Review DGT Centaur: Fijne schaakcomputer, prettig in gebruik (*Update 15-3)

Inleiding

Tijdens het laatste toernooi in Hoogeveen afgelopen najaar zag ik overal reclames over de schaakcomputer Centaur van DGT. De “perfecte schaakvriend” volgens folders/flyers/posters. Naar aanleiding hiervan heb ik DGT aangeboden om een review te schrijven voor Schaaksite over de Centaur. Enige tijd na mijn aanbod ontving ik de Centaur en de afgelopen weken ben ik gaan schaken met deze schaakcomputer.

Volgens Wikipedia is de centaur een fabeldier uit de Griekse mythologie, half mens en half paard. Hij heeft dus zes ledematen vier paardenpoten en twee menselijke armen. Fraai gevonden deze naam voor de schaakcomputer (dat is natuurlijk persoonlijk). Op 14 maart 2019 schreef Frans Peeters op Schaaksite een artikel over zijn bezoek aan DGT in Enschede. Zie www.schaaksite.nl/2019/03/14/dgt-pi/.
De Centaur kost op dit moment circa 350 Euro en is te bestellen bij bekende zaken zoals De Beste Zet, Schaak en Gowinkel het Paard, of de webwinkel van de KNSB.

 

Eerste indruk

Zowel tijdens het bekijken in Hoogeveen als tijdens het uitpakken valt op dat het hier een keurig afgewerkte schaakcomputer betreft. Het bord is lekker groot.

Het schaakgedeelte is circa 40 cm x 40 cm groot. Het bedieningspaneel is aan de rechterzijde gebouwd, in een strook van circa 4,5 cm.

In Hoogeveen stond de Centaur naast een “traditioneel” schaakbord en toen vond ik de stukken wel erg licht in vergelijking met deze uitvoering. Ze waren ook een stuk kleiner. Bij het uitpakken van de Centaur viel mij dat ook weer op. Maar na enige tijd er mee schaken vond ik dit eigenlijk helemaal niet hinderlijk. Het bord voelt goed aan. Keurig afgewerkt.

De onderkant van het bord is wel apart. Het heeft namelijk geen afdekplaat, het is “open”.

Volgens diverse artikelen op Internet vinden mensen dit fraai. Persoonlijk zie ik het nut er niet van in. Het bord ligt op tafel en zie je niets van deze onderkant. De bovenzijde is belangrijker: we zien een bord met een cirkel in elk veld.

Wanneer je een stuk beet pakt dan zie je dit:

Als je bijvoorbeeld de loper gaat zetten dan zie je:

In 1986 kocht ik mijn eerste schaakcomputer. Toen moest je een stuk pakken, op een veld drukken en vervolgens met dat stuk op een ander veld drukken. Soms moest je erg hard drukken om je zet te laten “registreren”. Met de Centaur hoeft dat niet. Je pakt het stuk op en je zet het ergens op het bord. Zonder kracht te zetten. Gewoon oppakken en neerzetten. Zelfs bij snel zetten werd uitstekend opgemerkt welk stuk je gezet had. Dit is heel knap gedaan.

Geef je de partij op dan zet je alle stukken die je hebt gewoon in de beginstand op het bord, Centaur weet dan dat er sprake is van een nieuwe partij (en weet dus dat je wil stoppen met de oude partij). Dat heeft men netjes voor elkaar gekregen.

Aan de rechterzijkant zien we een “e-paper scherm” om de instellingen te veranderen. Ook wordt het zettenverloop getoond en zien we een klein schaakbordje met de stelling.

Met behulp van toetsen kunnen allerlei instellingen worden aangepast. Het is ook mogelijk om tijdens het spelen een hint op te vragen. Doet een beetje aan vroeger denken. Je kunt speeltijd, scherm, geluid, licht en taal instellen. Wat mij verbaasde was dat je geen increment kon instellen. Dit is volgens mij een gemiste kans. Tegenwoordig worden volgens mij bijna alle partijen met increment gespeeld, bijvoorbeeld 2 seconden, 15 seconden of 30 seconden per zet vanaf de eerste zet.

