Schaakrubrieken weekend 9 februari 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een frisse wandelaar
Toen de Amerikaan Samuel Shankland na het Tata Steel toernooi op het vliegveld van San Francisco kwam, zei een ambtenaar na een blik in zijn paspoort: „Doe me een lol en geef nooit meer op in een remisestelling.” Hij doelde op de partij tegen Anish Giri, waarin Shankland in een vlaag van verstandsverbijstering had opgegeven. Het was misschien pijnlijk om daar bij terugkomst in het vaderland aan herinnerd te worden, maar het moet toch ook een eer zijn geweest.
In 1961 kwam Hein Donner samen met Robert Fischer na een toernooi in Bled op Schiphol aan. Voor Fischer was het een tussenlanding op weg naar New York. Een stewardess van KLM zei: „Dag mijnheer Donner.” Fischer schrok. Hij was veel beroemder dan Donner, maar op een Amerikaans vliegveld had niemand hem ooit herkend. Donner kende de stewardess van het Amsterdamse uitgaansleven, maar hij zei natuurlijk tegen Fischer dat iedereen in Nederland hem kende.
Het schaakjaar springt open met het Tata-toernooi en als dat een week bezig is, begint Gibraltar Masters, misschien het sterkste open toernooi ter wereld en in ieder geval het aardigste, met allerlei vrolijke nevenactiviteiten voor grootmeesters en amateurs. Het werd dit jaar gewonnen door de Rus Vladislav Artemiev, die 20 jaar is en tot nu toe alleen als snelschaker tot de wereldtop behoorde, maar hier geweldenaren als Levon Aronian, Hikaru Nakamura en Maxime Vachier-Lagrave voorbleef. Zijn hotel was in Spanje en hij wandelde elke middag drie kwartier over de grens naar de toernooizaal in Gibraltar. Het weer was goed. Misschien is hij de eerste toernooiwinnaar uit de schaakgeschiedenis die iedere dag een grens overstak. De mensen daar zijn overigens bezorgd dat zo’n wandeling na de Brexit moeilijker zal worden.
Kirill Aleksejenko – Arkady Naiditsch, Gibraltar Masters 2019 34. Tg3 Wit offert zijn paard, omdat hij na 34…gxf5 35. gxf5 een winnende aanval zou hebben. 34…Kg8 35. Th3 Hij wil zijn torens verdubbelen, maar het was nauwkeuriger om met 35. Th1 te beginnen. 35…Td8 36. Th1 Txd3 Zo kan zwart zich verdedigen. 37. Dxd3 Pf4 Na eerst 37…gxf5 38. gxf5 en dan 38…Pf4 39. Kg1 Lxf2+ 40. Kxf2 Pxd3+ 41. Ke3 Tf8 42. Th8+ zou wits aanval net genoeg zijn voor remise. Nu echter kon wit met 38. Dc4+ De6 39. Dxe6+ een gunstig eindspel bereiken. 38. Kg1 Dit lijkt geweldig. Er staan drie witte stukken in, maar zwart kan er niet één nemen. Maar zwart heeft nog een troef. 38…Lxf2+ Opeens is zwart in het voordeel. 39. Kxf2 Na 39. Kf1 Pxh3 40. Dxh3 zou zwart 40…Lh4 hebben. 39…Pxd3+ 40. Ke3 Tf8 41. Pe7+ Een aardig trucje, want 41…Dxe7 42. Th8+ zou tot een gelijk eindspel leiden. 41…Kf7 Zwart speelt op winst. 42. Pd5 Dd8 Beter was 42…De5 met voordeel voor zwart. 43. Th7+ Ke6 44. Kxd3 Tf3+ 45. Kd4 Tf4 46. Te7+ Kd6 En hier zou zwart na 46…Dxe7 nog remisekansen hebben, maar hij laat wit een matnet knopen. 47. Thh7 c6 Er was geen goede verdediging meer. 48. Pxf4 Db6+ 49. Kd3 Zwart gaf op.
