Schaakrubrieken weekend 9 maart 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Dobbelschaak in het café
Een mooi citaat dat al eens eerder in deze rubriek heeft gestaan, maar dat ik graag herhaal, ook al kwam ik er achter dat het berust op een vertaalfout: „’s Nachts geketend te liggen in een donkere put zonder het gezelschap van schaakspelers – deerniswekkend lot!” Flann O’Brien (een pseudoniem van de Ierse schrijver Brian O’Nolan) had het in zijn wonderlijke boek At Swim-Two-Birds over chessmen, schaakstukken dus, maar in Tegengif, de vertaling van Bob den Uyl, zijn de schaakstukken schaakspelers geworden. De fortuinlijke vergissing van Den Uyl maakt het citaat vreemder en daardoor intrigerender dan de oorspronkelijke versie. Door de put zonder schaakspelers is het in mijn geheugen blijven hangen. Het gezelschap van schaakspelers vond ik deze week bij het toernooi in het café Batavia 1920 in Amsterdam, waar het schaakspel jaarlijks terugkeert naar zijn oorsprong, de kroeg. Het gaat er informeler aan toe dan elders. Bij de toiletten hing een papier met een verzoek aan de caféklanten om na het handen wassen niet de föhn te gebruiken, omdat er binnen gehoorsafstand een schaaktoernooi aan de gang was. De keren dat ik inspecteerde hield iedereen zich aan dat verzoek. In middeleeuwse taveernes werd het schaakspel soms beoefend met hulp van dobbelstenen die bepaalden met welk stuk er gespeeld mocht worden, en bij het naspelen van de sensationele partij hieronder denk je soms dat het daar ook zo ging. Tenminste, als je een computer laat meekijken. Dan zie je dat de spelers om de beurt gewonnen stonden. Tal van keren wisselde het vaantje van richting. De spelers hadden natuurlijk geen computer en dan is schaken soms erg moeilijk. U kunt dit weekeinde nog komen kijken, op zaterdag- en zondagmiddag in café Batavia op de Prins Hendrikkade in Amsterdam, tegenover het Centraal Station.
Stefan Kuipers – Koen Leenhouts, Bataviatoernooi Amsterdam 2019
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d3 0-0 6. Lg5 h6 7. Lh4 Le7 8. Pbd2 d6 9. Lb3 Ph5 10. g3 g6 11. De2 Kg7 12. Lxe7 Dxe7 13. d4 Lh3 14. dxe5 Pxe5 15. 0-0-0 a5 16. Pxe5 dxe5 17. De3 b5 18. f4 Pf6 19. f5 a4 20. Lc2 Pg4 21. De2 b4 22. Pc4 Tfb8 23. Td5 bxc3 24. bxc3 Ta6 25. Thd1 Tc6 26. Lxa4 Zwart had al een sterke aanval, maar nu wordt wits stelling kritiek. 26…Txc4 27. Dxc4 Da3+ 28. Kd2 Tb2+ 29. Kd3 gxf5 30. exf5 Na 30. Td7 volgt een koningsjacht die na 30…fxe4+ 31. Kxe4 Lg2+ 32. Kd3 e4+ 33. Kd4 c5+ 34. Kd5 Pe3+ fataal voor wit afloopt.
Partij in de viewer:
Bij remise onmiddellijk een Armageddon-vluggertje
Het eeuwige gevecht tegen het halve punt telt veel verrassende varianten.
