Schaakrubrieken weekend 29 augustus 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Vijfhonderd boeven
De Tour van Magnus Carlsen was nog maar net afgelopen of zijn site chess24 kondigde alweer een volgende aan, van november 2020 tot september 2021, met een nog veel hoger prijzengeld dan de miljoen dollar van de eerste tour. In die nieuwe tour met klassiek schaak, rapidschaak en blitz kon uitgemaakt worden wie de sterkste speler ter wereld is. Ho, ho, denkt er dan niemand meer aan het officiële wereldkampioenschap? Ja, één schaker houdt stand, de Fransman Maxime Vachier-Lagrave. Toen het kandidatentoernooi in Jekaterinenburg eind mei halverwege werd gestaakt, stond hij daar bovenaan. Laatst zegde hij een belangrijk toernooi in oktober af om zijn handen vrij te houden voor een eventuele hervatting van het kandidatentoernooi, zijn unieke kans op een WK-tweekamp tegen Carlsen. Als een tragische koning in ballingschap die blijft hopen op het herstel van de monarchie.
‘Online’ dreigt alles weg te walsen. Over die nieuwe wereld was er een ontnuchterend artikel op chess.com, het grootste platform voor online schakers. Chess.com sluit per dag meer dan 500 accounts wegens bedrog met een computerschaakprogramma. In totaal zijn er meer dan 400.000 accounts gesloten. Vaak gaat het om kinderen die bedrog als een leuk spelletje zien en zich net zo onschuldig voelen als een illusionist die een nepkonijn tovert, maar er waren ook bijna 400 bedriegers met een titel van de FIDE, waaronder 46 grootmeesters. Het zijn trouwens altijd weer de mannen, want 95 procent van de boosdoeners was van het beruchte manlijke geslacht. Wegens corona is er nu een online olympiade, een treurige parodie op de echte. Een commissie speurt naar bedrog en kan straffen uitdelen waartegen geen beroep mogelijk is. Deelnemers moesten verklaren dat ze daarmee akkoord gingen. Waarschijnlijk om zich in te dekken tegen rechtszaken zegt het FIDE-reglement dat een veroordeling wegens vals spel niet hoeft te betekenen dat er is valsgespeeld.
Jorden van Foreest – Simen Agdestein (Noorwegen), online olympiade 2020 (rapid)
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. c3 d5 4. exd5 Dxd5 5. d4 Pf6 6. Le3 cxd4 7. cxd4 e6 8. Pc3 Dd6 9. Ld3 Le7 10. 0-0 0-0 11. a3 Td8 12. De2 Ld7 13. Tac1 Tac8 14. Tfd1 h6 15. h3 Le8 16. b4 Lf8 17. Pe4 De7 18. Lb1 Pd5 19. Ld2 a6 20. Dd3 Veld h7 lonkt, maar zwart kan zich soepel verdedigen. 20…g6 21. h4 Lg7 22. h5 f5 23. Pc5 g5 24. Te1 Lf7 25. g4 Wit had zijn bruggen al verbrand, maar 25. Txe6 Lxe6 26. Te1 gevolgd door chaos was beter. 25…fxg4
Partij in de viewer:
De ‘origineelste schaakpartij’ blijkt een voorganger te hebben
In 1991 speelde Nigel Short in het Interpolistoernooi in Tilburg een partij die behoort tot de artistieke hoogtepunten uit zijn carrière. In een stelling waarin tegenstander Jan Timman geen vin kon verroeren, stuurde de Engelsman zijn koning naar de overkant van het bord om daar het matnet dicht te knopen:
Nog altijd kan deze bijzondere slotaanval rekenen op grote bewondering. Wie Short – Timman Kingwalk intoetst in een zoekmachine, wordt bedolven onder superlatieven als ‘Shorts onsterfelijke partij’ of ‘de origineelste en spectaculairste koningswandeling uit de schaakgeschiedenis.’ Op die laatste twee kwalificaties valt veel af te dingen. Tim Krabbé verzamelde in zijn artikelen over winnende wandelkoningen fragmenten die aanzienlijk spec¬taculairder zijn dan Shorts risicoloze zondagochtendwandeling. Ook blijkt Shorts mars naar veld h6 een voorganger te hebben. Op Twitter wees de Schot Douglas Griffin onlangs op een partij die in 1985 door twee Slowaakse schakers werd gespeeld in een toernooi in Tsjechoslowakije.