Partij in de viewer:
Russisch talent Artemiev (20) heeft ‘natuurlijk gevoel voor het spel’
Na het optreden van Vladimir Fedosejev in het Tata Steel toernooi besloot ik voortaan voorzichtig te zijn als talentvolle jonge spelers zich aandienen. In de afgelopen twee jaar schreef ik een paar keer dat de zelfverzekerde 23-jarige Rus een grote toekomst tegemoet gaat, maar in Wijk aan Zee bleek dat hij nog een lange weg te gaan heeft. Fedosejev stelde ernstig teleur en eindigde in de achterhoede. Toch is nauwelijks een week later de verleiding opnieuw groot enthousiast te zijn over een andere Russische nieuwkomer. Vladislav Artemiev (20) won het open toernooi in Gibraltar vóór de in Wijk aan Zee afwezige elitegrootmeesters Aronian, Nakamura en Vachier-Lagrave met de prachtscore van 8,5 uit 10. Hij speelde alsof hij al jaren in de top meedraait. Een toevallige uitschieter is de prestatie van Artemiev niet. Hij is een uitstekende snelschaker, die op de wereldranglijsten voor blitz en rapid in de toptien staat. Onlangs noemde Magnus Carlsen hem een serieuze toekomstige concurrent ‘met een natuurlijk gevoel voor het spel’. Artemievs stijl lijkt op die van Carlsen. Hij vertrouwt op zijn manoeuvreerkunst en probeert niet zijn tegenstanders al in de opening te verslaan. Een belangrijke stap op weg naar de eindzege in Gibraltar was Artemievs overwinning op de Amerikaan Hikaru Nakamura, die het toernooi in de periode 2015-2017 driemaal achtereen op zijn naam schreef. Helemaal vlekkeloos was de partij niet.
Artemiev – Nakamura Gibraltar 2019
1. Pf3 Pf6 2. g3 d5 3. Lg2 e6 4. 0-0 Le7 5. c4 0-0 6. b3 c5 7. Lb2 Pc6 8. e3 b6 9. Pc3 dxc4 10. bxc4 Lb7 11. De2 Tc8 12. Tad1 Dc7 13. Pe1 Pe8 14. f4 Pd6 15. Pf3 a6 16. a4 f5 17. d3 Lf6 18. h3 Pb4 19. g4 g6 20. e4 Deze opening van het spel moest scherp worden berekend. 20 … fxe4 21. dxe4 Pxe4? Nakamura laat zich verleiden tot een overhaaste, tijdelijke pionwinst. Nog slechter is 21 … Lxc3? 22. Lxc3 Pxe4 23. La1, gevolgd door De2-b2, maar in aanmerking komt 21 … Ld4+ 22. Kh2 en nu niet 22 … Txf4 23. Pxd4 Txf1 24. Pxe6, maar 22 … Pe8 met druk tegen pion f4. 22. Pxe4 Lxb2 Geen keus. Na 22 … Lxe4 is 23. Pg5! een sterk antwoord. 23. Peg5 Lxf3 24. Txf3 Ld4+ 25. Kh1 Tce8 26. Pxe6 Dc6 27. f5 Dxa4
Partij in de viewer:
Oplossingen Kerstpuzzels
Hartelijk dank voor de ongeveer honderd inzendingen via digitale en gewone post van de kerstpuzzels 2018. Alle opgaven waren van de hand van de Russische componist Tigran Borisovitsj Gorgiev (1910-1976), meester in praktische studies. Hij was tevens hoofd van de afdeling Epidemiologie in Odessa en vond een alternatief voor antibiotica uit maar dat is een ander verhaal.
Diagram 1:
Niet goed is 1.Lf4+ Kc8 2.Th8+ Kd7 3.Kxa5 Kc6 4.Le3 b6+ en de toren komt vrij. Daarom 1.Th8+ Kc7 2.Ld8+ Kc6 3.Lb6 Kxb6 4.Tc8 en wint wint makkelijk.
Diagram 2:
De winstweg is geplaveid met offers: 1.g6 fxg6 2.Pg5 Ld5 3.Pe6+ Ke7 4.Pc5 dxc5 5.a7 en de pion promoveert.
Diagram 3:
De promotie wordt als middel gebruikt voor een matconstructie: 1.Le5+ Kxe5 2.c7 Le6+ 3.Kg5 d6 4.Pc6 mat.
Diagram 4:
Een aardig tempospel: 1.Kd7 Pf6+ want na 1…Kg8 2.Ke7 Pc5 3.Pf6+ loopt het mat. 2.Ke7 Pg8+ 3.Kf8 Pxh6 4.Pd6 en 5.Pf7 mat. Een geheel ander matbeeld volgt na 2.Ke7 Pxe8 3.Kf8 en 4.Lg7 mat.
Diagram 5:
Deze opgave heeft sommigen dagen gekost. Als je eenmaal de sleutelzet hebt gevonden loopt het soepel: 1.Dc1+ Kxc1 2.Pc4 a5 zwart heeft nog wat pionzetten want na direct 2…Db2 3.Pe5 is mat op d3 onvermijdelijk. 3.Ke1 a4 4.Ke2 a3 5.Ke1 b3 6.Pe5 en mat.
Diagram 6:
Het begint met spectaculaire offers: 1.Pd3+ exd3 2.Pc1 Lxc1 of 2…Lc3 3.Lxe3 Lb2 4.Pxd3 mat. 3.Lc7 g4 of 3…Lb2 4.La5+ d2 5.Lc7 en mat. 4.Ld8 g3 5.Lc7 Kd2 6.La5 mat.
