Krantenrubrieken weekend 7 december 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
De terugkomst van Jan Smeets
In Londen, bij het laatste staartje van de Grand Chess Tour, klaagde Levon Aronian over zijn gezondheid, Ding Liren over het peil van zijn spel en Magnus Carlsen zei toen hij daar in de halve finale was uitgeschakeld, dat hij ’s ochtends al had gevoeld dat het zijn dag niet was. Alleen Maxime Vachier-Lagrave, die Carlsen in vluggertjes had verslagen, klaagde niet. Die speelt dit weekeinde tegen Ding Liren de finale van de Grand Tour en dan begint op 10 december in Jeruzalem een toernooi dat voor hem veel belangrijker is: het laatste van de serie toernooien van de FIDE Grand Prix, waarin hij nog kan hopen een plaats in het kandidatentoernooi te verwerven.
Het zou geen wonder zijn als de helden uitgeput waren, want nog nooit is er een jaar geweest waarin de topspelers zo vaak optraden als in 2019. Medelijden is misplaatst, want ze verdienen veel geld en ze houden van schaken. Als er geen serieus toernooi aan de gang is, spelen ze vluggertjes op een website. Carlsen houdt van het razendsnelle ‘bullet’, met een minuut bedenktijd voor de hele partij. Hoewel Carlsen in de laatste maanden van 2019 lang niet altijd de superman was die hij wil zijn, was het al met al een mooi jaar voor hem. Op de ratinglijst voor het klassieke schaak, en daar gaat het toch eigenlijk om, is hij zijn concurrenten ver ontstegen. In de opgave onderaan (zie krant afgelopen zaterdag) ziet u een prachtzet van Carlsen, maar de partij van de week is oer-Nederlands, uit het NK rapidschaak dat vorige zondag in Amstelveen werd gewonnen door Jan Smeets.
Smeets, geboren in 1985, was in 2003 even de jongste Nederlandse grootmeester aller tijden. In 2008 en 2010 was hij Nederlands kampioen, die laatste keer boven Anish Giri en Loek van Wely, maar toen ging hij werken als econoom en hoorden we minder van hem. Een groot verlies voor het schaken, misschien winst voor de economie.
Jan Smeets – Jorden van Foreest, NK rapid, Amstelveen 2019
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le2 e5 7. Pf5 Dit zie je niet vaak. 7…d5 8. Lg5 d4 9. Lxf6 gxf6 Ook 9…Dxf6 10. Pd5 Dd8 is niet slecht. 10. Pb1 Lb4+ 11. Kf1 Misschien wilde wit geen dameruil, wat na 11. c3 dxc3 of 11. Pd2 Da5 kon gebeuren. 11…Lxf5 12. exf5 Pc6 13. Ld3 Dd5 14. De2 0-0-0 15. a3 Da5 Zwarts dame en loper verhinderen de ontwikkelingzet Pb1-d2, maar ze kunnen daar niet eeuwig blijven. 16. g3 Kb8 17. Df3 Pe7 18. Le4 Pc8 Dit gaat mis, maar zwart had zorgen. Na 18…Td7 19. Kg2 dreigt wit 20. axb4 Dxa1 21. Db3 met damevangst. 19. Lxb7 Db5+ 20. Kg2 Dxb7 21. axb4 e4 22. Df4+ Pd6 23. Pd2 The8 24. Pc4 e3+ 25. f3 Dc7 26. Txa6 Dxc4 27. Txd6 Dxc2+ Wie zou dit niet doen, maar de opening van de c-lijn wordt zwart fataal. 28. Kh3 Dc7 29. Tb6+ Kc8 30. Tc1 De enige zet, mooi en winnend.
Partij in de viewer:
Smeets bekroont zeldzaam optreden met winst
Twee oude bekenden trokken afgelopen zondag alle aandacht tijdens het NK rapidschaak in Amstelveen. Na twee van de zeven ronden gonsde vooral de naam van Jan Timman door de publiekszaal. De bijna 68-jarige overgrootmeester had gewonnen van Loek van Wely en Roeland Pruijssers. Zou hij warempel een niet eerder behaalde nationale titel toevoegen aan zijn lange erelijst?
