Schaakrubrieken weekend 4 januari 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Drie sterren van 2019
De Oezbeeks-Amerikaanse grootmeester Grigory Serper gaf op chess.com een eigenzinnige lijst van de tien gedenkwaardigste partijen van 2019. Drie daarvan waren van de Rus Daniil Doebov. Serper schreef dat het oneerlijk leek, maar dat het nog oneerlijker zou zijn als ze alle tien van Doebov waren en dat hij er daarom een paar had moeten schrappen. Ik begreep hem. Nummer 1 op zijn lijst had ik in november gezien, maar toen bedacht ik dat ik dat jaar hier al drie partijen van Doebov had vertoond en dat er wat variatie moest zijn. Zo miste ik Doebovs mooiste, maar dat wordt hieronder hersteld.
Vorige week werden in Moskou de ‘Koning Salman WK’s rapid en blitz’ gespeeld. Salman is koning van Saoedi-Arabië. Mag de wereldschaakbond zijn wereldkampioenschappen noemen naar het hoofd van een moorddadig regime? Wiens brood men eet, diens naam men eert; de Saoedi’s betaalden de kampioenschappen. De Engelse schaakjournalist Jonathan Manley maakte de bittere grap: „Journalisten kunnen hun visum afhalen bij een Saoedische ambassade.”
Doebov, wereldkampioen rapid van 2018, gooide deze keer geen hoge ogen. Als er nog twijfel was dat Magnus Carlsen de schaakman van het jaar was, verdween die doordat hij zowel het WK rapid als het WK blitz won.
Er was ook veel bewondering voor de jonge Iraanse ster Alireza Firouzja (16), die achter Carlsen tweede werd bij het rapidschaak. Hij speelde onder de vlag van de FIDE, omdat de Iraanse schaakbond zijn spelers had teruggetrokken. Ze zouden tegen Israëliërs kunnen uitkomen, en dat mocht niet.
Ook in het WK blitz zat Firouzja Carlsen op de hielen. Toen kwam hij tegen Carlsen gewonnen te staan, maar hij gooide zijn koning om en in de tijd die hij nodig had om die weer recht te zetten, overschreed hij de tijd.
Carlsen, Firouzja en Doebov, deze drie sterren van 2019 zijn over een week te zien in Wijk aan Zee in het Tata Steel-toernooi.
Daniil Doebov – Rasmus Svane, EK landenteams Batumi 2019
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Pf6 4. Pf3 Le7 5. Lf4 0-0 6. e3 b6 7. Dc2 La6 8. 0-0-0 dxc4 9. Pg5 Met volle kracht in de aanval. 9…Pc6 In New in Chess geeft Doebov aan dat Pbd7 beter was, om Pf6 te ondersteunen. 10. a3 g6 11. h4 Ld6 Hier was 11…Pd5 beter. 12. g3 De7 13. h5 Bliksemsnel heeft wit een winnende aanval opgezet. 13…e5 14. hxg6 hxg6 15. Lg2 exf4 16. Lxc6 Niet het beste, maar Doebov had er achteraf geen spijt van. Na 16. gxf4 zou wit snel in de aanval winnen, maar dan hadden we veel moois gemist. 16…fxg3 17. Kb1 Tad8 18. f4 Lc8 19. Tde1 Kg7 20. Pd5 Pxd5 21. Th7+ Kg8 22. Txf7 Txf7 23. Dxg6+ Kf8 24. Dh6+ Tg7 25. Lxd5 Ke8 Na 25…Lf5+ 26. e4 Ke8 zou het volgens Doebov remise moeten worden. 26. Dh5+ Kd7 27. Dh3+ Ke8 28. Dh5+ Kd7 Wit had nog maar zeven minuten. 29. Le6+ Kc6 Zwart waagt een gokje. 29…Dxe6 was treurig, maar nog een kleine kans. 30. Df3+ Kb5 31. Lxc4+ Ka5 32. Dd5+ Lc5 33. b4+ Ka4
Partij in de viewer:
Bernadski componeert kunststuk in Lorca
Magnus Carlsen sloot het beste jaar uit zijn carrière af met de herovering van de Triple Crown. Voor het eerst sinds 2014 zijn de drie officiële wereldtitels weer in zijn bezit na overwinningen in de rapid- en blitzkampioenschappen in Moskou. Slechts één kleine wens bleef onvervuld. Het lukte hem niet de Amerikaan Hikaru Nakamura te verdringen van de eerste plaats op de wereldranglijst van de blitzspecialisten. In het klassieke spel en het rapidschaak voert Carlsen de ratinglijsten met ruime voorsprong aan. In het rapidtoernooi, waarin beide spelers ongeveer een half uur bedenktijd hebben, bleef Carlsen in Moskou de rest van het veld een vol punt voor met een score van 11,5 punt uit 15 partijen. Moeizamer verliepen de 21 ronden van het blitztoernooi, waarin slechts vijf minuten kan worden nagedacht. Carlsen verloor van de Rus Andreikin en had een paar keer het fortuin aan zijn zijde. De eindzege stelde hij pas veilig na een playoff tegen Nakamura.
Bijna even tevreden als de winnaar was een amateur die tot zijn verbazing merkte dat hij nog kan meedoen op het hoogste niveau. Ex-wereldkampioen Vladimir Kramnik, die een jaar geleden afscheid nam van het professionele schaken, was op bezoek in Moskou. Om zijn oude strijdmakkers weer eens te ontmoeten besloot hij mee te doen aan het blitztoernooi, waarin hij gaandeweg steeds beter op dreef raakte. Na een eindsprint van 7 uit 9 eindigde hij op de derde plaats.
Een illustrerende partij van Carlsen (of Kramnik) zou op zijn plaats zijn, ware het niet dat op een van de laatste dagen van 2019 in een open toernooi in het Spaanse Lorca een kunststuk werd gecomponeerd dat kan meedingen naar de schoonheidsprijs van het jaar. Vitali Bernadski, een 25-jarige Oekraïense grootmeester, speelde de partij van zijn leven.
Narciso Dublan – Bernadski (Lorca 2019)
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 Lg7 4. e4 0-0 5. Pc3 c6 6. Le3 d6 7. Pge2 a6 8. c5 Pbd7 9.cxd6 exd6 10. Pg3 Sterker is 10. Pf4. Op g3 heeft het paard geen toekomst. 10 … b5 11. Le2 c5 12. 0-0 cxd4 13. Lxd4 Lb7 14. Te1 Tc8 15. Lf1 Te8 16. Tc1 Pe5 17. Db3 h5 18. Ph1? De beslissende fout. Na de noodzakelijke zet 18. Tcd1 is de loper op d4 gedekt.
Partij in de viewer:
Hans Böhm
Dit weekend geen rubriek
Niet alleen gemiddelde clubschakers, zelfs gerenommeerde grootmeesters liggen des nachts in bed te woelen of wenend aan de boezem van hun partner, vanwege een gewonnen eindspel dat zij in remise of erger lieten verzanden. Efstratios Grivas, grootmeester, trainer en arbiter, heeft voor hen en ons allen de 20 gouden regels voor het eindspel van Benko toegelicht in het boek ‘Monster your endgame planning’. Het is deel 1, dus we kunnen nog meer verwachten van de schrijver en uitgever Chess Evolution van Csaba Balogh. Grivas heeft er zelf nog 13 bij verzonnen en de lezers moeten zelf hard aan het werk. De auteur legt gelukkig uitvoerig uit hoe het boek gebruikt moet worden. Veel is ‘gewoon’ techniek en dat is al moeilijk.
