Schaakrubrieken weekend 27 juli 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
De lange weg naar Magnus Carlsen
Vorige week deelde Anish Giri een mail uit zijn spambox die (in het Engels) had gezegd: „Ga je de mogelijkheid om wereldkampioen te worden pakken, of laat je die aan je voorbijgaan?” Het kan een pijnlijk bericht zijn geweest. Giri is vierde op de wereldranglijst en natuurlijk wil hij graag tegen Magnus Carlsen om het wereldkampioenschap spelen, maar daarvoor moet hij eerst een plaats in het kandidatentoernooi van 2020 verdienen.
Er zijn verschillende wegen naar dat toernooi, maar een ervan, de serie Grand Prix-toernooien van de FIDE, is voor Giri al vrijwel afgesloten. In mei werd hij in Moskou in de eerste ronde al uitgeschakeld en in het begin van deze maand gebeurde in Riga hetzelfde. Dat valt nauwelijks nog in te halen.
Er komen nog meer kwalificatiemogelijkheden, de World Cup in de Siberische stad Chanty-Mansiejsk in september en de Grand Swiss op het Isle of Man in oktober, maar ook voor de allersterksten is de kans om zo’n toernooi met meer dan honderd deelnemers te winnen, altijd klein. Er is ook nog een plek in het kandidatentoernooi die door rating wordt bepaald, maar daarvoor heeft de Chinees Ding Liren de beste kans.
Tenslotte is er nog de wild card, die door de organisatoren van het kandidatentoernooi mag worden toegekend. Er is nog niet vastgesteld waar dat komt. Het zou mooi zijn als het in Nederland is, maar een kandidatentoernooi is duur.
Ik ben geen extreem nationalist, maar ik beken dat mijn belangstelling voor het toernooi in Riga wat verflauwde toen Giri er uit lag, ook al bleef er veel moois te zien. De finale ging tussen Sjachriar Mamedjarov en Maxime Vachier-Lagrave; de Sjah tegen MVL. Die bijnaam MVL wordt door iedereen in de schaakwereld gebruikt, niet alleen voor het gemak, maar ook omdat het in Frankrijk gebruikelijk is voor notabelen.
De popfilosoof Bernard-Henri Lévy is BHL en de ontspoorde politicus Dominique Strauss-Kahn was in zijn goede tijd DSK. In Nederland werd de politieke commentator Gustavo Bernardo José Hiltermann vroeger aangesproken als GBJ, maar tegenwoordig missen we zo’n prominente drieletterman. De finale in Riga werd na een lange en enerverende tiebreak in de armageddonpartij gewonnen door Mamedjarov.
Sjachriar Mamedjarov – Maxime Vachier-Lagrave, Riga Grand Prix 2019, eerste finalepartij
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 Lg7 7. Da4+ Dd7 8. Da3 b6 9. Pf3 Lb7 10. Ld3 0-0 11. 0-0 c5 12. Lf4 Een sterk nieuwtje. 12…cxd4 13. cxd4 Pc6 Na 13…Lxd4 14. Pxd4 Dxd4 15. Dxe7 Dxd3 16. Dxb7 heeft wit risicoloos een klein voordeel. 14. d5 Pa5 Maar dit is erger voor zwart. Zijn paard blijft tot het eind buiten spel. 15. Tac1 Tfc8 16. h3 e6 Zwart had nauwelijks nuttige zetten, maar dit maakt het niet beter. 17. d6 f6 Zwart wil e6-e5 doen, waarna het misschien nog meevalt.
Partij in de viewer:
Met Dominguez is Amerikaanse ploeg nog sterker
Het afscheid van Vladimir Kramnik van het professionele spel betekent dat een eind is gekomen aan een contract dat voor het leven gesloten leek. Tussen 1992 en 2018 nam de oud-wereldkampioen 25 maal deel aan het toernooi in Dortmund. Bij zijn debuut deelde hij als titelloze speler de hoofdprijs in de open groep. Vanaf 1993 was hij als enige verzekerd van een plaats in het invitatietoernooi dat hij tienmaal op zijn naam schreef.
Zonder de vaste eregast en zonder een paar andere topgrootmeesters die moesten afzeggen vanwege hun verplichte deelname aan het Grand Prix toernooi in Riga begon Dortmund aan het post-Kramniktijdperk. De deelnemerslijst was minder indrukwekkend dan in het verleden, maar met de winnaar zullen de organisatoren tevreden zijn. Leinier Dominguez bleef vier achtervolgers een half punt voor.
