Hugo ten Hertog wordt grootmeester in Lissabon
De afgelopen week valt er een heuglijk feit te vieren. Nederland heeft er weer een grootmeester bij in de persoon van Hugo ten Hertog uit Utrecht! In Lissabon scoorde hij zijn laatste GM-norm die nodig is om de titel vanaf het volgende Fide-congres in zijn ransel te mogen voeren. De 2500-Elogrens had hij daarvoor al gepasseerd. Schaaksite feliciteert Hugo met het prachtige resultaat!
In het geanimeerde gesprek dat ik deze week met Hugo voerde, passeerden diverse interessante onderwerpen de revue. Allereerst natuurlijk hoe het resultaat tot stand kwam in Lissabon. Hugo’s scoretabel:
| Rd. | Tab. | Nº.Inic. | Nome | Elo | FED | Clube/Cidade | Pts. | Res. | |
| 1 | 11 | 118 | SILVA Tiago | 1855 | POR | A.Xat – Montemor-O-Novo | 4,0 | s 1 | |
| 2 | 11 | 64 | CM | CAMBANDO José | 2166 | ANG | Filiados Na Fpx | 5,0 | w 1 |
| 3 | 9 | 38 | FM | BAYRAMOV Zaur | 2333 | AZE | Filiados Na Fpx | 6,0 | s ½ |
| 4 | 11 | 36 | IM | LEKIĆ Dušan | 2343 | MNE | 4,0 | w 1 | |
| 5 | 8 | 26 | IM | ALSHAMEARY PUENTE Ismael | 2385 | ESP | Amadora Xadrez | 5,5 | s 1 |
| 6 | 1 | 4 | GM | ALEKSEEV Evgeny | 2623 | RUS | Cx Ferreira Do Alentejo | 7,0 | w ½ |
| 7 | 5 | 6 | GM | GHAMARIAN Tigran | 2603 | FRA | Filiados Na Fpx | 7,0 | s ½ |
| 8 | 7 | 8 | GM | PETROV Nikita | 2592 | RUS | Filiados Na Fpx | 6,5 | w ½ |
| 9 | 7 | 23 | IM | GOLUCH Piotr | 2413 | POL | 6,0 | s 1 |
Hugo ten Hertog in actie in Lissabon (foto toernooisite)
Ik vroeg hem hoe hij op het idee was gekomen om daar te gaan spelen en waarom hij bijvoorbeeld niet in Wijk aan Zee of in dit geval dichterbij, in Gibraltar was gaan spelen. Dat laatste toernooi kent de laatste jaren een loodzware bezetting met diverse wereldtoppers en we weten ook dat er een paar spelers van zijn eigen vereniging, Paul Keres uit Utrecht, daar jaarlijks acte de préséance geven. Het antwoord was simpel: als je je niet een half jaar van te voren opgeeft, kun je daar gewoon niet meer meedoen omdat het al vol zit. Hugo, die student politicologie in Nijmegen is, hoefde in deze periode geen hertentamens te doen en ging daarom maar eens kijken waar hij een leuk toernooi kon spelen. Dat was ook ingegeven door het feit dat hij het gevoel had dat het laatste jaar heel goed was verlopen. Hugo vertelde mij dat hij onder andere van gerenommeerde grootmeesters als Daniel Fridman en Christian Bauer had gewonnen in de Belgische competitie. Zodoende reisde hij dus af naar de Portugese hoofdstad om daar zijn geluk te beproeven.
“Eigenlijk was dit een soort Vlissingen”, zei Hugo. “De eerste paar ronden moet je een paar op papier zwakkere spelers eronder zien te houden en dan komen de kanonnen. Door deze grote verschillen in rating is het echter heel lastig om een norm te halen.” In Vlissingen 2017 versloeg hij in de laatste ronde Loek van Wely, kwam uit op 7 uit 9, maar zelfs dat was te weinig voor een GM-norm.
Er moet dus nog altijd een hoge score worden neergezet. Zo begon Ten Hertog met 4½ uit 5 om vervolgens te kijken of hij op de been kon blijven tegen achtereenvolgens GM Alekseev, GM Ghamarian en GM Petrov. Dat lukte met drie remises, maar toen moest hij met zwart nog wel winnen van IM Goluch. Toen hij dat voor elkaar kreeg, had hij inderdaad zijn norm én de titel binnen.
Hugo aan het begin van een partij tegen een andere kandidaat grootmeester uit Nederland, Casper Schoppen (foto Frans Peeters)
Ik vroeg Hugo wat zijn andere GM-resultaten waren. Het eerste resultaat was in Leiden 2016 en het tweede in Apeldoorn 2018. Nu met het derde in Lissabon 2020, telkens met twee jaar tussen elk resultaat in. Zijn IM-titel behaalde Hugo trouwens in 2016.
Dat hij een sterke en originele speler was, wist ik al uit de tijd toen ik hem als 16-jarige begeleidde bij de WK-jeugd in Griekenland. Ik zei toen tegen hem dat ik wel een toekomstig grootmeester in hem zag. Toen ik Hugo hieraan herinnerde antwoordde hij: “Ik kan me dat WK nog goed herinneren, daar versloeg ik mijn eerste grootmeester, Jorge Cori. En nu ben ik er zelf een :)” Heb ik gelukkig toch gelijk gekregen, want het is altijd gevaarlijk zo’n uitspraak!
Hugo is van de generatie die in 1994 geboren is. Dat blijkt een zeer succesvolle lichting te zijn want ook Anish Giri, Robin van Kampen, Quinten Ducarmon, Miguoel Admiraal, Arthur Pijpers, Ilias van der Lende, Nico Zwirs en Lisa Schut behoren tot deze lichting. En als je Benjamin Bok, die in januari 1995 is geboren en David Klein uit december 1993 erbij rekent, mogen we spreken over een zeer talentvol (groot)meesterlijk gezelschap!
De interviewer en de kersverse grootmeester hier onderling aan het werk tijdens het NK Lightning in Tilburg, het afgelopen jaar (foto Frans Peeters)
Zoals gezegd studeert Ten Hertog momenteel politicologie aan de Universiteit in Nijmegen. In de periode hiervoor heeft hij een bachelor gehaald aan de Universiteit in Middelburg in het vakgebied Liberal Art & Sciences.
Op mijn vraag wat zijn ambities zijn op schaakgebied, was Hugo heel bescheiden. Een speelsterkte van 2550 leek hem haalbaar, maar de grens van 2600 zag hij toch niet snel dichtbij komen. Ik vroeg hem of dat misschien te maken zou kunnen hebben met zijn openingsrepertoire. Hugo staat erom bekend de hoofdvarianten liefst zo snel mogelijk links te laten liggen om zo snel mogelijk het middenspel in te gaan en daar de strijd te laten beginnen. Niet zelden opent hij met 1.g3 of zelfs 1.b3 (zoals hij een paar jaar geleden tegen mij een keer speelde). Die laatste zet gaat eruit, zei hij, die is toch écht te slecht. Maar met zijn alternatieve openingsaanpak ziet hij zelf niet zoveel problemen. “Ik heb bewezen daar ook sterke spelers mee te kunnen verslaan, dus waarom niet?”
Zijn meest spectaculaire en inhoudsrijke partij was die in de zesde ronde tegen de oud-kampioen van Rusland, Evgeny Alekseev.
Ten Hertog, Hugo – Alekseev, Evgeny
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Db6
Een ‘sideline’ die steeds populairder lijkt te gaan worden.
5. Pb3 Pf6 6. Pc3 e6 7. De2
7. Le3 wordt meer gespeeld.
7…Le7
8. Ld2
8. Le3 werd gespeeld in een partij Golubov-Alekseev, 2015.
8. e5 is natuurlijk ook een mogelijkheid.
8…O-O
8…d6 is in drie eerdere partijen gespeeld.
9. O-O-O Dc7 10. Kb1
10…a6 11. g4 b5 12. g5 Pe8 13. f4 Lb7 14. Tg1 Tc8 15. Tc1
15…Pd6 16. f5 b4
17. Pd5!?
Dat was natuurlijk de consequentie van het voorafgaande spel.
17…exd5 18. exd5 Pxf5
Hugo geeft de alternatieven 18…Pa5 19. Pxa5 Dxa5 20. Dxe7 Dxd5 [20…Lxd5 21. a3] 21. Lxb4 met onduidelijke verwikkelingen. en 18…Pb8?! 19. f6! met groot voordeel voor wit.
19. dxc6 Lxc6
De loper blijkt hier wat ongelukkig te staan. Wellicht viel 20. Dg4 g6 21. Ld3 te prefereren. De witte stukken lijken wat harmonieuzer te staan. De loper op d3 dekt c2 en de opmars h2-h4-h5 is mogelijk geworden. Tegelijkertijd zitten zowel Lxb4 als Lxf5 in de stelling.
20…Pd6 21. Lf4
Misschien kon wit een pionnetje snoepen met 21. Lxb4 hoewel hij na 21…Tfe8 op zijn tellen moet passen.
21…Dd8
Veel zetten voor wit zijn onbevredigend, waaronder deze. Pion c2 blijkt kwetsbaar te worden. Maar misschien was 22. Dd3 een van de betere mogelijkheden, hoewel zwart niets te vrezen heeft. Op 22. Pd4 volgt 22…Ld5! en zwart lijkt in het voordeel.
22…Te8 23. Pd4 Le4 24. Dg4
Langzaam maar zeker trekt de voormalige Russische kampioen het spel naar zich toe.
25. Tge1 f5!
26. Pxf5
26. gxf6 Lxf6 27. Txe4 Txe4 28. Pxb5 axb5 29. Df3 en het lijkt te gaan voor wit, maar met het heel rare 29…Tcc4! grijpt zwart het voordeel.
26…Lxc2+?!