En dan de slotvraag: in het TataSteel-toernooi haalde Magnus Carlsen 9, Anish Giri 8,5 en Jorden van Foreest 4,5 punt. De meeste inzenders zaten daar dicht bij.
De prijswinnaars zijn: Wim van den Beldt uit Den Helder, Bob Blok uit Dronten en Kees de Groot uit Vogelenzang. Gefeliciteerd!
Sergej Aleksandrovitsj Karjakin mag dan wel afgezakt zijn naar de 15e plaats op de wereldranglijst, stijgen kan hij nog altijd. En zijn palmares is niet kinderachtig. Bijna pakte hij de wereldtitel, maar hij verloor in de tie-break. Maar waar het hier om gaat is dat hij nog steeds recordhouder is: jongste grootmeester ooit met 12 jaar en 7 maanden. Bijna was hij ingehaald door het Indiase jongmens Vincent Praggnanandhaa (nu 13) die ook in groep 2 bij TATA meedeed. En hij is nu weer ingehaald door D. Gudesh, die ook afkomstig is uit de gigantische talenten-kweekvijver Tamil Nadu.
Vincent vestigde de aandacht op zich met wit in de volgende partij tegen Ravi, Isle of Man 2018 1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.h4 h5 5.c4 e6 6.Pc3 Pe7 7.Pge2 dxc 8.Pg3 Lg6 9.Lg5 Db6 10.Lxc4 Dxb2 altijd riskant 11.Pce4 Pf5 12.0-0!? Pxg3 13.Tb1 het is tenslotte geen dammen 13..Da3 14.fxg! Lxe4 heeft wit zich vergist? 15.Txf7!! Dxg3 (15..Txf7 16.Txb7† Kg6 17.Lxe6 dreigt 18.Lf7+ Kf5 19.Df1† Kg4 20.Df4 mat) 16.Tf2 b5 17.De1!19.Dxf2 Lxe6 dreigend aftrekschaak Lf5 18.Lxe6 Dxf2† Dan maar de dame voor 3 (helaas niet ontwikkelde stukken) stukken 19.Dxf2 Lxe6 20.d5 cxd 21.Dc2 Le7 22.Lxe7 Kxe7 23.Dc7† Ld7 24.e6 dodelijk Tc8 25.Db7 Kxe6 26.Dxa8 Pc6 27.Db7 b4 28.Da6 Kd6 29.Txb4 Td8 30.Tb1 d4 31.Tc1 Kc7 32.Dxa7† 1-0
Dankzij de samenwerking tussen Thinkers Publishing en de Beste Zet komt er in deze maanden een hele reeks boeken aan die bij uitstek geschikt zijn voor club- en toernooispelers. Maar uiteraard kan de leergierige huisschaker er ook wat van opsteken. We starten met het magnum opus van grootmeester Grivas, The Tactics Bible, dat ook bij uitstek geschikt is voor trainingen. Het boek bestaat uit drie delen: 1. de wereld van de tactiek met aandacht voor beroemde partijen uit het verleden waarin de tactiek zegevierde, zoals de Onsterfelijke Partij tussen Andersen en Kieseritzky of, van recentere datum, tussen Kasparov en Topalov, twintig jaar terug in Wijk aan Zee, toen de zaal in katzwijm viel door een loper-zet van Kasparov. Deel 2 gaat over tactiek in het algemeen, hoewel ook daarbij de jacht op de koning aan de orde komt die in de volgende hoofdstukken het thema is, in het bijzonder in het 4e, waarin met naam en toenaam niet minder dan 35 soorten mat aan bod komen. Het is niet de bedoeling van Grivas dat de lezer namen als David & Goliath, Blind Zwijn Mat, Grasmaaier Mat of Duivenstaart Mat uit het hoofd gaat leren, het gaat om de patronen van velden en stukken rondom de koning en wie die leert, zal ze in de eigen partijen herkennen. Deze categorisering is voor iedere schaker interessant, van grootmeester tot beginner. En dan is daar natuurlijk nog de matdreiging, volgens sommigen voor de tegenstander nog zenuwslopender dan de uitvoering. Deze dreiging kan bij weerlegging soms in ieder geval tot voordeel leiden. Opvallend maar niet onverwacht is dat het meeste zich afspeelt op de koningsvleugel. Kort rokeren is gebruikelijk. Kortom, een boek tot lering en vermaak voor € 30,95.