Vele soorten eindspelen komen voorbij, uitgelegd op ieder spelniveau. Zoals bij alle boeken van Chess Evolution is de prijs € 24,95. Soms komt het natuurlijk helemaal niet tot een eindspel omdat een van beide spelers een tactische granaat in de linies van zijn tegenstander heeft geworpen: schaken is een oorlogsspel. Voor de liefhebbers van deze discipline is een ander boek van dezelfde uitgever: Sakelsek/ Mikhalchishin, ‘The power of tactics’ Volume 1, dus hopelijk wordt dat ook een trilogie. Nadruk ligt in dit boek op vele tactische richtlijnen van voormalig wereldkampioen Smyslov en soms zijn ze van een overweldigende eenvoud. Als je schaak geeft, kan de tegenstander geen tussenzet doen. Let altijd op een ongedekt stuk van de tegenstander. De kracht van de dubbele aanval, hoewel juist dan een tussenzet roet in het eten kan gooien. En dan is er natuurlijk het mat achter de paaltjes, verbijsterend voor wie het overkomt. Dit alles aan de hand van honderden diagrammen, variërend van eenvoudig tot zeer ingewikkeld. De nadruk ligt op de combinatie die gevonden moet worden, niet zozeer op de vraag hoe de bewuste stelling kon ontstaan. Met behulp van dit boek kan de clubspeler makkelijker de thema’s herkennen.
Hoewel ik in de clinch ben met Short over de Malvinas, zoals ik de Falklands pleeg te noemen, toch een winstpartij van hem:
Short – Kasparov London 1993:
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lc4 e6 7.Lb3 b5 8.0-0 Le7 9.Df3 Dc7 10.Dg3 Pc6 11.Pxc6 Dxc6 12.Te1 Lb7 Tot hier ook in de dagen van olim duizenden keren gespeeld 13.a3 Td8 14.f3 nog steeds is slaan op g7 geen optie (14.Dxg7 Tg8 15.Dh6 d5 16.exd Pxd5 17.Pxd5 Txd5 met groot voordeel voor zwart) 14..0-0 15.Lh6 Pe8 16.Kh1 Kh8 17.Lg5 Lxg5 18.Dxg5 Pf6 19.Tad1Td7 20.Td3 Tfd8 21.Ted1 Dc5 22.De3 wit ruilt liever daar maar 22..Kg8 toch was Dxe3 beter 23.Kg1 Kf8 24.Kf2 La8 Kasparov wacht af 25.Pe2 g6? 26. Pd4 wit staat nu duidelijk beter zoals het vervolg laat zien 26..De5 27.Te1 g5 28.c3 Kg7 29.Lc2 Tg8 grootmeesterlijk gemanoeuvreer 30.Pb3 Kf8 31.Td4 Ke7 32.a4 h5 te optimistisch 33.axb axb 34.Tb4 h4 35.Pd4 g4 konsekwent maar 36.Txb5 d5 37.Dxh4 Dh5 38.Pf5+!! en 1-0 (38..exf5 39.exf5+ Kf8 40.Dxf6 Lb7 41.Txb7 Txb7 42.Dd8+ Kg7 43.f6+ Kh8 44.Dxg8+ Kxg8 45.Te8#) schitterend!!
Partij in de viewer:
Probleem 2766 is een tweezet van Gamage.
Verrassen, Friso Nijboer raadt dat iedereen aan
Een leuk jaarlijks evenement bij het Kerstfestival in Groningen is de University Match over vier partijen tussen een ervaren grootmeester en een jong talent. Deze keer de 54-jarige Friso Nijboer tegen de 17-jarige Groninger Eelke de Boer. Meestal pakt de ‘uitdager’ wel een punt mee, maar Nijboer liet niet met zich spotten, won de eerste drie partijen en stond pas toen een remise toe, wel na lange strijd. Het zal de Groningers zijn tegengevallen dat hun jonge held er niet aan te pas kwam tegen de veteraan die het strijdveld eigenlijk heeft verlaten en een baan heeft in de automatisering.
Eerlijker om te zeggen is dat Nijboer het strijdveld helemaal niet heeft verlaten. In de dagelijkse interviews op de toernooisite toonde hij zich nog een enorme liefhebber, die zijn vrije tijd toch graag aan het schaken besteedt. Zijn geheime wapen bij deze match was het verrassen van zijn tegenstander met zijn openingskeus. In beide zwartpartijen speelde hij de Caro-Kann, wat hij nog nooit in zijn leven had gedaan. Zijn witpartijen speelde hij rustig, wat ook niet zijn gewoonte is. Het bleek succesvol, over de eerste partij zei Nijboer: “Als Eelke verrast wordt, moet hij lang nadenken.” En dat terwijl Nijboer juist degene is die, ook in deze match, rustig een half uur over een zet kan nadenken. Verrassen, dat was het kernwoord in Nijboers vier interviews. Hij kon het iedereen aanraden. Het was niet zijn gewoonte, want de Amsterdammer had altijd een beperkt openingsrepertoire. “Dimitri Reinderman doet het slimmer”, zei hij, “die speelt rommel, maar hij kent het wel.” De match tegen De Boer inspireerde Nijboer om vaker tegenstanders te verrassen. Hij doelde op openingen, maar het is al verrassend als Nijboer weer vaker gaat schaken. Daarvoor heeft hij ook al wat in zijn agenda staan.
In het open toernooi van hetzelfde Kerstfestival, gewonnen door de ook zeventienjarige Liam Vrolijk, won Lucas van Foreest de leukste partij.
Varshini-Van Foreest
1.e4 Pc6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.c3 e6 5.Ld3 Pge7 6.Pe2 f6 Een ongebruikelijke opening. Na 7.exf6 gxf6 zal zwart lang willen rokeren en e5 spelen. 7.f4 Dd7 8.Pg3 Lxd3 9.Dxd3 h5 10.Pd2 0-0-0 11.b4 h4 12.Pe2 Pf5 13.Pb3 Tg8 14.Tb1 g5 15.b5 Pb8 16.fxg5 fxg5 17.Ld2 Dh7 18.a4 Td7 19.Tc1 Tf7 20.a5 La3 21.Ta1 Tgf8 Een leuke zet. Na 22.Txa3 Pg3 23.Dxh7 Tf1+ 24.Txf1 Txf1 staat wit mat. Aangezien dat mat sowieso dreigt, kan wit zijn dame niet redden. 22.Pbc1 Lb2 23.Ta2 Lxc1 24.Lxc1 a6 25.c4 dxc4 26.Dxc4 Pg7 27.Pc3 h3 28.Lxg5 hxg2 29.Txg2 axb5 30.Dxb5 Tf3 31.Pe2 Dc2 Er volgt nu een geschuif met de dames waarbij zwart op zoek is naar een dreiging, die hij nu nog niet heeft. 32.Dc5 De4 33.Thg1 Pa6 34.Dc4 Pf5 35.Dxe6+ Kb8 36.Dc4 Db1+ 37.Dc1 Da2 38.Dd2 Da4 39.Dd1 Dxa5+ 40.Ld2 Dd5 41.Pc3
Partij in de viewer:
Voor beginners A8132
Voor gevorderden B8132
Als derde voorbeeld van een cruciale inschattingsfout de partij Ortega-Etcheverry, in 1963 gespeeld in Havanna.
Een ernstige vorm van wederzijdse schaakblindheid was te zien in een in 1995 gespeelde partij tussen Nagler en Wolkenstein.
Een mooie partijstand ter afsluiting en ook een paardvork. Een partij uit 1948 gespeeld te Boekarest tussen Kofman en Sachetti.
Partijen in de viewer:
In het artikel van Henk Prins neem ik aan dat er iets is weggevallen, bijvoorbeeld ‘Wit gaf daarom op, terwijl na 1… Dxd4 2. Dxd4 toch echt met schaak was (terwijl zwart met gelijk 1… Pc2+ had kunnen winnen)’.