Schaakrubrieken weekend 25 januari 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Drie harde lessen van de wereldtop
Toen Jorden van Foreest in het Tatatoernooi van vorig jaar had verloren van Magnus Carlsen, zei hij dat hij geen strijd had geleverd, maar een college had gevolgd. „Gelukkig was het een goed college.” Hij werd toen laatste in het toernooi. Dit jaar deelde hij drie ronden voor het eind de derde plaats met Wesley So, achter de grote kanonnen Carlsen en Caruana. In zijn partij tegen Carlsen, die remise werd, gedroeg hij zich allerminst als een schuchtere leerling. Hij trok meteen scherp van leer en als hij het in het eindspel had aangedurfd om een kwaliteit te offeren, had hij Carlsen in grote moeilijkheden gebracht. Misschien was het college van 2019 heilzaam geweest.
Dit jaar kreeg de jonge Iraniër Alizera Firouzja drie harde lessen van de wereldtop. Het begon tegen Wesley So, die hem leerde dat een permanent nadeel in het eindspel fataal is tegen de fluwelen techniek van een topspeler. Een paar ronden later speelde Firouzja tegen Magnus Carlsen, een partij waar naar uit werd gezien. De wereldkampioen tegen een briljante jonge speler die de maarschalkstaf in zijn ransel heeft. Er werden historische voorbeelden opgediept. Botvinnik (14 jaar) tegen Capablanca, Kasparov (12) tegen Karpov. Grootse gevechten, al waren dat maar simultaanpartijen. Ook Carlsen gaf Firouzja een harde les. Vlak na de opening stonden alle stukken van Carlsen goed, terwijl het in het kamp van Firouzja een rommeltje was.
„Bij de eerste sprong valt iedereen”, zei Firouzja. Zijn volgende sprong, tegen de aanvoerder van het klassement Fabiano Caruana, viel ook verkeerd uit. Kort na de opening offerde Firouzja een stuk voor vier pionnen, wat meestal meer dan genoeg is. Caruana had dat offer ongetwijfeld zien aankomen en hij had scherp beoordeeld dat hijzelf daarna de enige zou zijn met winstkansen. Soms wordt gevraagd: „Zijn de topspelers echt superieur, of lijkt het maar zo doordat ze steeds tegen elkaar spelen?” Nee, het zijn werkelijk de geweldenaars die we graag zien.
Fabiano Caruana – Alireza Firouzja, Tata Steel 2020
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. h3 0-0 6. Le3 Pc6 7. d5 Pe5 8. f4 Ped7 9. g4 c6 10. Pf3 cxd5 11. cxd5 b6 12. Pd4 Pc5 13. Df3 Lb7 14. g5 Pfxe4 Dit stukoffer heeft Caruana uitgelokt. Na 14…Ph5 zou zwart permanent kampen met een gebrek aan ruimte. 15. Pxe4 Lxd5 16. Pf6+ exf6 17. Dxd5 Te8 18. Pc2 fxg5 19. 0-0-0 gxf4 20. Ld4 Lxd4 21. Dxd4 Pe6 22. Dd2 Zwart heeft vier pionnen voor zijn stuk, maar als hij zijn pionnen op de koningsvleugel in beweging zet, verzwakt hij zijn koning. Wit staat beter. 22…Df6 23. Kb1 Tac8 24. Lb5 Ted8 25. Pb4 d5 26. Thf1 Pas op, een valstrik. Na 26. Pxd5 Df5+ 27. Ka1 Txd5 28. Dxd4 Tc1+ wint zwart. 26…Tc5 27. a4 d4 28. Pd3 Tf5 29. Tf3 g5 30. Tg1 Kf8 Noodzakelijk was 30…h5, om wits volgende zet te verhinderen. 31. h4 Zwarts koningsvleugel wordt opgeblazen. 31…h6 32. hxg5 hxg5 33. Th3 f3 34. Lc4 Ke7 35. Lxe6 Kxe6 36. Dh2 f2 37. Tf1 Kd7 38. Th6 De7 39. Txf2 Txf2 40. Dxf2 Kc8 Na een lange reis is zwarts koning nog steeds niet veilig.
Partij in de viewer:
Schaker Jorden van Foreest bewijst hoezeer hij is gegroeid
Na tien ronden in het Tata Steel toernooi staat Jorden van ¬Foreest op de gedeelde derde plaats en hoeft hij alleen Fabiano Caruana en Magnus Carlsen boven zich te dulden. Het is een prestatie die velen compleet heeft verrast Een behoorlijk resultaat was misschien verwacht, maar dat hij zo zou excelleren had niemand voorspeld.Toch waren de voortekenen gunstig. Van Foreest heeft een uitstekend half jaar achter de rug. Hij werd bijna nationaal kampioen en hij was de uitblinker van het Nederlandse team tijdens het EK-toernooi in Batoemi. Sinds juli steeg zijn rating met 32 punten.
Bemoedigend was zijn optreden in het sterkste open toernooi van 2019 op het eiland Man, waar al zijn elf partijen onbeslist eindigden. Het lijkt een resultaat om snel te vergeten, maar het was de beste voorbereiding op Wijk aan Zee die hij zich kon wensen. Tegen oppositie van hoog ¬niveau leverde hij zware gevechten, waarin hij winstkansen miste, maar ook halve punten redde door taaie verdediging. Hoezeer zijn weerbaarheid is toegenomen, bleek in de afgelopen weken. Tweemaal, tegen Caruana en Duda, bleef hij overeind in troosteloze stellingen. En tegen Carlsen en Anand verdedigde hij zich accuraat toen veelbelovend begonnen partijen uit de hand dreigden te lopen. In de negende en tiende ronde kreeg Van Foreest ongeveer wat hem toekwam. Eerst liet hij een grote kans liggen tegen de Wit-Rus Kovalev:
Kovalev – Van Foreest
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. De2 g6 7. Lg5 Lg7 8. 0-0-0 0-0 9. e5 dxe5 10. Pf3? Na deze zet krijgt wit het zwaar te verduren. Na 10. Pe6 Lxe6 11. Txd8 Txd8 heeft zwart goede compensatie voor de geofferde dame, maar niet meer dan dat. 10 … Pbd7 11. Pxe5 Da5 12. f4 Pxe5 13. Dxe5 b5! 14. Dxe7 Te8 15. Da3 Dxa3 16. bxa3 Pg4 17. Pd5 Pf2 18. Pc7
Van Foreest – Duda
Partijen in de viewer:
Jeugd steelt de show
Niemand had voorspeld dat het roemruchte TataSteel-toernooi 2020 zou worden gedomineerd door de jeugdspelers Jorden van Foreest (20 jaar) en Alireza Firouzja (16). En terecht, want onder de andere twaalf deelnemers bevinden zich wereldkampioen Magnus Carlsen, ex-kampioen Viswanathan Anand en de toptienspelers Fabiano Caruana, Anish Giri en Wesley So. Maar Jorden en Alireza spelen de sterren van de hemel en de andere spelers hebben om wat voor reden dan ook na negen van de dertien ronden nog niet het beste uit zichzelf weten te halen. In de slotfase kan natuurlijk nog veel gebeuren maar in deze 82e editie steelt de jeugd de show. Carlsen won zijn eerste partij pas in ronde acht, na zeven benauwde remises.
Het onderlinge duel tussen de jeugdige grote beloftes leverde een mooi spektakel op.
J. van Foreest – A. Firouzja
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Tg1!? Een romantische zet, die tegenwoordig niet veel meer wordt gespeeld. Jorden heeft zich goed voorbereid en verrast zijn tegenstanders in de opening en dat levert onder andere tijdwinst op. Ik gaf deze ronde commentaar en kreeg interessante hulp van Loek van Wely, die een groot kenner is van de Najdorf-variant in het Siciliaans. “Ik zou 6…h5!? overwegen om de bedoeling van Tg1, g2-g4, in de kiem te smoren”, zei Loek. 6…Pc6 7.g4 g6?! Dat is ook een bijkomend effect van een verrassing, men wil graag zo snel mogelijk uit de zonder twijfel goede voorbereiding komen. 8.g5 Pd7 9.h4 Pxd4 10.Dxd4 Pe5 11.Kd1! Jorden weet wat hij doet, de dreiging is f4. Het komt later wel goed met die koning. 11…Tg8 12.Pd5 Le6 13.Db4 Tb8 14.f4 Pc6 15.Db6 Dxb6 16.Pxb6 Lg7 17.c3 f5 Een andere manier om te bevrijden is Th8 en h6. Wit is met licht voordeel uit deze opmerkelijke opening gekomen en Jorden had een half uur meer bedenktijd op de klok. 18.gxf6 e.p. Lxf6 19.Pd5 Kd7 20.Th1 Lg4+ 21.Le2 Lxe2 22.Kxe2 b5 23.Le3 Lg7 24.Tad1 b4 25.e5 bxc3 26.bxc3 Tb2+ 27.Kf3 Tf8 28.exd6 exd6 29.Tb1 Tb5 Omdat 29…Tfb8 30.Pb6+ niet kan. 30.Txb5 axb5 31.Tb1 Tb8 32.h5 gxh5 33.Tg1 Lh8 34.Tg5 Pe7 35.Pxe7 Kxe7 36.Txh5 Lxc3 en dit enerverende gevecht waar het live-publiek van genoot eindigde hier in remise. Met nog vier ronden te gaan is de spannende tussenstand aan kop 1.Caruana 6 2.Van Foreest, Carlsen, Firouzja, So 5.5
Partijen in de viewer:
In de laatste 10 jaren hebben de schaakcomputers een verbijsterende ontwikkeling doorgemaakt. Ze beginnen steeds “menselijker“ te worden en kiezen tegen menselijke tegenstanders soms varianten die ze tegen andere computers niet zouden kiezen maar voor mensen te ingewikkeld zijn. Er zou nog veel meer over te zeggen zijn maar voor Larry Kaufmann was het in ieder geval aanleiding zijn bestseller Repertoire for Black and White na 7 jaar helemaal bij te werken zodat er nu New voor staat, uitgekomen bij New In Chess (29.95) De auteur ontdekte ook, zelf deze opening spelend, dat hij met 1.d4 geen echt voordeel bereikte tegen bv de Gruenfeld. Een extra reden dus voor een update waarbij sommige hoofdstukken grondig zijn bijgewerkt. Hij heeft daarbij gebruik gemaakt van de Monte Carlo Tree Search en vooral gamers (Total War;Rome II) spitsen nu de oren. Ook voor 1.e4 heeft Kaufmann twee opties voorbereid waarbij een scherpe variant voor de liefhebber. Het is een lijvig boekwerk geworden voor meesters maar zeker ook voor de gemiddelde clubspeler. Eveneens bij New In Chess een ander openingsboek, van Christof Sielecki Keep it Simple, 1.d4 (29.95) De auteur had veel succes met Keep it Simple 1.e4 en dus kon 1.d4 niet uitblijven. Ook met dit boek kan de gemiddelde clubspeler een eigen repertoire opbouwen met de bedoeling vanaf de eerste zet zwart te domineren en hij propageert bv 1.d4 2.Pf3 3.g3 4.Lg2 5.0-0 6.c4 dus een beetje als Réti, onlangs nog besproken in deze rubriek. En omdat het niet te verwachten is dat de schaker steeds wit heeft komen natuurlijk ook de zwarte tegen-plannen aan de orde. De meeste varianten zijn eenvoudig en makkelijk te onthouden. Ook dit boek gaat zeker, net als de voorganger, een succes worden. (ook 29.95)
El Niño is niet alleen een rampzalige stroming langs de kust van Latijns Amerika maar ook de bijnaam van de Spaanse grootmeester, David Anton Guijarro, die nooit voor het bord gaat zitten om remise te spelen. Hier verovert hij de scalp van niemand minder dan de Russische grootmeester Grischuk. Guijarro -Grischuk, Isle of Man 2019. 1.c4 e5 2.g3 Pf6 3.Lg2 Lc5 4.Pc3 c6 5.Pf3 e4 6.Ph4 d5 7.cxd cxd (7..g5 8.d4!) 8.d3 Pg4 9.0-0 g5 Grischuk wil wel weten in wat voor voorbereide variant hij gelokt is 10. d4 Le7 11.h3 Pxf2 voor een grootmeester van zijn niveau is dit, nota bene na lang nadenken,zacht gezegd twijfelachtig. 12.Txf2 gxh4 13. Db3 hxg3 14.Tf4 Wit maakt zich niet druk om verloren pionnen 14..Pc6 15.Dxd5 f5? Het is duidelijk dat wit thuis heel hard heeft gewerkt en Grischuk het allemaal heeft onderschat: 16. Lxe4! ligt voor de hand 16..fxe4 (Weer zwak, het was beter het offer te weigeren met Dxd5 17.Lxd5 Ld7) 17.Dh5+ Kd7 18. Le3 de ontwikkelingsvoorsprong van wit begint pijnlijk te worden. 18..Dg8 19.d5 het wijst zich allemaal vanzelf 19..Pd8 20.Pxe4 Dg6 21. De5 Pf7 22. Txf7 ook dit offer ligt zo voor de hand 22..Dxf7 de twee torens van zwart, mogen die nog mee doen? 23. Tc1 Tf8 gelukkig, toch nog 24. Lg5 en zwart geeft op: 24..Lxg5 25.Tc7+ Kd8 26.Txf7 Dxf7 27.Dxg5+ enz.