In Nederland kennen we Dominguez als de Cubaan die driemaal deelnam aan de hoofdgroep van het Tata Steel-toernooi. Eind 2016 besloot hij zijn vaderland vaarwel te zeggen en uit te wijken naar Florida. Het duurde twee jaar voor zijn verblijfsvergunning in de Verenigde Staten en de wisseling van schaakfederaties was geregeld. In die periode speelde hij noodgedwongen geen toernooipartijen, al bleef hij nauw betrokken bij het topschaak. Hij was een van Fabiano Caruana’s assistenten tijdens diens voorbereiding op de WK-match tegen Magnus Carlsen.
Dominguez is na de zege in Dortmund geklommen naar de tiende plaats op de wereldranglijst. Door zijn komst is het Amerikaanse nationale team nog sterker geworden dan het al was. Met Caruana, So, Nakamura en Dominguez is het de grote favoriet voor de komende Olympiades.
Dominguez – Nepomniachtsji (Dortmund 2019)
1. e4 c6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. dxc5 e6 5. Ld3 Lxc5 Zwart kan de volgende storende zet verhinderen met 5 … Pc6 om pas na 6. Pf3 6 … Lxc5 te spelen. 6. Dg4 Pe7 7. b4 h5 8. Df4 Lb6 9. Pf3 Pbc6 10. Pbd2 a5 11. b5 Pb4 12. La3 Pxd3+ 13. cxd3 Met de eliminatie van de aanvalsloper op d3 zijn zwarts problemen niet opgelost. Met een pion op h5 is de korte rokade te gevaarlijk en de andere witte loper heerst op de diagonaal a3-f8. 13 … Ld7 14. Da4 Pf5 15. Tc1 g5 16. h3 Tc8 17. Txc8 Dxc8 18. Ke2! Db8? Op weg naar een zijspoor. Na 18 … Dd8, gevolgd door … Tg8 en … g5-g4 houdt zwart kans op voldoende tegenspel. 19. Pb3 Da7 20. Tc1!
Partij in de viewer:
NK-vrouwen 2019
Het NK-vrouwen 2019 was om meerdere redenen hoogst opmerkelijk. Om te beginnen was favoriet Tea Lanchava vlak voor het toernooi begon ziek. Constante koorts knaagde aan haar concentratie. Na zo’n twee uur spelen kwamen de fouten vanzelf. Het was feitelijk een zielig gezicht. Je zegt vooraf niet snel af (al je voorbereiding voor niets) en wie weet komt het in de loop van het toernooi weer goed. Het siert Lanchava dat ze het drama tot de slotronde volhield en niet tussendoor uitstapte en zo het hele evenement in de problemen zou brengen. In de eerste ronde maakte ze nog net remise maar na zes ronden stond ze nog steeds op een half punt!
Niemand had verwacht dat de elfjarige Machteld (met de laagste Elo-rating 2060) overeind zou blijven tegen de hoogst genoteerde speelster (Elo 2320). Maar de stelling biedt een gezonde opbouw van wit en ook al wil zwart spanning zoeken, binnen enkele zetten wordt de veilige haven bereikt. 25…Pd6 26.Pf3 Pe4 27.Dd3 Dd6 28.Pd2 Pxf2 29.Texf2 Txf2 30.Txf2 Te8 31.Pf3 Te4 32.Db5 b6 33.Te2 c6 34.Da6 De6 35.Txe4 dxe4 36.Pe5 Lxe5 37.dxe5 Dxe5 38.Dc8+ Kf7 39.Dd7+ De7 40.Df5+ Dwingender is 40.Dxc6 Dc5+ 41.Dxc5 bxc5 42.Kf2 Kf6 43.Ke3 Kf5 44.g4+ Ke5 45.c4 Kd6 46.Kxe4 Ke6 met remise. 40…Kg7 41.g4 Db4 Nu loopt alles naar remise, na 41…e3 moet wit nog opletten (42.Kf1 Df6). ‘Wat een prestatie van zo’n klein meisje’, was het gemiddelde commentaar op de schaaksites. Men vergist zich wel vaker in leeftijd en prestatie: Judit Polgar versloeg gerenommeerde grootmeesters op haar dertiende.
Rosa Ratsma werd verdiend tweede. Zij won 5 partijen door een goede mentaliteit, blijven vechten ongeacht de stelling.
Wit heeft vele mogelijkheden om het voordeel uit te bouwen. De meest overtuigende is wel de verborgen aanvalszet 42.Te1! waarna zwart rustig kan opgeven want 42…Lc7 43.Lg5+ kan niet en iets als 42…Ta8 43.Pxe5 Kxe5 44.f3 ook niet. Iets minder overtuigend maar ook goed is 42.Ld7 Td8 43.Pxe5 Kxe5 44.Lxa4. Ratsma doet het op haar eigen manier: 42.Pxe5 Kxe5 43.f3 f5 44.Lh3 Pd6 45.Lxb6 Kf6 46.Ld4+ Kg5 Dat verliest geforceerd, zwart houdt het langer vol na 46…Kf7. 47.f4+ Kh5 48.Th1 Te2 49.Kf3 g5 50.Lxf5+ en zwart gaf op.
In de slotronde nam Ratsma in betere stelling teveel risico tegen Machteld om nog op de gedeelde eerste plaats te komen. Zij verloor zelfs nog waardoor Machteld van Foreest derde werd en recht heeft op deelname aan het NK 2020.
De terechte kampioen werd Iosefina Paulet, met vijf winst en twee remises. Het had nog meer kunnen zijn.
Wit moet oppassen, zwart beheerst het bord. Het verstandigste is om te blijven staan, niets doen: 46.Pb2 Lc5+ 47.Kf3 La3 48.Pd3 en zwart komt moeilijk verder. 46.a4? bxa4? Wit wordt niet afgestraft. Met 46…Lg7! 47.axb5 Lxc3 is de vesting weg, komt de loper tot leven en zal zwart op den duur winnen. 47.c4+! Kc6 48.bxa4 48…Lc5+ 49.Kf3 Kd6 50.Kg3 Lb6 51.h4! gxh4 52.Kxh4 Ld8+ 53.Kg3. De vesting is weer intact en wit maakte soepel remise.
Slotstand NK 2019
1.Paulet 6 2.Ratsma 5 3.Van Foreest, Keetman, Van Weersel 3,5 6.Kazarian 3 7.Roebers 2 8.Lanchava 1,5
Partijen in de viewer:
De auteurs van schaakboeken staan natuurlijk vaak voor een dilemma: op welke doelgroep richten zij zich met hun geesteskind? De topschakers zullen niet erg geïnteresseerd zijn, zeker gezien de computers die zij met zich mee sjouwen van toernooi naar toernooi. Efstratios Grivas deelt dan ook nadrukkelijk mee dat zijn boek Monster your middle-game planning bedoeld is voor de categorie tussen 1500-2200 Elo, maar voegt daaraan toe dat ook personen onder dan wel boven deze norm er best wat van kunnen opsteken.
Het leerboek, want dat is het, verscheen weer bij Chess Evolution.com van Csaba Balogh. Die deed al heel wat van dit soort boeken het daglicht aanschouwen, zoals de indrukwekkende serie over eindspelen, die zelfs de officiële goedkeuring van de wereldschaakbond FIDE heeft gekregen. Ook daarbij leverde Grivas, grootmeester, publicist, trainer en zelfs arbiter, zijn bijdrage. Het boek kost 24,95 euro. Het is deel 1, dus dat belooft nog wat. Zoals de titel al aangeeft, gaat het om de plannen die na evaluatie van een bepaalde stelling gemaakt moeten worden. Iets wat de gemiddelde clubspeler nogal eens nalaat, die kijkt vaak niet verder dan een leuke zet.
Deel 1 houdt zich vooral bezig met de posities van de pionnen, al volgens de achttiende-eeuwse Philidor de ziel van het schaakspel. Ook hier openbaart zich een groot verschil tussen de grootmeester en de onderbonder die, als hij al een plan heeft, vooral naar de stukken kijkt. Maar de achtergebleven pion, de geïsoleerde pion, de vrijpion, de dubbele pion, het zijn allemaal beslissende gegevens en Grivas legt het duidelijk uit. Het boek bevat 78 ‘overhoringen’ met diagrammen uit vaak actuele partijen. Vaak met duidelijke termen zoals ‘outpost’, een veld waar men een stuk kan zetten zonder dat het door een vijandelijke pion kan worden aangevallen. Afsluitend: een prima leerboek, ook heel geschikt voor degenen die schaakles geven.
