Schaakrubrieken weekend 4 april 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Iedereen gaat online
Gewone schaaktoernooien met spelers die aan een tafel tegenover elkaar zitten zijn er niet meer. De onontbeerlijke website The Week in Chess van Mark Crowther, waar je iedere week ongeveer 4.000 recente partijen kunt downloaden, gaf er nu maar 341. Restantjes van de week daarvoor en verder een online toernooitje en een computercompetitie. Onze nationale clubcompetitie is gestaakt. Geen enkele club promoveert of degradeert, waardoor ik nog een jaar in de meesterklasse mag spelen. Een twijfelachtig genoegen, want we zijn eigenlijk niet sterk genoeg. De interne competitie van mijn club gaat nu via de server van Lichess. Wie zich daar inschrijft moet verklaren dat hij niet vals zal spelen door een schaakprogramma, een boek of advies van anderen te consulteren. Voor mijn nette club is zo’n belofte genoeg.
Zo’n twintig jaar geleden was ik verslaafd aan vluggertjes op de Internet Chess Club. Sigaretten bij de hand en vaak whisky, eindeloos vluggeren, heerlijk. Een keer speelde ik een serie partijtjes tegen een Amerikaan die vaak gewiekster was dan ik, maar deze keer bijna alles verloor. Ik wist waar hij woonde en begreep dat het bij hem nog in de ochtend was, en ik kon ook zien dat hij al zijn hele nacht bezig was geweest, want aan privacybescherming doen ze niet bij die club. Hij was zoals ik toen ook was, maar erger.
Ik speel al lang niet meer online, maar ik kijk wel vaak naar partijen van anderen. Er is een rijk buffet, ook in een relatief rustige tijd. Zo konden we afgelopen week sterren als Magnus Carlsen en Alireza Firouzja zien vluggeren. Omdat ik geen actuele serieuze partij kan vertonen, ging ik naar een rubriek op de Russische site ChessPro waar de mooiste partijen van een voorbije maand worden uitgekozen. De mooiste partij van januari bleek gewonnen door Erwin l’Ami. De mooiste van de hele wereld, al was het maar voor een maand; mijn patriottische hart klopte trots.
Erwin l’Ami – Anton Smirnov, Tata Steel Challengers 2020
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. e3 Lg4 5. Db3 Db6 6. Pe5 Lf5 7. cxd5 Dxb3 8. axb3 Pxd5 9. Ld3 Lxd3 10. Pxd3 Pa6 11. Ld2 e6 12. Ke2 Le7 13. Pa3 0-0 14. Pc4 c5 Dit zou goed zijn, als wit niet een sterk kwaliteitsoffer had. 15. Txa6 bxa6 16. dxc5 Tfc8 17. b4 Zwarts torens zijn hulpeloos en wit versterkt zijn stelling. 17…f6 18. e4 Pc7 19. Lc3 Pb5 20. Ta1 Tc6 21. e5 Ld8 22. Pd6 Tb8 23. f4 h5 24. g3 Pc7 25. Ke3 f5 26. Ld2 Kf8 27. Kd4 g6 28. Pe1 Pb5+ 29. Pxb5 axb5 Het lijkt vreemd om zomaar een pion te geven, maar na 29…Txb5 brengt wit zijn paard naar d4 en dan is het ook mis met zwart. 30. Txa7 Tcc8 31. Pc2 Ta8 32. Td7 Le7 33. Ke3 Ke8
Partij in de viewer:
Geen schaken? Dan organiseert Magnus Carlsen toch een online-toernooi
Het was even behelpen nadat het kandidatentoernooi abrupt tot stilstand was gekomen. Zoals de tv in deze tijd sommige sportliefhebbers plezier schijnt te doen met belegen voetbal- en wielerwedstrijden, zo bedienden de populaire schaaksites deze week de verslaafden met nep live-uitzendingen van de vijftig jaar geleden in Belgrado gespeelde teamwedstrijd tussen de Sovjet-Unie en de Rest van de Wereld.
