Krantenrubrieken weekend 14 december 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
In het vizier van WADA
In mijn mooie schaakjaren informeerde ik wel eens naar stofjes – je zou ze doping kunnen noemen – die me konden helpen. Niet met de illusie om slimmer te worden, maar meer geestelijke standvastigheid in het beruchte vijfde uur van de partij, dat leek me mogelijk. Het kwam niet bij me op dat daar iets verkeerds aan kon zijn. Het leek eerder een morele plicht voor een professional om zich zo goed mogelijk toe te rusten voor de strijd. Het lukte niet. Deskundigen zeiden me dat de middelen die moesten helpen niet echt hielpen en dat de nare bijwerkingen wel echt konden zijn. Ik denk dat anderen tot dezelfde conclusie kwamen. In ieder geval is er voor zover ik weet nooit een schaker op dopinggebruik betrapt. Doping is geen probleem in de schaakwereld, maar dopingbestrijders soms wel. Toen ik las over de straffen die het anti-dopingbureau WADA aan Rusland gaf, vroeg ik me natuurlijk af wat dat voor ons betekent.
Rusland mag voorlopig geen grote internationale sportevenementen organiseren, maar kijk wat er voor het schaken op het programma staat. Eind december 2019 de WK’s rapid en blitz in Moskou. Volgend jaar het kandidatentoernooi in Jekaterinenburg, de olympiade in Moskou, de eerste schaakparalympics in Chanty-Mansiejsk en een helft van de WK-match van de vrouwen in Vladivostok. Het is duidelijk dat we moeilijk zonder de Russen kunnen. FIDE-president Arkady Dvorkovitsj beloofde dat alles gewoon door zal gaan. Dat zal wel waar zijn, maar toch kan de FIDE in de komende jaren nog hard geraakt worden door een probleem waarmee de schakers eigenlijk niets van doen hebben. Vorige week kon ik net niet meer melden hoe de finale van de Grand Tour in Londen was afgelopen. De Chinees Ding Liren won en zei toen: „In mijn beste vorm kan ik het tegen iedereen opnemen.” Een waarschuwing aan Magnus Carlsen die serieus wordt genomen, want Ding is bescheiden.
Ding Liren – Maxime Vachier Lagrave, London Classic 2019
1. c4 c5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. Pc3 Pc6 5. Pf3 e5 6. 0-0 Pge7 7. d3 d6 8. a3 a5 9. Tb1 0-0 10. b3 Tb8 11. Lb2 h6 12. Pd2 Le6 13. Pd5 b5 14. e3 Dd7 15. Te1 Lg4 16. Dc2 Tfc8 17. Pe4 Pxd5 18. cxd5 Een succesje voor wit, die straks het veld c4 voor zijn paard kan veroveren. 18…Pe7 19. Pd2 Lh3 20. Lh1 Pf5 21. a4 h5 22. axb5 Txb5 23. Ta1 h4 24. Lc3 Ta8 25. Ta4 Een prachtig veld voor de toren, met uitzicht op a5 en h4. 25…Dd8 26. Lf3 Tab8 27. Tea1 Lh6 28. Te1 Geen haast. Hij wil niet door Pxe3 gestoord worden. 28…Dg5 29. Pe4 Dd8 30. Ta3 Pe7 31. Pd2 Pf5 Zwart sluit zijn loper de terugtocht af. 32. Dd1 Lg7 33. g4 Ph6 34. Kh1 f5 In het nauw gebracht verliest zwart zijn geduld. 35. gxf5 gxf5 36. Tg1 Dd7 37. De2 Kh8 38. Ta4 Txb3 39. Txh4 Txc3 40. Txh3 a4 Zwarts enige tegenkans komt te laat. 41. e4 Tc2 42. Th5 f4 43. Dd1 Tbb2 44. Pc4 Triomf van wits strategie. 44…a3 45. Lg4 Dd8 46. Pxb2 Txb2 47. Le6 a2
Partij in de viewer:
Ding ontwikkelt zich tot de uitdager van Carlsen
Als de oscar voor de beste schaker van het jaar nog had bestaan – de prijs wordt al sinds 2013 niet meer uitgereikt – dan had de jury de vijf toernooizeges van Magnus Carlsen moeten afwegen tegen prestaties van de speler die in 2019 de meeste progressie boekte: Liren Ding. De Chinees won het toernooi in St. Louis, bereikte de finale van de World Cup en sloot het jaar af met de hoofdprijs in de London Chess Classic.