Vragen na enkele weken ervaring

Ik heb na enige tijd DGT diverse vragen gesteld. De antwoorden zijn cursief weergegeven. Op 15-3 heb ik hier mijn reacties op gegeven.

1• Voor wie is dit product bedoeld? Tot welk niveau.

Centaur is bedoeld voor iedereen. Van jong tot oud. Bedoeld om iedereen spelplezier te geven en een eerlijke kans om te winnen. Centaur is niet per se bedoeld voor club schakers hoewel die er ook een goede sparring partner aan hebben, maar ook voor thuis schakers die graag eens willen schaken. Maar Centaur is zeker ook geschikt voor kinderen die op een club zitten en thuis willen oefenen (ook wanneer de ouders geen tijd hebben). Belangrijk daarbij is dat ze dit zonder scherm kunnen doen want kinderen (en volwassenen) hebben al meer dan genoeg screentijd per dag.

Het product is ook bedoeld voor ouderen die ’s avonds thuis graag een potje willen schaken (ook in het kader van hersengymnastiek – zie Centaur als een fitness apparaat!) zonder daarbij door bestaande schaakprogramma’s van het bord te worden geveegd en zonder dat ze op bestaande programma’s een dusdanig laag niveau moeten instellen dat het programma opzichtelijk slecht gaat spelen.

Centaur is geschikt voor iedereen vanaf het allerlaagste niveau tot sterke clubspelers, zelfs op Meesterniveau. Feitelijk kan iedereen plezier hebben in het spelen met Centaur.

Bevindingen/reactie KS: Centaur is dus een uitkomst voor iedereen. De vraag is natuurlijk wel of dat zo is. Zijn er onderzoeken naar gebruikers van schaakcomputers (niet alleen Centaur) qua verschillen in gebruikers/speelsterkte?

2• Speelsterkte wordt aangepast aan de tegenstander: hoe snel is dat dan? En wat met wisselende spelers. Hoe gaat dat dan?

De adaptieve functie word direct toegepast vanaf de eerste zet. Als je een goede opening speelt dan zal dat opgemerkt worden door de Centaur en zal hij zich hierop aanpassen. Het niveau wordt dus meteen tijdens iedere partij bepaald.

Van partij tot partij past Centaur zich niet of nauwelijks aan. Juist omdat hij zich tijdens de partij al helemaal naar de speler vormt is dat niet nodig. Alleen als dezelfde speler langere tijd tegen Centaur heeft gespeeld kan het gebeuren dat Centaur zich van partij tot partij ook al iets aan de speler aanpast. Door Centaur uit te zetten wordt dit echter teniet gedaan en vindt er een reset plaats waardoor Centaur weer fris is. Dus dat effect is minimaal en verdwijnt meestal weer omdat Centaur na gebruik meestal wordt uitgezet.

Bevindingen/reactie KS: Bij wisselende spelers, ik kan mij voorstellen dat in een gezin een, twee of drie spelers met dit bord willen schaken is het dus de vraag of het “automatisch aanpassen” wel goed werkt.

3. Ik begrijp dat de computer bij Uitdagend op mijn niveau speelt maar “steeds sterkere zetten speelt”. Bij Expert speelt de computer op volle sterkte.

Met de uitdagende speelmodus zal de computer iets boven jouw niveau spelen. Hij past zich wel aan je aan, maar speelt zetten die iets moeilijker zijn dan wat hij bij Vriendelijk zou doen zodat je iets beter moet spelen om te winnen. De expert modus zal een hele uitdaging worden om dan van de Centaur te winnen omdat hij dan full power zal spelen en zich niet aanpast. Omdat wij Centaur zo hebben gemaakt dat hij ook bij de Expert instelling nog redelijk snel antwoordt, is hij dan nog steeds door de sterkere schaker te verslaan. Maar als Centaur in Expert mode voldoende tijd wordt gegeven (bijvoorbeeld door de klok op maximaal in te stellen), dan is Centaur vrijwel onverslaanbaar. De speelsterkte van Centaur varieert dus afhankelijk van de menselijke speler (en de instelling) en we zeggen als indicatie dat de rating van Centaur varieert tussen 300 en 3000.

