De klassieke vergeetcurve is geen illusie

In dit artikel:

• de vergeetcurve van H. Ebbinghaus (1850-1909)
• de illusie van H. Ebbinghaus
• de illusie van E.H. Adelson
• de illusies van M.C. Escher (1898 -1972)
• de Illusie van een topschaker bij een Corus-toernooi
• de IJmuidense illusie (met een afscheidsvideo van Theo Henrar)
• de illusie van Wijk aan Zee

De vergeetcurve van Hermann Ebbinghaus (1850-1909)

Als je pas nieuwe dingen hebt geleerd kun je het vlak daarna weergeven, maar naarmate de tijd verstrijkt lukt dit steeds minder. Hermann Ebbinghaus, professor in de leerpsychologie, ontdekte ook dat zijn vergeetcurve uiteindelijk afvlakte tot een constante. Toen al wist hij dat slim herhalen van de stof een belangrijk hulpmiddel was om beter te leren leren. Alles wat we onthouden en leren doorloopt drie stadia: codificatie, opslaan en terugroepen. Vergeten is het proces waardoor informatie in ons geheugen verloren gaat. Naarmate iets langer geleden is vergeten we meer en meer. Dat laat Ebbinghaus zien met zijn vergeetcurve.

De ideeën van Ebbinghaus zijn gemoderniseerd en met behulp van computerprogramma´s in een nieuw jasje gestoken, ook op basis van aanvullend wetenschappelijk onderzoek. Bij de digitale schaaklessen is dit nu een topic en kom je dit tegen onder de naam ´spaced repetition´ of in gewoon Nederlands ´gespreid herhalen´. Bij Chessable, een onderdeel van het imperium van Magnus Carlsen, is gespreide herhaling een belangrijk uitgangspunt bij de aangeboden cursussen en boeken.

Op internet is veel gepubliceerd over ‘spaced repetition’, ook veel video’s.

Kijk maar eens naar onze Stappenmethode ontwikkeld in de vorige eeuw! Herhalen was hier ook een belangrijk thema!

De illusie van Ebbinghaus

Hermann Ebbinghaus is ook bekend van de illusie die hij ontdekte. Hij construeerde twee sets met cirkels met in het centrum een cirkel en daarom heen grote cirkels of kleine cirkels.

De vraag is welke van de twee oranje cirkels is het grootst?

Op internet is meer te vinden over deze illusie.

De illusie van de Amerikaan Edward H. Adelson

De Amerikaanse wetenschapper Edward Adelson (1952), die in 1995 professor was aan het vermaarde Massachusetts Institute of Technology (MIT), ontdekte de illusie van de schaduw op het schaakbord.

De vraag is welke kleur hebben de velden A en B?

Op internet staan verschillende filmpjes met uitleg.

De illusies van M.C. Escher

Onze beroemde kunstenaar Maurits Cornelis Escher (1898 – 1972) hield van schaken. Dit strategische bordspel was voor hem een prettige vorm van vermaak. Niet alleen was hij in zijn leven lid van meerdere schaakclubs, ook tijdens zijn vele bootreizen was het voor Maurits Escher een fijne manier om de tijd door te komen. Voor de schaakclub in Château d’Oex, de Zwitserse plaats waar hij een jaar woonde, maakte hij een mooie affiche.

Zijn liefde voor het zwart-witte bordspel is ook te vinden in zijn Metamorfoses. Hij verbindt o.m. het Italiaanse stadje Atrani met een toren in zee, die op zijn beurt onderdeel van een schaakstelling wordt waarin stikmat mogelijk is. Deze stelling had Maurits overgenomen uit een boek van Euwe. Hij fascineert door zijn spel met perspectief, ruimte en werkelijkheid.

Bron: Escher in het paleis

Permanente expositie

In het voormalige winterpaleis van koningin-moeder Emma in Den Haag worden permanent de wereldberoemde, fantasievolle voorstellingen van de kunstenaar Maurits Escher getoond. Dit paleis is in Den Haag het enige openbare gebouw waar de oude paleisfunctie nog te ervaren is.

Het Paleis is vanaf 1 juni weer open! Meer informatie op de website.

De topschaker die geen illusie meer had?

Illusies komen vaak voor bij eindspelen. Als het oog het simpel vindt, vindt de geest het een illusie. Als voorbeeld een partij tussen twee Russische toppers uit de hoofdgroep van het Corustoernooi begin deze eeuw. De laatste zet van wit was Lb7. Na lang nadenken gaf de zwartspeler op. Hij had geen enkele illusie meer dat hij remise kon houden laat staan winnen. Hij dacht dat wit twee gevorderde vrijpionnen kon creëren op de damevleugel gesteund door koning en loper waartegen hij machteloos dacht te zijn? Een van de twee toppers was wereldkampioen en de ander viervoudig Russisch kampioen. Een van de twee heeft niet lekker geslapen die nacht. De meningen waren verdeeld. Achteraf lijkt alles makkelijk zeker als er op de achtergrond engines mee razen en velen aan het analyseren slaan. De engines waren in die tijd lang niet zo sterk als nu, maar toch.

Voor onze eindspel liefhebbers

Was de analyse van de zwartspeler juist ?

Interessant is nog te melden dat tijdens dit toernooi een talent werd ontdekt die de illusie koesterde om wereldkampioen te worden. O ja, twee Nederlandse rivalen deden ook mee in de hoofdmacht. Nu vinden jullie het vast wel.

De IJmuidense illusie

Van Corus naar Tata is een kleine stap ook al lijkt het een eeuw geleden. De directie van Tata Steel Nederland heeft het ultimatum van de bonden verworpen en vandaag (donderdag) zijn de leden van de FNV bijeen gekomen op de grote parkeerplaats bij de Bazaar in Beverwijk, ook wel ‘Zwarte Markt’ genoemd. In hun auto’s volgden de leden de beraadslagingen en stemden over de te houden acties incl. stakingen. De uitkomst is dat acties gehouden gaan worden en dat stakingen sinds 30 jaar weer aan de orde zijn. Ook de CNV heeft een beraadslaging georganiseerd. Meer dan 4000 werknemers van Tata Steel Nederland zijn lid van de FNV. Een deel hiervan was vandaag aanwezig.

Het is misschien een illusie te veronderstellen dat IJmuiden zich niet hoeft aan te passen aan de nieuw ontstane economische realiteit en dit geen banen zou kosten. De vakbonden weten dit dondersgoed. Het gaat meer over de wijze waarop omdat het ‘gevaar’ nu van alle kanten dreigt. Maar om in staaltermen te spreken: ‘Je moet het ijzer smeden als het heet is’. Zie bijgaande pdf. Vanavond (donderdag) wordt er, tussen 18.00 en 19.00 uur, op NH-radio een peiling gehouden onder de burgers van Noord-Holland. De peiling gaat over de genoemde opties in het pdf-je. Je kan whatsappen, mailen of facebooken.

De Telegraaf wist de hand te leggen op een interne video waarop Theo Henrar, de directievoorzitter die onverwachts werd ontslagen, gisteren afscheid nam van zijn personeel. Zijn vertrek was mede aanleiding voor grote onrust in IJmuiden.

De Illusie van Wijk aan Zee?

Is het een illusie te veronderstellen dat het Tata Steel Chess Tournament gewoon doorgaat in januari 2021? Zie ook het artikel ‘Hollands Glorie’. Let ook eens op de tekst op het FNV-spandoek hierboven! Wat valt op?