Tibenský – Franzen (Stary Smokovec 1985)
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Pf3 0-0 6. 0-0 dxc4 7. Dc2 a6 8. a4 Ld7 9. Pe5 Pc6 10. Pxc6 Lxc6 11. Lxc6 bxc6 12. Td1 Dd5 13. Pa3 c5 14. dxc5 Dh5 15. f3 Lxc5+ 16. Kg2 Pd5 17. e4 Pe3+ 18. Lxe3 Lxe3 19. Pxc4 La7 20. Td7 Dc5 21. Tad1 Tab8 22. Dd3 h5 23. Kh3 Tb7 24. e5 Tb4 25. b3 Tbb8 26. f4 Tb4 27. Kh4! g6? Nu ligt de weg naar h6 voor de witte koning open. Na 27 … Dc6! (28. Kxh5 Dg2 29. h4 Dh3) moet wit zijn aanvalsplan herzien. 28. Kg5 Tbb8 29. Kh6!
30. Txf7! Kxf7 31. Dxg6+ Ke7 32. Df6+ Ke8 33. Pd6+ Nauwkeuriger is 33. Dg6+ Ke7 34. Dg7+ Ke8 35. Pd6+. 33 … cxd6 34. Dxe6+ Kf8 35. exd6 Tb7 Na 35 … Tc7 36. dxc7 Dxc7 (37. Td7 Tb6) wint wit met 37. Df5+ Df7 38. Dxf7+ Kxf7 39. Td7+. 36. d7 Txd7 37. Txd7 Db6 38. Tf7+ Kg8 39. Tg7+ Zwart geeft op.
Partijen in de viewer:
Hans Böhm
Geen rubriek dit weekend.
Vijftig jaar geleden was dus de match van de eeuw, USSR tegen de rest ,maar 50 jaar terug werd ook Oegstgeest wereldberoemd doordat het Leidsch Schaakgenootschap ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan een vierkamp organiseerde met een haast onwaarschijnlijke bezetting: wereldkampioen Spassky, ex-wereldkampioen Botwinnik,the best of the West Larsen en Donner. Daarover is een kostelijk boekje verschenen en dat woord kostelijk gebruiken we omdat er ook interviews instaan die Godfried Bomans de spelers afnam voor de NCRV-televisie, kom daar nu eens om. Bomans doet dat op de bekende humoristische manier zoals hij bij een interview met sexbom Marlene Dietrich verzuchtte: Had mijn vrouw maar één zo‘n been. Onze landgenoot Donner was bepaald geen kanonnenvoer en eindigde op een verdienstelijke 2e plaats achter Spassky, mede door deze zege op Larsen:
J.H.Donner -B.Larsen Oegstgeest 1970
1,d4 c5 te verwachten, deze opening, Ben-Oni, speelt Larsen geregeld dus Donner moet de tijd nemen. 2.d5 d6 3.e4 Pf6 4.Ld3 g6 5.Pe2 Lg7 6.0-0 0-0 7. c4 e6 8.Pec3 exd 9.cxd Pbd7 10.Pd2 a6 11.a4 Ph5 12.f4 (meestal komt hier 12.Pc4 Pe5 13.Pxe5 Lxe5 14.Pe2 met goed spel voor wit) 12..Ld4+ 13. Kh1 Pdf6 14. Pf3 Te8 15. f5 Donner moet wel doorzetten 15..gxf twijfelachtig beter Ld7 16. exf Kh8 schijn-veiligheid zoals het vervolg laat zien 17.Pxd4 cxd4 18.Pe4! eigenlijk al de beslissende zet 18..Pxe4 moet wel 19.Dxh5 Df6 (19..Pc5 20.Lg5!) 20.Lh6 Ld7 21.Tf4 nu moet het paard wel weg: Pc5 22.Lg5 De5 23.Dh6 zwart geeft op.
Toch wel een sensationeel snelle zege voor de man die zelf zo vaak korte partijen verloor. Nu de schaakclubs langzamerhand weer gaan beginnen, ongetwijfeld met beperkingen door het covid-regime van zowel de KNSB als van de lokaliteit waar men speelt, kan het geen kwaad voor de spelers, jong en oud, het openingsrepertoire weer eens op te schonen.Een boek dat daarbij goede diensten kan bewijzen: Graham Burgess An Idiot-Proof Chess Opening Repertoire,een uitgave van Gambit Publications (€ 23.40). Deze gerenommeerde auteur van talrijke uitstekende schaakboeken slaagt er altijd in de toch gecompliceerde schaaktheorie begrijpelijk te maken voor de gemiddelde schaker die goed beslagen voor de stukken wil gaan zitten, al dan niet gedesinfecteerd (de stukken dan).
Zowel voor wit als zwart komen een aantal openingen aan bod waarbij de lezer niet wordt opgescheept met ellenlange varianten. Maar wel kan ieder zelf uitzoeken wat het best bij hem of haar past. Zo zijn er bij het Engels een groot aantal mogelijkheden om op de eerste zet van wit ( 1.c4 ) te reageren al kan het via-via in elkaar overlopen. Dit geldt ook bij de flank-openingen met het bekende fianchetto van de lopers. De keuze voor het Skandinavisch na 1.e4 (1..d5 ) is wel degelijk helemaal een keuze van zwart en die variant kan wit natuurlijk altijd een keer verwachten, zeker als de tegenstander het boek heeft gelezen. De auteur ziet graag scherpe ideeën die tot een spannend middenspel leiden waarvan de student de juiste,hem liggende thema‘s kan gebruiken. Een uitstekend leerboek.
Tot slot een aardig toetje van honderd jaar voor beide bovengenoemde toernooien: uit 1862 uit Wenen, toen een schaakhoofdstad:
Steinitz,toekomstig wereldkampioen – Pilhal:
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4.b4 het Evansgambiet 4..Lxb4 5.c3 La5 6.0-0 Pf6 beter d6 7.d4 exd 8.Ld3 d6 9.e5 dxe5 wit heeft 3 pionnen geofferd voor een enorm initiatief 10.Dd3 Dd7 11.Te1 Dd5 wit slaat nu niet op f7 maar: 12.Lb5! Pd7 13.Dd5 Lb6 red de loper echter 14.Pxe5 Pe7 alles is hopeloos voor zwart, nu komt een dameoffer: 15.Pxd7 Dxd5 (15..Lxd7 16.Txe7+) 16.Pf6++ Kd8 17.Lxe7 mat, geen mooier eind van een schaakrubriek.
Partijen in de viewer:
Oud-voetballer weerstaat Van Foreest bij online Olympiade
Nederland heeft bij de online Olympiade geen potten kunnen breken. In een groep van tien landen eindigde het team op de zesde plek met negen matchpunten, vier punten achter de nummer vijf. Azerbeidzjan, Hongarijë en Oekraïne plaatsten zich bij de laatste twaalf. De internetvariant van de belangrijkste landenwedstrijd van het schaken werd met een bijzondere formule gespeeld: per wedstrijd vier volwassen borden (met minstens twee vrouwen) en twee juniorborden (met minstens één meisje.) Nederland had een sterke selectie afgevaardigd (met o.a. Anish Giri die vier partijen speelde) maar enkele spelers bleken uit vorm. Het bleef daarom bij wat individuele successen, o.a. van Rosa Ratsma die met zwart een grootmeester versloeg.
