Schaakrubrieken weekend 1 augustus 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Legendarisch blunderfeest
Toen Anand en Kramnik aan het begin van het Legends of Chess onlinetoernooi een spannende partij hadden gespeeld die door Kramnik was gewonnen, buitelden commentatoren en gewone kijkers over elkaar heen om juist Anand uitbundig te complimenteren. Het was een legendarische partij geweest, vonden ze. Een meesterwerk, de partij van het jaar en een van Anands mooiste partijen. Jammer dat hij door tijdnood verloren had. Het was inderdaad een bezienswaardige partij, maar als je die met een schaakprogramma naspeelde, zag je dat Anand eerst groot voordeel had, maar het liet glippen, waarna het ongeveer gelijk stond, en dat vervolgens Kramnik een enorm voordeel kreeg. Maar ook Kramnik gaf dat voordeel uit handen en toen stond Anand een zet voor het einde op + 11. Dat is computertaal, die tegenwoordig ook door mensen wordt gesproken. In oude mensentaal betekent het dat Anand een voordeel had dat meer dan een dame waard was. Toen deed hij een verschrikkelijke zet waarna hij meteen op moest geven.
Zo ziet dus een ‘legendarische’ partij tussen twee oud-wereldkampioenen er uit in de tijd van de snelle online toernooien; als een blunderfeest. Een commentator schreef dat juist die blunders een traktatie voor de toeschouwers zijn. Spanning en sensatie toch? Maar ik ween, en bid dat we het straks weer mogen zien dat de grote denkers tijd krijgen om na te denken. Anand wil dat ook graag en zei: „Ik heb meer Zoom gezien dan ik me ooit hoop te herinneren.”Toch kun je ook bij dat snelle schaak vaak zien hoe goed de topschakers zijn. Ik was bijvoorbeeld onder de indruk toen Magnus Carlsen als toeschouwer bij een partij Nakamura – Ding uit een vorig toernooi, na Dings zet 31…Kh7-g8 meteen twitterde: „De zwarte koning komt terecht op b7, dat is zeker.” En inderdaad, elf zetten later stond die koning op b7. Anderen piekeren zich suf over wat er kan gebeuren, maar Carlsen weet het in een seconde. Dat ‘Legends of Chess’ had eerst een kwalificatietoernooi en daarna spelen de vier besten tot aanstaande woensdag de halve finales en de finale. Het zijn Carlsen, Nepomniatsjtsji, Svidler en Giri. Carlsen was in het kwalificatietoernooi een soeverein heerser door al zijn negen mini-matches te winnen. Soms vlogen ze al in het begin als motten naar het licht.
Magnus Carlsen – Ding Liren, Legends of Chess 2020
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 c6 5. Lg5 h6 6. Lh4 dxc4 7. e4 g5 8. Lg3 b5 9. Le2 Lb7 10. 0-0 Pbd7 11. Pd2 Db6 12. a4 a6 13. e5 Pd5 14. Pde4 c5 15. Pxd5 Lxd5 16. Pc3 cxd4 17. Pxd5 exd5 18. Lh5 Deze stelling was in 2007 al eens voorgekomen in een partij waarin zwart met 18…Lg7 19. e6 0-0 20. exd7 Tad8 een zeer dubieus stukoffer bracht, maar wel won. 18…Pc5 Nu staat zwart verloren. Hij had waarschijnlijk wel een stuk moeten offeren, maar op een andere manier. Na 18…Le7 19. e6 Dxe6 20. Te1 Df6 21. Lg4 0-0 22. Lxd7 Ld6 gaat het misschien nog. 19. Dxd4 Nu zijn zowel 20. Dxd5 als 20. e6 dodelijke dreigingen. 19…De6 Ook na 19…Lg7 20. Dxd5 0-0 21. Lxf7+ heeft wit een winnende aanval. 20. Lg4 Pb3 21. Dd1 Dc6 22. axb5 Dxb5 23. e6
Partij in de viewer:
Niet iedere schaaktopper is ook online een grootmeester
Het vierde onderdeel van Magnus Carlsens online-tour was een eerbetoon aan het recente verleden. In het ‘toernooi van de legendes’ namen vier moderne topgrootmeesters het in korte rapidmatches op tegen de ex-wereldkampioenen Vladimir Kramnik en Vishy Anand en vier van hun oude rivalen. De hoop van de organisatoren dat ook het Russische fenomeen Gari Kasparov mee zou willen doen bleek ijdel. In de schaduw van Carlsen, die geweldig op dreef was en al zijn negen matches won, lukte het een van de eregasten, achtvoudig Russisch kampioen Peter Svidler, op de vierde plaats te eindigen en zich te plaatsen voor de play-offs om de hoogste prijzen.
In de halve finales speelt Svidler dit weekend tegen Carlsen en Anish Giri tegen Ian Nepomniatsjtsji. Online-schaak is niet aan iedereen besteed. Anand bleek achter een computerscherm een schim van de ongenaakbare rapidspeler die hij lang is geweest. Hij verloor acht matches en eindigde met voormalig WK-uitdager Peter Leko in de verre achterhoede. Ook voor de Chinees Liren Ding was het een toernooi om snel te vergeten. Hij speelde matig en zijn gemoedsrust werd ernstig verstoord door problemen met zijn internetverbinding, die leidden tot twee nederlagen door tijdsoverschrijding. Zijn beste spel liet Ding zien tegen Carlsen, al moest hij na vier harde gevechten genoegen nemen met een kleine nederlaag. Beslissend was de tweede partij, waarin Ding volgens Carlsen de opening niet overleefde.
Carlsen – Ding
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 c6 5. Lg5 h6 6. Lh4 dxc4 7. e4 g5 8. Lg3 b5 9. Le2 Lb7 10. 0-0 Pbd7 11. Pd2 Db6 12. a4 a6 13. e5 Pd5 14. Pde4 c5 Speelbaar, maar riskanter dan 14 … 0-0-0, een zet die regelmatig in de toernooipraktijk is getest. 15. Pxd5 Lxd5 16. Pc3 cxd4 17. Pxd5 exd5 18. Lh5 Pc5? Nu wordt zwart weggevaagd. Om te overleven is een zoenoffer noodzakelijk: 18 … Le7 19. e6 Dxe6 20. Te1 Df6 21. Lg4 0-0! 22. Lxd7 Ld6, waarna het centrale pionnenblok zwart compensatie biedt voor het verloren stuk. 19. Dxd4 De6 20. Lg4 Pb3 21. Dd1 Dc6 22. axb5 Dxb5
In de match tegen Giri miste Ding een elegante, maar in hevige tijdnood moeilijk te vinden wending:
77 … Dh1+ 78. Lh2 Ld7+? En wit was na 79. Kg3 buiten gevaar. Winnend is 78 … Dd1! (dreigt 79 … Dh5+ en mat) 79. Lg3 Ld5! en wit zit in zetdwang. Na 80. De1 wint 80 … Dh5+ 81. Lh4 Df3+ 82. Dg3 Dh1+ 83. Dh2 Df1+ 84. Kg3 Df3 mat.
Partijen in de viewer:
Hans Böhm
Geen rubriek dit weekend.
Hoe gaat het schaken van de toekomst er uit zien? Dan bedoel ik niet het spel zelf maar vooral de plek waar het gespeeld gaat worden en de tijd die de spelers krijgen voor het bedenken van de zetten. Er waren natuurlijk al bepaalde ontwikkelingen in de richting van rapid, blitz en online maar de corona-crisis heeft veel versneld. De gewone schaakclubs worden ook nog geconfronteerd met de protocollen van de gebouwen waarin ze spelen. Van sommige protocollen zakt je broek spontaan naar beneden maar daarvoor moest je eigenlijk eerst een groene kaart halen bij de balie. En dan nog de anderhalve meter, promoveren wordt lastig. De uitgevers van schaakboeken gaan ook mee in de digitale trends met hun e-books maar gelukkig (vind ik) verschijnen er ook nog papieren boeken zoals bij New In Chess de volgende twee: Barsky A Modern Guide to checkmating Patterns.
Eigenlijk zou natuurlijk iedere partij met mat moeten eindigen maar het is ook wel begrijpelijk dat men bij een grote materiaal-achterstand het voor gezien houdt. Jeugdige schakers wordt vaak aangeraden toch de zaak met mat te beëindigen en in dit leerzame boek kan men, aan de hand van partijen uit deze eeuw, ontdekken dat er bepaalde patronen zijn die telkens terugkeren. Wie dit bestudeerd heeft zal soms in zo op het oog onschuldige stellingen een patroon kunnen ontdekken dat tot mat leidt. Uiteraard ook veel oefenstof in het boek om te controleren of het begrepen is (€ 24.95). Patronen treffen we ook aan in een interessant boek van Merijn van Delft: Mastering Positional Sacrifices (€ 24.95) want ook in dat boek gaat het om het herkennen van een situatie die schreeuwt om een dergelijk offer. Een offer waar ook moed voor nodig is omdat de buit niet direct kan worden binnengehaald zoals bij normale offers. Ook een overeenkomst met het eerste boek is het trainingsmateriaal dat de auteur, internationaal meester en trainer, uit zowel oudere als moderne partijen heeft gehaald. Er zijn prachtige voorbeelden bij die vaak uitblinken door de schoonheid van een offer, een aspect dat in deze materialistische tijden nog wel eens vergeten wordt terwille van effectiviteit en winst.
Wie deze beide boeken van New In Chess goed begrepen heeft zal zeker een keer een partij kunnen spelen waarin een mooi positioneel offer uiteindelijk leidt tot een mat-situatie en dan maar hopen dat de tegenstander zo sportief is het mat toe te laten en niet één zet eerder de hand uitsteekt, iets wat trouwens so wie so niet meer mag…. Dan nu een partij uit een boek dat een volgende keer aan de orde van behandeling komt, de match USSR-Rest van de wereld. Een partij tussen wereldkampioen Spassky en Larsen, the best of the West, (al was dat eigenlijk toen al Fischer ) een titel die later “onze “ Jan Timman zou dragen.
Larsen-Spassky, Belgrado 1970
1.b3 e5 2.Lb2 Pc6 3.c4 Pf6 4.Pf3 e4 5.Pd4 Lc5 6.Pxc6 dxc beide spelers vonden achteraf hun opening nogal slordig 7.e3 Lf5 8.Dc2 De7 9.Le2 ook weer slordig, dat veld lijkt meer geschikt later voor het paard 9..0-0-0 10.f4? Larsen stelde achteraf vast dat wit hier al haast verloren staat 10..Pg4 11.g3 h5 12.h3 h4! natuurlijk. Hier dacht Larsen haast een uur na maar vond toch niets anders dan 13.hxg4 hxg3 14.Tg1 (ook 14.Txh8 Txh8 15.wit willekeurig helpt niet) 14..Th1! 15.Txh1 g2 16.Tf1 (16.Tg1 Dh4+ 17.Kd1 Dh1 enz.) Dh4+ 17.Kd1 gxf1D+ 0-1 (18.Lxf1 Lxg4+) Een sensationeel begin van de match. De uitslag daarvan houden we nog even geheim.
Partij in de viewer:
Anand speelt briljant (maar verliest wel)
De laatste wereldkampioen voor de huidige, Vishy Anand, had ooit als bijnaam ‘Lightning kid’ vanwege zijn snelle spel. Logisch dus dat hij bekend stond als een zeer sterke rapidspeler en twee keer de wereldtitel behaalde in die discipline. Online rapid blijkt echter toch iets anders te zijn, al kan het ook zijn dat de jaren gaan tellen. In ieder geval was zijn deelname aan ‘Chess24 Legends of Chess’ geen sportief succes. In dit toernooi met vier huidige wereldtoppers (waaronder Carlsen en Giri) en zes ‘legendes’, wereldtoppers uit het nabije verleden, wist de Indiër pas in de zevende ronde voor het eerst een match te winnen. Drie van de eerdere matches verloor het voormalige bliksemkind door in het benodigde beslissingvluggertje trager te zijn dan zijn tegenstander.
Toch liet Anand af en toe zien hij sterk hij nog kan schaken. Tegen een andere ex-wereldkampioen, de inmiddels met regulier schaak gestopte Vladimir Kramnik, wist hij met een reeks prachtige zetten een gewonnen stelling te bereiken. Hoe mooi was het voor hem geweest als hij het ook nog afgemaakt had, en zijn laatste zet niet een verliezende blunder maar de winnende zet was geweest…De lof die hij van de commentatoren kreeg voor zijn briljante spel tussen zet 34 en 40 zal slechts een schrale troost geweest zijn.
Anand – Kramnik
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 Le7 8.Dd2 a6 9.Ld3 b5 10.a3 c4 11.Le2 Pb6 12.0–0 Ld7 13.Ld1 g6 14.h3 Dc7 15.Lf2 h6 16.Pe2 a5 17.c3 0–0–0 18.Lh4 Lxh4 19.Pxh4 Kb7 20.Pf3 Ta8 21.Lc2 Dd8 22.g4 De7 23.Pg3 b4 24.axb4 axb4 25.Txa8 Txa8 26.f5 gxf5 27.gxf5 Ta2 28.Dc1 bxc3 29.bxc3 Da3 30.Lb1 Dxc1 31.Txc1 Tb2 32.f6 Pa4 33.Lh7 Pa5 34.Lg6! Pb3 35.Te1 Le8
Zwart kon de loper niet nemen omdat dan de f-pion doorloopt, maar nu dreigt zwart zowel op g6 als op c3 te slaan. Wat kan wit nog doen? 36.Pf5! Anand zet gewoon nog een stuk in! 36…fxg6 36…exf5 37.e6! fxg6 38.f7 en wit promoveert. 37.Pd6+ Kc7 38.Pxe8+ Kd7 39.Pd6 g5
Zwart heeft de f-pion onder controle en nog steeds staat c3 in. Hoe komt wit verder? 40.Pf5!
Weer deze zet! 40…Ke8 Voorkomt de belangrijkste dreiging 41.f7. Slaan kon weer niet: 40…exf5 41.e6+ Ke8 42.e7 en opnieuw promoveert wit. 41.Pxh6 Pxc3 42.Pxg5 Pxd4 43.f7+ Ke7 44.Ta1 Pce2+ 45.Kf2 Pf4+ 46.Kg3? Jammer. Als Anand hier 46.Kf1 Pc6 47.Pg8+ Kf8 48.Pf6 Kg7 49.f8D+! Kxf8 50.Ta8+ Pb8 51.Ta7 met ondekbaar mat had gevonden was de partij echt een parel geweest. In het vervolg wisselen de kansen en is elke uitslag denkbaar. 46…Pg6 47.Ta7+ Kd8 48.Ta8+ Kc7 49.Tg8 Pe2+ 50.Kf2 Pef4+ 51.Ke3 c3 52.Pxe6+? Pxe6 53.Txg6 d4+ 54.Ke4 Te2+? 54…c2! wint hier voor zwart. 55.Kf3 Te3+ 56.Kg4 Pf8 57.Tg8 Pd7 58.Pf5 c2 59.Pxe3 c1D 60.Pd5+ Kb7 61.e6 Dd1+ 62.Kg5 Dd2+? De bekende één-na-laatste fout, die met 63.Pf4 afgestraft had kunnen worden. 63.Kg6?? Dg2+ Wit geeft het op.
Partij in de viewer:
Voor beginners A8310
Voor gevorderden B8310
In de tweezet van twee weken geleden speelden de dreigingen in de cyclische thematiek geen rol. In het probleem van vorige week deden de dreigingen ook mee. Er zijn ook tweezetten gemaakt waarbij de cyclische thematiek alleen in de dreigingen voorkomt. Een voorbeeld is de tweezet op diagram 1.
De tweede verleiding is 1. Da7? Wit dreigt nu 2. Pxb3 mat, zet B, en 2. Pe6 mat. Deze laatste zet wordt zet C genoemd. De dame van a7 maakt een witte diagonale batterij, waardoor wit met tweemaal dubbelschaak mat dreigt. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. … bxc2! De derde verleiding is 1. Dh8? Wit pent het zwarte paard van g7, waardoor er 2. Pe6 mat, zet C, dreigt en 2. Pf5 mat. Deze zet wordt zet D genoemd. In deze verleiding zijn er interessant varianten. Op 1. … Lh3 keert de dreiging uit de eerste verleiding terug als matzet na een zet van zwart: 2. Pb5, zet A. Op 1. … Lf6 komt 2. Td5 mat. De verleiding wordt door zwart weerlegt met 1. … cxd6! De oplossing van de tweezet is 1. Dd8! Wit dreigt nu 2. Pf5 mat, zet D, en 2. Pb5 mat, zet A. Beide matzetten zijn weer, zoals in de tweede verleiding, matzetten met dubbelschaak. De witte dame op d8 vormt een verticale batterij d8-d4, waarbij de dame het staartstuk heet en het paard van d6 het front- of afvuurstuk. De dubbele dreigingen volgen in de drie verleidingen en de oplossing het cyclische patroon AB-BC-CD-DA en voor deze thematiek is dit probleem gecomponeerd.
Tweezet 966 vertoont ook een cyclisch patroon met matdreigingen. Het probleem kan opgelost worden, de bespreking volgt over twee weken.
Bij de rubriek van Gert Ligterink staat de partij Carlsen-Ding twee keer in de viewer. De tweede moet waarschijnlijk Giri-Ding zijn, waar Ligterink het slot van laat zien. Overigens leuk om te zien dat Hans Ree er ook voor koos om van Carlsen-Ding zijn partij van de week te maken. Dat gebeurt wel vaker, maar ze hebben ieder hun eigen manier om naar die partij toe te schrijven en ook in hun commentaar leggen ze andere accenten.
De goede partij is toegevoegd.