Ding (27) liet in Londen in twee korte tweekampen nog eens zien hoe sterk hij is geworden. Eerst versloeg hij overtuigend de Armeniër Levon Aronian, waarna hij zijn beste spel in de finale etaleerde tegen de Fransman Maxime Vachier-Lagrave, die in tien spannende partijen Carlsen met 5,5-4,5 had geëlimineerd.
Tegen Ding had Vachier niets in te brengen. In het eerste duel ontsnapte hij nog met een half punt uit een verloren stand, maar in het tweede was hij niet bestand tegen Dings subtiele positiespel in de stijl van Tigran Petrosian. Door de merkwaardige puntentelling – winst in een klassieke partij werd met 6-0 buitensporig beloond – was het resterende rapid- en blitzgedeelte van de finale een formaliteit. Vol zelfvertrouwen keek Ding vooruit naar volgend jaar. ‘Ik heb laten zien dat ik het in mijn beste vorm tegen iedereen kan opnemen. Nu heb ik drie maanden de tijd om uit te rusten en me voor te bereiden op het kandidatentoernooi.’ Het klonk als een waarschuwing. Ding weet dat hij de gevaarlijkste tegenstander is die Carlsen in de volgende WK-match kan treffen.
Ding – Vachier-Lagrave (Londen 2019)
1. c4 c5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. Pc3 Pc6 5. Pf3 e5 6. 0-0 Pge7 7. d3 d6 8. a3 a5 9. Tb1 0-0 10. b3 Tb8 11. Lb2 h6 12. Pd2 Le6 13. Pd5 b5 14. e3 Dd7 15. Te1 Lg4 16. Dc2 Tfc8 Onnauwkeurig. Na de volgende zet is zwart gedwongen op d5 te ruilen. 17. Pe4 Pxd5 18. cxd5 Pe7 19. Pd2 Nu zal na a3-a4 het ideale veld c4 vrijkomen voor het paard. 19 … Lh3 20. Lh1 Pf5 21. a4 h5 22. axb5 Txb5 23. Ta1 h4 24. Lc3 Ta8 25. Ta4 Dd8 26. Lf3 Tab8 27. Tea1 Lh6 28. Te1 Wit heeft de tijd en elimineert de offers … Pxe3 en … Lxe3. 28 … Dg5 29. Pe4 Dd8 30. Ta3 Pe7 31. Pd2 Pf5 32. Dd1 Lg7 33. g4 Ph6 34. Kh1 f5 Alleen wit zal profiteren van de opening van de g-lijn. 35. gxf5 gxf5 36. Tg1 Dd7 37. De2 Kh8
Partijen in de viewer:
Opmerkelijk
Twee opmerkelijke zaken haalden recentelijk de internationale pers. In het Hampstead Theater in Londen loopt een stuk dat geïnspireerd is op de WK-match Fischer – Spassky uit 1972. In de aankondiging staat: ‘Dit is een voorstelling over schaken. U gaat veel zien maar niet dat mensen schaken.’ De voorstelling is tegen de verwachting in zeer succesvol en dus rijst de vraag: waarom? Een radio-nieuwsprogramma vroeg me om uitleg. Sommige sportevenementen rijzen boven zichzelf uit. In 1972 was er de Koude Oorlog, een zware politieke strijd tussen Amerika en Rusland. Daar speelde de filosofische vraag mee wat de beste opzet voor een maatschappij is: kapitalistisch of communistisch? De grote leiders uit die tijd Nixon en Brezjnev keken over de schouders van hun Ministers van Buitenlandse Zaken mee hoe de tweekamp verliep. Die stond kennelijk symbool voor die veel grotere strijd.
