Verliezers winnen in tweede ronde

De tweede ronde van het Nederlands Kampioenschap heeft zowel in het algemene kampioenschap als bij de dames weer voor de nodige opschudding gezorgd. In beide toernooien kwamen twee partijen tot een beslissing. Titelverdediger Sergei Tiviakov won van Lucas van Foreest terwijl broer Jorden van Foreest met zwart Jan Werle versloeg.
De dames die gisteren verloren, Rosa Ratsma en Anna-Maja, wonnen nu allebei. Eerstgenoemde versloeg Eline Roebers en Anna-Maja won van niemand minder dan Tea Lanchava. Maar dat ging in beide partijen bepaald niet vanzelf…

 

NK ALGEMEEN

Er was titelverdediger Tiviakov vandaag veel aan gelegen om terug te slaan na de nul waarop hij in de eerste ronde getrakteerd was door Benjamin Bok. Tegen Lucas van Foreest produceerde de witspeler weer eens één van zijn vele systeempjes die hij tegen het Siciliaans soms op het bord brengt. Nu met 3.Lb5+. Er kwam een soort Maroczystructuur tevoorschijn waarin Lucas erg rigoureus met 14…b5 aan de gang ging. Deze actie bleek gebaseerd op een misrekening want na 16.a3 greep hij meteen mis. Het kostte een pion maar nog veel erger: in de daarop volgende stelling greep wit het initiatief door op de wat verlate koningsvleugel zijn pijlen te richten. Zwart anticipeerde daar niet adequaat op en raakte met zijn loper in een dodelijke penning. Die kostte hem op zet 30 de kop.

De tweede beslissing viel in de partij tussen Jan Werle en Jorden van Foreest. Jan behandelde de opening niet naar behoren en kwam met structurele zwaktes op de damevleugel te zitten. Die werden snel blootgelegd en hoewel wit tijdelijk een pion voorkwam, kon hij niet voorkomen dat hij na een lange afwikkeling een eindspel met een minuspion in moest. Daar miste Jorden een goede mogelijkheid en moest zelfs een kwaliteit inboeten. Daar kreeg hij echter wel twee pionnen extra bij en nu was het de vraag of hij met een loper plus drie pionnen tegen een toren (en ieder nog een paard) het resterende eindspel zou kunnen winnen. Werle werd daarin geplaagd door weinig tijd en moest met lede ogen toezien hoe het hem uit de vingers glipte, hoewel er wel degelijk goede remisekansen waren. Jorden wikkelde aan het eind zeer bekwaam af naar winst.

