Schaakrubrieken weekend 25 april 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Soms faalt de techniek
Iedereen bij het Magnus Carlsen Invitational, dat zich op de site van chess24 afspeelt, zit thuis. Natuurlijk de toeschouwers, maar ook de acht spelers, de commentatoren, de wedstrijdleiders en de technici. We vangen een glimp op van hoe het er bij de spelers uitziet. Bij de commentator Jan Gustafsson en bij de vaste gast Alexander Grisjtsjoek rennen soms kleine kinderen door het beeld. Alireza Firouzja en Hikaru Nakamura zitten in een gaming stoel, een meubelstuk dat ik nog niet kende. Ding Liren behoedt zijn privacy en heeft een zwarte virtuele achtergrond ingesteld. Anish Giri is tijdelijk ingetrokken bij zijn ouders in Rijswijk, waar drie modems voor een goede verbinding zorgen.
Daar lag het niet aan dat Giri zijn eerste drie mini-matches verloor. Hij was zichzelf niet. Voor zo’n geval gaf Viktor Kortchnoi vroeger, toen de winkels nog open waren, het advies om iets moois te kopen, dat zou gegarandeerd de geest opfrissen. Iedereen speelt zeven mini-matches die elk bestaan uit vier rapidpartijen. Daarna spelen de hoogste vier de halve finales en dan op 3 mei de finale. De vijf deelnemers die in Europa wonen hebben het voordeel dat de rondes beginnen om 16.00 uur Nederlandse tijd. De twee Amerikanen, Nakamura en Caruana, beginnen in St. Louis om 9 uur in de ochtend en Ding, normaal een vroege vogel, moet in Wenzhou om 22.00 uur beginnen. Die ongelijkheid hoort bij internetwedstrijden, en het is ook gewoon dat de techniek af en toe faalt. Zo stond bijvoorbeeld Firouzja in de eerste van zijn vier rapidpartijen tegen Nakamura gewonnen, maar vlak voor het eind kon hij opeens geen zet meer uitvoeren en hij overschreed de tijd. Het kwam niet door zijn eigen verbinding, maar door die van chess24. Na een uur geredetwist werd de partij remise verklaard en de onthutste Firouzja, die zich zijn overwinning ontstolen zag, verloor de volgende drie partijen tegen Nakamura.
Tot nu toe waren de meeste internetwedstrijden maar aardigheidjes, daar kon dat wel, maar dit is een toptoernooi dat door iedereen ernstig wordt genomen. „Ik wil de jongens verpletteren”, zei Magnus Carlsen aan het begin, en hij is goed op weg, want hij won zijn eerste drie matches.
Fabiano Caruana – Magnus Carlsen, Carlsen Invitational 2020
1. e4 Pf6 2. e5 Pd5 3. d4 d6 4. c4 Pb6 5. f4 g6 6. Pc3 Lg7 7. Le3 Le6 Een provocerende zet in de geest van de Aljechin-opening. 8. Pf3 0-0 9. b3 dxe5 10. dxe5 Pc6 11. Pe4 f6 12. Pc5 Dc8 13. exf6 Lxf6 14. Le2 Een niet geheel vrijwillig kwaliteitsoffer. Na 14. Tc1 komt 14…Lb2 15. Tc2 La3 gevolgd door 16…Lf5. 14…Td8 15. Dc1 Lf5 16. 0-0 Pd7 17. Pd3 Lxa1 18. Dxa1 Pf6 19. Pde5 Pxe5 20. Pxe5 De6 21. Ld4 Pd7 22. h3 Pxe5 23. Lxe5 c6 Achteraf vond Carlsen 23…Td7 en verdubbeling op de d-lijn veel beter. 24. Dc3 h5 25. Te1 Na 25. c5 zou zwart met 25…Td5 de kwaliteit moeten teruggeven, omdat 25…Le4 26. Lc4 Ld5 27. Ld3 wit een te sterke aanval geeft. 25…Kf7 26. Dg3 Td2 27. Lf3 Td3 28. Dg5 Tad8 29. Kf2 Wit is op dwaalwegen geraakt. 29…Td2+ 30. Kg3 De terugkeer met 30. Kg1 was nog het beste. 30…T8d3 31. Dh6 Lxh3 32. Kh4 Na 32. gxh3 Txf3+ (of zelfs 32…Dxh3+) gaat wit snel mat.
Partij in de viewer:
Online speelt Giri maar matige vluggertjes
Voordat de eerste zet was gespeeld in het op initiatief van Magnus Carlsen georganiseerde online-¬rapidtoernooi, verwachtten de bookmakers dat Anish Giri het zwaar zou krijgen. Het is helaas een juiste inschatting gebleken. Na acht remises en vier nederlagen, verdeeld over drie ronden, staat Giri op de laatste plaats. Hij wacht nog steeds op zijn eerste winstpartij. Goed en snel schaken tegen onzichtbare tegenstanders is een vaardigheid die de een beter onder de knie heeft dan de ander. Carlsen en de Amerikaan Nakamura zijn gehaaide experts, die onder pseudoniem wekelijks tientallen vluggertjes met bij voorkeur zo weinig mogelijk bedenktijd spelen. Giri weet dat hij geen specialist is. In een interview met Trouw zei hij dat hij in het klassieke schaak tot de beste tien van de wereld behoort, maar online ‘misschien tot de beste dertig’.
De commentatoren van de site Chess 24, die de partijen live uitzendt, leven mee met Giri’s moeizame tocht door het toernooi, al begint hun vertrouwen in hem te slinken. Nadat de underdog donderdag in de mini-match tegen de Rus Ian Nepomniatsjtsji op een 1,5-0,5 achterstand was gekomen, zei Peter Svidler somber dat hij niet geloofde in een comeback. In de derde partij leek Giri met voorbeeldig spel zijn ongelijk te gaan bewijzen, totdat het alsnog mis ging.
Giri – Nepomniatsjtsji
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4 c5 8. Pe2 0-0 9. 0-0 Pc6 10. Le3 b6 11. Tc1 Lb7 12. Lb5 Tc8 13. Dd2 e6 14. Tfd1 cxd4 15. cxd4 Pa5 16. Txc8 Dxc8 17. Lg5 a6 18. Ld3 Dd7 19. Lh6 Tc8 20. Lxg7 Kxg7 21. h4 Pc4 22. Lxc4 Txc4 23. h5 f6(?) Na 23 … Lxe4 vreesde Nepo ten onrechte 24. Df4 Dc6 25. h6+ Kf8 26. Df6, waarna 26 … Lxg2? 27. Dd8+ niet gaat. Maar na 26 … Ke8 27. f3 Da4! staat zwart beter. 24. De3 Da4 25. Tb1 Dc2 Een betere vechtkans is 25 … b5 26. Pf4 Lc8 27. e5 Txd4 28. exf6+ Kxf6 29. Pd3 Td5 30. Te1 Dd4 31. Pf4 Td6. 26. Txb6 Dxe4 27. h6+ Kf7
Partij in de viewer:
Hans Böhm
Dit weekend geen rubriek. Weekje wachten dus.
Wie had beter dan Alexander Münninghoff de biografie van Donner kunnen schrijven? De vraag stellen is haar beantwoorden ! De auteur van de internationale bestseller De Stamvader heeft opnieuw een prachtboek afgeleverd: Hein Donner The biography, New In Chess (24.95) De protagonist was toch min of meer de zwarte eend in de deftige juristen familie Donner. Niet eens zozeer omdat hij schaak-professional werd en vervolgens schaak-journalist maar omdat zijn luidruchtig gebrachte politieke en maatschappelijke opvattingen nogal afweken van degene die bij familie Donner werden aangehangen. Dat was wellicht nog sterker bij zijn levenswijze en gedrag waarover oudere schakers nog wel eens smeuïg vertellen. Hij kon ook provoceren: vrouwen kunnen niet schaken, of over een mede-grootmeester: die kan nog geen paard van een loper onderscheiden.De auteur vermijdt echter dat het boek een verzameling anekdotes wordt En uiteraard wordt in het boek ook veel aandacht besteed aan zijn schaak-prestaties die hem tot een gevaarlijke tegenstander maakten voor iedereen (zo won hij eens van de jonge Fischer) maar hij kon ook lachwekkende nederlagen leiden. Münninghoff vertelt er zeer boeiend over, ook over de periode die Donner na een beroerte in een verzorgingshuis moest doorbrengen.
Ondanks zijn handicap wist hij, tikkend met één vinger, noch zijn literaire talent te tonen, dat al geschitterd had in zijn magnum opus: De Koning. En over magnum opus gesproken, Harry Mulisch’s “De ontdekking van de hemel“ is ook een monument voor Donner. Daarom ook een interview in dit boek met deze schrijver. Zeer illustratief zijn de foto‘s die soms van historisch belang zijn zoals de “demonstratie “ van Donner en Mulisch tegen de Vietnamoorlog. Een geweldig boek, ook voor niet-schakers. Het is natuurlijk verleidelijk nog eens de nederlaag van Donner tegen Liu te laten zien waarna Donner gezegd moet hebben: ik word de Kieseritzky van China. Kieseritzky is één van die schakers die alleen bekend bleven door een dramatische ondergang.
Maar een overleden schaker eert men meestal met een overwinning:
Skopje 1972,Donner -Kavalek (een Tsjechische grootmeester, in 1973 kampioen van de USA)
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 0-0 6.Pf3 e5 7.d5 h6 hier krijgt zwart nog spijt van 8.Pd2 a5 9.Pf1 Pa6 10.g4! Ph7 11.h4 gelijk dus pionnen-storm tegen de zwarte koning 11..f5? 12.gxf gxf 13.exf Lxf5 14.Pg3 Dd7 15.Le3 Pb4 16.Tc1 e4 17.Tg1 Door de open g-lijn dreigt van alles 17..Pd3+ veel beter was Kh8 om Lxh6 te verhinderen 18.Lxd3 exd3 19.Ph5 Tf7 20.Kd2 (Ld4 was al winnend maar wit doet een profylactische zet tegen een later Te8+) 20..Te8 21.Pxg7 Txg7 22.Dh5 Lg4 23.Dxh6 Df5 24.f3!! (al de winnende zet want 24..Dxf3 25.Tcf1 Dh3 26.Ld4 Dh2+ 27.Tf2) 24..Pf6 25.Tcf1 De5 26.fxg4 Pxg4 27.Dxg7+!! de finale Dxg7 28.Txg4 Dxg4 29.Tg1 Dxg1 30. Lxg1 de rest is techniek: 30..Tf8 31.Le3 Tf3 32.Kxd3 Th3 33.Pb5 Th2 34.b3 Txa2 35.Ld2 c6 36.dxc bxc 37.Pxd6 Ta3 38.Kd4 Txb3 39. Lxa5 1-0 Kavalek gelooft het verder wel .
Partij in de viewer:
Probleem 2782 is een tweezet van Jacobs:
Donner onttroonde Euwe met dank aan Cortlever
Onlangs verscheen bij New in Chess een Engelse vertaling van de biografie van Hein Donner, in 1994 geschreven door Alexander Münninghoff. Ook de verzameling met door hem geschreven artikelen, De Koning, is in het Engels vertaald. In de biografie is maar een beperkt aantal partijen opgenomen. Lang niet zo veel als in een boekje van Evert-Jan Straat uit 1993, dat destijds niet de lof kreeg dat het verdiende. Een grote partijverzameling zal er waarschijnlijk nooit komen, want Donner, die wel grote prestaties boekte, stond gek genoeg niet bekend om zijn partijen, maar om de verhalen over hem en de verhalen die hij zelf schreef.
Donner onttroonde in 1954 Euwe als Nederlands kampioen. In de biografie lees ik dat vader Donner, oud-minister van justitie, na het toernooi aan Euwe vroeg: “Heeft Hein echt verstand van dit spel?” Een logische vraag, want zoonlief wilde van het schaken leven in plaats van in de voetsporen te treden van de grote geleerden in zijn familie. Antwoord van Euwe: “Hij is grootmeester en terecht kampioen.” Een braaf antwoord, typerend voor Euwe. Ook een opmerkelijk antwoord want Donner was helemaal nog geen grootmeester. De beroemde vader vond het antwoord fijn en de zoon was blij met de erkenning van zowel Euwe als vader.
Een bekend gegeven is dat Donner nooit een partij van Euwe heeft gewonnen. Minder bekend is, dat hij Euwe in dat kampioenschap onttroonde doordat de oud-wereldkampioen een vreselijke blunder maakte tegen Nico Cortlever. Deze Amsterdammer behoorde vanaf 1936 ruim twintig jaar tot de sterkste Nederlandse schakers achter Euwe. Zelf ontkende hij dat niet, maar hij vond dat men daar geen ophef over moest maken. Cortlever was een bescheiden man en gooide bijvoorbeeld zijn notatiebiljetten altijd weg. Hij leidde een familiebedrijf in natuursteen, in Amsterdam-Noord. In 1959 verhuisde hij het bedrijf naar Epe en nam afscheid van het Amsterdamse schaakleven en de Nederlandse top. Bij de schaakclub Zutphen waren ze blij met hem.
Euwe-Cortlever
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 dxc4 5.a4 Lf5 6.e3 Ld3 Een zeldzame variant, maar Cortlever wilde tegen de grote theoreticus niet op hoofdvarianten ingaan. 7.Lxd3 cxd3 8.Dxd3 g6 9.e4 Lg7 10.e5 Pd5 11.h4 Pb4 12.De2 h5 13.e6 f5 14.0-0 0-0 15.Lg5 P8a6 16.Pe5 Lxe5 17.Dxe5 Pc7
Partij in de viewer:
Voor beginners A8227
Voor gevorderden B8227
In de Russische stad Jekaterinenburg werd vorige maand het kandidatentoernooi gespeeld voor het wereldkampioen schaken. De winnaar van dit toernooi zal de uitdager worden voor de match tegen wereldkampioen Carlsen. Acht kandidaten deden mee met dit toernooi. In de eerste zeven ronden heeft iedere kandidaat tegen ieder ander gespeeld. Aan kop gaan Vachier-La Grave en Nepomniachtchi met 4,5 punt. Op 50 procent staan de nummers drie t/m zes: Caruana, Grischuk, Giri en Wang. Het toernooi werd na de zevende ronde vanwege de corona-epidemie afgelast. Het vervolg zal in september plaatsvinden. In de zevende ronde won de Franse grootmeester Vachier-La Grave van de koploper tot en met de zesde ronde: de Russchische grootmeester Nepomniachtchi.
Maxime Vachier-La Grave – Ian Nepomniachtchi
1. e4 e6 Nepo vecht tegen de Fransman met de Franse opening. 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Pe7 7. h4 Dc7 De Winawer variant van het Frans; tot zover herhaalt Nepo de partij die hij eerder in dit toernooi speelde tegen Alekseenko. 8. h5 h6 9. Tb1 b6 10. Dg4 Tg8?! Beter is 10… Kf8 11. Lb5+ Kf8 Dit is het beste. Een zet als 11. … Ld7 past niet zo in deze opening. De zwarte loper ontwikkelt hier vaak via a6. 12. Ld3 La6 13. dxc5 Lxd3 13. … Dxe5+ lijkt ook speelbaar. 14. cxd3 Pd7 Interessant hier is 14. …. bxc5. Ook het idee 14. … Th8 en de koning naar h7 spelen als kunstmatige rokade, is te spelen. 15. d4 bxc5 16. Dd1 Da5 17. Ld2 Tb8 18. Pe2 c4 19. 0-0 Tb6 20. Dc2 Met als plan f4-f5 doordrukken op de koningsstelling. Dit kan zwart moeilijk voorkomen. 20. … Kh8 Dit lijkt mij een nutteloze zet. Op 20. … Dxa3 komt 21. Lc1 Da6 22. Tb2 en 23. Ta2 gevolgd door La3. Slecht is ook 20. … f5 21. exf6 e.p. Pxf6 22. Txb6 axb6 23. Pf4 Kf7 24. Te1 en zwart verliest pion e6. Het beste in deze stelling is 20. … Pb8 21 a4 Pbc6. 21. a4 Ke8 22. Tb4 Pc6 23. f4!
Partij in de viewer:
“of over een mede-grootmeester: die kan nog geen paard van een loper onderscheiden”
De bewuste persoon was (destijds) geen grootmeester.