Tata in de media (3) : Schaken maakt kinderen slim
Schaken is goed voor kinderen en eigenlijk voor iedereen. Dat soort verhalen horen we al decennia, maar geloven mensen het wel? Leuk is dat het dagblad Trouw de mooie gedachten nu combineert met een ontwikkeling die ik nog niet had gezien: het aantal jeugdleden van de KNSB stijgt spectaculair. Hoe dat komt? Niet door de clubs, maar door internet.
De stijging van jeugdleden bij de KNSB is spectaculair.
De clubs profiteren wel. Ook een bijzondere constatering: de dagen van ‘Tata Steel Chess on Tour’ leveren veel extra publiciteit op. Daarom is het jammer dat er dit jaar vanwege bezuinigingen niet twee, maar één buitendag is.
In de afgelopen drie jaar is voor de KNSB niet alleen de grens van 10.000 jeugdleden gepasseerd, maar ook die van 15.000. Trouw-verslaggever John Graat schrijft dat volgens Iozefina Paulet, bestuurslid jeugdzaken van de KNSB, het werkelijke aantal jeugdschakers misschien wel tien keer zo hoog is. Via de online-methode Chessity is het spel zelfstandig te leren. Graat sprak in Eindhoven een jongetje voor wie schaken via Chesskids.com is wat voor andere kinderen Fifa2000 is. Nou trof hij toevallig wel een jongetje dat op zijn negende al op de middelbare school zit. Iozefina Paulet: “Schaken biedt hoogbegaafde kinderen de uitdaging die ze op school vaak missen.”
Neurowetenschapper Martin Elberson van de RU Groningen wil aantonen dat schaken kinderen slimmer maakt. “Schaken is goed voor de concentratie, je leert een planning te maken, strategisch te denken, omgaan met tegenstellingen, met emotie, met spanning. Onze hypothese is dat schaken leidt tot betere schoolprestaties.”
Publiciteit was er ook rond het wereldrecord van Magnus Carlsen, dat hij overnam van Sergei Tiviakov. De wereldkampioen was 113 partijen op rij ongeslagen. Zelf zegt hij 111, want twee partijen uit de Noorse competitie telt hij niet mee. Die tegenstanders waren namelijk net zo zwak als veel tegenstanders van Tiviakov (110 partijen op rij ongeslagen) en dat vindt Carlsen niet interessant. Zijn laatste nederlaag leed Carlsen in juli 2018 in Biel tegen Mamedyarov. De Noor is dus anderhalf jaar ongeslagen, dat klinkt al net zo indrukwekkend als 113 partijen. Van die 113 won hij er 36 en speelde hij 77 remise. Een percentage van 66%, wat tussen de wereldtop bijzonder hoog is.
Voor de Volkskrant vroeg Robèrt Misset commentaar aan Tiviakov en die reageerde met enige sarcasme, zoals Misset het noemt. Zijn record stamt uit 2005. De drievoudig Nederlands kampioen: “Mede met dank aan de Amerikaanse omroep CNN is het plotseling wereldnieuws. Het is much ado about nothing. Ik was vijftien jaar lang recordhouder zonder dat iemand belangstelling toonde. Blijkbaar vond men het volkomen normaal dat ik 110 partijen niet had verloren. Nu Carlsen het record van me heeft afgepakt, vinden ze het toch een bijzondere prestatie.”
Carlsen kijkt bij de Challengers wie hij er volgens jaar als tegenstander bij krijgt. (Foto: Tata Steel Chess Tournament.)
Tiviakov wijst erop dat hij in zijn serie een hoger winstpercentage had dan Carlsen. Dat komt doordat hij in open toernooien altijd op winst moest spelen om een mooie geldprijs te verdienen, terwijl de huidige wereldtoppers het vooral van startgelden moeten hebben en daarom eerder genoegen nemen met remise. Ik laat de woorden voor rekening van Tiviakov, je zou ook denken dat veel remises niet bevorderlijk zijn voor je uitnodigingen en startgeld.
De Kroatische schaker Bogdan Lalic, erkend remiseschuiver, claimt dat hij maar liefst 150 partijen niet heeft verloren. Tiviakov tegen Misset: “Maar hij kan die reeks niet bewijzen, dan telt het niet. Iedereen kan iets roepen, ik heb al mijn 110 partijen genoteerd.”
Misset sprak ook met Jorden van Foreest, die zo opvallend bezig is. Van Foreest over zijn remise tegen Carlsen: “De partij was nog maar net begonnen en ik stond al bijna gewonnen. Ik kon het niet geloven. Ik dacht: wat gebeurt hier? Maar ik besefte dat ik wel tegen Carlsen speelde. Hij blufte een beetje in een variant die hij niet goed kende en zag een goede zet van mij over het hoofd. Er stond een voor hem deprimerende stelling op het bord. Toch wist ik dat het zwaar zou worden om die positie tot winst te voeren.”
Volgens Jorden van Foreest is schaken ook een fysieke strijd en is Carlsen, die bijvoorbeeld ook een goede voetballer is, ook daarmee in het voordeel. “Hoe langer de partij duurt, des te beter Carlsen gaat schaken. Hij is topfit. Ik merkte dat hij zich in verloren positie uitstekend verdedigde. Anderen gaan door de vermoeidheid varianten minder goed uitrekenen. Fysiek is Carlsen bij een toernooi met dertien ronden in het voordeel.”
Vorig jaar werd Jorden van Foreest laatste in de Masters, overigens samen met Vladimir Kramnik. Marco Knippen in het Noord-Hollands Dagblad: “Twaalf maanden geleden had hij, zoals-ie het zelf omschreef, ‘bijles gekregen’. Een avontuurlijke openingskeuze werd destijds genadeloos afgestraft. Van Foreest ‘Het laat zien dat m’n spel is vooruitgegaan. Nu is het zaak die opwaartse lijn vast te zien houden.’”
Over een tussenbalans: “Terugkijken doe ik na afloop, dan maak ik pas de balans op.”