Het was best aardig nog eens te zien hoe Bobby Fischer met 3-1 won van Tigran Petrosian of hoe Boris Spassky in een memorabele partij Bent Larsen in 17 zetten van het bord veegde. Maar spannend was het alleen voor hen die voor het eerst kennismaakten met deze wedstrijd, die de Sovjet-Unie won met 20,5-19,5.
Heb nog twee weken geduld. Donderdag kondigde Magnus Carlsen aan dat hij zeven spelers heeft uitgenodigd voor een lucratief online-toernooi dat tussen 18 april en 3 mei live zal worden uitgezonden op de site Chess24. De invitatie is al geaccepteerd door de WK-kandidaten Giri, Caruana, -Nepomniatsjtsji, Vachier-Lagrave en Ding. Het toernooi heeft een formule die Carlsen eerder heeft voorgesteld als alternatief voor de klassieke WK-tweekamp. De deelnemers spelen matches van vier rapidpartijen tegen elkaar. De winnaar krijgt drie punten, de verliezer nul. Bij een 2-2-eindstand volgt een armageddon-vluggertje dat de winnaar twee punten en de verliezer één punt oplevert. Na zeven ronden spelen de eerste vier in knock-outmatches om de hoogste prijzen.
Als troost voor de van topschaak verstoken liefhebbers kan misschien een partij uit de Duitse competitie dienen. Op de Russische site Chesspro koos een grootmeesterjury die als de mooiste van februari.
Beikert – Thiede (Aken 2020)
1.d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d5 5. e5 Pe4 6. Pxe4 dxe4 7. Pg5 c5 8. d5 Lxe5 9. Pxe4 0-0 10. Le2 Da5+
Een nuttiger zet is 10 … Dc7 om de witte rokade te vertragen. 11. c3 Td8 12. 0-0 Lf5 13. Pg3 Ld7 14. Lg5 f6 Beter is 14 … Te8.
Partij in de viewer:
Beter ten halve gekeerd …
Het kandidatentoernooi is dus precies op de helft, na zeven ronden, afgebroken. De organisatie vond het niet meer verantwoord om nog langer door te gaan. De internationale druk werd te groot om een sportevenement door te laten gaan terwijl de hele wereld op slot gaat en overal de doden dagelijks in tientallen worden geteld. Die signalen had men al gekregen bij de opening waar zo’n 1500 mensen opeengepakt zaten en die trotse foto werd schielijk van de site gehaald toen het reacties regende.
Als we de balans opmaken van het toernooi zelf, dan blijft ook daar corona boven hangen. De twee grote favorieten Fabiano Caruana en Liren Ding waren geen schim van de spelers die door indrukwekkende resultaten in het gehele afgelopen jaar op de plaatsen 2 en 3 op de wereldranglijst staan. Ding had nog geen partij verloren maar in dit toernooi, na twee weken quarantaine, moest hij al drie keer de koning omleggen. Nepomniatchi deed zijn analyse onophoudelijk kuchend en dat was ook zijn verklaring dat hij tijdens de partij achter zijn stoel ging staan om Ding niet te storen. Anish Giri liet vanuit het afgesloten hotel weten: “Niemand voelt zich hier honderd procent.” De tussenstand die nu dus bevroren is en waarmee op termijn wordt verder gespeeld: 1.Nepomniatchi, Vachier-Lagrave 4,5 3. Caruana, Giri, Wang, Grichuk 3,5 7. Ding, Alekseenko 2,5
Degene die in al zijn partijen het beste uit de voorbereiding kwam, dus na pakweg 15-20 zetten, was Giri. De intensieve stage van een maand lang in Portugal met trainers en computers kwam volledig tot bloei. Hij zal zelf moeten zoeken naar de reden waarom de score niet parallel loopt met zijn grote talent, excellente voorbereiding en goede tijdverdeling. Een exemplarisch voorbeeld:
A. Giri – F. Caruana
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.e3 Lf5 5.Pc3 e6 Caruana heeft speciaal voor dit toernooi de Slavische verdediging aan zijn repertoire toegevoegd maar hij bleek hierin toch onwennig (verlies in ronde drie van Ding). 6.Ph4 Le4 7.f3 Lg6 8.Ld2 Le7 9.Pxg6 hxg6 10.Dc2 Pb-d7 11.0-0-0 Pb6 12.c5 Pbd7 13.Kb1 Db8 14.h4
Wit heeft duidelijk iets bereikt: het loperpaar in een open stelling en geen zwaktes. De moeilijkheid is deze pluspunten concreet te maken. Giri laat zien hoe dat moet: 21…Ph5 22.Pg3 g6 23.Pxh5 Txh5 Omdat na 23…gxh5 24.Tg1 Dc7 25.Tc1 wit langzaamaan de totale druk kan opvoeren. De lopers staan klaar om in te grijpen. 24.f4 Kf8 25.Le2 Th8 26.Ld3 c5 27.Lc3! cxd4 Dat geeft al aan dat zwart in de problemen zit. Ook na 27…Pf6 28.f5 gxf5 29.Lxf5 zal zwart inventief moeten opereren om de vele dreiginkjes onder controle te houden. 28.Lxd4 Lf6 29.Lxf6 Pxf6 30.f5! deze zet lost de losse pion op en maakt de lijnen vrij naar Kf8. 30…gxf5 31.Lxf5 b5 32.Th2! Th5
Partij in de viewer:
De liefhebbers en schaakboeken verzamelaars zijn altijd weer in hun nopjes, wat dat ook mogen wezen, als McFarland Publishers weer een nieuw schaakboek op de markt brengt. En zeker ook de nogal specialistische groep van schaak-historici want veel van de boeken gaan over tamelijk onbekende figuren en zijn echte standaardwerken waarin werkelijk iedere stap van de protagonist is uitgezocht. Helaas zijn de exemplaren van Catherine Lawn meestal softcover zoals dat in goed Nederlands heet want de prachtbanden zijn zo mooi dat de boekenkast een kunstwerk wordt. Ook de nieuwste is weer een schot in de roos: Joost van Winsen, jazeker, van eigen bodem , “James Mason in America” met als ondertitel The Early Chess Career 1867 -1878. Deze topspeler op grootmeester-niveau uit de 2e helft van de 19e eeuw( 1849-1905) was niet alleen succesvol als speler (bv bij een groot toernooi in Amsterdam in 1889) maar ook als schrijver van schaakboeken.
Bijzonder is dat hij eigenlijk Patrick Dwyer heette maar zijn naam veranderde omdat die zijn Ierse afkomst verraadde wat zijn carrière zou kunnen schaden. Dat soort persoonlijke details zijn dus kenmerkend voor de boeken van McFarland/Eurospan waarin naast de schaakpartijen, matches en toernooien altijd veel aandacht wordt besteed als de persoonlijke levensomstandigheden en de sociale omstandigheden. vandaar dat deze boeken ook vaak een plaats krijgen in vooraanstaande bibliotheken over de hele wereld. Ze zijn niet goedkoop ( deze 59 euro) maar de lezer krijgt ook waar voor zijn geld. Overigens bestrijkt (www.mcfarlandpub.com) deze uitgeverij vrijwel alle vakgebieden die men kan bedenken. Ondanks de aanwezigheid van toppers als Mamedyarov, Topalov en Vachier-Lagrave ging de overwinning bij het toernooi in Gibraltar naar de 21-jarige Rus Paravyan. In de eerste ronde vermorzelde hij zijn tegenstander maar nog indrukwekkender is zijn “onsterfelijke” tegen Golubov, DE partij van 2018.
Paravyan-Golubov, St Petersburg 2018, Korchnoi Memorial.