Partij in de viewer:
Probleem 2719 is een driezet van Pachmann:
Kramnik vond het mooi en nu is het genoeg
Vladimir Kramnik heeft de schaakarena verlaten. Hij zal geen toernooien meer spelen en zich alleen wijden aan promotionele activiteiten. Dat hij in Wijk aan Zee laatste werd, was niet de aanleiding, Kramnik had zijn besluit al voor het toernooi genomen. Wel zeiden volgers na de bekendmaking van zijn terugtreden dat ze nu snapten waarom de Russische reus op zijn nederlagen steeds zo laconiek reageerde. Het hoefde allemaal niet meer.
Kramnik is 43 jaar oud. Het heeft geen zin te wijzen op giganten van vroeger als Botwinnik, Euwe of Smyslov. Kijk naar de huidige tijd. Kasparov stopte toen hij 41 was. Anand is nu 49, hij reageerde emotioneel op het stoppen van zijn grote rivaal: “Hij verlaat ons veel te vroeg.” Maar in de top tien van de wereld is Anand een uitzondering. Grisjoek is 35, Mamedyarov 33 en de anderen onder de dertig. Kramnik zakte door zijn resultaat in Wijk aan Zee weg uit de top tien en wat mogen we dan van hem verwachten? Dat hij zich alsnog probeert te bewijzen tegen de twintigers en dertigers? Kortchnoi zou dat doen, of Timman. Tegen de klippen op. Kramnik doet dat niet.
Een van de grootste schakers aller tijden, zo wordt hij dezer dagen genoemd. Ook objectief gezien is hij dat. Zijn grootste prestatie was natuurlijk dat hij in 2000 Kasparov, de onverslaanbare, na vijftien jaar onttroonde als wereldkampioen. Gert Ligterink vorige week in de Volkskrant: “Kramnik was de eerste speler na Karpov die ongevoelig bleek voor de uitstaling van Kasparov. Velen verloren een deel van hun speelkracht als ze tegenover The Boss plaatsnamen, maar Kramnik bleef altijd onverstoorbaar.” Kramnik won ook alle elitetoernooien minstens één keer. We nemen afscheid van een gigant.
De belangrijkste partij in zijn leven was de tiende partij van zijn match tegen Kasparov. Hij won de match met 2-0 plus dertien remises. Bij een gelijkspel zou Kasparov wereldkampioen blijven. Na zijn tweede zege wist Kramnik dat de buit binnen was. Het commentaar is gebaseerd op dat van hem zelf in de recente biografie die zijn manager Carsten Hensel schreef en waaraan hij meewerkte.
Kramnik-Kasparov
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 0-0 5.Ld3 d5 6.Pf3 c5 7.0-0 cxd4 8.exd4 dxc4 9.Lxc4 b6 10.Lg5 Lb7 11.Te1 Pbd7 12.Tc1 Tc8 13.Db3 Le7 Tegenwoordig speelt men 15…Lxc3 14.Txc3 h6 en dat was ook in 2000 al bekend, maar gek genoeg niet bij de grote theoriekenner Kasparov. Volgens Kramnik onderschatte hij het witte antwoord. 14.Lxf6 Pxf6
Partij in de viewer:
Voor beginners A7857
Voor gevorderden B7857
Wittelijnenthematiek: twee tweezetten
In de serie over de wittelijnenthematiek is thema F aan de beurt van behandeling. De definitie van thema F luidt: een veld rondom de koning is door twee lijnstukken gedekt. Met lijnstukken worden de loper, toren en dame bedoeld, stukken die via lijnen – rechte of diagonale – bewegen. In de verleiding gaat wit in één van die lijnen staan en in de weerlegging van de verleiding gaat zwart in de andere lijn staan, zodat de zwarte koning een vluchtveld krijgt.
Als het paard van e5 speelt, dreigt er 2. Ld2 mat. Verleidingen met thema F zijn dan 1. Pc4? en 1. Pc6? , die falen op 1. … Td5! respectievelijk 1. … Tb4!, voor wat themaveld e4 betreft. Voor themaveld f5 zijn de verleidingen met thema F 1. Pd7? en 1. Pf7?, die falen op 1. … Tf6! respectievelijk 1. … Te6! De oplossing is 1. Pf3! , die geen lijnen interfereert. Helaas -maar dat is een gevolg van deze thematiek- zien we in de oplossing vrijwel geen spel. De enige variant is 1. … Tb2 2. Le5 mat.
Vincent Praggnanandhaa (Bab Wilders), is die familie van Rameshbabu Keymer?
Een prachtige toernooi overwinning in Gibraltar van Artemiev, die bij het wereldkampioenschap rapid vierde werd, net voor Carlsen. Maar let ook op de 15-jarige GM Alireza Firouzia uit Iran, die daar vlak achter Artemiev en Carlsen zesde werd en de onderlinge partij tegen Artemiev won.