Recensie: Mental Toughness in Chess

Begin dit jaar gaf New in Chess een nieuw boekje uit van zo’n 140 pagina’s over de mentale kant van het schaakspel. Auteur Werner Schweitzer biedt 41 praktische tips om mentaal sterker in je schoenen te staan, zowel voor als na de wedstrijd. Aangezien veel nieuwe boeken over schaaktechnische aspecten gaan, is dit boekje een welkome en interessante afwisseling!

Wie is Werner Schweitzer? Even googelen. Als schaker ga je dan toch ook altijd eerst even naar de rating kijken, want betere schakers zijn natúúrlijk ook betere instructeurs… Fiderating: 2089. Boekje toch maar niet kopen? Meneer Schweitzer realiseert zich dat dit een (breek-)punt kan zijn voor sommigen, en schrijft daarom meteen in de introductie het volgende: “Perhaps some of you may wonder at this point why, if I am supposedly so strong mentally, my rating oscillates between 2050 and 2100 only. Perhaps I can best answer this with a comparison: just the fact that I am mentally tough doesn’t enable me to climb Mount Everest. Mental strenght is one of the factors that make a good chess player, but it’s just one of many.(p.8)”. Hij gaat verder nog op wat andere dingen in, zoals dat hij pas rond zijn 35^e echt begon na wat jaren geschaakt te hebben op de middelbare school. Daarnaast is hij een afgestudeerd mental coach, en heeft hij vele jaren ervaring als schaakcoach.

Dan het boekje. Zoals gezegd zijn er 41 praktische tips. Denk hierbij aan 2, maximaal 3 pagina’s aan tekst over een bepaald onderwerp. Aangezien het boekje een klein formaat heeft en het lettertype vrij groot is, kan een korte tip ongeveer zo groot zijn als deze recensie tot op dit punt is. De eerste paar hoofdstukken moest ik daar even aan wennen, want ik leer graag meer in plaats van minder over een onderwerp. Maar, je leest door deze opzet makkelijk van tip naar tip, en dan zie je de samenhang ook goed. Het is denk ik geen probleem om meerdere tips na elkaar te lezen, want als geheel klopt het mooi.

Het boek bestaat uit 4 onderdelen. Het eerste en grootste onderdeel bestaat uit 18 tips en wordt benoemd met de titel “Mental tougness can be trained”. Het boek gaat hier breed in op aspecten van het spel die we allemaal herkennen: Leren van je fouten, leren omgaan met verlies, doelen stellen, je sterke punten verbeteren, zelfvertrouwen, en nog veel meer. Het tweede deel, “Game preparation”. Dit deel gaat echt in op de directe voorbereiding tot een partij, over wat je eet, hoe je rust voor de partij, hoe je je mentaal voorbereid op spelers met een bepaalde (hoge of lage) rating. En ook: hoe je je mentaal moet voorbereiden op het spelen tegen kinderen. Mentale kracht tijdens de partij staat centraal in het derde deel: “Playing successfully”. Hier lees je tips over hoe je voorkomt blunders te maken, hoe je terug veert na een fout, of hoe je een gewonnen stelling ook echt wint. Het laatste deel, “More practical tips”, biedt nog een aantal overige tips.

De hamvraag is natuurlijk: zijn het goede tips? Ja en nee. Is de kwaliteit van de hoofdstukken goed: ja. Zijn ze allemaal even praktisch: nee. In sommige hoofdstukken krijg je heel concreet een tip, een actie om uit te voeren. En we houden van concreet. In andere hoofdstukken is de informatiedichtheid juist weer hoger. Je krijgt meer (interessante) informatie, bijvoorbeeld over hoe fouten in je hoofd kunnen doorspelen en je zelfvertrouwen naar beneden kunnen halen. Er is dan veel informatie, en er kan ergens in het hoofdstuk staan dat je elke dag weer je positieve kwaliteiten moet benoemen. Hier mis ik dan een beetje de handvatten: hoe doe ik dit, moet ik elke dag nieuwe punten noemen, hoeveel punten benoem ik, etc? Eerlijk is eerlijk, over dit specifieke mentale aspect komen later in het boek wel meer praktische tips, maar dat weet je niet op het moment van lezen.

Voor wie is het boek? Het boek is niet per se geschreven voor de schaker die in de planning heeft staan om volgend jaar 500 ratingpunten meer te hebben, maar voor de gemiddelde schaker die graag een potje meer wint en eens klaar wil zijn met bepaalde typische fouten die hij of zij vaak maakt. Er wordt benadrukt in het boek dat mentale kracht net als gewone schaakkwaliteiten iets is om te trainen, en om daarin geduld te hebben. Mocht je toch wel die 500 extra ratingpunten in de planning hebben, dan is het hele boekje als geheel een mooie mentale basis. Interessant is dit boekje ook voor ouders en trainers van kinderen, aangezien je voor kinderen deze tips wat verder kan uitwerken en onderdeel kan laten maken in een training. Gebruikt je kind te veel tijd? Te weinig zelfvertrouwen? Angtsgegner? De tips in dit boek kunnen mooi helpen, al denk ik dat kinderen zonder wat hulp het boek moeilijker vinden.

Tot slot mijn favoriete tip: Hoofdstuk 18: “The 5-minute-start Trick”. Deze tip geeft aan dat we vaak niet goed trainen, soms omdat we geen concentratie hebben of omdat we eigenlijk geen zin hebben. Er wordt gesteld dat we, over het algemeen, beter werken met een doel. Dus, zegt de auteur, zet jezelf het doel om eerst 5 minuten te trainen. Focus die 5 minuten echt op de training. Na de 5 minuten weet je of je zin hebt en geconcentreerd genoeg bent. Zit je er lekker in, dan ga je verder. Zit je er niet in, dan verspil je verder geen tijd en heb je toch 5 minuten getraind. Na de goede start is het makkelijk om langer door te trainen omdat je er dan in zit. Deze tip had ik eerder kunnen gebruiken.

Titel: Mental Toughness in chess: Practical tips to Strengthen your mindset at the board

Auteur: Werner Schweitzer

Aantal bladzijden: 141

ISBN: 9789056918583

Uitgeverij: New in Chess

Gepubliceerd: 2020

Link naar onze recensenten met hun recensies