Schaakrubrieken weekend 8 augustus 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Redding voor Fahim
Waar wilt u zitten, vroeg de kaartjesverkoper toen ik naar de Franse schaakfilm Fahim ging. Waar niet veel anderen zijn, zei ik voorzichtig. Hij lachte en gaf me mijn kaartje en een groot glas water, want oude mensen drinken vaak te weinig. Toen na de film het licht aanging in de zaal, zag ik dat er maar vier andere mensen waren. Bij een schaakfilm hoef je niet bang te zijn voor superverspreiding. Het was woensdag, de laatste dag van de filmweek, en ik had het idee dat ik de doodsrochel had meegemaakt van een aardige film die maar een week mocht draaien. Dat was te somber. De film is er nog steeds, in vele steden in het land. Hij gaat over Fahim Mohammad, een jongen die met zijn vader uit Bangladesh vlucht. In Parijs komen ze na het afwijzen van hun asielverzoek op straat terecht. De vader verkoopt rozen en eiffeltorentjes en moet hard wegrennen als hij een politieagent ziet.
Maar er is redding: het schaaktalent van Fahim. De club waar hij zich heeft aangemeld, omarmt hem liefdevol. De schaakcoach, een brompot gespeeld door Gérard Depardieu, ontdooit zozeer dat er zelfs hoop gloort voor diens liefdesleven. En als Fahim in 2012 het Franse kampioenschap voor kinderen onder de 12 jaar wint, is de Franse premier zo onder de indruk dat hij op de radio zegt dat er naar de vluchtelingenstatus van Fahim en zijn vader opnieuw zal worden gekeken. Eind goed, al goed. Alle clichés van de voelgoedfilm worden uitgestort, maar ik moet bekennen: ik was ontroerd.
Fahim Mohammed bestaat echt, hij is geboren in 2000 en zijn levensloop komt overeen met die in de film. Die coach bestond ook echt. Fahim heeft ook in werkelijkheid dat kampioenschap gewonnen en de Franse premier Fillon zei inderdaad op de radio wat hij in de film zegt.
Er is natuurlijk ook veel waarin de film van de werkelijkheid verschilt, zo worden bijvoorbeeld vier schaakjaren van Fahim tot één jaar gecomprimeerd. In de film speelde Fahim in dat kampioenschap van 2012 in de laatste ronde remise tegen een buitengewoon gluiperige jongen waar hij het in Parijs ook al mee te stellen had gehad.
In het echte leven speelde Fahim in die ronde ook remise, tegen een jongen die waarschijnlijk niets misdaan heeft. Ik vroeg me af wat die jongen, die nu 19 of 20 is, moet denken als hij de film ziet en het gluipertje dat daar zijn plaats heeft ingenomen.
Fahim Mohammad – Yannick Kambrath, kampioenschap van Parijs 2016
1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. c4 Lb4+ 4. Ld2 c5 5. g3 b6 6. Lg2 Lb7 7. 0-0 0-0 8. Lxb4 cxb4 9. Pbd2 a5 10. Dc2 Dc7 11. Tac1 d6 12. e4 e5 Onvoorzichtig. Hij had beter eerst 12…Pbd7 kunnen doen. 13. c5 Zo wordt zwarts centrum ondermijnd. 13…Tc8 14. Pc4 bxc5 15. dxe5 Lxe4 16. exd6 Db7 17. Dd1 Pc6 Hij moest 17…Td8 doen, al zou wit ook dan heel goed staan.
Partij in de viewer:
Geen rubriek dit weekend.
Boeken van eigen bodem
Lege toernooizalen inspireren kennelijk boekenschrijvers want er is een ruim aanbod van nieuwe boeken. In de door ruimtegebrek opgedrongen selectie kies ik in deze rubriek voor enkele boeken van eigen bodem. De rest blijft nog even in het vat op de plank.
Merijn van Delft is Internationaal Meester en al zo’n twintig jaar trainer zowel in Nederland als Duitsland, zowel online als offline. Zijn favoriete thema is het positionele offer en daar schreef hij een boek over. Het heeft ook iets magisch: het tactische offer biedt doorgaans rendement op de korte termijn maar de schoonheid van positionele offers kan soms een partij lang duren. Het is een kwestie van geloven, van vertrouwen in het eigen oordeel. De schaaksport bestaat gelukkig niet uit het tellen van de stukken: materiaal, ruimte en tijd zijn in een constant gevecht met elkaar en het positionele offer brengt harmonie tussen al die verschillende krachten.
Het boek is systematisch opgebouwd in vier hoofdstukken: eerst de fundamenten, het stukkenspel, de pionnenformaties, de diverse op elkaar inwerkende krachtvelden. Hoofdstuk 2 gaat specifiek over positionele pionoffers en kwaliteitsoffers. In Hoofdstuk 3 worden de grenzen verkend van positionele offers, hoe ver kun je gaan? In Hoofdstuk 4 gebruikt de schrijver zijn eigen lesmateriaal, met 48 oefeningen in oplopende moeilijkheidsgraad. Er worden voorbeelden gebruikt uit vervlogen tijden van spelers die niet meer onder ons zijn tot gevallen van recente datum en tevens krasse staaltjes waarmee schaakcomputers ons verbazen. Hij vraagt ook om voorbeelden van ervaren spelers uit eigen praktijk, aan zo’n verzoek voldoe je met plezier:
15…gxf4 16.bxc5 Pxe5 17.cxb6 Thg8 18.e4 Tg6 19.Pf3 Tdg8 20.Tf2 Dc5 21.Kf1 Pg4 22.Te2 fxe4 23.La4 d6 24.Tb5 Dxc4 25.Dc2 Dxc2 26.Txc2 exf3
Het positionele offer heeft zijn werk gedaan, zwart staat gewonnen maar moet nog wel even opletten. 27.Lxf4 fxg2+ 28.Kg1 Tf6 29.Tb1 Txf4 30.Ld7+ Kxd7 31.Txc7 Kd8 32.Txb7 Pe3 en wereldtopspeler grootmeester Jan Smejkal gaf op, een partij uit het Hoogovenstoernooi 1976. Mastering positional sacrifices van Merijn van Delft is een leerzaam boek over een minder uitgewerkt thema in de literatuur, 215 bladzijden, uitgegeven door New in Chess, kost 25 euro.
FIDE-Meester Richard Vedder gaf zichzelf een verjaardagscadeau toen hij onlangs de 50 passeerde en hij verzamelde 22 memorabele eigen winstpartijen. Vedder schrijft al decennia over zijn hobby en dat doet hij goed en met leesbaar plezier. Op schaaksites (en vroeger natuurlijk het dikke clubblad) houdt hij de verrichtingen van zijn club En Passant nauwlettend bij met actuele verslagen en grondige analyses. Alle uitverkoren partijen worden ingeleid met een verhandeling over plaats en speler en daarin schuilt zijn kracht: hij schrijft in spreektaal en dat leest vlot en aangenaam. Leuk als cadeautje: Beat the Masters! van Richard Vedder, 170 bladzijden, kost 12,50 (meer info op bonjom@chello.nl).
Internationaal Meester Willy Hendriks oogstte met zijn eerste boek Move first, think later veel lof en onlangs verscheen zijn tweede boek On the origin of good moves. In de opbouw gebruikt hij zijn 25-jarige ervaring als trainer, de onderwerpen die hij behandelt beginnen met opgaven zodat je op je eigen kennis moet afgaan. Pas daarna begint zijn leerproces. Hij duikt daarbij diep de geschiedenis in. De gedachte is dat het leerproces van een individu hetzelfde verloopt als het leerproces in de loop der tijd van iedere kunst, wetenschap of sport. Het gaat met vallen en opstaan en door ervaring worden we wijzer. Het is het proces van evolutie. De beginner leert eerst het matzetten, dat is relatief makkelijk want er is een definitief eind. Vervolgens leert hij bij, waarbij alsmaar subtielere aanvalsobjecten in het vizier komen. Dat proces heeft de schaaksport zelf ook meegemaakt in de loop der eeuwen. Dit boek biedt originele invalshoeken omdat de schrijver een mix hanteert van filosofie, psychologie, geschiedenis en schaken en zijn ervaring gebruikt als coördinator talentontwikkeling van de KNSB, 430 bladzijden, kost 25 euro, uitgever New in Chess.
Partij in de viewer:
Het zou zomaar kunnen gebeuren dat een eenzame grijsaard, na een geslaagd bezoek aan een etablissement met vergunning dan wel de supermarkt, veertien dagen in quarantaine moet met alleen de poes van de buurvrouw als bezoek. Iedere gelijkenis met een bestaand persoon is toeval. Misschien zetten de buren of de picnic af en toe wat voer voor de deur en als hij geluk heeft blijft hij gevrijwaard van zwaaiende (klein)kinderen, pop-up buurt koortjes en cliniclowns maar hij moet zich verder behelpen met de TV op anderhalve meter en de altijd trouwe krantenbezorger.
Dan is het wel prettig dat hij schaken als hobby heeft, zeker wanneer hij via de bevoegde afleveraar het nieuwste boek van Csaba Balogh heeft ontvangen: 468 Great Puzzles from Practical Games of 2019 part 2 (€ 19.99). Bij Chess Evolution zijn al heel wat boeken verschenen over alle aspecten van het koninklijke spel maar deze puzzelboeken zijn een lange traditie en hebben dus kennelijk veel succes. Grootmeester Csaba Balogh, ooit Europees jeugdkampioen onder 16 ,heeft de opgaven weer perfect uitgezocht en als altijd gerangschikt in Easy, Medium en Hard. Het zal vooral dankzij deze laatste categorie nog moeite kosten het boek in de door de dokter voorgeschreven termijn uit krijgen.
Maar de uitslovers die het wel lukt kunnen zich vervolgens storten op een ander boek van Chess Evolution: Efstratios Grivas Opening Laboratory (€ 24.95). Deze Griekse grootmeester, trainer en arbiter heeft een hele serie boeken op zijn naam bij verschillende uitgevers en heeft met deze publicaties een goede reputatie opgebouwd. Openingen die hij zelf regelmatig op zijn repertoire heeft met goede resultaten komen aan de orde in deel 2 van het Opening Laboratory namelijk het Konings-Indisch, de Hollandse Opening en voor de liefhebbers van gambieten het Benko-Volga Gambiet. Het zijn alle drie openingen die populair zijn bij de spelers met de zwarte stukken, vooral de Hollandse opening lijkt geliefd bij spelers met een gemiddelde rating. Hopelijk bedoelt de auteur hiermee de “gewone “ rating want tegenwoordig zijn er ook ratings voor rapid en blitz en je kunt natuurlijk wachten op het vervolg: de online-rating.
Hoewel zwart deze openingen kiest is het boek uiteraard even interessant voor de witspeler die ze moet bestrijden. Voor beiden geldt: wie ze goed bestudeert zal het vaak lukken uit een zo op het oog gelijke stelling een vol punt te halen. Vorige week ging de rubriek over positionele offers en ook over doorspelen tot het mat dan wel dat toelaten. Dat in één partij gecombineerd kom je niet zo vaak tegen maar zulke partijen bestaan wel en nu hiervan een mooi voorbeeld:
Viktor Dublinsky – Vladimir Simagin Moskou 1939
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 d6 4.d4 exd 5.Pxd4 g6 6.Le3 Lg7 7.Le2 Pge7 8.Dd2 0-0 9.h4 d5 het klassieke antwoord bij een vleugelaanval: een tegenstoot in het centrum 10.Pxc6 bxc6 11.0-0-0 Le6 12.Lh6 Lh8 en dit is dan een voorbeeld van het andere boek van vorige week: een positioneel offer. 13.Lxf8 Dxf8 14.a3 (veel te voorzichtig, wit had moeten doorzetten met 14.h5 bv 14..Tb8 15.De3 Lg7 16.hxg hxg). Nu komt 14..Tb8 15.Ld3 c5 16.exd5 Pxd5 zwart heeft het initiatief en beheerst de zwarte velden. 17.Pa4 Ld7 18.Da5 na deze zwakke zet wordt wit onder de voet gelopen: 18..Lxa4 19.Dxa4 Dh6+ 20.f4 Pxf4 21.Td2 wit gaat mat en laat het gebeuren Lxb2+ 22.Kd1 Lc3 25.Tf2 Tb1 mat.
Partij in de viewer:
Herintreder uit Blokker speelt Schaakolympiade voor Aruba
Zo’n dertig jaar geleden was Peter van den Brink (toen uit Oosthuizen) één van de grootste jeugdtalenten uit Noord-Holland. Hij werd in 1989 en 1991 jeugdkampioen van de NHSB en wist zich in 1993 zelfs via die bond voor de halve finales van het NK algemeen te plaatsen, waar hij in de middenmoot eindigde. Nog voor de eeuwwisseling stopte de speler van S.C. Purmerend echter met schaken: hij ging zich richten op andere hobby’s zoals bridge en Magic the Gathering. Hij zal toen niet gedacht hebben ooit nog op de Schaakolympiade te gaan spelen, op bord 1 nog wel!
In 2018 verhuist Van den Brink (inmiddels woonachtig in Blokker, gemeente Hoorn) tijdelijk naar Aruba om daar als leraar te werken. Op het eiland was niet veel te doen voor een denksportfanaat: geen MtG, weinig bridge. Toen ging hij maar weer schaken. Al snel bleek hij ondanks zijn lange pauze de sterkste speler op het eiland (IM Jasel Lopez woonde destijds in Nederland). Hij veranderde zijn schaaknationaliteit naar Arubaan, won het nationaal kampioenschap en zou als alles volgens plan gelopen was dit jaar de Schaakolympiade spelen voor Aruba.
Het liep door corona iets anders. Van den Brink is eerder dan gepland terug in Blokker en de ‘echte’ Schaakolympiade is verplaatst naar 2021. De wereldschaakbond bedacht echter een alternatief, de Online Olympiade, waaraan Aruba meedoet met Van den Brink op bord 1. In de laagste divisie was een tweede plek achter Cyprus genoeg om te promoveren naar divisie 4. Dat bleek een week later het eindstation omdat o.a. Honduras en Jamaica te sterk waren. Onze man uit Blokker scoorde 5 uit 8 en was daarmee gematigd tevreden. Hij merkte wel dat het tegen sterkere tegenstand dan hij op Aruba kreeg best wel stroef ging.
Omdat zijn winstpartijen vrij saai waren suggereerde Van den Brink een verliespartij te laten zien. Aan die partij zit een voorgeschiedenis: verleden jaar speelden wij een vluggertje waarin hij zich afvroeg waarom ik een totaal verloren stelling doorspeelde. “Dit win ik zelfs tegen Carlsen nog wel”, zei hij, vlak voordat hij zich midden op het bord pardoes liet matzetten. Zijn commentaar bij de volgende partij tegen een FM van Trinidad & Tobago: “Blijkbaar leer ik niet van mijn fouten.”
Cupid – Van den Brink
Wit staat prachtig na 25.Pf3, maar hij wordt overmoedig. 25.Pd7? f5! 26.Lxc7? Wit schrok zo van de zwarte zet dat hij volkomen onnodig zijn dame offert. 26.exf5 Txd7 27.f6 wint het stuk terug met voordeel. 26…fxg4 27.Txc5 Lxd7 28.Ld6 De8 29.Lxf8 Dxf8 Nu staat zwart totaal gewonnen, maar het is rapid en er gebeurt nog het één en ander. 30.Tc7 Lc6 31.e5 Db8 32.Te7 Kf8 33.Te6 Dc8 34.Ted6 Pb7 35.T6d4 h5 36.Lg6 De6 37.Tf4+ Ke7 38.Tf7+ Dxf7 39.Lxf7 Kxf7 40.h3 gxh3 41.gxh3 Ke6 42.f4 g6 43.Kf2 Le4 44.Ke3 Ld3 45.Ta1 Pd8 46.Ta6+
Ondanks dat zwart het niet optimaal gespeeld staat hij nog steeds gewonnen als hij zijn koning naar achteren speelt. Maar naar voren is actiever, wat kan er misgaan? 46…Kf5?? 47.Tf6 mat. Dit dus. Aruba verloor de match 4–2.
Volgende weekend speelt Nederland (met o.a. Giri) in divisie 2.
Partij in de viewer:
Voor beginners A8316
Voor gevorderden B8316
Een schaakpartij kan al in de opening of het vroege middenspel beslist zijn: een miniatuurpartij. Voor de winnaar geeft zo’n partij vaak voldoening. De verliezer heeft de verliezer meestal een grote fout gemaakt, vaak door een valstrik van de tegenstander. Dit was in 1971 het geval in een partij tussen Theo van Scheltinga en de Nederlands topgrootmeester Jan Timman in een partij in het Hoogoventoernooi van Wijk aan Zee. in 1971.
T. van Scheltinga – J. Timman
1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. Pf3 Na 3. d5 heet de opening Benoni, nu gaat de partij over naar het Engels. 3. … cxd4 4. Pxd4 e6 5. Pc3 Lb4 6. Ld2 Een wat tamme passieve zet. 6. Pdb5 is een actievere mogelijkheid. 6. … Pc6 7. a3 Le7 8. Lf4 Wit speelt de opening niet secuur. Beter is hier 8. e3 om de koningsvleugel te ontwikkelen. 8. … d6 9. Lg3 e5! 10. Pxc6 bxc6 11. c5?
Partij in de viewer:
www.365chess.com/search_result.php?wlname=Mohammad+&wname=Fahim+&open=&blname=&bname=&eco=&nocolor=on&yeari=&yeare=&sply=1&ply=&res=&submit_search=1
Mooi zo, dank je wel. Partij staat nu in de viewer.
Het kwaliteitsoffer van Simagin tegen Ljoeblinsky, niet Dublinsky is incorrect en dat is het in chessgames.com/perl/chessgame?gid=1124945 ook, in deze laatste partij ware het andere kwaliteitsoffer sterker geweest.
RD: Eerste diagram in Van Scheltinga – Timman is incorrect: er ontbreekt een zwart paard op f6.
FEN: r1bqk2r/p3bppp/2pp1n2/2P1p3/8/P1N3B1/1P2PPPP/R2QKB1R b KQkq – 0 1
Aangepast. Dank voor de FEN-string.
Inmiddels twee trailers, bijna twee en de andere vier minuten van de door Hans Ree besproken film gevonden. Nog niet achterhaald of het genoemde ‘gluipertje’ daar te zien is, zo ja wie dan?
Mijn gepijnigde geheugen laat me al jaren in de steek wie toch de ‘puistenkop’ mag zijn tegen wie een vroegere schoolvriend vaak zou hebben gespeeld.