Helaas, na een kalme remise werd de droom verstoord in de twee volgende ronden. Eerst miste Timman, na glad verloren te hebben gestaan, een kans op lijfsbehoud tegen Dimitri Reinderman, waarna hij in de volgende partij verzuimde een superieur eindspel tegen Sipke Ernst naar behoren af te wikkelen. Daarmee was zijn kruit verschoten. Timman sloot af met twee korte remises en eindigde op de gedeelde tweede plaats.
De titel ging naar een speler die, net als Timman, de laatste tijd zelden optreedt in de Nederlandse toernooien. Jan Smeets was tien jaar geleden, net voor de doorbraak van Anish Giri, de succesvolste vertegenwoordiger van zijn generatie, waartoe ook Erwin L’Ami en Daniël Stellwagen behoren. Hij werd tweemaal nationaal kampioen en bereikte de 66ste plaats op de wereldranglijst.
De successen motiveerden Smeets (34) onvoldoende om een carrière als professional te wagen. Hij ging economie studeren en beperkte het contact met het schaken tot incidentele partijen in de Nederlandse en Duitse clubcompetitie. Misschien heeft hij in de toekomst weer meer tijd voor zijn jeugdliefde. In januari speelt hij voor het eerst sinds 2013 een serieus toernooi als deelnemer aan de Challengersgroep in Wijk aan Zee.
Smeets legde de basis voor zijn zege door de eerste drie partijen te winnen. Een van zijn slachtoffers was Jorden van Foreest, de rapidkampioen van 2017.
Smeets – Van Foreest (Amstelveen 2019)
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le2 e5 7. Pf5 Met deze zelden gekozen zijvariant experimenteerde Smeets in zijn jonge jaren. 7 … d5 8. Lg5 d4 9. Lxf6 gxf6 10. Pb1 Lb4+ 11. Kf1 Lxf5 12. exf5 Pc6 13. Ld3 Dd5 14. De2 0-0-0 15. a3 Da5 16. g3 Kb8 Ondanks zijn sterke centrum heeft zwart problemen. De witte loper zal binnenkort heersen op de lange diagonaal. 17. Df3 Pe7 18. Le4 Pc8 Sterker is 18 … Ld6, waarna 19. Lxb7? Db5+ een stuk verliest.
Partij in de viewer:
Hans Böhm
Geen rubriek dit weekend.
Zelden wordt door mij de postbode zo gewaardeerd als wanneer hij het blad CHESS komt brengen. Niet dat ik hem om de hals val, want tegenwoordig zijn het geen werk-studentes meer maar pensionados die wat bijklussen. Maar het blijft een hoogtepunt want het blad (www.chess.co.uk) geeft vele uren schaak-plezier, met voor elk wat wils. Verslagen van toptoernooien, talrijke partijen, schaakles, diagrammen van partijstellingen waarbij de lezers de winnende manoeuvres moeten vinden,studies en ook altijd eruit springend de rubriek van Daniel King, dit keer met een mooie partij van David Navara.
Met behulp van het vinden van de de zetten kan de lezer via een puntensysteem de eigen speelsterkte inschatten. Hier moet ik toch altijd denken aan de klassieke boekjes van Euwe. Interessant is ook het artikel van Jose L.Vilela An introduction to Prophylaxis, het doen van een zet om een dreiging te voorkomen die er nog niet is. Vanaf ongeveer 6 jaar is er heden ten dage geen leeftijdscategorie zonder een nationaal, Europees -en ook van andere werelddelen – en Wereldkampioenschap. James Plaskett doet verslag van zo’n WK voor senioren ( ook die zijn weer in leeftijdsgroepen ingedeeld) op Rhodos en vermeldt met enige nadruk dat vanuit het hotel de kust van Turkije te zien was. Nu speelt zich daar in die regio ook wel wat anders af dan schakende oude mannen, denk ik dan, maar daar hebben topsporters in het algemeen tegenwoordig geen boodschap aan.
Boeiend het artikel van John Henderson over het Kandidatentoernooi van 60 jaar geleden. Speciale aandacht voor de vier partijen tussen Bobby Fischer, toen nog een baardloze knaap van 16 jaar, en Mikhail Tal, die toen met zijn 23 jaren al heel wat meer ervaring met topspelers en het toernooi zou winnen, mede door 4 keer Fischer te verslaan. Beide spelers konden trouwens bogen op Joodse voorouders , in die jaren haast een voorwaarde om wereldkampioen te worden. Tal zou ook een jaar later wereldkampioen worden door een sensationele overwinning op Botwinnik, de nauwelijks te kloppen wereldkampioen. Maar 12 jaar later had Fischer op IJsland de bokaal in handen.
Nu een partij uit dat toernooi: Fischer-Tal Bled 1959
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lc4 deze zet speelde Fischer meestal in de Najdorf 6..e6 7.Lb3 Le7 8.f4 0-0 9.Df3 Dc7 10.0-0 (g4!) b5 11.f5 (nodig was hier 11.a3) 11..b4 natuurlijk 12.Pa4 gedwongen want 12..e5 13.Pe2 Lb7 14.Pg3 Pbd7 15.Le3 Lc6 16.Lf2 Dc6 een dreigende batterij 17.Tfe1 d5 er is een oude wijsheid: Als zwart in de Siciliaan d5 kan spelen zit zij/hij goed. 18.exd Pxd5 19.Pe4 Pf4 20.c4 (beter c3) g6 21.fxg (het beste was nog f6 Pxf6 22.Pac5 Dc7 23.Pxf6+ Lxf6 24.Pe4) 21..f5 22.g7 Kxg7 23.Dg3+ Kh8 24.Pec5 Pxc5 25.Lxc5 Lxc5 26.Pxc5 Dc7 27.De3 Tae8 28.Te2 (eigenlijk een soort overgave maar 28.Pxa6 Dg7+ 29.Dg3 Da7+) 28..Pxe2+ 29.Dxe2 Lxg2! beslissend 30.Pxa6 Da7+ 31.Kxg2 Tg8+ 32.Kh3 Dg7 33.Ld1 Te6 0-1
Partij in de viewer:
Probleem 2762 is een tweezet van Lilian Beard, een Engels meisje dat het op 13-jarige leeftijd componeerde. Normaliter wordt niets vermeld over de componist maar dit is wel bijzonder.
Jan Smeets opeens kampioen en op weg naar Wijk aan Zee
Jan Smeets zorgde de afgelopen weken voor twee daverende verrassingen. Eerst kwam zijn naam naar voren tussen de deelnemers aan de Challengers (B-groep) van het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee, volgende maand. Terwijl vele schaakliefhebbers zich afvroegen of de inactieve Smeets dit wel zou aankunnen, werd hij afgelopen zondag zomaar Nederlands kampioen rapidschaak.
De 34-jarige Jan Smeets was allereerst een groot jeugdtalent en werd op z’n achttiende de jongste Nederlandse grootmeester aller tijden. Op z’n 23e werd hij verrassend kampioen van Nederland voor Reinderman, Stellwagen en Tivakov. Twee jaar later werd hij weer kampioen, nu voor titelverdediger Giri en veelvoudig kampioen Van Wely. Na dat kampioenschap stond hij even eerste op de Nederlandse Elo-lijst en op plaats 66 van de wereldranglijst.
Smeets ging economie studeren, de resultaten werden minder en hij wekte niet de indruk dat hij dat erg vindt. In 2013 speelde hij zijn laatste toernooi, daarna speelde hij alleen nog sporadisch competitiewedstrijden in Nederland en Duitsland. Maar een paar maanden geleden benaderde hij Jeroen van den Berg, toernooidirecteur van Tata, met de vraag of die plaats voor hem had. Van den Berg, verrast door die vraag, nodigde Smeets uit voor een etentje. Ze kwamen er snel uit.
Smeets vorige week op de vraag of hij klaar is voor Wijk aan Zee: “Zeker niet. Er moet gewerkt worden, maar werken aan schaken is te doen als er een doel is. En dat is er, duidelijk.”