Werle, Jan – Van Foreest, Jorden

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. g3 c6 4. Pf3 Lg7 5. Lg2 d5 6. Db3 O-O 7. O-O a5 8. a4
Niet zo gebruikelijk. Het veroorzaakt zwakke velden op de damevleugel. 8. cxd5 a4 9. Dd1 cxd5 is op hoog niveau meermalen gespeeld.
8…Pa6 9. Ld2 dxc4 10. Dxc4 Le6
10…Pe4 is nog bekend uit een partij Komarov-Rozhko, 2015.
11. Dc1 Tc8 12. Lh6 c5 13. Lxg7 Kxg7 14. Pc3
Het wordt nu al duidelijk dat wits openingszet mislukt is.
14…Db6
Jorden heeft duidelijk zijn zinnen gezet op de verzwakte velden van wits damevleugel. Ook al beter voor zwart is 14…cxd4 15. Td1 d3 16. Txd3 Db6.
15. e3 Tfd8 16. Td1 cxd4 17. Pxd4 Lg4!
Een vervelende stoorzet.
18. Td2 Pc5 19. Ta3 Pce4 20. Tc2 Pxc3
21. bxc3
Als dit moet, dan weet je zeker dat er dingen uit de hand zijn gelopen. Hij kan niet zo goed ingaan op een ruil van de torens de normale manier met 21. Taxc3 Txc3 22. Txc3 want dan is 22…e5! uiterst vervelend.
21…e5 22. Pe2 Td6
22…Da6!?
23. h3 Tcd8 24. Kh2 Td1 25. Db2
25…De6!
Typisch Jorden. Als hij de kans heeft om kansen te creëren tegen de vijandelijke koning zal hij het niet nalaten.
26. Ta1
De loper is taboe wegens een mooie mataanval: 26. hxg4?? Pxg4+ 27. Kh3 Pxf2+ 28. Kh2 Th1+ 29. Lxh1 Dh3+ 30. Kg1 Td1+ 31. Kxf2 Tf1#.
26…Dc4
Dit moet hij natuurlijk wel gezien hebben dat dit het vervolg is omdat anders de loper op g4 ingesloten zou kunnen worden.
27. Txd1 Txd1
28. Da2
28. hxg4 verliest nog steeds: 28…Pxg4+ 29. Kh3 Pxf2+ 30. Kh2 De6! en zwart behoudt zijn aanval.
28…Dxa2 29. Txa2 Le6 30. Tb2 Pd7
De dames zijn geruild en nu is het zaak om de strijd op de damevleugel te gaan beslechten. Pion b7 gaat er af, maar pion a4 is een aanlokkelijk doelwit. Zwart wil uiteraard wel graag zijn pion op a5 behouden.
31. g4 Pc5 32. Tb5 b6 33. Txb6 Td2 34. Pg3 Txf2 35. Tb5
35…Pb3!
Zwart geeft uiteraard pion a5 niet op.
36. Pe4 Ta2 37. Kg3 Txa4
Inmiddels heeft zwart een belangrijke pion veroverd.
38. g5
Jan wil natuurlijk ook aan een soort matoffensief werken: paard naar f6, toren naar b8 en zwart gaan mat. Wit kan de pion terugwinnen met 38. Txe5 maar dan staat zijn toren helemaal gedeplaceerd.
38…Tc4 39. Pd6
39. Tb8 heeft nu geen zin omdat zwart gewoon met … Tc8 kan antwoorden mocht dat nodig zijn.
39…Txc3 40. Tb8
Nu komt Pe8+ inderdaad in de stelling, maar veel is er niet aan de hand voor zwart.
40…Ld7?!
Dat is niet alleen onnodig, maar het kost hem eigenlijk een half punt. 40…Txe3+ 41. Kf2 Tc3 had ook gekund. Want 42. Pe8+ Kf8 43. Pf6+ wordt domweg beantwoord met 43…Ke7 44. Te8+ Kd6 en er valt niets meer te zien.
41. Pe4!
De zwarte toren heeft ineens teveel taken. Hij moet het paard op b3 blijven dekken en tegelijkertijd veld c8, gericht tegen de matdreiging met Pf6.
41…Txe3+
41…Tc2 42. Pf6 Lc8 43. Txb3; 41…Td3 42. Pf6.
42. Kf2
42…Txe4
Dus besloot Jorden er maar een kwaliteitsoffer van te maken.
43. Lxe4 Pc5 44. Lg2 h6
45. gxh6+
Zo geeft hij zwart een mooie falanx aan pionnen. 45. h4 komt m.i. ook in aanmerking, hoewel hij dan pion g5 niet mag verliezen. Misschien was hij bevreesd dat die ooit verloren zou gaan. 45…hxg5 46. hxg5 Vooralsnog is 46…Pe6 geen dreiging vanwege 47. Lh3.
45…Kxh6
Zwart heeft drie pionnen voor de kwaliteit, maar het zal niet meevallen om zijn stukken goed te laten samenwerken en de pionnen in een ras tempo naar voren te laten stomen.
46. Ld5?!
46. h4 lijkt mij een betere verdediging. Ik zie eerlijk gezegd niet hoe zwart verder kan komen, hoewel het na 46…f5 47. Th8+ Kg7 48. Ta8 a4 49. Ta7 Kf6 ook nog altijd een precaire situatie blijft.
46…f5 47. h4 Kh5 48. Tg8 f4
49. Lf3+?
Na deze fout wordt het erg lastig voor wit. 49. Th8+ Kg4 50. Lf3+ Kf5 51. Tf8+ Ke6 52. Ta8 a4 53. Lg4+ lijkt remise.
49…Kh6
Ook na 49…Kxh4 50. Txg6 Lf5 heeft zwart riante winstkansen, maar of het genoeg is…?
50. h5 gxh5 51. Th8+ Kg7 52. Txh5
52…a4
Pion e5 is tactisch gedekt vanwege de paardvork op d3.
53. Ld5
53. Txe5?? Pd3+
53…Kg6 54. Th8 e4
Het is zwart gelukt om grote progressie te boeken en inmiddels lijkt de stelling voor Jorden gewonnen.
55. Ta8
55…Lg4
Het idee is duidelijk: …e4-e3+ wil hij er doorheen krijgen, maar op een of andere wijze, is het nu iets problematischer geworden. Met 55…Kf6! had zwart zich veel problemen bespaard.
56. Lc4?
Na deze blunder, ingegeven door een chronisch tijdgebrek, is het definitief gedaan. 56. Kg2! e3 57. Lf3 e2 58. Te8 en opnieuw lijkt wit te ontsnappen met een blauw oog.
56…e3+ 57. Kg1 f3 58. Te8 e2
De pionnen staan op de staan op de verkeerde kleur voor zwart, maar toch zijn ze nu zo dicht bij het promotieveld dat het niet meer te redden valt.
59. Kf2 Kf5
Het probleem voor wit is nu dat de dreiging …Pe4+ gevolgd door …f3-f2 niet te pareren valt.
60. Ke1 Kf4 61. Tf8+ Kg3 62. Tf7 a3
De a-pion wordt gebruikt als afleider. 62…a3 De toren en de loper kunnen niet tegelijkertijd …f3-f2+ én …Pc5-d3 verhinderen.
0-1

