische berekeningen. Het grote schaak.
Zoals je het wilt gaat het niet meer en zoals het gaat wil je het niet, maar moet je er dan mee ophouden? Kramnik is pas 43. Ik las nog eens in het mooie boek Kramnik, my life and games, van Kramnik en Iakov Damsky. Prachtige partijen. Het verscheen in 2000 en behandelt de loopbaan van Kramnik voordat hij in dat jaar wereldkampioen werd door Garri Kasparov te verslaan. Kasparov heeft veel voor hem gedaan. In 1992 ijverde hij ervoor dat Kramnik, die toen 16 was, werd opgenomen in het Russische olympiadeteam. Er was veel tegenstand in de Russische schaakbond, maar Kasparov kreeg gelijk, want Kramnik scoorde 8½ uit 9 op die olympiade.
Toen Kasparov in 1995 tegen Anand om het wereldkampioenschap speelde, nam hij Kramnik als secondant, en die zal er veel van geleerd hebben. Later deed Kasparov er alles aan om te zorgen dat Kramnik zijn tegenstander werd in de match om het wereldkampioenschap in 2000, die Kasparov zou verliezen. Toen hij Kramnik als uitdager koos, wist hij hoe gevaarlijk die was. Over de brug en door de poort waardoor ook Ivan de Verschrikkelijke en Lenin waren gegaan (zo schrijft Damsky het op) kwamen in 1994 de deelnemers van het rapidtoernooi van de Professional Chess Association naar het Kremlin. In een geweldige partij tussen Kramnik en Kasparov was er na Kramniks 32ste zet applaus van het publiek en Kasparov hief zijn handen ten hemel. Er kwam nog een opwindende fase waarin Kasparov in een vruchteloos zoeken naar eeuwig schaak Kramniks koning over het bord joeg. Hoe heerlijk moet het zijn geweest om op die dag in het Kremlin te zijn.
Vladimir Kramnik-Garri Kasparov, PCA rapid Moskou 1994
1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. d4 0-0 6. Le2 e5 7. d5 Pbd7 8. Le3 Pg4 9. Lg5 f6 10. Lh4 h5 Een verzwakking van het punt g6 waarvan zwart later last krijgt. 11. Pd2 Ph6 12. f3 Pf7 13. Dc2 Lh6 14. 0-0-0 c5 15. dxc6 bxc6 16. Kb1 a5 17. Pa4 c5 18. Pc3 Le3 19. Pd5 Ld4 De loper lijkt goed te staan, maar wordt straks gemist als verdediger. 20. Pb3 Lb7 21. Pxd4 cxd4 22. f4 Tb8 23. Thf1 Ph6 24. c5 Zwarts pionnenketen wordt aan beide kanten aangepakt. 24…Lxd5 25. exd5 Pf5 26. fxe5 Wit offert een stuk 26…Pxh4 27. exd6 Pe5 28. Txd4 Pf5 29. Txf5 En nog een kwaliteit 29…gxf5 30. Dxf5 Kg7 31. Lxh5 Th8 De beslissende fout. Na 31…Tb4 was het nog niet duidelijk. 32. Tg4+ Applaus in de zaal. 32…Kf8 33. De6 Tb7 34. c6 Txb2+ Zwart hoopt op eeuwig schaak. 35. Kxb2 Db6+ 36. Ka3 Dc5+ 37. Ka4 Dc2+ 38. Kb5 Db2+ 39. Ka6 De2+ 40. Kb7 Th7+ 41. d7
Partij in de viewer:
Mijmeringen bij afscheid Vladimir Kramnik
Hoezeer het einde van Vladimir Kramniks professionele carrière ook pijn doet, een verrassing is het niet. In Wijk aan Zee werd druk gespeculeerd over zijn naderende afscheid, toen hij door roekeloos spel partij na partij verloor en niettemin een goed humeur behield. Als ver ondermaatse sportieve resultaten niet meer door de ziel snijden, is de weg naar de uitgang ingeslagen. Kramnik zal binnenkort zijn vertrek nader toelichten. Misschien liet zijn motivatie al langere tijd te wensen over, maar ik vermoed dat de kiem voor zijn beslissing vorig jaar is gelegd tijdens het kandidatentoernooi in Berlijn.