1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 de Russische opening 3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5.d4 d5 6.Ld3 Ld6 bekende stelling 7.0-0 0-0 8.c4 c6 9.Db3 dxc 10.Lxc4 Pd7 11.Te1 Pdf6 12.Pbd2 Pxd2 13.Lxd2 Db6 zwart wil wel ruilen 14.Dd3 Provoceert zwart: durf het dan..(Sla nooit op b2 met de dame, zelfs niet als het goed is) 14..Dxb2 zwart doet het gelukkig, anders hadden we nooit deze wonderbaarlijke partij gekregen. 15.Tab1 Da3 16.Dc2 Pd5 17.Tb3 Da4 er is niet veel anders 18.Lxd5 cxd5 19.Pg5 met de plompe dreiging Dxh7 g6 makkelijk te weerleggen zal Golubov gedacht hebben, onwetend wat hem boven het hoofd hing. 20.Pxh7! (20..Kxh7 21.Th3+ Lxh3 22.Dxa4) Lf5 21.Pf6+ Kg7 Paard en dame staan in, wat moet wit nu? 22. Lh6+ het moet Golubov duizelen (22..Kxh6 23.Th3+ zelfde motief 22..Kh8 23.Th3 Lxc2 24.Lxf8 mat) dus 22..Kxf6 23. g4!! de zet van het jaar. (23..Lxc2 24.g5 mat. 23..Lxg4 24.Dd2) 24.Dc7!! (het houdt maar niet op bv 24..Lxc7 25.g5 mat) 24..Lxh7 25. De5+ de finale Kg5 26.h4+ Kxh4 (Na 26..Kxg4 27.Tg3+ was het nog even ingewikkeld geworden maar ook daar was de zwarte koning niet levend uitgekomen) 27.Th3+ Kg5 toren nemen loopt ook mat 28.De7+ zwart geeft op: 28.g6 29.De3+.
Partij in de viewer:
Probleem 2779:
Geschrokken Nederlanders net op tijd weg uit Rusland
De sportwereld is tot stilstand gekomen en met enige vertraging geldt dat ook voor het WK-kandidatentoernooi in Jekaterinenburg. Het coronavirus was niet eens de directe aanleiding, al waren de meningen onder de spelers wel verdeeld over de vraag of ze nu goed bezig waren of niet. Anish Giri vond in elk geval van wel, hij was na thuiskomst opvallend laconiek over het besmettingsgevaar. Corona was de indirecte aanleiding, want na zeven ronden kwam vorige week donderdag opeens het nieuws dat het Russische luchtruim een dag later voor onbepaalde tijd zou worden gesloten. De deelnemers schrokken zich een hoedje. Giri en zijn secondant Erwin l’Ami boekten direct een dure vlucht via Moskou naar Amsterdam. Jeroen van den Berg, Zhaoqin Peng en Lennart Ootes hadden functies in de organisatie. Nestor Van den Berg, directeur van het Tata-toernooi in Wijk aan Zee, bleef rustig als altijd, merkte een zenuwachtige Peng op in haar dagboek op Schaaksite. De redding kwam er dezelfde dag nog en dat moest ook wel. Een speciale charter kwam uit Nederland naar Jekaterinenburg om ze op te halen en enkele andere Europeanen mochten ook mee. Opgelucht landden ze in Rotterdam, waar ook nog een luxe auto naar Amsterdam klaarstond.
Zeven ronden zijn er gespeeld, toevallig precies de helft. Alle spelers hebben dus één keer tegen elkaar gespeeld. Maxime Vachier-Lagrave en Ian Nepomniachtchi gaan aan de leiding. Wanneer de tweede helft wordt gespeeld? Niemand weet het nog. De winnaar van het toernooi mag een WK-match spelen tegen Magnus Carlsen. De kans dat die match, zoals gepland, dit jaar plaatsvindt, lijkt klein. De schaakwereld is tot stilstand gekomen. Deze rubriek natuurlijk niet. Voorlopig zal het op deze plek niet meer gaan over de actualiteit, maar leuke schaakfragmenten en verhalen zijn er genoeg voorhanden. Voor nu een leuke partij uit het kandidatentoernooi.
