The Modernized Grünfeld Defence
In deze recensie kijk ik naar het boek “The Modernized Grünfeld Defence” door Yaroslav Zherebukh. Toen ik hem googelde kwam ik er achter dat hij exact even oud is als ik. En behalve dat we schaken ook beiden leuk vinden, houden de overeenkomsten daar wel zo’n beetje op. De uit Oekraïne afkomstige grootmeester werd al grootmeester op zijn 15e, in augustus 2008. Diezelfde ratingperiode werd ik hardhandig teruggegooid naar een 1700-rating na een NK jeugd dat begon met 0 uit 4. We kunnen niet alles hebben. Terug naar Yaroslav, die vertrok in 2013 naar de VS om daar te gaan studeren. Op zijn persoonlijke website (yzchess.com) schrijft hij dat hij vanaf dat moment van fulltime schaker naar fulltime trainer omschakelde, naast zijn studie natuurlijk. Nadat hij in 2018 afstudeert begint hij met het schrijven aan zijn eerste boek, dit boek! En wat een werk heeft hij er in gestoken.
Toen ik het boek voor het eerst open sloeg moest ik wel even slikken. Wat een varianten. Geen inleidende tekst aan het begin van het hoofdstuk, geen aanwijzingen over wat het plan van de stelling is of hoe je precies dit boek moet bestuderen. Noem me lui, maar ik word graag aan de hand meegenomen door een boek. Ik houd er wel van eerst verteld te worden waar ik op moet letten om vervolgens met een ‘ah zo’ het thema in een partij te herkennen. Dit boek is anders en toen ik dat eenmaal tussen de oren had kon ik echt aan het boek beginnen.
Is er dan helemaal geen uitleg? Die is er wel, maar alleen tussen de varianten. En hierdoor valt het wat minder op. Het komt wellicht ook omdat de opmaak van het boek de woorden er niet echt uit laat springen. Daarnaast is het ook niet super uitgebreid, dus verwacht nog steeds niet dat je hand ergens in dit boek wordt vastgepakt. Nee, de uitleg gaat soms kort over wat er is gebeurd en soms kort over wat er komen gaat. Summier, met in het kort waar je je stukken in de variant wilt hebben. Maar ja, moet je dan al die varianten uit je hoofd leren? Even voor de beeldvorming, die varianten gaan vaak ver tot boven zet 30. Nee, het hoeft niet, maar de keuze is geheel aan de lezer tot hoe ver die wil gaan.
Daarop aansluitend, zo tussen de varianten door maakt Zherebukh soms een opmerking in de trant van ‘Ik vond de variant gewoon te leuk om niet verder te analyseren’. Je komt ze geregeld tegen, een toevoeging als ‘te leuk’, ‘interessant’ of ‘fascinerend’. Zelfs de opmerking ‘chess aficionados will love this line’ kwam op een pagina naar voren voordat een volslagen krankzinnige analyse begon. Yaroslav Zherebukh is gek op schaken en heeft duidelijk heel veel plezier gehad in het analyseren van de opening. Deze opgewekte opmerkingen tussen de varianten door maken het ook echt leuker om de varianten te bekijken, je merkt het enthousiasme van de schrijver. Hij is gaan ontdekken en vervolgens de varianten gaan uitwerken, en verder gaan uitwerken, en nog verder gaan uitwerken.
Voordat er verder op het boek ingegaan wordt, hieronder twee voorbeelden. Eén uit het boek gepakt, de ander van chess.com waar Zherebukh zelf een blogpost heeft geschreven met de ‘9 most beautiful moves from my new book’. Kijk vooral even op naar die blogpost, want dan zie je echt over wat voor varianten het gaat.
Zoals je kunt zien in het eerste voorbeeld, komt de zet …c5 regelmatig naar voren. Dit is ook een echte Grünfeld-zet, want dat centrum moet gewoon kapot. Als je geen enkele ervaring hebt met de Grünfeld, dan had je die conclusie moeten trekken door dit boek echt te bestuderen. Dat vraagt tijd. Maar, het staat er wel. En niet alleen over de zet …c5 heeft het boek wat te zeggen. Zherebukh geeft in de inleiding al aan dat je het meeste uit dit boek haalt als je alle hoofdstukken bestudeert. En ik denk dat dat klopt. Zo staat er niet voor niks in dit eerste voorbeeld over de a-pion een verwijzing naar hoofdstuk 3. De lezer moet de thema’s herkennen door dit boek stuk voor stuk door te nemen.
Een ander punt dat Zherebukh in het voorwoord al aankaart dat er veel nieuwtjes in dit boek zitten. Nieuwtjes komen doorgaans niet op zet 5, je moet diep de varianten ingaan om vervolgens een nieuwtje tevoorschijn te kunnen toveren. Hiervoor heeft de auteur enorm veel tijd gestoken in het analyseren van alle varianten. Niet alleen met de nieuwste ‘traditionele’ engines, ook met de nog slimmere engine Leela Chess Zero. Hij is diep gegaan en dit heeft hele mooie varianten opgeleverd. Als sporadisch Grünfeld speler was ik verbaasd over hoe vaak de hele damevleugel naar voren komt en hoe vaak je óf de d5-pion weggeeft, óf snel op c4 slaat als wit zelf slaan op d5 uitstelt. Het is een nieuw, maar ook samenhangend repertoire met over het algemeen een doel: constant druk zetten op het centrum van wit. De zet …c7-c6 om de d5-pion te dekken, die in mijn andere (enigszins verouderde) Grünfeldboeken regelmatig wordt aangeraden, wordt sterk afgeraden door Zherebukh.
Uiteindelijk leidt dit natuurlijk tot de vraag voor wie dit boek nu is. Niet voor beginners. Niet voor spelers die, net als ik, snel tot de kern van een opening willen komen om hem te kunnen spelen. Dit boek is voor de gevorderde (+1800) en ambitieuze schaker met tijd om te studeren, de schaker die een nieuw en volledig repertoire tegen 1.d4 wil, de schaker die al vroeg zijn d4-spelende tegenstander in een drijfzand van pion- en kwaliteitoffers wil trekken. Zulke schakers zullen hier goed doorheen kunnen werken en varianten selecteren die hen liggen. Dat dit boek daarom ook goede aandacht geeft aan de zogenaamde zijvarianten of anti-Grünfeld systemen draagt bij aan het doel.
Kortom, voor dit boek moet je gaan zitten. Als je dat kunt, dan heb je hier echt wat aan.
Titel: The Modernized Grünfeld Defence
Auteur: Yaroslav Zherebukh
Aantal bladzijden: 297
ISBN: 9789492510792
Uitgeverij: Thinkers Publishers
Gepubliceerd: 2020
Link naar onze recensenten met hun recensies