Bevindingen/reactie KS: Deze beweringen zijn alleen te controleren indien partijen gespeeld worden die gecontroleerd worden met andere schaakcomputers/programma’s. Dergelijke borden tegen elkaar laten spelen? Onderbouwen met onderzoeksresultaten DGT?

4• Wat zit onder de kap? Welke engine wordt gebruikt? Hoe zit het met een update van de engine?

In de Centaur zit een StockFish versie als basis maar dit is niet erg irrelevant want het is het adaptieve DGT algoritme dat bepaalt hoe hij speelt. Een update is evenmin relevant want Centaur speelt al goed tegen ieder niveau.

Bevindingen/reactie KS: Kan de lezer uitgelegd krijgen wat een adaptieve DGT algoritme is/doet? Als je een machine in 2019 aangeschaft hebt  is dit dan 2025 qua sterkte vergelijkbaar? Dat denk ik niet? Die algoritme zal in de loop van de jaren neem ik aan ook verbeteren.

5• Is er gedacht aan Bluetooth of WIFI om met je mobiel de instructies te verzenden, partijen op te slaan of in te voeren? Tegenwoordig heb je bijvoorbeeld robot-stofzuigers die je via een app kan bedienen en waarmee je instellingen kunt aanpassen.

Er is gedacht aan vele opties als Bluetooth, WiFi, uitlezen van partijen en een houten versie. Doel was een eenvoudige schaakcomputer te maken die vooral ook geschikt is voor niet-ingewijden. Doel was om schaken te brengen naar (bijna) niet-schakers. Dat is gelukt en Centaur is zogenaamd Plug-and-Play. Feitelijk is hij Play . Want je hoeft niets anders te doen dan de stukken op het bord te zetten, op een aan knop te drukken (even wachten tot de Raspberry Pi Zero is opgestart), en je kunt gaan spelen! Wellicht overwegen wij meer sophisticated opties voor een Pro versie in de toekomst maar voorlopig zijn wij daar nog helemaal niet mee bezig.

Bevindingen/reactie KS: Is een gemiste kans dat er geen App aan gekoppeld is en je niets kunt opslaan of de Centaur makkelijk kunt bedienen.

6• Waarom is de onderkant niet afgedekt, of is dat alleen bij de demo-versie?

De open onderkant is een bewuste keuze genomen tijdens het ontwikkeltraject. Centaur heeft een strak en modern minimalistisch design waar deze onafgedekte onderkant een onderdeel van is. Het bespaart uiteraard materiaal, maakt het product lichter in gewicht en het uiterst vernuftige design met de cupjes die per veld het licht van één LED-je tot een cirkel in het veld reflecteren mag best worden getoond. Het hele frame is één plastic onderdeel en dat is sterk en mooi. We hadden er nog een kap overheen kunnen maken, maar zagen daartoe geen goede reden.

De meeste mensen moeten er even aan wennen maar partijen als het Museum Of Modern Art in New York vinden het een mooi design.

Bevindingen/reactie KS: Smaken verschillen. Tot nu toe heb ik nog nooit aan de onderkant gekeken. Waarom zou ik.

7• Spelen met klok: waarom niet opties gedaan zoals in de DGT-klokken zitten? Dus ook met bijvoorbeeld 30 sec. per zet er bij.

Dit is voortgekomen uit de doelstelling dat Centaur vooral ook geschikt moet zijn voor niet-schakers en thuisschakers. Die groep zal zelden of nooit een klok gebruiken. We hebben serieus overwogen of er überhaupt een klok in zou moeten. Het toevoegen van bonus en/of delay opties enz. zou het product onnodig ingewikkeld hebben gemaakt.