In 1883 bedachten de organisatoren van het toernooi in Londen een bijzondere maatregel om het aantal remises te beperken. Als een partij onbeslist eindigde, moesten de twee betrokken spelers op de volgende vrije dag terugkomen voor een replay met verwisselde kleuren. Als ook die geen winnaar opleverde, volgde een derde partij. Pas na drie remises werd een half punt in de tabel genoteerd. Het grootste slachtoffer van deze straf op de puntendeling was de Oostenrijker Englisch. Tijdens de 26 ronden van de ruim anderhalve maand durende marathon speelde hij 43 partijen. Zes remises tegen de Engelsman Mackenzie leverden hem slechts één punt op. De in Polen geboren Duitser Zukertort ging economischer met zijn krachten om. Na 32 partijen won hij het toernooi met drie punten voorsprong. In de volgende editie van het elitetoernooi in Stavanger wacht de deelnemers een moderne variant van de strijd tegen het halve punt. Na een remise moeten de spelers onmiddellijk aantreden voor een Armageddon-vluggertje, waarin wit zes en zwart vijf minuten krijgt. Wit moet winnen, bij remise wint zwart. Een overwinning in een klassieke partij levert 2 punten op, winst in een Armageddon-playoff 1,5 punt. Voor het toernooi in café Batavia in Amsterdam is weer een andere variant bedacht. Elke ronde begint met blitzpartijen, die als tiebreaker dienen bij een eventuele remise in de klassieke partijen. Net als het aanstaande experiment in Stavanger is het een aardig idee dat door de wereldschaakbond Fide (nog) niet wordt omarmd. De ratingcommissaris zal alleen de resultaten van het klassieke toernooi verwerken. Uit het Bataviatoernooi, dat dit weekend eindigt, komt een fraaie aanvalsoverwinning van Arthur Pijpers op Rick Lahaye.
Pijpers – Lahaye Amsterdam 2019
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. Lc4 Da5 8. Dd2 e6 9. 0-0-0 Le7 10. Kb1 h6 11. Le3 Pe5 Een uitnodiging aan wit om in de nabije toekomst met tempowinst f2-f4 te spelen. 12. Lb3 b5 13. f4 b4 14. Pa4 Pxe4 15. De2 Ld7 Zwarts beste kans is 15 … Pd7 16. f5 e5, waarna 17. Lxf7+ Kxf7 18. Dh5+ Kf8 19. Pe6+ Kg8 20. De8+ Lf8 21. Pd8 Dxa4 22. De6+ slechts tot eeuwig schaak leidt. 16. fxe5 Lxa4 17. Pxe6 Een verleidelijk offer, maar het franjeloze 17. Lxa4+ Dxa4 18. Dg4 d5 19. Dxg7 is overtuigender. 17 … fxe6 18. Dh5+ Kd8 19. Lxa4 Dxa4 20. exd6 Lf6 21. Lb6+ Kc8 22. The1 Dc6 23. Dg4 Pc3+ Correct is 23 … Dxb6 24. Txe4, waarna het de vraag is of wits aanval sterk genoeg is. 24. bxc3 Dxb6 25. d7+ Kd8 26. Txe6 Db5 27. c4
Partij in de viewer:
Batavia 2019
Voor het elfde Batavia-toernooi in Amsterdam, waar talent de kans krijgt, heeft men een nieuwe formule ontwikkeld. Daar zitten goede en zwakke kanten aan. Om met de goede te beginnen: net zoals grote broer TataSteel wordt een ronde op een andere locatie verspeeld (het Stadsarchief) dan het vertrouwde café tegenover CS. “Na tien jaar willen we de toernooizaal beschikbaar blijven stellen maar zoeken we een extra sponsor”, vertelde uitbater Peter Tames. Zo’n uitstapje trekt de aandacht. Een kleine uitbreiding van speellocatie is een aardige vondst en biedt meer mogelijkheden. Ook over de opening was extra nagedacht. Schaakliefhebbers die eens samen met een goede schaker willen spelen kregen de gelegenheid om te bieden en de hoogste bieders mochten als team met hun lotgenoot een partij hand&brain spelen (hierbij mag een speler alleen een stuk noemen, “Paard”, en de ander moet spelen). Maar in de vernieuwingsdrang bracht men nog een ingrijpende wijziging aan. Iedere serieuze partij begint met twee snelschaakpartijtjes waarvan de uitslag alleen meetelt als de serieuze partij remise wordt. Je kunt beter het snelschaken bij de opening van het toernooi doen want nu beïnvloedde het hier en daar het normale verloop der dingen. Men zat soms nog in de verkeerde modus. Wat gelukkig gebleven is, is de mix van aanstormende jeugd en gevestigde orde. De jongste is Max Warmerdam, bijna 19 jaar, Internationaal Meester en op jacht naar de grootmeestertitel.