 

Een doldwaze partij tussen Ivan Sokolov en Erik van den Doel eindigde na vele avonturen in remise. Het was opnieuw Van den Doel die recht op meer had, maar hij slaagde er – net als gisteren – niet in om zijn voordeel te verzilveren. Toen de witspeler zich ‘vergreep’ aan pion h7, raakte hij de invloed in het centrum kwijt en dat was hem bijna heel duur komen te staan. Een gevaarlijke zwarte vrijpion kostte hem een kwaliteit. Maar Sokolov zou Sokolov niet zijn als hij het zijn tegenstander niet uiterst lastig maakte. Dat gebeurde ook en onder tijdsdruk slaagde Van den Doel er niet in om af te wikkelen naar een gewonnen eindspel. Hij gaf zelfs de kwaliteit terug om de tactische kansen van zijn tegenstander uit de stelling te halen, maar nu bleef hij met drie tegen twee pionnen op één vleugel zitten. Weliswaar met zware stukken en ieder een paard, maar de witspeler was niet genegen mee te werken aan een feestje voor zijn tegenstander. Met deze pluspion wist hij geen zaken te doen en zo eindigde deze partij in remise.

De partij tussen koploper Benjamin Bok en Erwin l’Ami was een niemendalletje. Bok kreeg duidelijk niet iets op bord wat hem beviel en al op zet 13 vonden de heren het al genoeg.

De kruistabel:

Nr	Naam	Rating	1	2	3	4	5	6	7	8	Score
1	GM Bok, Benjamin	2645	x		½	1					1.5
2	GM Van Foreest, Jorden	2612		x					1	½	1.5
3	GM L’Ami, Erwin	2633	½		x			½			1.0
4	GM Tiviakov, Sergei	2608	0			x				1	1.0
5	GM Van den Doel, Erik	2605					x	½	½		1.0
6	GM Sokolov, Ivan	2584			½		½	x			1.0
7	GM Werle, Jan	2555		0			½		x		0.5
8	GM Van Foreest, Lucas	2521		½		0				x	0.5

 

NK VROUWEN

In de partij tussen Tea Lanchava en Anna-Maja Kazarian leek er aanvankelijk geen vuiltje aan de lucht voor de voormalige kampioene Tea. Net na de opening ontstond een middenspel zonder dames met voor ieder twee torens en ongelijke lopers. De stukken van wit stonden echter zienderogen beter dan die van zwart en dat leidde al snel tot een voor zwart hopeloze stelling. Maar Lanchava miste een paar keer op rij een duidelijk betere voortzetting en ondertussen toonde Kazarian zich een uiterst taaie verdediger. Toen de winstkansen al waren weggeëbd, greep Tea vreselijk mis en haar koning werd plotseling in een matnet gedreven.

Een soortgelijk verhaal kan verteld worden over de partij tussen Rosa Ratsma en Eline Roebers. Hier was het de zwartspeelster die aan het roer stond. In een scherpe Siciliaan kreeg de jonge Eline al snel de overhand op de damevleugel, maar dat wilde niet zeggen dat wit geen tegenspel had. Zoals het ging, kwam dat er wel en op een gegeven moment ontstond er een kritieke stelling. Na het venijnige 33.Dh3! had zwart maar één goede zet. En die werd niet gevonden. In plaats van een betere stelling stond Roebers nu plotseling verloren. Het slot was komisch, behalve voor de zwartspeelster. Ze was namelijk met haar koning in een zogenoemde ‘Zwickmühle’ gekomen en dat leidde tot mat.

 

Ratsma, Rosa – Roebers, Eline

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. Le3 a6 7. Dd2 Pf6
8. f4 d6 9. O-O-O Le7 10. Le2 O-O 11. g4 b5 12. a3 Lb7 13. g5 Pd7 14. Thg1 Pxd4 15. Lxd4 Pc5
16. f5
Nog gespeeld in een partij Shinkevich-Grigoriants, 2002 en T. van der Heijden-Stehouwer, 1983.
16…Pxe4 17. Pxe4 Lxe4
18. f6
Als wit de koningsstelling wilde openmaken, had zij hier 18. Lxg7! kunnen spelen.
18…Tfc8
Een uitstekende tussenzet!
19. Lc3?!
Hier staat de loper zeer ongelukkig. 19. Ld3 Lxd3 20. Dxd3 Ld8 en het is voor wit niet makkelijk om lijnen te openen tegen de vijandelijke koning.
19…Lf8 20. Tg4 d5 21. Ld3 Lxd3 22. Dxd3 g6 23. Le1
23…Db6
Het brutale 23…Dxh2! had zomaar gekund, maar het is wel begrijpelijk dat zwart zich hier niet op inlaat.
24. Lg3 Tc4
Een thematische actie is 24…a5 om te proberen lijnen te openen tegen de witte koning.
25. Txc4 bxc4 26. Dc3 Lc5 27. Lf4
27…Db5
Wit heeft een simpel plan: h2-h4-h5xg6. Zwart moet een vuist zien te maken op de damevleugel maar dat is toch niet zo eenvoudig. Ze kan ook beginnen de deur op slot te zetten op de koningsvleugel. Dit was gek genoeg hét moment om de deur op slot te zetten voor wit. Namelijk met 27…h5 want na 28. gxh6 Kh7 29. h4 Lf2 30. h5 Tg8 31. hxg6+ Txg6 (zie analysediagram)
is duidelijk in zwarts voordeel ondanks die pion op h6. 27…Tc8 was ook een idee.
28. Le5 Db6
Waarom terug?
29. h4 Tc8 30. h5
Ineens heeft wit ook gevaarlijk tegenspel.
30…Le3+ 31. Kb1 Lxg5 32. hxg6 fxg6
Gedwongen, maar nu ligt de koningsstelling bij zwart open.
33. Dh3!
Een zeer geraffineerde zet en nu heeft zwart maar één goede zet.
33…h6?
Zo heeft zijn gedacht alles onder controle te krijgen, maar zij heeft een belangrijke tactische wending gemist. 33…Tf8! is absoluut de enige zet en dan zou zwart nog altijd in het voordeel zijn. Het verhindert de dreiging uit de partij én het dodelijke pionoffer f6-f7+.
34. Txd5!
Maakt gebruik van de ongedekte positie van Tc8.
34…c3
34…exd5 35. Dxc8+ gaat mat: 35…Kf7 36. Dd7+ Kf8 37. De7+ Kg8 38. Dg7#
35. b3 Te8
35…Tf8 36. Td6 was ook desastreus voor zwart.
36. Td7 Tf8
Nu alsnog maar het helpt niet meer.
37. Tg7+ Kh8 38. f7 Dg1+ 39. Ka2 Dc1
Eline denkt nog zelf iets te kunnen creëren, maar het antwoord is ontnuchterend: de zwarte koning zit in een ‘Zwickmühle’.
40. Tg8+ Kh7 41. Tg7+ Kh8 42. Txg6+
Eerst even pion g6 meenemen met tempowinst.
42…Kh7 43. Tg7+ Kh8 44. Tg8+ Kh7
45. Dd3# 1-0

 

In de partij tussen Arlette van Weersel en Maaike Keetman werden al snel de dames geruild. Dat leidde al snel tot een eindspel waarin zwart vanwege haar betere pionnenstructuur een fractie beter stond. Maar daar viel weinig van te maken en omdat zij toch wat probeerde, golfde het spel een beetje op en neer, totdat er toch een ‘dode’ remisestelling op het bord kwam. Daar werd de vrede getekend.

Ook in de partij tussen Machteld van Foreest en Iozefina Paulet al vrij vlot een eindspel dat zeer goed voor de zwartspeelster stond. Sterker nog: ze moet ergens omstreeks de 25ste zet al op winst hebben gestaan. Maar ook hier een heel taai verdedigende witspeelster die heel goed reageerde op een paar onnauwkeurige zetten. Na 37 zetten stond er een eindspel van loper tegen paard met pionnen op beide vleugels op het bord. Hoewel de loper beter was dan het paard, kon zwart er toch geen reële winstkansen uitpersen en na 63 zetten werd tot remise besloten.

 

De kruistabel:

Nr	Naam	Rating	1	2	3	4	5	6	7	8	Score
1	WGM Paulet, Iozefina	2262	x		1			½			1.5
2	Keetman, Maaike	2153		x		½	1				1.5
3	WIM Ratsma, Rosa	2282	0		x					1	1.0
4	WIM Van Weersel, Arlette	2176		½		x				½	1.0
5	FM Kazarian, Anna-Maja	2142		0			x		1		1.0
6	Van Foreest, Machteld	2058	½					x	½		1.0
7	IM Lanchava, Tea	2315					0	½	x		0.5
8	Roebers, Eline	2069			0	½				x	0.5