Gespot 92: Reuzendoder Wouter Spoelman

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

In Gespot 66: Reuzendoders bespreek ik een bijzondere overwinning van IM Manuel Bosboom op voormalig wereldtopper Peter Leko.
Maar we hebben in ons kleine kikkerlandje meer mensen rondlopen die wel eens een mooie ‘scalp’ te pakken krijgen. Wat eigenlijk niet zoveel onder de aandacht is geweest, maar in mijn ogen toch wel heel bijzonder, is wat de Amsterdamse grootmeester Wouter Spoelman in het vorige jaar voor elkaar heeft gekregen.

Wouter is een oud-pupil die op jonge leeftijd niet alleen heel talentvol was, maar ook precies wist, wat hij wilde. Met grote discipline stortte hij zich op zijn schaakstudie en reeds op jeugdige leeftijd werd hij IM en later GM. Een profcarrière ambieerde hij niet; sterker nog, hij koos voor zo’n beetje de zwaarste en langst durende studie die er bestaat: medicijnen. Er zijn meer schakers die dit pad kozen en die hebben het schaakbord meteen aan de wilgen gehangen. Maar Spoelman niet! Hoewel hij nauwelijks de tijd heeft om zelf te schaken, begeeft hij zich sporadisch in de toernooi-arena. Zo liep hij een paar jaar geleden de nationale titel, die hij voor het grijpen had, mis. Dat moet een grote teleurstelling voor hem geweest zijn, maar hij houdt al jaren zijn rating van rond de 2585 redelijk in stand en dat is – als je zo weinig tijd kunt spenderen aan ons mooie spel – een prestatie van formaat.
Gelukkig zijn er nog andere manieren om te schaken en dat is via het internet. Zo laat hij zich via de Amsterdam Mosquitos op www.chess.com regelmatig zien. Dat gaat om een wereldwijde internetcompetitie waarin verschillende teams het tegen elkaar opnemen.

Vorig jaar wist Wouter op fraaie wijze wereldkampioen Magnus Carlsen met zwart te verschalken en nog niet zo lang geleden ging een andere wereldtopper, Maxime Vachier-Lagrave er bij hem onderdoor. Dat zijn bepaald niet de minsten! Ik heb deze opmerkelijke prestaties voor uw maar eens geanalyseerd.

Ook leuk om te zien hoe zijn tegenstander live commentaar geeft op deze partij. Han Schut heeft het filmpje voor u weten op te slaan via deze link. Het artikel van Han kunt u hier vinden.

 

Spoelman, Wouter – Vachier Lagrave, Maxime
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6 4. e3 Lb4 5. Dc2 Lxc3 6. Dxc3 De7

In de jaren tachtig speelde ik deze variant ook graag met wit. Ik behaalde er een mooie remise tegen Vlastimil Hort, destijds één van de beste spelers ter wereld. Maar toen ik als debutant in het Nederlands Kampioenschap meedeed in 1981, ging Jan Timman met zwart als een mes door de boter. Halsstarrig als ik was, speelde ik het ook nog tegen de sterke IM’s Paul Boersma en Gert Ligterink. Van Boersma verloor ik ook na harde strijd en de partij tegen laatstgenoemde had ik ook moeten verliezen na de opening, maar uiteindelijk beschwindelde ik mijn tegenstander en won zelfs nog.
7. b3!?
Niet nieuw, maar in ons moderne schaak een goede aanpak. Caruana won er een aardige partij mee van Karjakin, juni 2018. Indertijd ging het allemaal verder met 7. a3 d5 [In mijn partij tegen Timman kwam eerst 7…a5 8. b3 (Tegen Ligterink speelde ik wat betere 8. b4 axb4 9. axb4 Txa1 10. Dxa1 e4 11. b5 met grote complicaties.) 8…d5 9. cxd5 Pxd5 10. Db2 op het bord, maar dat was bepaald geen succes voor wit.] 8. cxd5 Pxd5 9. Db3 Pb6 10. d3 en nu was volgens mij 10…a5 de meest nauwkeurige voortzetting, hetgeen Boersma tegen mij speelde.
7…O-O 8. Lb2 Te8 9. a3 d5
10. cxd5
Wouter gaat voor de principiële variant.
In Le Quang-Vachier-Lagrave, 2018, volgde 10. d4 en die partij eindigde in remise.
10…Pxd5 11. Dc2 Lg4
12. Lb5
12. Le2?! zou nu niet zo’n goed idee zijn na 12…e4! 13. Pd4?! [13. h3 Lh5 (13…exf3?? 14. hxg4 fxe2 15. Dxh7+ Kf8 16. Dh8#) 14. Pg1 Lxe2 15. Pxe2 is iets beter voor zwart.] 13…Pxd4 14. Lxd4 Lxe2 15. Kxe2 Dd7 en de verzwakte witte velden in het witte kamp brengen zwart in het voordeel.
12…Lxf3
De Franse topspeler levert zijn tweede loper voor een paard in, ten koste van wits pionnenstructuur.
13. gxf3 Tad8 14. O-O-O a6 15. Lxc6
Nu hij gedwongen wordt, wil wit best ook een loper voor een paard afruilen. Zijn kanon op b2 staat immers nog op het bord en we gaan snel zien, dat deze loper moeillijk te temmen is.
15…bxc6 16. Thg1 g6 17. Tg4 Td6 18. h4 Te6 19. Tdg1 Pf6 20. Tg5
Nu staat wit klaar voor h4-h5, dus het antwoord is gedwongen.
20…h6
Maar dit verzwakt natuurlijk wel het punt g6.
21. T5g2
Offers op g6 werken nog niet: 21. Txg6+ fxg6 22. Dxg6+ Kh8 23. Dxh6+ Dh7 en wit heeft te weinig compensatie.
21…Kh7??
Een vreselijke zet die de kansen van de tegenstander danig onderschat. Na een zet als 21…Td8 staat wit slechts een fractie beter.
22. f4!
Hier is het wit allemaal om begonnen! De lange diagonaal moet open.
22…e4
Die moet nu, maar de gevolgen zijn verschrikkelijk voor zwart. 22…Pd7 23. f5! gaat nog harder mis: 23…Tf6 24. fxg6+ en zwart gaat ten gronde aan het zwakke punt g6.
23. f5!
Die ligt natuurlijk ook voor de hand, want wit wil liefst ook de g-lijn openen.
23…gxf5 24. Tg7+
De computer acht 24. Kb1 nog sterker, maar daar zal de witspeler maling aan gehad hebben.
24…Kh8 25. Dd1
De dame meldt zich weldra op de koningsvleugel en dan is het gedaan met de zwartspeler.
25…Tf8
26. f4
Nu was 26. f3! een zet met grote gevolgen, maar ook de tekstzet blijkt winnend.
26…exf3?
Na deze misser loopt de witte aanval helemaal op rolletjes.
Maar ook na een andere voortzetting, iets als 26…Td8 zou Wouter aan het langste eind hebben getrokken. Bijvoorbeeld: 27. T7g5! Dc5+ [27…hxg5 28. Dh5+ Kg8 29. Txg5+ Kf8 30. Dh8+ gaat natuurlijk meteen mat.] 28. Kb1 Df8 29. Txf5 en tegen Dg4 of Dh5 valt niets meer te verzinnen.
27. Dxf3 Dc5+ 28. Kb1 Dd5 29. Dg3
Hier heel MVL het voor gezien. Want na 29. Dg3 valt er niets te ondernemen tegen de hoofddreiging Th7+! en Dg7#. Een leuke variant is nog 29…Pe8 30. Tg8+ Kh7 31. Dg7+ Pxg7 32. T1xg7#
1-0

 

Carlsen, Magnus – Spoelman, Wouter
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d3 Pc6 4. g3 d5 5. De2 Pge7 6. Lg2 g6 7. h4 h5 8. O-O Lg7 9. e5 Pf5 10. c3 b6 11. Lg5 Dc7 12. Te1 La6 13. a4 Ph6 14. Pa3 Pg4 15. Lf4 O-O 16. Lh3 Dd7 17. Pc2 d4 18. c4

18…Lb7
Hij gaat voor de lange diagonaal a8-h1. 18…Ph6 Wellicht viel 19. Lxh6 te prefereren.
19. Lxg4
Carlsen neemt de uitdaging aan en geeft zijn verdedigende loper tegen een paard om een pion te kunnen winnen.
19…hxg4 20. Ph2
Nu gaat pion g4 verloren, maar Spoelman heeft grote plannen.
20…Pxe5!
Dat was zwarts idee.
21. Lxe5 Dc6
22. f3
Misschien had wit beter 22. De4!? kunnen spelen. Want na 22…Dxe4 23. Txe4 Lxe4 24. Lxg7 Kxg7 25. dxe4 heeft wit de beste kansen.
22…gxf3 23. Df2 f6
Zo krijgt zwart prachtige compensatie voor het stuk dat verloren is gegaan.
24. Lxd4
Carlsen ziet de ernst van de situatie in en geeft het stuk terug. 24. Lf4? zou al verliezen voor wit: 24…e5 25. Ld2 f5 en de stoomwals in het centrum valt niet te stoppen.
24…cxd4 25. Pxd4 Dd7 26. Pxe6 Tfe8 27. Pxg7 Kxg7 28. d4
Wit heeft een pionnetje meer, maar zwart is bepaald niet zonder tegenspel.
28…Te2!
Spoelman beseft als geen ander dat de lange diagonaal hoe dan ook geopend moet worden.
29. Txe2 fxe2 30. Te1
De eerste haarscheurtjes in wits verdediging beginnen zichtbaar te worden. Wit had het beste nu kunnen proberen zwarts loper in te perken met 30. b3 Te8 31. d5 hoewel de kansen na 31…Lc8 als ongeveer gelijk moeten worden getaxeerd.
30…Dc6 31. d5 Dxc4
Zwart heeft totaal geen problemen meer en wit moet nu enorm op zijn tellen passen.
32. Txe2?
En dan gaat zelfs de wereldkampioen door de knieën…
De enige zet was 32. Dxe2 hetgeen na 32…Dxd5 33. De7+ Kg8 34. De6+ had geleid tot een eindspel dat slechts een tikje beter is voor zwart.
32…Dxd5 33. Te7+ Kg8
34. Kf1
‘Vluchten kan niet meer’, is het aloude volkslied van Mieke Telkamp. 34. Txb7 Dxb7 35. Dxf6 De4! zou ook niet geholpen hebben.
34…La6+
Even zetten herhalen om tijd te winnen.
35. Kg1 Lb7 36. Kf1
En dan de sterkste voortzetting:
36…Tc8! 37. Te1
De klopjacht op de witte koning is definitief geopend:
37…Dh1+ 38. Ke2 Tc2+ 39. Kd3 Txf2 40. Txh1 Lxh1
En wit gaf het op.
0-1