De match tegen Noorwegen werd wel gewonnen en daar speelde een bijzondere speler op bord 1. Niet wereldkampioen Magnus Carlsen, maar zijn voormalige coach, Simen Agdestein, die eind jaren ‘80 in de top twintig van de wereld stond. Dat is op zich al knap, maar hij was toen ook Noors voetbalinternational! Helaas moest hij begin jaren ‘90 zijn voetbalcarrière opgeven vanwege een knieblessure. Tegenwoordig is hij vooral actief als coach op de Noorse sportacademie, maar af en toe speelt hij zelf nog. Zijn partij tegen Jorden van Foreest werd een typische chaotische rapidpartij waarin de beide spelers vast zelf vaak niet wisten hoe het stond.
Van Foreest – Agdestein
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.c3 d5 4.exd5 Dxd5 5.d4 Pf6 6.Le3 cxd4 7.cxd4 e6 8.Pc3 Dd6 9.Ld3 Le7 10.0–0 0–0 11.a3 Td8 12.De2 Ld7 13.Tac1 Tac8 14.Tfd1 h6 15.h3 Le8 16.b4 Lf8 17.Pe4 De7 18.Lb1 Pd5 19.Ld2 a6 Zwart staat stevig, maar wat passief. Wit heeft zwaktes, maar staat wel actief. Wit gaat dus aanvallen. 20.Dd3 g6 21.h4 Lg7 22.h5 f5 23.Pc5 g5 24.Te1 Lf7 25.g4 Wit wil met zijn dame op h7 komen. Dat hoeft niet meteen, sterker nog, het duurt nog negen zetten! 25…fxg4
26.Lxg5!? 26.Dh7+ is leuk, maar de dame zou nog niet heel dreigend staan op h7. Vandaar de tekstzet die eigenlijk bluf is. 26…Pf6 Agdestein gelooft zijn tegenstander of vertrouwt het gewoon niet. Het offer aannemen had gekund: na 26…hxg5 27.Dh7+ Kf8 28.h6 Lf6 heeft wit geen goed vervolg. 27.Lxf6 Dxf6 28.Pe5 Pxe5 29.dxe5 Dg5 30.Pd7 Nog steeds geen Dh7+. Maar als zwart niet oplet is die zet opeens mat! 30…Lxh5 31.Pf6+ Lxf6 32.Txc8 Txc8 33.exf6 Dxf6 34.Dh7+
Daar dan eindelijk. Niet echt als aanvalszet maar om een pion mee te pakken. 34…Kf8 35.Dxb7 De computer zegt nu 0.00, maar met weinig tijd en beide koningen onveilig is deze stelling erg lastig om te spelen. De fouten komen ook snel.
35…Tc3 36.Le4? g3? 37.Tf1? Le2! 38.Db8+ Kg7 39.Da7+ Kf8 40.Db8+ Kf7 41.Da7+
Wit hoopt op eeuwig schaak, maar zwart kan het vermijden. 41…Ke8 41…De7 42.Lg6+ Kf6 43.Dd4+ is minder goed. 42.Db8+ Kd7 43.Da7+ Ke8 44.Db8+ Kd7 45.Da7+ Met seconden op de klok mist zwart 45…Tc7! waarna wit geen goed schaakje meer heeft en zwart wint. 45…Ke8 Remise.
Partij in de viewer:
Voor beginners A8333
Voor gevorderden B8333
Spectaculaire schaakpartijen
Voorbeelden van spectaculaire schaakpartijen zijn er genoeg te vinden. In 1988 werd er in een kwalificatietoernooi voor het wereldkampioenschap in Belgrado met 258 deelnemers, waarvan 96 grootmeesters en 72 meesters, een bijzondere spectaculaire partij gespeeld tussen Taimanov en Kaidanov.
Taimanov – Kaidanov
Partij in de viewer:
Wat de on-line Olympiade betreft viel in de beslissende match tussen Rusland en India de internetverbinding weg bij twee Indiase schakers, waarop de arbiter ze een nul toebedeelde. Daarop kende FIDE-president Dvorkovitsj toch de gouden medaille aan beide landen toe. Hij verklaarde achteraf. I certainly thought that given the situation that Russia, based on the decision of the chief arbiter, deserved a win but India didn’t deserve to lose since it was not their fault that those two games had been lost. So both teams deserve having the gold, that was my logic based on fairness.