Caruana-Aleksejenko
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.f3 d5 5.a3 Le7 6.e4 dxe4 7.fxe4 c5 8.d5 exd5 9.exd5 0-0 10.Le2 Te8 11.Pf3 Lg4 12.0-0 Pbd7 13.d6 Een keuze waar je niet te licht over moet denken. Wit kan een moment krijgen dat hij deze pion niet meer kan dekken. 13…Lf8 14.h3 Lh5 15.Pb5 Te6 16.Lf4 a6 17.Pc7 Te4 18.Lh2 Tc8 19.g4 Lxg4 Uit nood geboren, want na 19…Lg6 20.Ld3 Te3 21.Lxg6 hxg6 22.Dd2 staat zwart heel onhandig. 20.hxg4 Pxg4 21.Ld3 Pxh2 22.Lxe4 Pxf1 23.Dxf1 Lxd6 24.Pd5 g6 25.Dh3
Partij in de viewer:
Voor beginners A8210
Voor gevorderden B8210
Twee weken geleden werd in deze rubriek een driezet uit de winterschaakpuzzel uitgelegd, waarbij de tweede- en derde zetten van wit een bepaald cyclisch patroon volgden. Omdat deze cyclische thematiek veel voorkomt in schaakproblemen is, als verdieping van dit onderwerp, ter oplossing driezet 962 van Martin Wessels geplaatst.
De sleutelzet van de driezet is 1. De1! Wit dreigt dan 2. Db1+, Kd5 3. Tc5 mat. De componist heeft de dreiging meegenomen in zijn cyclisch patroon. Zet twee van wit, Db1, in die dreiging noemen we A en de witte derde zet, de matzet, Tc5, noemen we B. Zwart kan tegen de genoemde dreiging 1. … Kd5 spelen. De witte reactie die tot mat leidt is dan 2. Tc5+; ja, dat is zet B. Zwart gaat met zijn koning terug, 2. … Ke4, en wit zet met 3. Pd2 mat, deze zet noemen we C. Zwart kan de dreiging na de sleutel De1 ook tegen houden met 1. … Df8, het matveld van de dreiging wordt direct aangevallen. Na 1. … Df8 speelt wit 2. Pd2+, zet C, waarop zwart alleen 2. …. Kd5 kan spelen en wit met 3. Pf6 matzet. Die laatste zet wordt zet D genoemd. Ook 1. … Dxb8 pareert de dreiging omdat in de matzet van de dreiging de zwarte koning naar d6 vlucht. Na 1. … Dxb8 gaat wit verder met 2. Pf6, zet D. Zwart speelt 2. … Kd3 en wit zet de zwarte koning schaakmat met 3. Pa5, die noemen we zet E. De zwarte koning heeft na de sleutelzet twee vluchtvelden, veld d5 en d3. Het eerste vluchtveld is al langsgekomen als eerste variant. Op 1. … Kd3 gaat de dreiging ook niet door, want de zwart speelt na 2. Db1+ eenvoudig 2. …Kxc4 en wit kan geen mat meer geven. Na 1. … Kd3 zet wit zijn cyclus voort met 2. Pa5+, zet E. Zwart vervolgt met 2. … Ke4 en wit zet met 3. Dh1 mat. Deze zet noemen we zet F. De laatste variant is 1. … Lxc4, waarop wit met 2. Dh1, zet E, de zwarte koning belaagt. Zwart speelt dan 2. … Kd3 waarop wit met 2. Db1 mat zet. De laatste zet is zet A of wel de tweede zet van wit uit de dreiging. Het cyclisch patroon wat de probleemcomponist ons laat zien ziet er uit als een ketting: AB-BC-CD-DE-EF-FA. Een fascinerende driezet die een hoge plaats kreeg in een Duits compositietoernooi.
Ter info voor meneer Bohm: het kandidatentoernooi werd afgebroken werd omdat Poetin de grenzen sloot.