M. Warmerdam – F. Meisner
Felix Meisner komt uit Duitsland en is enthousiast op zoek naar een titel. Hij is echter 27 jaar en boekt al tien jaar geen progressie dus die zoektocht zal nog wel even duren. Max blikt zijn tegenstander netjes in. 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 c5 5.a3 cxd4 6.axb4 dxc3 7.bxc3 Dc7 8.Pf3 Pc6 Zwart heeft gekozen voor een zijvariant in het Frans. Omdat 8…Dxc3+ 9.Ld2 wit nog meer voorsprong in ontwikkeling geeft, moet zwart hier al erg op zijn hoede zijn. 9.Lb5 Ld7 10.0-0 Pg-e7 11.De2 Pg6? Een zwakke zet in mindere stelling: de aanval op e5 is een schijnaanval en Pg6 lokt de opstoot h2-h4-h5 uit, wat wit doorgaans toch al doet. De grens tussen nog net en net niet houdbaar is overgestoken. 12.Te1 0-0 13.Ld3 f5 Troebel water is meer te vinden na 13…f6 14.exf6 gxf6 en wit heeft het moeilijker dan in de partij. 14.h4 h6 15.h5 Ph8 16.b5 Pa5 17.La3 Tfe8 18.Ld6 Dd8 19.Lb4 Pc4 Zwart had geen zin in 19…b6 20.Pd4 en al zijn stukken staan verkeerd. Dan maar liever een pion offeren voor die gevaarlijke loper.
20.Lxc4 dxc4 21.Dxc4 Dc8 22.Dd3 a6 23.c4 Td8 24.Le7 Te8 25.Ld6 Td8 26.Pd4 Le8 27.bxa6 bxa6 28.c5 Pf7 29.Dc4 Pxd6 30.exd6 Txd6 31.Pxf5 Td7 32.Dxe6+ Kh8 33.Pd6 Dxc5 34.Pxe8 Td2 35.Df7 en zwart gaf op, ook 35…Ta7 36.Pc7 is hopeloos. Sterke partij van Max die op de helft van het toernooi in de kopgroep zit.
De oudste speler is grootmeester John van der Wiel, bijna 60, hij was een gevaarlijke professional maar is al enige tijd op zijn retour. Hij speelt nu voor weinig of niets, tja, dat is een hard gelag.
J. van der Wiel – S. Williams
Grootmeester Simon Williams, 40 jaar, is medeoprichter van het bedrijf GingerGM dat gedrukte en online boeken produceert en DVD’s. 1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.Le3 a6 5.g4!? In deze moderne verdediging (waarbij Pf6 wordt uitgesteld) kan wit zich op vele manieren opstellen: 5.a4 om b5 tegen te gaan, 5.Ld3 en 5.Pf3 om verder te ontwikkelen, 5.f4 om nog meer centrum te pakken. 5…b5 6.Lg2 Lb7 7.Pge2 Pf6 8.Pg3 b4 9.Pb1?! Dat hoefde niet, na 9.g5 bxc3 10.gxf6 Lxf6 11.bxc3 staat wit beter. Nu grijpt zwart het initiatief. 9…h5! 10.gxh5 Pxh5 11.a3 c5 12.axb4 cxd4 13.Pxh5 Txh5 14.Lxd4 Lxd4 15.Dxd4 Pc6 16.Dd2 Db6 17.Pc3 Geeft de pion weer terug om alsnog de ontwikkeling te voltooien. De witte koning heeft echter geen veilige plek. 17…Pxb4 18.0-0 Tc8 19.Pa4 Db5 20.Pc3 De5 21.f4 Dh8 Origineel gespeeld. Wit kan nu het beste op de rem gaan staan met 22.h3 en dan maar hopen dat de verdediging stand houdt na 22…Tc4 23.De2 Thc5 24.Tad1 en zwart moet weer iets verzinnen om verder te komen. 22.Ta4 Tc4 23.b3 Td4 24.Df2 Txh2 25.Te1 Pc6 26.Pd5 Dh4 27.Txd4 Dxf2+ 28.Kxf2 Pxd4 29.Kg3 Th5 30.Pe3 Tc5 31.b4 Tc3 32.Kf2 Pxc2. Van der Wiel gaf op en zakte in de tussenstand naar de laatste plaats. Volgende week de ontknoping.
Partijen in de viewer:
Men verwacht bij de woorden Elk and Ruby natuurlijk niet een uitgever van schaakboeken, maar inderdaad, in ieder boek en boekje vinden we een rendier en een robijn. Het woord ‘boekje’ is niet negatief bedoeld, want onder regie van Ilan Rubin, zijn het robijntjes in de schaakliteratuur, zoals Sergei Tkachenko’s Tigran Gorgiev, Maestro of Practical Studies. Hierin staan 100 schitterende eindspelstudies en dat voor slechts € 9,95. De vaak verrassende oplossing staat aan de achterzijde van het diagram. In groter formaat, eveneens van Sergei Tkachenko, opnieuw een boek voor de liefhebbers van eindspelen, met eveneens 100 eindspelen van de hand van de beroemde componist Oleg Pervakov. Titel van het boek: Industrial Strenght Endgame Studies (€ 15,95). Pervakov wordt beschouwd als de belangrijkste componist van eindspelen van Rusland, waar dit onderdeel van het schaken op hoog peil staat. De uitleg is wat uitvoeriger en dat niet alleen omdat de bladzijden groter zijn. Het derde boek is van Genna Sosonko, die een sympathiek portret schrijft over wereldkampioen Smyslov (1921-2010, WK 1957/1958), die hij kennelijk goed kent en zeer bewondert. Smyslov placht belangrijke toernooien nogal eens op te luisteren met zijn fraaie bariton, een klassiek geschoold stemgeluid. Het boek draagt de titel Smyslov on the Couch. Sosonko komt dus onvermijdelijk in zijn interview terecht in de slangenkuil van het Sovjet-schaken in de Stalin-periode en kort daarna. Daarin kiest de auteur volop voor zijn onderwerp en vriend, bijvoorbeeld als het gaat om het legendarische toernooi Zürich van 1953, waaruit de uitdager van de wereldkampioen Botwinnik moest komen. Smyslov werd winnaar, maar van de 15 deelnemers kwamen er niet minder dan 9 (sic) uit de USSR. In 2001 kwam Bronstein, schrijver (althans gedeeltelijk) van het beroemde toernooi-boek, nog met allerlei beschuldigingen en uiteraard hebben de Russen onderling zitten sjoemelen, iets wat Fischer (zie hieronder) ook meemaakte. De meeste aanwezigen zijn niet meer onder ons, dus de waarheid ligt letterlijk op het kerkhof. Al met al een zeer interessant boek (€ 19,95).
Vandaag 76 jaar geleden werd de mogelijk beste schaker aller tijden Robert J. Fischer geboren en te zijner nagedachtenis een partij van Leipzig 1960, een Olympiade waar Fischer behoorlijk tekeerging. Letelier-Fischer 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 0-0 5.e5 nogal optimistisch Pe8 6.f4 d6 7.Le3 c5 zwart valt het witte centrum aan 8.dxc Pc6 ontwikkeling voor materiaal 9.cxd exd 10.Pe4 Lf5! 11.Pg3 Le6 12.Pf3 Dc7 13.Dc1 dxe 14.f5 e4! Dit zal wit niet overwogen hebben. 15.f5xLe6 e4xPf3 16.gxf f5! 17.f4 Pf6 negeert de pion op e6 18.Le2 Tfe8 19.Kf2 Txe6 20.Te1 Tae8 21.Lf3?? een soort zelfmat Txe3 22.Txe3 Txe3 23.Kxe3 Dxf4†! 0-1 (24.KxD Lh6mat 24.Kf2 Pg4† 25.Kg2 Pe3† 26.Kf2 Pd4 27.Dh1 Pg4† 28.Kf1 Pxf3 enz.) Hopelijk staat alles goed, want ik vond de partij in de oude Engelse notatie. Misschien gaan ze na de brexit die in de UK weer hanteren …
Partij in de viewer:
Probleem 2723 is een driezet van Albarda;
Gerard Welling geniet weer eens op z’n oude dag
Drie weken geleden liet ik hier een winstpartij zien van Friso Nijboer in de zesde ronde van de KNSB-competitie, die ik nomineerde voor de schoonheidsprijs van die ronde. De jury, bestaande uit Hans Ree en Herman Grooten, honoreerde mijn wens. Toen ik de andere kandidaten zag, had ik echter alsnog willen kiezen voor de overwinning van Gerard Welling. De partij heeft een hoge amusementswaarde en is ook gewoon goed. Grooten is bevriend met Welling en ik verdenk hem ervan dat hij juist daarom de prijs van uitgeverij New in Chess niet aan hem wilde toewijzen. Vriendschap is lastig voor een jurylid.