Wereldkampioen Carlsen stoomt maar door. Nu ook in eigen land, waar hij vroeger nog weleens faalde, maar nu een overtuigende winst boekte in ‘zijn’ Stavanger, o.a. door deze zege op Grischuk:
Carlsen – Grischuk 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.cxd Pxd5 5.e4 Pxc3 6.bxc Lg7 7.Le3 c5 8.Tc1 Da5 9.Dd2 0-0 10.Pf3 Lg4 11.d5 b5! (biedt de c-pion maar Carlsen heeft geen zin in 12.Lxc5 Lxf3 13.gxf3 Tc8 14.Lb4 Dc7 met compensatie voor zwart) 12.Le2 Pd7 13.0-0 Lxf3 14.Lxf3 c4 15.Le2 Tfd8 de toren stond beter op f8 16.f4 Pb6 17.Lf3 Da3 18.h4 een bekend thema e6 19.h5 Pa4 20.hxg hxg 21.f5 de aanval begint exf 22.exf Dd6 de dame snelt terug ter verdediging maar zwart staat moeilijk 23.Lf4 Db6† een ongevaarlijk tussenschaakje 24.Kh1 gxf 25. d6 zo’n pion noemt men een kreng Tab8 26.Ld5 Pc5 ook dit paard komt te laat 27.Lg3 Pe6 (27..Pe4 28.Lxe4 fxe4 29.Txf7! Kxf7 30.Dd5† Kg6 31. Dxe4† Kf7 32.Tf1† enz) 28.Txf5 Txd6 offert in wanhoop de kwaliteit 29.Lxd6 Dxd6 30.De3 Db6 31.Df3 Tf8 32.Tf1 Pd8 33.Th5 Dc7 34.De4 dat was de reden voor Th5 en zwart geeft op.
Partij in de viewer:
Probleem 2743 is een driezet van Howard:
Predrag Nikolic wint in Leiden als vanouds
Het dertiende Leiden Chess Tournament (LCT) is een leuke overwinning geworden voor Predrag Nikolic, de Bosniër die in 1992 zijn land ontvluchtte vanwege de burgeroorlog en vanaf dat moment in Leiden of omgeving woont. Hij was toen al een absolute topper, was nummer zes van de wereld geweest. Nikolic was twee keer kampioen van Joegoslavië, was in 1989 gedeeld winnaar van het Hoogovenstoernooi en plaatste zich voor de WK-kandidatenmatches van 1991, waarin hij werd uitgeschakeld door Boris Gelfand. Als inwoner van Nederland won hij Wijk aan Zee nog een keer in 1994 en werd hij Nederlands kampioen in 1997 en 1999. Een enorm succes behaalde hij in 2004 met het winnen van het Europees kampioenschap, samen met Vassili Ivantsjoek. Nikolic verloor de barrage en behaalde dus zilver.
De Bosniër, die in landenwedstrijden altijd voor zijn land van herkomst bleef spelen, is nu 58. Kennelijk vindt hij dat oud, want in 2015 nam hij deel aan het wereldkampioenschap voor senioren, dat hij won. Veel toernooien speelt hij verder niet, hij is in de schaakwereld op andere manieren actief. Voor toernooien in Leiden is hij altijd te porren, mede uit eeuwige dankbaarheid voor de steun die hij bij het aanvragen van zijn verblijfsvergunning kreeg van Leidse schakers die goed thuis waren in de bureaucratie. Nikolic won het LCT in 2010 en het Noteboomtoernooi vijf keer, de eerste keer in 1999 en de vijfde keer dit jaar.
Het LCT had dit jaar boven de open groep een kroongroep met tien spelers, vooral oud-winnaars. In de vierde ronde verloor Nikolic van Roeland Pruijssers, maar een sterke eindsprint leverde hem de ongedeelde toernooizege op. Hopelijk zal hij, net als de schrijver van deze rubriek, zich realiseren dat 58 echt niet oud is.
Een leuke partij werd gespeeld door Pruijssers, die het toernooi drie keer won maar deze keer vierde werd.