Het komt niet vaak voor in de geschiedenis dat zoiets samenvalt. Ik dacht aan Cassius Clay die wereldkampioen boksen was vanaf 1962. Hij bekeerde zich tot de Islam en veranderde zijn naam in Mohammed Ali. Hij weigerde dienst te doen in de Vietnamoorlog omdat hij niet wilde vechten voor een regiem dat zijn broeders als tweederangsburgers behandelde, het slavenverleden van zijn grootouders werd erbij gehaald. Ali stond symbool voor het kansloze gevecht van een individu tegen de gevestigde orde. Dat viel heel goed in onze Provotijd. Een theaterstuk over Ali zou ook succesvol kunnen zijn.
Niet lang daarna werd ik gebeld door mijn favoriete radiosportprogramma Langs de Lijn. Er was een grootmeester betrapt op het toilet die aan het spieken was op zijn zakcomputer. Meestal blijft het bij verdenkingen en wordt de naam niet expliciet vermeld. Maar hier ging het om een foto van de Oekraïense grootmeester Igor Rausis, 58 jaar, professional en tophonderd speler, zittend op de deksel en turend naar een schermpje. Zijn straf is zwaar. De FIDE pakt hem zijn titel af en hij mag de komende zes jaar niet meer in officiële toernooien uitkomen. Zijn schaakbond doet daar nog een schepje bovenop maar de grootste straf krijgt hij van zijn collega’s, die willen niet meer met hem spelen. Dus wordt hij verbannen naar achterafzaaltjes waar nog huis-tuin- en keukenspelers zitten die het hoe dan ook een eer vinden om tegen een ex-grootmeester te spelen.
Over naar de arena, daar dringt zich gedurende dit hele jaar een speler naar voren die een bedreiging is voor wereldkampioen Magnus Carlsen: Liren Ding. Deze Chinese grootmeester won vorige week de Grand Chess Tour door in de finale Maxime Vachier-Lagrave te verslaan. Carlsen won de derde prijs. De wereldranglijst zal 2020 ingaan met als top 1.Carlsen 2.Caruana 3.Ding. Door zijn reeks van successen heeft Ding zich geplaatst voor het kandidatentoernooi, een dubbelrondige achtkamp die in het voorjaar 2020 zal plaatsvinden, de WK staat gepland voor eind 2020.
L. Ding – M. Vachier-Lagrave
1.c4 c5 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7 4.Pc3 Pc6 5.Pf3 e5 Zwart moet ergens de symmetrie verbreken want het voordeel van de voorzet komt anders vanzelf tot uiting. 6.0-0 Pge7 7.d3 d6 8.a3 a5 9.Tb1 0-0 10.b3 Tb8 11.Lb2 h6 12.Pd2 Le6 13.Pd5 b5 14.e3 Dd7 15.Te1 Lg4 16.Dc2 Tfc8 Het is alleen met de kennis achteraf dat deze natuurlijke zet weinig bijdraagt. Wit staat slechts iets vrijer en met actief spel kan zwart de balans in evenwicht houden: 16…b4 17.Pxe7 Pxe7 18.axb4 axb4 19.Ta1 Dc7 20.Ta2 Ld7 21.Tfa1 Lc6 22.Ta7 Tb7 en zwart kan verder neutraliseren. 17.Pe4! Pxd5 18.cxd5 Pe7 19.Pd2 Lh3 20.Lh1 Pf5 21.a4 h5!? Nu zou op 21…b4 22.Pc4 Dc7 23.Lg2 Lxg2 24.Kxg2 Pe7 25.e4 volgen en het wordt pijnlijk duidelijk dat zwart zwaar in de verdediging zit op de koningsvleugel terwijl a5 een blijvend zorgenkindje is. Dus probeert zwart spel te houden met de tekstzet. 22.axb5 Txb5 23.Ta1 h4 24.Lc3 Ta8 25.Ta4! Blokkeert a5 en doet over de vierde rij mee aan acties elders. 25…Dd8 26.Lf3 Tab8 27.Tea1 Lh6 28.Te1 Even een aarzeling, direct 28.Txa5 had ook gekund maar die pion loopt niet weg. 28…Dg5 29.Pe4 Dd8 30.Ta3 Pe7 31.Pd2 Pf5 32.Dd1 Lg7 33.g4!? Ding is al heer en meester op de damevleugel en hij creëert nieuwe aanvalsobjecten op de koningsvleugel. 33…Ph6 34.Kh1 f5 35.gxf5 gxf5 36.Tg1 Dd7 37.De2 Kh8 38.Ta4 Txb3 Onder de constante druk bezwijkt zwart. Na 38…Lg4 39.Txa5 heeft wit al het spel, daarom wordt deze paniekaanval ingezet. 39.Txh4 Txc3 40.Txh3 a4 41.e4 Tc2 42.Th5 f4 43.Dd1 Tbb2 44.Pc4 a3 45.Lg4 Dd8 46.Pxb2 Txb2 47.Le6 a2 48.Txg7 Kxg7 Ook 48…Tb1 49.Tg1 Df8 50.Dg4 is kansloos. 49.Dg1+ Kf8 50.Tf5+ Zwart geeft op, hij loopt mat. Het is een beetje Carlsenesk hoe Ding met zijn volle gewicht op dat kleine voordeeltje ging zitten.
Partij in de viewer:
De schaakliefhebber die nog geen agenda voor 2020 heeft gekocht heeft geluk, wie dat wel heeft gedaan, de weggeefwinkel is er blij mee. Want daar is weer de Schach Kalender 2020 van Edition Marco en dat voor slechts 16 euro. Alles wat een “normale“ agenda heeft is aanwezig maar de schaakster gaat het uiteraard vooral om de overige inhoud zoals de circa 30 opgaven die door de agenda gestrooid zijn. Maar zeker ook om de boeiende artikelen zoals van Jürgen Nickel Die Nacht ist nicht allein zum schlafen da, een titel waarbij zich onze gedachten vermenigvuldigen. En Hübner kijkt terug op zijn winst in 1970 bij het toernooi te Sombor met de geweldige analyses die we van hem gewend zijn. En de senioren zullen ongetwijfeld smullen van het artikel van Gregor Strick over Schaakvriend Spock van Ruimteschip Enterprise. Maar genoeg genoemd, een aanrader waar men heel 2020 plezier van heeft.
Eveneens van Edition Marco/Verlag Arno Nickel een prachtig toernooiboek over het legendarische Cambridge Springs 1904 waar de schaak-groten der aarde de ene fraaie partij na de andere afleveren met uiteindelijk de Amerikaan Frank Marshall ,die een soort thuiswedstrijd speelde, als winnaar voor de Pool Janowski en de Duitse wereldkampioen Lasker. Alleen al door de historische foto‘s is de 39 euro gerechtvaardigd met voor mij als hoogtepunt de foto van Lasker tussen twee schonen uit Cambridge Springs, het gezicht van Lasker spreekt geen boekdelen maar een heel naslagwerk. De winnaar ontving 1000 dollar, een bedrag waarvoor (ook omgerekend naar het heden) Carlsen zeker zijn bed niet uitkomt. Niet minder dan 10 bladzijden analyse bij een beslissende partij Janowski – Lasker maar die zijn dan ook van de hand van de al genoemde Hübner, één van de besten in dit genre.
Hier deze partij, tussen aanvaller, Janowski, die nooit op remise uit was, en zijn uitmuntend verdedigende tegenstander. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3. Pc3 Pf6 de naam is voor de hand liggend: het Vier Paarden Spel, veel gespeeld in die tijd. 4.Lb5 Lc5 5.Pxe5 het bekende schijnoffer 5..Pxe5 6.d4 Ld6 7.f4 Pg6 beter was Pc6 8.e5 c6 ook hier is de wereldkampioen wat slordig,beter Le7 9.Lc4? (haast winnend was 9.exd6 cxb5 10.De2+ Kf8 11.f5 Ph4 12.0-0) 9..Lc7 10. exf6 Dxf6 11.0-0 d5 12.Lxd5 een echte Janowski zet: aanval boven alles 12..cxd 13.Pxd5 Dd6 14.De2+ Pe7 15.Te1 Ld8 passief maar afdoende 16.c4 f6 ziet er gevaarlijk uit 17.Ld2 a5 nodig 18.Dh5+ g6 19.c5 hier dacht zwart te gaan winnen Da6 20.Dh6 zo denkt hij dat te doen. 20..Le6 21.Pxf6+ (veel overtuigender 21.Pxe7 Lxe7 22.d5) 21..Kf7 22.Pe4 Pf5 23.Dh3 Le7 24.Lc3 Ld5 25.g4 Ph4.26.Pd6+ Kf8 Lasker verdedigt koelbloedig 27.Txe7 een duidelijk voorbeeld van de dood of de gladiolen 27..Pf3+ 28.Dxf3 Lxf3 29.Tf7+? (veel beter was 29.Tae1) Kg8 30.d5 Lxd5 31.Tg7+ Kf8 32.Te1 Dc6 33.b4 Td8 34.Ld4 hier was Txb7 beter maar ook dan staat zwart op winst 34..Txd6 35.cxd6 Lh1! en wit geeft op (36.Te2 Dc1+ 37.Kf2 Dxf4 Een spectaculaire partij met haast niet te berekenen tactische stellingen.
Partij in de viewer:
Probleem 2763 is een driezet van Rothenberg:
Wit: Ka7, Dh8, Tb1, Te5, Lb8, Lf1, Pc1, Pc2, pi d6, d7. Zwart: Kc5, Da1, Th5, La2, Lg5, Pb3, Pd5, pi a5, c3, c6, h7.
Ding doet alles goed maar Carlsen blijft de beste
Het zou niet vreemd zijn als er mensen zijn die de Chinees Liren Ding de schaker van het jaar 2019 noemen. Hij won de Sinquefield Cup, werd tweede bij de World Cup en won vorige week in Londen de finale van de Grand Chess Tour, voor Magnus Carlsen. In de halve finale was Carlsen uitgeschakeld door Maxime Vachier-Lagrave, terwijl Ding had gewonnen van Levon Aronian. In de finale won Ding overtuigend van Vachier-Lagrave. Dat de Fransman Carlsen uitschakelde, is minder spectaculair dan het klinkt. In dit toernooi werden eerst twee klassieke partijen gespeeld, daarna twee rapidpartijen en tot slot maximaal zes snelschaakpartijen. De eerste vier partijen werden remise, Vachier-Lagrave sloeg toe in de vluggertjes. Dat kan gebeuren en zegt weinig over de werkelijke speelsterkte. Waarmee ik niets afding aan de prestatie van Ding, die het toernooi terecht won, een geweldig jaar heeft gehad en stevig derde staat op de wereldranglijst.
De echte schaker van het jaar is toch gewoon Magnus Carlsen. De Noor won vijf van de zeven toptoernooien waaraan hij deelnam. Op de wereldranglijst voerde hij zijn voorsprong op de nummer twee, Fabiano Caruana, op tot 50 Elo-punten. Dat is heel veel. Er worden steeds vaker partijen met korte bedenktijd gespeeld, daarom was ik verrast te lezen dat Carlsen met 77 partijen de meeste klassieke (langzame) partijen had gespeeld sinds 2008. Daarvan won hij er 30, speelde er 47 remise en verloor er geen. In een tijd dat het remisepercentage onder de wereldtoppers groot is, is dat een enorme score. Een jaar geleden slaagde Caruana er niet in Carlsen te onttronen als wereldkampioen. Het wachten is op een match Carlsen-Ding. Daarin is Carlsen wel gewoon favoriet. De volgende leuke partij werd vorige week in Londen in de halve finale gespeeld met rapidtempo.
Ding-Aronian
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 Le7 5.Lf4 0-0 6.e3 Pbd7 7.Le2 dxc4 8.0-0 a6 9.a4 Pd5 10.Lxc4 Pxf4 11.exf4 c5 12.dxc5 Lxc5 13.De2 b6 14.Tad1 De7 15.Tfe1 g6 16.Pd5 Dd8 17.Pg5 Een verbluffend offer. Het alternatief was het andere paard naar c3 terug te trekken maar daar doe je het niet voor. 17…exd5 18.Lxd5 Ta7
Partij in de viewer:
Geen puzzels dit weekend (wij hebben ze niet gevonden)
De finale van de Grand Chess Tour, onlangs gespeeld in Londen, werd gewonnen door de Chinese grootmeester Liren Ding. Hij versloeg de Franse topgrootmeester Maxime Vachier-Lagrave met 16-12. De punten zijn verdeeld over partijen met diverse speeltempi. In de eerste klassieke ronde met lange bedenktijd kwam Ding in een prachtige partij gelijk al op voorsprong. Deze partij volgt straks. De Fransman had in de halve finale gewonnen van wereldkampioen Carlsen, Ding versloeg toen Aronian. Wereldkampioen Carlsen werd derde door de tweekamp tegen Aronian ruim te winnen.
Liren Ding – Maxime Vachier-Lagrave
1. c4 c5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. Pc3 Pc6 5. Pf3 e5 6. 0-0 Pge7 7. d3 d6 8. a3 a5 9. Tb1 0-0 10. b3 Tb8 De finalisten spelen het symmetrisch Engels 11. Lb2 h6 12. Pd2 Le6 13. Pd5 b5 14. e3 Dd7 15. Te1 Dit blijkt een nieuwe zet in deze opening te zijn. De bedoeling is niet moeilijk, als zwart met Lh3 de loper van g2 wil ruilen, kan wit dat pareren met Lh1 zonder een kwaliteit te verliezen. Normale zet volgens theorie is 15. Dc2, maar dan heeft Lh3 voor zwart wel effect. 15… Lg4 16. Dc2 Tfc8(?) Gezien wat Ding gaat spelen, moet de Fransman de stelling onjuist beoordeeld hebben. De dreiging van de paarden, na wits volgende zet, op f6 is best lastig. 17. Pe4! Uitstekend gespeeld van de Chinees, die inmiddels op de derde plaats van de wereldranglijst staat. Ding dreigt zomaar zwarts dame te winnen. 17… Pxd5 Zwart moet wel, maar dit is in het voordeel van wit. 18. cxd5 Pe7 19. Pd2 Lh3 Zwart wil deze loper graag ruilen voor de witte, maar daar heeft Ding op zijn 15e zet wat aan gedaan. 20. Lh1 Pf5 21.a4 h5 22. axb5 Txb5 23. Ta1 h4 24. Lc3 Het lijkt erop dat wit de pion op a5 gaat veroveren. Grappig is om in het vervolg van de partij te constateren dat wit geen tijd krijgt of neemt om die pion te pakken en dat dit pionnetje onderdeel wordt van de mooie offercombinatie van de Chinese topper. 24… Ta8 25. Ta4 Dd8 26. Lf3 Tab8 27. Tea1 Lh6 28. Te1 Hier zou Ding kunnen slaan op a5, maar dan zou Vachier via 28. … hxg3 29. hxg3 en het offer 29. … Lxe3 tegenspel kunnen krijgen. 28… Dg5 29. Pe4 Dd8 30. Ta3 Pe7 31. Pd2 Pf5 32. Dd1 Lg7 33. g4 33… Ph6 34. Kh1! Maakt ruimte voor de toren en gaat pion a5 veroveren. 34… f5 35. gxf5 Met medewerking van de Fransman kan Ding nu een aanval op de koningsvleugel gaan uitvoeren. Daardoor laat hij de zwarte pion staan. 35… gxf5 36. Tg1 Dd7 37. De2 Kh8 38. Ta4 Zelfs de andere toren kan heel snel zich verplaatsen naar de koningsvleugel. Hij valt tegelijkertijd ook nog een pion aan. 38…Txb3 De computer geeft 38. … Lg4 als iets beter aan, maar ook dan wint Ding vrij eenvoudig. 39. Txh4! Txc3 40. Txh3 a4 Dit lijkt nog gevaarlijk voor wit. Ding heeft de partij echter helemaal onder controle. 41. e4 Tc2 42. Th5 f4 43. Dd1 44. Pc4 a3 45. Lg4! Dd8 46. Pxb2 Txb2 47. Le6 a2 Ding laat de pion heel lang zijn gang gaan. Maar zoals ik al schreef, hij heeft het onder controle.
Partij in de viewer:
