Om de hoek bij Kafka – het Praag Open

Vorig jaar werd de eerste editie van het Praag Open gespeeld in het fraaie hotel Giovanni. Tijdens dat eerste toernooi hield Jeroen van den Berg een praatje over de samenwerking met Tata Steel. Inderdaad, ook het Praag Open heeft een Masters en een Challengers groep. Pavel Votruba is zowel in Wijk aan Zee als in Praag de hoofdarbiter.

Tsjechische bescheidenheid

Dit jaar heeft Praag uitgepakt met een extra Futures-groep en is de beveiliging opgeschroefd. Wie de speelzaal wil betreden, moet door een metaaldetectiepoortje en tas en telefoon afgeven.  Binnen word je dan nog gemaand om je telefoon op ‘stil’ te zetten. Het wachten is op de grapjas die dan terug gaat naar het poortje, zijn telefoon opvraagt, die op ‘stil’ zet en vervolgens weer inlevert. Direct achter het touw in de speelzaal zitten de 10-13 jarige kinderen uit de Futures-groep: Tsjechisch, Slowaaks, Turks en Israëlisch; West-Europa is hier niet van de partij.

Het commentaar is ook met zijn tijd meegegaan. Vorig jaar twee Tsjechische grootmeesters geanimeerd in een klein zaaltje met op de eerste rij de grote Vlastimil Hort. Nu zitten de heren voor een camera en slaat de Tsjechische bescheidenheid je aan alle kanten om de oren. “Oh, dit ken ik.” Oh, ja?! Dus daar zou je wat meer over kunnen vertellen!?” Nou, echt kennen…heb het wel eens een paar keer gespeeld” En dit dan in alle toonaarden en varianten. Het was een verademing om Loek van Wely zondagmiddag even te horen. “Oh, deze variant ken ik niet, maar dit lijkt me wel een gezonde zet,” en met de bekende zelfverzekerdheid denderde het voort.

Timman

Wat gebleven is zijn de historische krantenknipsels. Op enkele panelen in de lobby wordt teruggekeken op het toernooi uit 1990. Vaclav Havel speelt, geholpen door Kavalek, een partijtje tegen Bessel Kok, en Jan Timman is de glorieuze winnaar van dit evenement.

In een kort interview introduceert de dan 38-jarige grootmeester zichzelf. Dat zijn vader een wiskundige was, Jan op zijn 8e van zijn broer schaken leerde en zijn studie afbrak voor een leven als schaker. Op zijn 20e werd hij IM, vier jaar later GM. Op zijn 24ste, denk je nu! Firouzja is 16 en speelt in Praag in de Masters. Net als Duda en die is slechts een paar jaar ouder. Het wachten is op de eerste GM die jonger dan 10 is. In het interview spreekt Timman zijn bewondering uit voor Botwinnik, Aljechin en Capablanca, maar Fischer is in zijn ogen de grootste. Zijn speelstijl vindt hij moeilijk te omschrijven. Het is een mix, maar initiatiefrijk spel is zeker een van de elementen. Net als bij Fischer, die hij met niemand te vergelijken vindt. En hij spreekt zijn ambitie uit om wereldkampioen te worden. Het vervolg kennen we, helaas.

Kafka

Dat Kafka om de hoek begraven ligt op de Joodse begraafplaats zullen weinig buitenlandse deelnemers weten. Van de bekende schrijver gaat het verhaal dat hij redelijk kon schaken. Er is een partij van ene Dr. F. Kafka die in 1911 tegen Capablanca vrij snel onderuit gaat. Ook later zou hij nog gespeeld hebben. In diverse toernooien verdedigde hij echter eerder de rode lantaarn dan dat hij om de eeuwige roem streed. Duik je iets dieper in dit verhaal dan blijkt de bron nogal vaag. In de nalatenschap van Kafka zou zich een oranje boekje bevinden met partijen van hem. Dat had iemand ingezien en er op een schaakclub een lezing over gehouden. Een aanwezige, ondertussen overleden, had aantekeningen gemaakt, die waren in handen van een kennis van hem terecht gekomen en zo kwam dit bericht op het internet. Er was zelfs een foto waarop Kafka te herkennen was tijdens de simultaan van Capablanca.

Nu de feiten. Kafka sprak in zijn dagboeken met geen woord over schaken. Die simultaanfoto lijkt erg op matig knip- en plakwerk en ene Frantisek Kafka lijkt eerder in aanmerking te komen als schaker. Dat in het oranje boekje een vrolijk bezoek aan een bordeel beschreven zou zijn, maakt het verhaal totaal onwaarschijnlijk; richting vrouwen had Kafka bepaaldelijk last van een overgevoelige schuchterheid.

Wie het een en ander na wil lezen:

ajedrezconmaestros.com/2020/01/03/franz-no-es-frantisek-kafka/

Praagschaak

En op bezoek in Praag zin in een potje schaak? Overdag is er altijd wel een tegenstander te vinden op de 2e verdieping van hotel Jilis op het Wenceslasplein, naast boekhandel Dubrovsky.