Pruijssers-Kuipers
1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.Pf3 e6 5.Le2 Pe7 6.0-0 Pd7 7.c3 h6 8.Pbd2 g5 9.Pe1 Dc7 10.Pb3 0-0-0 11.Ld3 Lg7 12.Lxf5 Pxf5 13.Pd3 c5 Die wilde wit juist voorkomen. 14.Pbxc5 Pxc5 15.dxc5 Lxe5 16.Dh5 Lg7 17.b4 Lxc3 Om dit pionverlies is wit niet rouwig. Wat de dame op h5 doet is mij een raadsel. 18.Tb1 Kb8 19.b5 b6 20.La3 g4 21.Tfc1 d4 22.cxb6 axb6 23.Pb4 Ka8 24.Dxg4 Pe7 25.De4+ Ka7 Volgens Dimitri Reinderman op Schaaksite was Pd5 de laatste kans om nog een redelijke stelling te houden. 26.Pa6 Dd7 27.Lxe7 Dxe7 28.Pb4 Lxb4 29.Txb4 Td5 Natuurlijk niet 29…Dxb4 30.Tc7+ en mat. 30.Tbc4 Kb7 31.Dc2 Tc5 32.De4+ Td5 33.Df4 Er was geen bezwaar tegen Txd4. 33…e5 34.De4 Thd8
Partij in de viewer:
Voor beginners A7997
Voor gevorderden B7997
In Amsterdam werd enige weken geleden het Nederlands kampioenschap schaken gespeeld. Er waren twee groepen, de algemene groep en de groep met de dames. In beide groepen speelden acht schakers. Het jongere broertje van Jorden van Foreest, Lucas, werd de meest verrassende kampioen in de Nederlandse schaakhistorie. Wat de Elo-rating betreft staat Lucas op afstand op de onderste plaats. Drie jaar geleden was er ook al een verrassing in het Nederlands kampioen. Toen werd Jorden van Foreest op zeventienjarige leeftijd Nederlands kampioen in een toernooi waaraan ook veelvuldig Nederlands kampioen Loek van Wely deelnam. Jorden, de oudere broer, speelde ook dit jaar mee. Het bijzondere van het Nederlands kampioenschap van dit jaar was dat beide Foreesten met vijf punten op de eerste plaats eindigden, maar liefst anderhalf punt boven Benjamin Bok, de kampioen van vorige jaar Sergei Tiviakov en Ivan Sokolov. Lucas speelde een spectaculaire partij tegen Jan Werle, zie partij. Omdat Lucas en Jorden gelijk eindigden moest er een barrage gespeeld worden. Lukas won de tweede snelschaakparij en mocht zich daarna Nederlands kampioen schaken 2019 noemen.
Lucas van Foreest – Jan Werle
1. Pf3 Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Da4+ Pbd7 6. Dxc4 a6 7. Dc2 c5 8. 0-0 Le7 9. d4 0-0 10. Td1 Db6 11. Pc3 Da7 12. e4 cxd4 13. Pxd4 Pg4 14. h3 Lc5 15. hxg4 Lxd4 16. Dd2 e5 17. Pd5 Pc5 18. De2 Ld7 19. g5 Tad8
Partij in de viewer:
Ree is nog steeds een prominente drieletterman!
Ik heb de Grand Prix in Riga wel degelijk gevolgd, vooral de mooie partijen van MVL, die in de eerste drie ronden zijn tegenstander in de twee klassieke partijen versloeg en daardoor drie bonuspunten kreeg. Een prima idee om de schakers er van af te houden snel te remiseren in de klassieke partijen en het in de barrage op rapid en blitz te laten aankomen. Daardoor kreeg MVL 8 punten en met Mamedyarov en Grischuk op 10 punten, heeft Giri alleen nog een theoretische kans om zich voor het kandidatentoernooi te plaatsen.
MVL won deze week het rapidtoernooi van de Grand Chess Tour in Parijs; vandaag en morgen gaan ze verder met blitz. Giri staat na het rapid-toernooi onderaan met 4 nederlagen en 5 remises. Ik denk niet dat onze in Dieren schakende redacteuren daar nog iets over te melden hebben. Jammer dat het Giri zo slecht afgaat tegen de wereldtop.
De twee redacteuren moeten aan de bak in Dieren.