Hugo heeft uitstekend ingeschat dat deze aantrekkelijke mogelijkheid niet zo bijzonder is voor zwart. Hij had veel beter, maar dan moest hij wel het heel creatieve 26…b3! vinden. Het idee hierachter blijkt uit de volgende varianten: 27. Txe4 [27. axb3?? Lxc2+ en de koning kan niet naar de a-lijn vanwege …Da5#. Naar de c-lijn wordt beantwoord met het dodelijke aftrekschaak …Lxf5.] 27…bxc2+ 28. Ka1 cxd1=D+ 29. Dxd1 Lf8! en wit heeft te weinig compensatie voor de verloren gegane kwaliteit.
27. Ka1 Lxd1 28. Txd1
28…Tc6?!
Hugo vertelde mij dat beide spelers rond deze zet allebei al in hevige tijdnood waren en daarom lukt het ze niet (meer) om de optimale zetten te vinden. 28…Db6 29. Pxg7 28…Da5 lijkt nog een gelijkspel op te leveren. Een mogelijke variant is 29. Ph6+ Kh8 [29…gxh6?? 30. gxh6+ Kf7 31. Dg7#] 30. Pf7+ Kg8 31. Ph6+ Kf8?? 32. Df5+ Lf6 33. gxf6+-
29. Txd7!?
Een aantrekkelijk offer om in tijdnood op het bord te gooien! Zo mogelijk nog sterker was 29. Lg2! bijvoorbeeld: 29…Tg6 30. Txd7 Dxd7 31. Ph6+ gxh6 32. Dxd7 Td8 33. Ld5+ Kf8 34. Df5+ Lf6 en nu is 35. a4! om met tempo een luchtgat voor de witte koning te creëren (zodat gxf6 mogelijk wordt) direct winnend.
29…Dc8?
Hij speelt met vuur. Beter was 29…Dxd7 hoewel wit na 30. Ph6+ Txh6! [30…Kh8?? 31. Dxd7] 31. Dxd7 Td8 32. Le6+ Kh8 33. Dxd8+ Lxd8 34. gxh6 Pd4 35. Lc8 een heel gunstig eindspel krijgt met het voordeel van het loperpaar op.
30. Dd1!
Uitstekend gevonden! Niet alleen wordt de onderste rij nogmaals gedekt, maar de verdekte kracht van Lh3 gaat een grote rol spelen.
30…Lf8
Genoeg voor groot, zo niet winnend voordeel. Maar met 31. Pxg7!! had wit zijn goede spel in het tweede gedeelte van de partij kunnen bekronen. Het paard dreigt domweg op e8 een toren te nemen en ondertussen is er een belangrijke pion in het zwarte kamp verdwenen waardoor de koning snel een prooi van het witte loperpaar zal worden. Een paar varianten ter illustratie van de mogelijkheden. 31…Lxg7 [31…Da8 faalt natuurlijk op 32. Pxe8 Dxe8 33. Dd5+ Kh8 34. Le5+] 32. Txg7+ Kxg7 33. Lxc8 Tcxc8 34. Kb1 en met een dame en pion tegen twee torens, maar vooral door de onveilige positie van de zwarte koning staat wit op winst.
31…Kh8
Na 31…Txh6 32. gxh6 Dc5 (zie analysediagram)
Hier is 31…gxh6? helemaal uit den boze. 32. Dd5+ Kh8 33. Le5+ leidt tot mat. Dat gaat zo: 33…Txe5 34. Dxe5+ Kg8 35. Le6+ Txe6 36. Dxe6+ Kh8 37. Df6+ Kg8 38. Df7+ Kh8 39. Dxh7#
32. Pf7+
Met het oog op de beperkte bedenktijd vonden beide spelers dat het wel mooi was en eindigt deze spectaculaire partij in een herhaling van zetten.
32…Kg8 33. Ph6+ Kh8 34. Pf7+ Kg8 35. Ph6+ ½ – ½
Nog een paar partijen van Hugo uit de eerste drie ronden:
De toernooisite treft u aan onder deze link.
Alle uitslagen uit dit toernooi zijn te vinden onder deze link.
Een leuk artikel (in het Duits) van IM Stefan Löffler over dit toernooi staat hier.
Goed dat er weer een Nederlandse grootmeester bij is. En interessant dat hij wat ongebaande openingen uitkiest. Maar als fan van Larsen vind ik het toch jammer dat hij 1. b3 toch echt te slecht vindt. Ik heb eens gekeken welke schaker daar in 2019 goed mee gescoord heeft. Dat is de huidige Franse kampioen Maxime Lagarde, niet te verwarren met Maxime Vachier Lagrave. In 2019 boekte hij 5 overwinningen met 1. b3 in de 5 klassieke partijen en in de 10 rapid partijen 8 overwinningen o.a. tegen Spoelman en Ducarmon, een remise en een nederlaag. Larsen boekte er in zijn hoogtijdagen ook aardig wat mooie overwinningen mee. Maar je moet denk ik wel weten tegen wie je dit speelt.