Het NK-rapidschaak vorige week in Amstelveen won Smeets met Timman, Van Wely en Jorden van Foreest als belangrijkste tegenstanders. Zijn commentaar: zijn tactiek was iets beter dan ‘soms’ en hij had wat geluk. Tegen Roeland Pruijssers speelde hij een leuk kort partijtje.
Smeets-Pruijssers
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.Lxc6 dxc6 5.0-0 Df6 Hier is 5…f6 een veel voorkomende zet. Bedoeling an Df6 is om zo snel mogelijk lang te rokeren. Daarvoor is Dd6 wel gebruikelijker. 6.d3 Pe7 7.Lg5 Dd6 8.Pbd2 f6 9.Le3 Zo hebben de zwarte dame en de witte loper allebei een tempo verloren ten opzichte van de gebruikelijke zetten. Niets aan de hand dus. 9…Le6 10.d4 Pg6 11.c3 0-0-0 12.Dc2 Dd7 13.b4 Ld6 14.Pb3 exd4 15.Pfxd4 Pe5 16.Pc5 Lxc5 17.bxc5 Pc4 18.Tab1
Partij in de viewer:
Voor beginners A8111
Voor gevorderden B8111
Een probleem of schaakstudie waar maximaal zeven stukken op staan, heet een miniatuur. Vooral op het gebied van de eindspelstudie zijn er miniaturen van grote schoonheid. Elk stuk op het bord zal een grote rol hebben in de oplossing van de studie en het vinden van de harmonie tussen de stukken zal voldoening geven. In deze aflevering twee eindspelstudies van twee vooraanstaande Nederlandse componisten Jan van Reek en Harold van Heijden. Bij beiden is de opgave: wit begint en speelt remise. Van Reek en Van der Heijden zijn bekend als schrijver en redacteur. Van der Heijden is FIDE-meester in componeren en is beroemd geworden met de ontwikkeling van een eindspelstudiedatabase.
De studie van Van Reek is leuk.
Maxime Vachier Lagrave mag hopen dat hij zich in Jeruzalem via de Grand Prix plaatst voor het kandidatentoernooi, want de Russische federatie heeft nu al laten weten dat de wild card naar een Rus gaat n.l. Kirill Alekseenko (3e in de Grand Swiss), als Ian Nepomniachtchi en Grischuk zich via de Grand Prix plaatsen. Ze denken ook aan een match tussen deze twee of drie Russische schakers, als die plaatsing niet gebeurt. MVL vind het waanzin dat dit nu al zo bepaald is voor de afloop van de Grand Prix. Zelf won hij in de World Cup de match om de 3e plaats, wat nu zinloos is geworden. En op de ratinglijst is hij na Giri de volgende aan te wijzen schaker. Hij kan dus net overal naast grijpen.
Ik feliciteer Alekseenko van harte met zijn 3e plaats in de Grand Swiss Tournament, maar alleen die prestatie vind ik te mager om hem op basis daarvan voorrang te verlenen aan Maxime Vachier Lagrave. Zoals het er nu naar uit ziet, zal Giri op rating ongetwijfeld gekwalificeerd zijn. Dat is dan de som van zijn resultaten van het afgelopen jaar, ten opzichte van die van zijn collega-elite-spelers. Niets mis mee. Dan hoop ik verder dat Grischuk en Nepomniachtchi zich via de GP-series plaatsen en de wild card naar Vachier Lagrave gaat. Mooi veld. Ik mis eigenlijk alleen Aronian, maar die heeft gewoonweg teveel laten liggen, net als bijvoorbeeld Nakamura en So. En je kunt Radjabov en Wang Hao onmogelijk verwijten dat ze zich hebben gekwalificeerd op de wijze waarop ze dat hebben gedaan. Ze hebben gewoon de kansen verzilverd die ze kregen. Dat is inherent aan het systeem. Maar de toewijzing van een wild card moet wat mij betreft ondersteund worden door een ijzersterke onderbouwing, en daarvan lijkt mij hier geen sprake.
Wat is je bron dat MVL over waanzin spreekt?
Je kunt de Russische federatie moeilijk verwijten dat ze voor een Rus kiezen. Zelfs al is dit voor het einde van alle plaatsingsmogelijkheden. Het is nogal wiedus. Alsof de Franse federatie een Rus zou kiezen ten koste van MVL.
Twee jaar geleden was het nipt net niet voor MVL en nu lijkt het weer nipt net niet te gaan worden. Het blijft dringen aan de top en de marges zijn klein. Het hoort erbij dat sommige toppers er naast zitten.
Hier ben ik het mee eens, maar de FIDE heeft bepaald dat het organiserende land binnen bepaalde richtlijnen de wild card mag geven en Rusland kiest voor een Rus. Laten we dus maar hopen dat MVL zich in Jeruzalem plaatst samen met koploper Grischuk en dat Nepomniachtchi als derde in de eindstand van de Grand Prix een match speelt tegen Alekseenko. Nepomniachtchi heeft er dan m.i. meer recht op, maar moet dat wel aantonen in die match. Alles is natuurlijk nog speculatief en dit had pas na deze Grand Prix bepaald moeten worden, zoals MVL heel terecht aangeeft.
@ Jaap Amesz De bron is de website van MVL. Hij kan wel begrijpen dat er een Rus wordt aangewezen, maar vindt de timing waanzin, du délire. Dus niet dat er een Rus wordt aangewezen, maar dat dit nu al gebeurt. Hij ergert zich wel aan het feit dat hij voor niets die match om de 3e plaats in de World Cup heeft moeten spelen. Ik hoop dat je Frans kunt lezen.
Sur son site officiel, MVL aborde le sujet de la wild card : « Je vais aussi dire un mot sur l’annonce qui a été faite par la Fédération Russe concernant l’octroi de la fameuse wild card pour les Candidats… Sur le principe, que ce privilège soit donné à un Russe, c’est pas un gros souci en soi. En revanche, sur le timing de l’annonce, c’est vraiment du délire. Comme en 2017, ils n’attendent pas que les tournois soient terminés, ils n’attendent pas que le cycle soit terminé. Du coup ils génèrent une situation pas claire. Qu’est ce qui se passe si par exemple Karjakin ou Jakovenko font 3e du Grand Prix ? Ensuite, pourquoi nous faire jouer un match pour la troisième place de la Coupe du Monde ? J’ai disputé ce match, je l’ai gagné, et ça ne sert à rien. »
Tja, je kunt het ook zien als zo snel mogelijk duidelijkheid geven naar alle schakers. Waarom voor de vorm wachten als we toch allemaal al weten dat een Rus de vrijplaats krijgt?
Is het netter om te wachten dan om duidelijkheid te geven over een keuze die je al weet?
Waanzin is een veel te krachtige negatieve term, die eerder iets zegt over de emoties van MVL dan over etiquette. Zal een flink stuk frustratie in zitten over weer net niet.
De slotstelling in de studie van Van Reek (artikel Henk Prins) is eerder gebruikt. Zie timkr.home.xs4all.nl/tour/forks.htm, A. Herbstmann & L. Kubbel, 1st Prize, Troitzky-Tourney, 1937 (ongeveer halverwege de webpagina). Dat zou niet erg zijn aangezien de jacht op het paard een nieuw element is. Maar helaas is er geen oplossing na 3… Pf4+. Op 4 Kc4 volgt eerst 4… Pd6+!
Verder is in de hoofdvariant 4… Ph6 winnend in 38 zetten, volgens de tablebases.
Ik vermoed dat Van Reek zijn studie heeft gecomponeerd voordat de 6-stukken-tablebases er waren. Dat brengt mij op iets anders: waarom geeft Henk Prins geen vermelding van jaar en gelegenheid van eerste publicatie (Krabbé bijvoorbeeld doet dat wél), zoals bij hergebruik van composities gebruikelijk is? Ik vraag me ook af of bij eerder publicatie de voorganger genoemd is (iets als ‘naar Herbstmann & Kubbel, 1937’, staat er dan soms bij), omdat een serieuze studiecomponist liever niet de indruk wekt met andermans veren te willen pronken.
Ik weet uit (eenmalige) ervaring dat het componeren van een eindspelstudie vele avonden kan kosten. Met goede bronvermelding laat je zien dat je dat waardeert.