Partij in de viewer:
Probleem 2769 is een driezet van Jacobs:
Carlsen vond record Tiviakov niet zo heel bijzonder
In de marge van de strijd in het Tata Steel Chess Tournament speelde het nieuws over een bijzonder record. Magnus Carlsen verbrak het wereldrecord van Sergei Tiviakov, die in 2004 en 2005 maar liefst 110 partijen op rij niet verloor. Carlsen kwam in Wijk aan Zee op 111. Eigenlijk was hij al twee dagen eerder op 111 gekomen, maar twee partijen uit de Noorse competitie telde Carlsen niet mee omdat die tegenstanders vrij zwak waren. Dat wel meetellen noemde hij ‘Tiviësk’, met een sneer naar Tiviakov, die zijn record volgens Carlsen slechts tegen zwakke tegenstander boekte terwijl hijzelf uitsluitend tegen wereldtoppers speelde. Tiviakov nuanceerde dat weer door te stellen dat hij in open toernooien altijd op winst moest spelen om geld te verdienen, terwijl Carlsen in elitetoernooien vaak met remise genoegen kon nemen. Niet helemaal terecht, Carlsens score van 66% in die serie is wel degelijk indrukwekkend. Maar Tiviakov zei ook: “Ik was vijftien jaar lang recordhouder zonder dat iemand belangstelling toonde. Blijkbaar vond men het volkomen normaal dat ik 110 partijen niet had verloren. Nu Carlsen het record van me heeft afgepakt, vinden ze het toch een bijzondere prestatie.”
Jorden van Foreest blijft het in Wijk aan Zee goed doen. Hieronder een spannende overwinning.
Vitiguov-Van Foreest
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.Pce2 c5 6.c3 Pc6 7.Pf3 Le7 8.a3 0-0 9.Pf4 Da5 10.Ld3 Een te optimistisch pionoffer. 10…Pxd4 11.Pxd4 cxd4 12.Dh5 f5 13.0-0 Dit leidt tot niets. Wit had beter met 13.Pxe6 Pxe5 op zeer onduidelijke complicaties kunnen ingaan. 13…Pxe5 14.cxd4 Pc6 15.Le3 Lf6 16.Pe2 Db6 17.Kh1 Ld7 18.b4 Tac8 19.Tac1 Pe7 20.Tc5 Txc5 21.dxc5 Nu heeft wit wel iets moois op de damevleugel, maar kan zwarts e-pion eindelijk tot leven komen. 21…Dc6 22.Pd4 Da4 23.Ta1 Le8 24.Dh3 Pg6 25.Lc2 Da6 26.Tb1 Lf7 27.f4 Dc4 28.Lb3 Dc3 Lijkt riskant, maar zwart wint gewoon de f-pion, of na 29.Tc1 Db2 de a-pion. 29.Td1 Pxf4 30.Lxf4 Lxd4 31.Dxc3 Lxc3 32.Ld6 Tc8 33.b5 Lb2 34.a4 La3 35.a5 Lxc5 36.Tc1 b6 37.g4 In gewonnen stelling ziet Van Foreest niet wat het idee van deze zet is. Wit dacht al aan 37.Txc5, maar na 37…bxc5 38.b6 axb6 39.axb6 Ta8 40.Kg1 Ta1+ 41.Kf2 Tb1 werkt dat niet. Na de volgende zet wel. 37…fxg4
Partij in de viewer:
Voor beginners A8150
Voor gevorderden B8150
In de negende ronde van het Tata Steel toernooi heeft wereldkampioen Carlsen ingegrepen op het leiderschap van het Iraanse jeugdtalent A. Firouzja. Hij versloeg de 16-jarige met de zwarte stukken. Het was de eerste partij mat lange bedenktijd die Firouzja speelde tegen de wereldkampioen.
A. Firouzja – M. Carlsen
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 d6 (Carlsen speelt de Spaanse verdediging. Hij speelt niet de hoofdvariant met 4. … Lc5) 5. c3 a6 6. La4 Le7 7. 0-0 0-0 8. Te1 Te8 9. Pbd2 Lf8 10. h3 (10. … Pf1 is gespeeld in Anand – Carlsen 2013, toen kwam Carlsen ook prima uit de opening.) 10. …b5 (In andere partijen speelde Carlsen 10… Ld7. De tekstzet is actiever en de positie van de loper op de hoofddiagonaal oogt beter.) 11. Lc2 Lb7 12. d4 g6 13. a3 Pb8 14. d5?! (De stukken van Firouzja zijn nog niet goed ontwikkeld, zodat deze centrumzet wat riskant is. Beter is hier 14. b4 te spelen, om de loper van c1 te ontwikkelen.) 14. … c6! (De logische zet om het dubieuze schaakcentrum van wit aan te tasten.)
Aan kop staat na de 9e ronde, de nummer 2 van de wereld Caruana met 6 punten, gevolgd door vier grootmeesters met 5,5 punten: So, Carlsen, Jorden van Foreest en Firouzja.
Partij in de viewer: