Oplossen van een eindspelstudie aan de bar

In mijn vorige artikel heb ik melding gemaakt van het Hogeschool Zeeland Schaaktoernooi dat door GM Gata Kamsky is gewonnen. U heeft nog de foto van de prijsuitreiking te goed van hem met de trofee.

Voor de laatste ronde stond ook een partij op het programma tussen de Cubaanse grootmeester Isan Reynald Ortiz Suarez en de in Nederland zeer bekende IM Yochanan Afek. De grootmeester won en daarna togen beide spelers naar de bar. Waarschijnlijk wist Ortiz niet dat hij te maken had met een grootmeester in een andere discipline van de schaaksport: grootmeester in de eindspelstudie. Die titel is nog veel lastiger te behalen dan de grootmeestertitel in de ‘normale’ schaakwereld. Zou Ortiz zich hiervan bewust zijn?

Uiteraard liet Afek zijn Cubaanse strijdmakker een studie zien die hij onlangs gemaakt had. Ook IM Migchiel de Jong keek mee en ik toen ik met mijn zoontje na onze partij ook meekeken zagen we de vertwijfeling op het gezicht van de Israëliër staan. Er werden varianten gevonden die volgens Afek niet mogelijk waren, maar die remise opleverden terwijl wit zou moeten winnen.

Yochanan Afek  (original) “Probleemblad” 2019

Wit speelt en wint

Maar thuisgekomen stuurde hij mij en De Jong onmiddellijk een mail dat de witte koning op a4 moest staan en niet op c4 zoals hij hem aan beide heren had laten zien. U mag (mét de koning op a4) zelf proberen een winst voor wit te zoeken! Het is weer één van de pareltjes die hij gecreëerd heeft.

Afek heeft onlangs bij uitgeverij Thinkers Publishing samen met IM Hans Böhm een prachtig boek uitgebracht getiteld “The Royal Chess Couple in action”. Dus als u geïnteresseerd bent in meer schitterende studies en andere fraaie wendingen is dit misschien nog een mooi zomercadeau!

Vanaf september gaan de recensenten van Schaaksite weer aan het werk om een wekelijks een boek of een schaak-dvd voor u te bespreken. We mikken op elke dinsdag(avond) maar dat zal niet helemaal lukken. Niettemin heeft u van het afgelopen jaar zeer veel fraaie boeken voorbij zien komen. Mocht u dat gemist hebben, kunt u altijd een kijkje nemen in onze boekenrubriek!

The Royal Couple in Action (klik op het boek voor meer info)

Studiecomponist Yochanan Afek (foto René Olthof)

 

Yochanan Afek  (original) “Probleemblad” 2019

1. Kb3 Pc1+ 2. Kc2!
De koning jaagt het paard op.
2…Pe2
Paradoxaal genoeg wordt het paard richting de zwarte koning gejaagd, hetgeen je juist niet zou verwachten. Want het paard dat niet bij de eigen koning kan komen, kan wel eens gevangen worden. Hetgeen in de andere variant het geval is. Na 2…Pa2 volgt sterk 3. Lf7! Pb4+ 4. Kc3 Pa6 [Natuurlijk faalt 4…Pc6?? op 5. Ld5+] 5. Lc4 Pc7 [Er moet ook gekeken worden naar 5…Pb8 want dan hangt pion h2. Maar met 6. Pf1 Pd7 7. Kd4 is de jacht op het paard opnieuw geopend. Een mogelijk vervolg is 7…Pf6 8. Ke5 Ph5 9. Kf5 en het paard komt niet bij zijn eigen koning en omdat wit ook nog pion g4 verovert, is de winst verzekerd. 9…Kg2 10. Kxg4] 6. Pf1 Kg1 7. Kd4+- (zie analysediagram)
Wit dreigt nu met de koning zowel richting het paard te marcheren, maar ook pion g4 van het bord te nemen, waarna de winst simpel is (op voorwaarde dat de speler kan matzetten met loper en paard )
3. Kd3!
3…Pg1
Het paard is in veiligheid gekomen, want nu het gedekt wordt door de eigen koning kan wit het niet meer veroveren Daarmee dwingt hij ook remise af omdat pion h2 verloren dreigt te gaan. Maar net nu dat zwart de remise binnen handbereik lijkt te hebben, komt de fantastische apotheose van deze studie: Belangrijk is nog wat er volgt na 3…Pf4+ Wit antwoordt sterk met 4. Ke4! [4. Ke3? Pd5+ levert niets op omdat pion h2 verloren gaat en het paard niet gevangen kan worden.] 4…Ph3 [Belangrijk is dat wit na 4…Pe2 (zie analysediagram)
5. Ke3! bij de hand heeft. Na 5…Pg1 volgt de briljante zet uit de hoofdvariant die we nog even niet verklappen. (Nog ingewikkeld is 5…Pc3 6. h4! gxh3 7. Kf2 Pd1+ 8. Kg3 Kg1 9. Pf3+ (zie analysediagram)
9…Kh1 {9…Kf1 10. Lb5#} 10. Lc6 Pc3 (zie analysediagram)
11. Lb7! h2 Gedwongen want anders volgt er een aftrekschaak met het paard. {Na bijvoorbeeld wordt het matnet dichtgetrokken: 11…Pa4 12. Pg5+ Kg1 13. La6 en zwart loopt mat.}) Op 4…Pe6 kan wit de pion gedekt houden met 5. Pf1 Kg1 6. Lb5 en nu is het voor zwart niet mogelijk om de pion af te ruilen. Hij zal daarentegen pion g4 verliezen waarna er weer een technische winststelling is ontstaan.] 5. Pf1 Zo is pion h2 even gered. 5…Kg2 6. Lb5 Pg1 (zie analysediagram)
Zwart staat nu klaar voor Pf3 en Pxh2. 7. Kf4 Pf3 8. Pe3+! Kh3 [Na 8…Kxh2 9. Pxg4+ Kg2 10. Lc6+- wint wit het paard.] 9. Pxg4 Pxh2 (zie analysediagram)
10. Pe3! Dominantie! Het zwarte paard heeft geen velden en zal verloren gaan. Een mogelijke variant ziet er zo uit: 10…Kh4 11. Ld7 Kh5 12. Kg3 en het matzetten met loper en paard kan beginnen! Essentieel is 3…Pc1+ 4. Ke3 Kxh2 (zie analysediagram)
5. Lf7! Dominantie, een thema dat vaak terugkeert in deze studie. 5…g3 (zie analysediagram)
Zwart zet zijn kaarten op deze vrijpion. [Het is nog even de vraag hoe wit het paard kan winnen na bijvoorbeeld: 5…Kg3 Met 6. Pe4+ Kg2 (zie analysediagram)
volgt er een nieuwe dominantie. 7. Lc4! g3 En nu moet eerst pion g3 onschadelijk gemaakt worden. Dat lukt met 8. Kf4! Kh2 9. Pxg3 Kg2 10. Pe4 en Kf4-e3-d2 volgt.] 6. Pf3+! Weer de enige zet om de winst af te dwingen. De winstvoering verloopt dan als volgt: 6…Kh3 [Op 6…Kg2 (zie analysediagram)
is 7. Ld5! weer de enige zet die wint. 7…Kf1 (7…Kh3 8. Lc4) 8. Lc4+ Kg2 9. Pe1+ Kg1 10. Kf3 Kh2 11. Pg2 Kh3 12. Pe3 (zie analysediagram)
en waar de koning ook naartoe gaat, er volgt altijd een paardvork met winst van de pion.] 7. Lc4 Dit idee hebben we al eerder gezien: de loper domineert het zwarte paard en met de eigen koning en paard kan pion g3 veroverd worden. Een mogelijke spelvoering: 7…Kg4 8. Pe1 Kh3 9. Kf3 Kh4 10. Pg2+ Kh3 11. Pe3 gevolgd door een paardvork en winst van de pion.
4. h4!!
Een geweldige zet. Wit zet zijn eigen vrijpion in beweging en die kan niet afgestopt worden. Dus is het antwoord min of meer gedwongen. Want na 4. Pf1? Kg2 kan de pion niet meer gedekt worden en is de remise een feit.
4…gxh3
Een karakteristieke variant is met 4…Kh2 5. Ke3 Kg3 6. h5 Ph3 7. h6 Pg5 8. Pe4+ en wit wint eenvoudig.
5. Lc6+ Kh2 6. Pf1#
En nu blijkt dat het zwarte paard het belangrijkste vluchtveld van de zwarten koning geblokkeerd heeft, waardoor dit prachtige matbeeld is ontstaan.
1-0