Bevindingen/reactie KS: Gemiste kans. Ook de eenvoudige schaker die zo nu en dan een officiele partij speelt heeft met increment te maken.

8• Waarom zou ik zo’n aanschaf doen terwijl ik overal online kan spelen tegenwoordig?

Centaur heeft veel voordelen t.o.v. een menselijke tegenstander, zeker online. Een echt fysiek bord met echte stukken is in veel aspecten gewoon beter dan een digitaal bord op een scherm. Voor kinderen is het veel beter om met echte stukken te spelen (ook voor hun begrip van het spel en voor het leren). Natuurlijk leent schaken zich bij uitstek voor digitale weergave en online spel, maar OTB (Over The Board) is toch hoe schaken het mooist is, hoe het “is bedoeld”.

Je kunt overal spelen inderdaad en we nemen aan dat je bedoelt online. Maar online wordt er bijna alleen snelschaak gespeeld en dat is een andere tak van sport. Centaur geeft je meer tijd om rustig na te denken zonder de druk van de klok. Centaur heeft daarnaast het voordeel dat hij altijd goed past bij je eigen niveau. En hij geeft je altijd een uitdaging ongeacht je sterkte. Hij is dus altijd een passende tegenstander. Ook als hij voor staat, geeft hij een eerlijke, niet opzichtelijke kans om terug in het spel te komen en zelfs nog te winnen. Bovendien is Centaur altijd paraat, altijd welwillend om te schaken, en heeft altijd tijd voor je, dag en nacht.

Bevindingen/reactie KS: Ik bedoelde inderdaad “online”. Centaur is volgens mij aan aanvulling op schaken tegen een menselijke tegenstander, dat is en blijft toch het gezelligste tenzij er sprake is van groot krachtsverschil. Kinderen van 2 jaar en ouder zitten tegenwoordig al achter een tablet. Die zijn gewend om met moderne schermen om te gaan. Om die schermtijd te beperken zou Centaur een goede oplossing zijn.

Online wordt niet altijd snelschaak gespeeld. Wel vaak denk ik maar er worden vast ook partijen met andere tempo’s gespeeld.

Tot zo ver de reactie van DGT op mijn vragen. (op 15-3-2020 heb ik mijn mening over de antwoorden van DGT in deze publicatie vermeld)

Conclusie

Schaken met Centaur is eenvoudig en alles werkt naar behoren. Keurig afgewerkte schaakcomputer. Het is onduidelijk hoe wordt vastgesteld wat je schaakniveau is en hoe lang het duurt voor je sterker wordt. Als meerdere personen in huis Centaur gaan gebruiken dan moet je maar zien of je snel op je eigen niveau kunt gaan schaken. Geen idee hoe dit in de praktijk werkt (hoe kom je daar nu achter? Ik zou het niet weten).

Het is jammer dat je een gespeelde partij niet kunt opslaan om bijvoorbeeld met een schaakprogramma te analyseren. Zet je hem uit dan wordt de partij wel onthouden zodra je hem weer aan zet en verder wil spelen. Van andere partijen ben je alles kwijt. Dat is een verbeterpunt volgens mij. Anno 2020 is een App waarmee je de instellingen kunt regelen, partijen kunt bewaren of laden enz. volgens mij toch wel wenselijk. Of stel ik dan te veel eisen?

In een van de mails die ik ontving van DGT schreef men “DGT heeft ervoor gekozen om een stand alone computer te maken, het is bedoeld om een leuke schaakpartij te spelen voor een breed publiek”. Zo’n 350 Euro voor de schaakcomputer is behoorlijk veel geld. Maar het is een keurige schaakcomputer en wanneer je er van uit gaat dat je er jaren mee doet is aanschaf zeker de moeite waard.