Kramnik versloeg in de eerste twee ronden Grisjoek en Aronian en had een dag later de winst voor het grijpen tegen Caruana. De uiteindelijke nederlaag in die partij trof hem als een mokerslag. Hij wist dat hij een grote kans op een nieuwe WK-match had gemist. De reacties op Kramniks afscheid waren hartverwarmend. Al zijn collega’s gaven blijk van hun waardering voor de vriendelijke reus. Diep getroffen toonde zich Vishy Anand, die dertig jaar lang rivaal, vriend en vertrouweling van Kramnik is geweest: ‘Ik geloofde het gerucht over zijn aanstaande vertrek niet, maar nu heb ik spijt dat ik er in Wijk aan Zee niet met hem over heb gesproken. Hij verlaat ons veel te vroeg.’
Kramnik was de eerste speler na Anatoli Karpov die ongevoelig bleek voor de uitstraling van Gari Kasparov. Velen verloren een deel van hun speelkracht als ze tegenover The Boss plaatsnamen, maar Kramnik bleef altijd onverstoorbaar. De lange reeks onderlinge partijen sloot hij, mede dankzij de 8,5-6,5-winst in de WK-tweekamp in 2000, af met een 25-24-voorsprong.
Kasparov – Kramnik Dos Hermanas 1996
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. Pf3 e6 5. e3 Pbd7 6. Ld3 dxc4 7. Lxc4 b5 8. Ld3 Lb7 9. 0-0 a6 10. e4 c5 11. d5 c4 12. Lc2 Dc7 13. Pd4 Pc5 14. b4 cxb3 15. axb3 b4 16. Pa4 Pcxe4 17. Lxe4 Indertijd een nieuwe zet in plaats van het bekende 17. dxe6 Td8 18. exf7+ Kxf7. 17 … Pxe4 18. dxe6 Ld6 19. exf7+ Dxf7 20. f3 Dh5 Als het paard wijkt, is 21. Te1+ onaangenaam. 21. g3 0-0 Sterker is 21 … Pxg3! 22. hxg3 0-0 23. Ta2 Lxg3 24. Tg2 Le5. 22. fxe4 Dh3 23. Pf3 Een betere verdediging is 23. De2 Lxg3 24. Pf5. 23 … Lxg3 24. Pc5? Met 24. De2 Txf3 25. Txf3 Lxh2+ 26. Dxh2 Dxf3 27. Dg2 Dxg2+ 28. Kxg2 Lxe4 kon wit een gelijkstaand eindspel bereiken. 24 … Txf3 25. Txf3 Dxh2+ 26. Kf1
Partij in de viewer:
TataSteel-toernooi 2019
Het was weer een enerverend evenement, deze 81e aflevering van het TataSteel-toernooi. Laten we voor de verandering beginnen met het randgebeuren. Er was een vrouwendag, waar de focus lag op alle schaaksters. Het live commentaar op internet werd verzorgd door twee lieftallige Internationale Meesters; voormalig topspeelster Judit Polgar en onze voorzitter van de KNSB Marleen van Amerongen kwamen langs en de partijen van de dames in de Challengersgroep kregen extra aandacht. Er was ook een speciale kinderdag, honderden schakertjes speelden toernooitjes, kregen les en werden, geheel volgens de huidige inzichten, ook fysiek aan het werk gezet. Het publiek kon dit jaar in Café de Zon meedenken met de schakers, er was dagelijks commentaar van een expert. De zaal bleek aan de krappe kant dus dat positieve probleem verdient aandacht voor 2020.
Dan speelde de Masters-groep twee keer op een andere locatie dan het vertrouwde sportcomplex De Moriaan in Wijk aan Zee. In Alkmaar werd de vijfde ronde gehouden in cultureel centrum De Veste en de tiende ronde werd verspeeld in de Pieterskerk in Leiden. Beide gemeenten grepen de internationale mediabelangstelling aan om in samenwerking met de lokale schaakverenigingen activiteiten te organiseren op diverse locaties. Er werden symposia gehouden met professoren in artificiële intelligentie en psychologie en een documentaire werd vertoond over het effect van TataSteel-on-tour. In de laatste jaren zijn Eindhoven, Utrecht, Rotterdam, Amsterdam, Groningen, Den Haag, Hilversum en Haarlem gastheer geweest en dat bleek een impuls te zijn voor activiteiten die nog steeds plaatsvinden in buurthuizen, bibliotheken en scholen. Er was nog veel meer maar het is wel genoeg zo, we gaan de schijnwerpers richten op de schakers zelf.
Wij, Nederlanders, waren vooral geïnteresseerd in Magnus Carlsen, Anish Giri en Jorden van Foreest. Ze deden het alle drie goed. Magnus won overtuigend, Anish werd net zo overtuigend tweede en Jorden scoorde met 4,5 punt boven de papieren verwachting. Hij won als debutant drie partijen en liet zien niet kansloos te zijn tegen de wereldtop. Dat moet hem een impuls geven om de professionele sportbeoefening de komende tijd nog intensiever aan te pakken. De loting bracht in de slotronde de koplopers tegen elkaar en dat legde extra spanning op deze partij.
A. Giri – M. Carlsen
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6 7.Lg5 a6 8.Pa3 b5 9.Pd5 Le7 10.Lxf6 Lxf6 11.c3 Lg5 Over de Sveshnikov-variant van het Siciliaans zijn vele boeken geschreven. Toen ik in de zeventiger jaren met Jevgeni Sveshnikov speelde was hij lyrisch over dit dynamische systeem dat hij in die tijd diepgaand onderzocht met grootmeester Gennadi Timoshenko. Ze schreven er een doorwrocht boekwerk over. Later is de relatie kennelijk bekoeld want onlangs verscheen in Rusland weer een dik boek van Timoshenko over hetzelfde openingssysteem, alleen wordt het de Chelyabinsk-variant genoemd, vernoemd naar een klein dorp bij het Oeral-gebergte waar het systeem voor de eerste keer gespeeld zou zijn. Het boek is doorspekt met opmerkingen dat Sveshnikov er niet veel van begrijpt. In Giri-Carlsen St. Louis 2015 koos zwart voor 11…Pe7 en ging wit niet in op de verwikkelingen met 12.Pxf6+ maar speelde het rustige 12.Pc2 Pxd5 13.Dxd5 met remise in 31 zetten. 12.Pc2 Tb8 Ook mogelijk is 12…0-0 13.a4 bxa4 14.Txa4 met boeiend spel. 13.Le2 0-0 14.0-0 Kh8 15.Lg4 Radjabov had twee ronden eerder 15.a3 gespeeld tegen Carlsen maar daar kwam niets uit. 15…Lb7 16.Pcb4 Pxb4 17.cxb4 Dat doet wit vaker in dit type stelling, 17.Pxb4 kan ook. 17…g6 18.a4 bxa4 19.Txa4 Lc6
Partij in de viewer:
Igor Kurnosov
Chelyabinsk is een Oblast (bestuurlijke provincie) binnen de Russische federatie in het oosten van de Oeral. Daarboven en boven de gelijknamige stad explodeerde 15 februari 2013 een enorme meteoriet die geweldige schade en paniek aanrichtte door neerstortende stukken. Honderden mensen raakten gewond. Het was de grootste meteoriet na de Tunguska die in 1908 een bosgebied in Siberië verpletterde.
Merkwaardig genoeg scheerde er tegelijkertijd een nog veel grotere langs onze dampkring. Naar deze gebeurtenis verwijst de titel van het boek The Chelyabinsk Meteorite van uitgever Elk and Ruby, waarvan we andere bijzondere boekjes aankondigden. Dit boek de Selected Games of Igor Kurnosov, de speler die als een meteoor omhoog schoot in de Russische schaakwereld (jeugdkampioen, grootmeester, winnaar van toernooien enz.), maar helaas in 2013 om het leven kwam bij een auto-ongeluk. Niet minder dan acht personen, onder wie familieleden en vrienden werkten mee aan dit monument, waarin naast vijftien pagina’s foto’s ook vijftig partijen met interessante commentaren van grootmeesters en andere collega’s, ook van Kurnosov zelf (€ 15.95). De foto’s illustreren de biografie van deze sympathieke schaker die slechts 28 jaar werd. De partijen zijn vooral uitgekozen om de groei in zijn carrière naar de 2700-ELO te laten zien. Echter, de korte overrompelingen, uiteraard met dank aan de tegenstander, zijn ook leuk, zoals Kurnosov-Dzhmaev Agzamov Memorial Tashkent 2008 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.Lg5 Pbd7 5.Dd2 a6 6.0-0-0 b5 nu al aanvallen op de damevleugel? 7.e5 b4? 8.exf bxc 9.Dxc3 e6 10.Te1 dreigt Txe6† met mogelijk dameverlies voor zwart Pb6 11.d5 Pa4? Het was al penibel maar nu 12.Dc6† Ld7 anders valt de toren maar 13.Txe6† fxe het is allemaal hopeloos 14.dxe Lg7 15.exd† en 1-0.
Een merkwaardig incident deed zich voor in de partij Mamedyarov-Kurnosov, Moskou 2009. Kurnosov gold als een expert van de Grünfeld-verdediging en demonstreerde dat: 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.f3 d5 4.cxd Pxd5 5.e4 Pb6 6.Pc3 Lg7 7.Le3 0-0 8.Dd2 Pc6 9.0-0-0 f5 10.h4 fxe4 een bekende stelling 11.h5 gxh5 12.d5 Pe5 13.Lh6 Pec4! Zwart weet wat hij doet 14.Dg5 Tf7 15.Lxc4 Pxc4 16.Td4 Dd6! (Zwart dacht natuurlijk dat Pd6 ging komenen dan 17.fxe Lg4 18.Lxg7 Txg7 19.De3 e5 20.dxe De7 21.Ph3 Dxe6 22.Pf4 en wit heeft een aanval) 17.Lxg7 Txg7 18.Dxh5 Df4† 19.Kb1 Lf5 dreigt e3 Mamedyarov (nu derde van de wereld, mogelijk een volgende uitdager van Carlsen en onlangs actief in Wijk aan Zee) is in verwarring, hij dacht dat hij aanviel maar moet nu verdedigen 20.fxe4? (direct Pge2 was nodig en dan 20..exf3† 21.Ka1 Dg5 22.gxf3 Dxh5 23.Txh5 Pe3) 20..Lg4 21.Pge2 Dd2!! 0-1 Dan het incident waarover ook tien jaar later nog het nodige is te vinden online: Mamedyarov eiste bij de toernooileiding dat Kurnosov elektronisch gecheckt zou worden, hij vond 21.Dd2 een computerzet , had in dit verband ook twijfels over het voorgaande en toen dit niets opleverde, trok hij zich terug uit het toernooi.
Partijen in de viewer:
Probleem 2718 is een tweezet van Myllyniemi
Topschakers snappen soms ook niet alles
Nog steeds heeft Anish Giri het Tata Steel Chess Tournament niet gewonnen, maar met zijn vierde tweede plaats sinds 2014 heeft hij weer een uitstekende prestatie neergezet. Onze landgenoot won vijf partijen, speelde er zeven remise en verloor alleen zijn eerste partij. Na die nederlaag zullen weinig mensen hebben verwacht dat Giri zo lang in de race zou blijven voor de toernooiwinst. Magnus Carlsen scoorde een half punt meer, de gedeelde nummers drie een vol punt minder dan Giri. Uiteindelijk was het dus niet meer van belang dat Giri twee ronden voor het einde een half punt cadeau kreeg van de kampioen van de Verenigde Staten. Opvallend was het wel, de gebeurtenis ging de hele schaakwereld over.
Giri-Shankland
Zwart heeft zojuist opgegeven. Ongetwijfeld weet hij dat als hij zijn paard verliest (dat gebeurt) maar zijn koning op b8 krijgt, de partij remise is. Wit krijgt die koning dan namelijk niet uit de hoek. Echter, na 1…Kd6 2.Kg4 Kd7 3.Kxh3 Kc8 4.Lf4 bereikt hij b8 niet. Wat Shankland niet besefte, is dat het ook dan remise is. De zwarte koning schuift heen en weer tussen c8 en d8 en wit krijgt hem daar niet weg. De enige manier om hem daar weg te krijgen is hem verder richting a8 te drijven. Dan is het, zoals gezegd, ook remise.
Giri stijgt door dit resultaat naar de vierde plaats op de wereldranglijst. Daar had hij sinds 2016, toen hij ook even derde stond, niet meer gestaan. Jorden van Foreest won drie partijen, speelde er drie remise en verloor er zeven. Toch was dat bij zijn debuut op dit enorme niveau iets meer dan van hem mocht worden verwacht. Dat hem dat wel de laatste plaats opleverde, is geen ramp. Die plaats deelde hij overigens met Vladimir Kramnik. De oud-wereldkampioen maakte een dag later bekend met wedstrijdschaak te stoppen. Dat had hij al voor het toernooi besloten. Het kan zijn nonchalante spel verklaren. In de tweede groep speelden de Nederlanders geen rol van betekenis. Wel speelde Erwin l’Ami in de laatste ronde tegen Elisabeth Paehtz een partij die door Dimitri Reinderman op Schaaksite.nl terecht een van de leukste partijen van het toernooi werd genoemd.