Gerard Welling, die volgende maand zestig wordt, is sinds 1993 meester. Dat was laat, want zijn gloriejaren beleefde hij bijna tien jaar eerder. In 1984 won hij het Noteboomtoernooi in Leiden, een jaar later plaatste hij zich voor het Nederlands kampioenschap (waar hij wel bijna laatste werd), maar zijn grootste succes was het volkomen onverwachts behalen van het kampioenschap van Nederland door zijn team Eindhoven. Welling was de grote man van het team, hij scoorde acht uit negen.
We zien Welling niet veel in Nederlandse toernooien, maar hij speelt wel veel in het buitenland. Een succesje was eind 2017 een gedeelde vierde plaats op het wereldkampioenschap voor vijftigplussers in Italië. Hij is een vermaard schaakhistoricus, is overigens ook afgestudeerd historicus, speelt ook serieuze damtoernooien en als hij Ton Sijbrands tegenkomt, dan praten ze over schaakgeschiedenis.
Welling is een liefhebber van bizarre openingen. In deze partij begint hij daarmee pas op de achtste zet. In zijn commentaar op de KNSB-site schrijft hij dat hij zijn huidige oude-mannetjesspel vaker zou moeten inruilen voor dit soort wildwestspel. Wij spreken hem niet tegen.
Welling-Venis
1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pc3 d5 4.Lf4 Lg7 5.e3 0-0 6.Le2 Pbd7 7.Pe5 c6 8.h4 Lijkt voorbarig, vooral omdat de witte dame er niet snel bij komt.
8…h6 9.h5 g5 10.Lxg5 Dit kan bijna niet goed zijn, zou je denken. 10…hxg5 11.h6 Lh8 12.h7+ Kg7 Welling geeft aan dat 12…Pxh7 13.Ld3 Phf6 14.f4 gxf4 15.Df3 Lg7 16.exf4 Db6 17.0-0-0 wit goede aanvalskansen geeft. De tekstzet heeft echter als nadeel dat Lh8 niet meer meedoet. 13.f4 Pxe5 14.fxe5 Pe4 15.Pxe4 dxe4 16.Lc4 g4 Absoluut nodig, om de witte dame nog even weg te houden. 17.De2 f5 18.Df2 e6 19.Df4
Partij in de viewer:
Voor beginners A7881
Voor gevorderden B7881
Het themaveld e3
Met één themaveld blijkt het Thema F beter te bewerken dan met twee. Dit lieten we enkele weken geleden zien meteen tweezet van Ellerman. Ook de twee problemen die onlangs ter oplossing werden aangeboden, 942 en 943, werken met één themaveld, toevallig hetzelfde veld e3.
De tweede verleiding is 1. Le2?, wit staat in de andere themalijn en zwart weerlegt door in de eerste lijn te gaan staan met 1. … Pd3!, en 2. Le3 mat gaat niet. Oplossing is 1. Lf1! Er dreigt 2. De5 mat. OP 1. … P willekeurig komt 2. Le3 mat en op 1. … Pg2 2. Pf3 mat. Verder komt erop 1. … De2 2. Dc3 mat, 1 … Pd6 2. Dxb6 mat.
Wat is het toch leuk om deze schaakrubrieken elke week te lezen, ook al staan er soms kleine onnauwkeurigheden in. In de bijdrage van Bob Wilders heeft hij het over uitgeverij Elk and Ruby.
Ik denk toch dat op de genoemde plaatjes een eland en een robijn staan. Want het woord elk betekent eland en een rendier is een reindeer in het Engels.
Aan de andere kant is het ook weer Bab Wilders en niet Bob. Ieder zijn kleine onnauwkeurigheden 🙂
Over mijn rubriek: het commentaar van Gerard Welling heeft hij niet aan de KNSB-site ingeleverd. Hij schreef het op de website van zijn club WLC (Eindhoven). Iemand anders heeft dat buiten zijn medeweten gekopieerd en naar de jury opgestuurd. Een opmerking als ‘oudemannetjesspel’ (over zichzelf) is normaal voor een clubsite, maar zou hij niet voor de KNSB-site hebben geschreven.
Uiteraard is hij wel blij met zijn partij en de vermelding op de KNSB-site en in de krant, maar voor een groot publiek zou hij sommige dingen anders hebben omschreven.
Een leuke partij van Gerard Welling. Zijn partij deed mij aan een andere denken. Bernard Bannink – GM Wolfgang Uhlmann (Dresdner Schachfestival, 1999) 1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pc3 d5 4.Lf4 Lg7 5.e3 0-0 6.Le2 b6 7.Pe5 Lb7 8.h4 h6 9.h5 g5 10.Lxg5 hxg5 11.h6 Lh8 12.h7 Kg7 (Uhlmann: “Dass spielt man nicht gerne.”) 13.Ld3 e6 14.Df3 Te8 15.Dh3 Kf8 16.Dh6 Ke7 17.Dxg5 Tf8 18.Pe2 Pbd7 19.Pf4 Pxe5 20.dxe5 Kd7 21.exf6 Lxf6 22.Dg4 Lxb2 23.Td1 Lc3 24.Kf1 c6 25.e4 Df6 26.exd5 cxd5 27.Lb5 Kc7 28.Pxd5 Lxd5 29.Txd5 Tad8 30.Dc4 (Bannink ontdekte thuis dat hij met 30.Dg3 Kb7 31.h8D had kunnen winnen.) 30…Kb8 31.Txd8 Txd8 32.h8D Txh8 33.Txh8 Dxh8 34.Df4 De5 35.Dxe5 Lxe5 36.Le8 f6 37.Ld7 remise.
[pgn eo=t pd=https://www.schaaksite.nl/wp-content/uploads/2019/03/365chess_games-1.pgn][/pgn]
Klopt, niet goed gelezen! Ik vond het aardig om te kijken waar die voornaam Bab vandaan komt en het blijkt een afkorting te zijn voor Bartholomeus, één van de 12 apostelen. Bob komt van Robert, maar dat weet elke schaker, die de jonge Bobby Fischer heeft meegemaakt.
Vernoemd naar een apostel, in zijn geval lijkt me dat heel waarschijnlijk. Past ook prima bij de signatuur van de krant waarvoor hij schrijft.
Dat had ik mij nog niet zo gerealiseerd, maar het dagblad geeft inderdaad aan dat het christelijk betrokken is. En in december 2015 kwam een journaliste van de inmiddels al lang niet meer zo christelijke Volkskrant dat eens meemaken.
Alle medewerkers van het Nederlands Dagblad (ND) gebruiken eens per maand gezamenlijk de middagmaaltijd, waarbij ze God vragen hun arbeid te zegenen. Kuijper of Sekeris leest bij die gelegenheden voor uit de Bijbel. De bijeenkomst wordt altijd afgesloten met het zingen van een psalm. In dit geval: ‘Gij ’s Heeren knechten, looft den Heer; Looft Zijnen naam, verbreidt Zijn eer’, dat Kuijpers collega-directeur Rinder Sekeris uitkoos voor de maandopening.