L’Ami-Paehtz
1.d4 e6 2.c4 Lb4+ 3.Ld2 a5 4.e3 b6 5.Dg4 Df6 6.Pc3 Lb7 7.Pf3 h5 8.Dg3 Ld6 De vroege dame-uitval van wit pakt toch niet goed uit. Na 9.Dh3 g5 heeft wit een probleem. 9.Dg5 Dxg5 10.Pxg5 f6 11.Pf3 g5 12.Pb5 Pa6 13.Pxd6+ cxd6 14.Lc3 Pe7 15.d5 Kf7 16.Pd4 exd5 17.Pb5 Ke6 Wat kan de zwarte koning gebeuren, zonder dames op het bord? Nou, daar komt de zwartspeelster achter. 18.Td1 Pf5 19.cxd5+ Lxd5
Partijen in de viewer:
Voor beginners A7851
Voor gevorderden B7851
Carlsen wint Tata voor de zevende keer
Vor de zevende keer werd Magnus Carlsen winnaar van het Tata Steeltoernooi in Wijk aan Zee. Dit jaar scoorde hij 9 punten. Anish Giri haalde een half puntje minder en werd ongedeeld tweede. Van de winnaar een mooie aanvalspartij.
M. Carlsen – R. Rapport
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. g3 a6 7. Lg2 Pf6 8. 0-0 d6 9. Pxc6 bxc6 10. Pa4 Tb8 (De Scheveninger variant van het Siciliaans met fianchetto van de koningsloper. 10. … Lb7 is hier vaak gespeeld. In de partij So-Movsesian werd het na een lange partij remise: 11. c4 c5 12. Pc3 Pd7 13. f4 Le7 14. Le3 0-0 15. Dd2 Tad8 16. Tad1 Pb8 17. g4 Pc6 18. g5.) 11. c4 c5 12. b3 Le7 13. Lb2 0-0 14. De1 (Een verbetering van het bekende 14. Dc2 Lb7 15. Tad1 Tfd8 16. h3 Pd7 17. Kh2 Lc6 18. Pc3 waar zwart won in de partij Gantar-Mazi.) 14 …Pd7 (Zwart moet wat tegen de dreiging 15. e5 doen om te voorkomen dat zijn pionnenstructuur niet uiteenvalt. Als Rapport 14 …Ld7 speelt, dan was Carlsen van plan met 15. e5 Lxa4 16. exf6 gxf6 een pion te geven. Hij krijgt daarmee genoeg compensatie.) 15. Td1 Lb7 16. Dc3 Lf6 17. Dd2 Le7 18. Dc3 Lf6 19. Dd2 Le7 20. f4 e5 21. Lc3 Lc6 22. La5 Db7 23. Pc3 exf4 (Nuttige zetten zijn voor Rapport niet voorhanden. De tekstzet is een probeersel om tot enige activiteit te komen.) 24. gxf4 Tfe8 (Dit is wat passief. Beter is 24. … Tfc8 en zwart vecht nog wat mee.) 25. e5! (De doorbraak in het centrum.) 25. … Lxg2 26. Dxg2 dxe5 27. Pd5 e4 (27… exf4 kost een kwaliteit met 28. Lc7.). 28. Lc3! (Carlsen is heer en meester op het bord. Zware stukken zijn gericht op de koningsstelling en er dreigt al mat in één. Nemen op e4 met de dame zal Carlsen niet overwogen hebben. Het antwoord 28. … Pf6 geeft de partij weg.) 21. … f6 (Rapport moet deze verzwakking voor lief nemen.) 29. Kh1 Kh8 30. Tg1 Lf8 31. Pe3! (Wit maakt ruimte om zijn toren naar de h-lijn te brengen.) 31 … Dc6 32. Td5 De6 33. Th5 (En Carlsen dreigt met 34. Pf5 de directe winst te pakken.) 33. …Df7 34. Dh3 g6 (Een betere verdediging is 34. … h6.) 35. Th4 Tb6? (Beter is 35. … Dg7 36. Pd5 Tb7.) 36. f5 Pe5 ( 36… g5 gaat niet wegens 37. Txg5.) 37. Pd5 (Een blunder zal zijn 37. Txe4 wegens 38. Pd3!) 37. … Td6 38. fxg6 Pxg6 39. Lxf6+ (Carlsen trakteert op een schitterend slot.) 39…Txf6 40. Txh7+
Partij in de viewer:
