Schaakrubrieken weekend 10 oktober 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
In quarantaine
Norway Chess, het jaarlijkse toernooi in Stavanger, is dit jaar het eerste toptoernooi in de wereld sinds het begin van de epidemie. Noorwegen wordt coronaluw genoemd en wil dat zo houden, dus de maatregelen bij het toernooi zijn gedegen. Spelers, verslaggevers en wedstrijdleiders moesten tien dagen in quarantaine en worden regelmatig getest. In het hotel waar het toernooi wordt gehouden en waar de spelers verblijven zijn permanent een arts en een gezondheidswerker aanwezig. Er zijn maar zes deelnemers, die twee keer tegen elkaar spelen. De speeltafels zijn verbreed tot één meter en behalve vertegenwoordigers van de sponsors en de media is er geen publiek. Een van die sponsors is een bedrijf dat in luchtverversing doet, dus dat zit goed.
De televisieploeg van het Noorse TV2, dat er altijd bij is als Magnus Carlsen schaakt, werkt in een aparte ruimte en wordt ook getest. Iemand van de organisatie zei dat hij vooral bezorgd is voor verkoudheden, want die zouden ook tot quarantaine kunnen leiden. Kortom, zo gaat het tegenwoordig toe in een schaaktoernooi met houten stukken.
Levon Aronian zei dat de Noren Carlsen en Aryan Tari in het voordeel waren, omdat ze niet in quarantaine hoefden, maar dat begrijp ik niet goed. Tien dagen opsluiting in een luxe hotel, met Zoom en Skype en Teams om contact te houden met de secondanten die elders in de wereld de nieuwste openingssnufjes uitzoeken; kan er een betere voorbereiding zijn op een schaaktoernooi?
Er is bij Norway Chess al jaren het geintje dat de spelers tijdens de partij in de ‘biechtkamer’ aan het internetpubliek kunnen vertellen wat er door hen heengaat. Na de vijftiende zet van de volgende partij zei Carlsen in de biechtkamer dat hij alles verkeerd had gedaan: zijn pionnenstelling verzwakt en zijn koning in gevaar gebracht, in de vage hoop dat zijn twee lopers actief konden worden. Dat was ook een geintje, met een kern van waarheid.
Aryan Tari – Magnus Carlsen, Norway Chess Stavanger 2020
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Lg5 Ld7 7. Dd2 a6 8. 0-0-0 e6 9. f4 Le7 10. Pf3 b5 11. Lxf6 gxf6 12. Kb1 Db6 13. f5 0-0-0 14. Ld3 Kb8 15. Pe2 Lc8 Een standaardpositie. Hier zei Carlsen dat hij alles verkeerd had gedaan. 16. Pf4 Pe5 17. Le2 d5 Een riskante manier om de stelling te openen. 18. exd5 exf5 Het beruchte ‘Ierse pionnencentrum’. 19. Pd4 Lc5 20. Thf1 The8 21. a3 Ka8 Zwarts koning voelt zich nergens gemakkelijk. 22. h3 Wit staat goed, maar dit is een nutteloze zet. Commentator Vladimir Kramnik vond 22. b4 erg sterk. 22…Ld7 23. Ph5 Wit is de draad kwijt. Sterk was 23. Dc3 of ook het pionoffer 23. d6 Dxd6 24. Dc3, om veld d5 vrij te maken voor zijn paard. 23…Pc4 24. Lxc4 bxc4 25. Dc3 Tb8 De kansen zijn plotseling gekeerd. Wit is in grote problemen. 26. Tf3
Partij in de viewer:
Tien dagen in riante afzondering voor de eerste schaakzet
Je moet er als topgrootmeester wat voor overhebben om na een half jaar gedwongen onthouding weer collega’s te treffen in een ouderwets toernooi. Voor de eerste zet was gespeeld in de dubbelrondige Norway Chess zeskamp in Stavanger, hadden de deelnemers al tien quarantainedagen achter de rug. Medelijden was volgens hen niet nodig, de organisatoren hadden hun uiterste best gedaan om het hun gasten naar de zin te maken. In een van de buitenwereld afgesloten hotel is niets aan het toeval overgelaten. Medisch personeel staat paraat en alle toernooimedewerkers worden regelmatig getest. Alleen aan de internetcommentatoren zijn geen beperkende maatregelen opgelegd. Judit Polgar en ¬Vladimir Kramnik bespreken de partijen vanuit hun woonplaatsen Boedapest en Genève.
In het toernooi geldt dezelfde curieuze puntentelling als vorig jaar. Als een klassieke partij in remise eindigt, krijgen beide spelers één punt, waarna een armageddonvluggertje volgt (wit tien, zwart zeven minuten; bij remise wint zwart) dat de winnaar een extra half punt oplevert. Een klassieke winstpartij is goed voor drie punten. Na vier ronden gaat Magnus Carlsen aan kop met 9 punten na twee overwinningen, twee remises en twee gewonnen armageddonvluggertjes. Tegen Aryan Tari profiteerde hij van een ernstige fout van de voormalige Noorse jeugdwereldkampioen.
Tari – Carlsen Stavanger 2020
1.e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Lg5 Ld7 7. Dd2 a6 8. 0-0-0 e6 9. f4 Le7 10. Pf3 b5 11. Lxf6 gxf6 12. Kb1 Db6 13. f5 0-0-0 14. Ld3 Kb8 15. Pe2 Lc8 In het biechtkamertje zei Carlsen na deze zet dat het voelde alsof hij alles verkeerd had gedaan: ‘Ik kan alleen maar hopen dat mijn loperpaar in een lange partij een rol zal spelen.’ 16. Pf4 Pe5 17. Le2 d5 18. exd5 exf5 19. Pd4 Lc5 20. Thf1 The8 21. a3 Ka8 22. h3 Ld7 23. Ph5? Een goed geposteerd stuk verhuist naar een zijspoor en kijkt in het vervolg toe. In aanmerking komt 23. Dc3 en nog sterker is het pionoffer 23. d6! Dxd6 24. Dc3. 23 … Pc4 24. Lxc4 bxc4 25. Dc3 Sterker is 25. Ka1 Tb8 26. c3. 25 … Tb8 26. Tf3 Verhindert 26 … Te3, maar nu volgt een veel mooiere torenzet.
Partij in de viewer:
Hans Böhm
Geen rubriek dit weekend.
Er zijn schakers die zich ook voor de geschiedenis van het schaken interesseren en daar zelfs veel tijd in investeren door studie en dan ook de resultaten publiceren in periodieken. En natuurlijk ook mooie en gezellige bijeenkomsten in zonovergoten plaatsen. Dit laatste ligt nu helaas stil en dat hoeven we niet nader toe te lichten. In die kringen wordt altijd reikhalzend uitgekeken naar de schitterende boeken in prachtband van McFarland Publishers. En ook nu weer kwam er een voltreffer uit Jefferson North Carolina: Tim Harding, gerenommeerd schaak-schrijver, excelleert met Steinitz in London, a chess biography with 623 games. Meer dan 400 pagina ‘s met behalve wat in de titel wordt beloofd een uitvoerig register en een bibliografie waardoor een wetenschappelijk meesterwerk is ontstaan.
Behalve over Steinitz gaat het en passant ook over het schaakleven in het Victoriaanse Londen met aandacht voor de beroemde Simpson Divan, het schaakcafé waar alle grootheden op schaak-gebied uit de 19e eeuw hun opwachting maakten. Vanuit zijn geboortestad Praag ging de 22-jarige Steinitz naar Wenen, voor de studie en voor het schaken en in 1862 naar Londen. In 1860 had de tot dan toe als de sterkste schaker van de wereld beschouwde Amerikaan Morphy,nog altijd de schaaklegende uit New Orleans, zich teruggetrokken en dus was de titel van officieuze wereldkampioen open. De Duitser Anderssen en de Engelsman Staunton, bekend van de nu overal gebruikte stukken, kwamen in aanmerking maar zeker ook Steinitz. Uiteindelijk werd het een match tussen Anderssen en Steinitz. De laatste werd de eerste officieuze wereldkampioen en later door Zukertort te verslaan (1886) de eerste officiële. (Overigens had eigenlijk Zukertort deze match moeten winnen. Hij kreeg door zijn verlies een zenuwinzinking en overleed twee jaar later) Steinitz werd in 1894 onttroond door de geniale Duitser Lasker.
Omdat hij in Engeland nogal werd bespot en gediscrimineerd, waarbij zijn jood-zijn een rol speelde,had hij zich intussen gevestigd in de Verenigde Staten, al kwam hij voor drie toernooien weer terug naar Londen. Harding heeft het allemaal grondig onderzocht en uitvoerig beschreven in dit boek. Alle partijen van Steinitz in die periode heeft hij boven water weten te krijgen.Een indrukwekkend boekwerk in de traditie van McFarland. De tweekamp tussen Anderssen en Steinitz was een waar gevecht, geen partij eindigde in remise, kom daar nu eens om met al die remises. Volgens de kenners was de 14e partij de mooiste en die duurde 85 zetten,met mat als einde. De 13e partij begon met de stand 6-6:
Andersen-Steinitz, Westminster Chess Club 1866:
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6 4.d3 d6 5.Lxc6 bxc6 6.h3 g6 7.Pc3 Lg7 8.0-0 0-0 9.Lg5 h6 10.Le3 c5 het is duidelijk dat wit geen voordeel heeft behaald maar 11.Tb1 desondanks begint hij met een offensief op de damevleugel 11..Pe8 12.b4 cxb 13.Txb4 c5 14.Ta4 Ld7 15.Ta3 f5 de witte toren heeft niet veel bereikt terwijl zwart zich verbeterde 16.Db1 Kh8? tegen Db3+ 17.Db7 a5 18.Tb1 a4 19.Dd5 Dc8 volgens vriendje Stockfish staat zwart al beter 20.Tb6 Ta7 21.Kh2 f4 22.Ld2 g5 23.Dc4 Dd8 24.Tb1? Pf6 25.Kg1 Ph7 terwijl wit, geheel tegen zijn normale stijl, te passief speelt zwelt de aanval van zwart 26.Kf1 h5 27.Pg1 volgens Kasparov staat wit nu echt verloren maar Andersen laat het zich aantonen: 27..g4 28.hxg hxg 29.f3? Nu is het helemaal hopeloos en de rest is eigenlijk pijnlijk voor het topschaak uit de 19e eeuw. 29. …Dh4 30.Pd1 Pg5 31.Le1 Dh2 32.d4 gxf 33.gxf Ph3 34.Lf2 Pxg1 35.dxc? Dh3+ 36.Kc1 Pxf3+ 37.Txf3 Dxf3 38.Pc3 dxc 39.Lxc5 Tc7 40.Pd5 Txc5 41.Dxc5 Dxe4+ 42.Kf2 Tc8 43.Pc7 De3+ en eindelijk 0-1.
Partij in de viewer:
Armeense grootmeester Petrosian: valsspeler of onschuldig veroordeeld?
Ophef in de schaakwereld: een goede grootmeester zou online van o.a. Fabiona Caruana gewonnen hebben met vals spel. In de finale van een belangrijk teamsnelschaaktoernooi, gespeeld op de server van chess.com, wonnen de Armeense Eagles verrassend van de grote favoriet, Saint Louis Arch Bishops, vooral dankzij het sterke spel van Tigran Petrosian. Tegen op papier veel sterkere tegenstanders haalde de als vluggerspecialist bekend staande nummer 260 van de wereld 3.5 uit 4. Een van die tegenstanders, Wesley So, suggereerde met een posting op chess.com dat Petrosian vals gespeeld zou hebben (ondanks dat publieke beschuldigingen als not done gelden in de schaakwereld). Wat So en anderen vooral verdacht vonden was dat op de webcam te zien was dat hij steeds naar beneden keek tijdens de partijen. Petrosian schold So vervolgens de huid vol en vond dat de beschuldigingen nergens op sloegen. Het team van chess.com dacht daar anders over, bande de Armeniër levenslang van hun server wegens “overtreding van de regels voor eerlijk spel” en gaf de overwinning van het teamtoernooi aan Saint Louis.
Terecht of niet? De meningen zijn verdeeld. De Nederlandse grootmeester Ivan Sokolov schrijft op Facebook dat hij de partijen niet verdacht vindt, “Zijn zetten waren erg menselijk.” Een andere grootmeester, Ivan Cheparinov, is daarentegen op basis van de video overtuigd dat er sprake is van vals spel. Petrosian zelf verklaarde in een persconferentie dat hij steeds naar beneden keek omdat hij met een touchpad speelde. Hij voelt zich in zijn goede eer aangetast en overweegt juridische stappen. Van de kant van chess.com blijft het stil: zij willen geen details geven om potentiële valsspelers niet wijzer te maken. Op basis van Petrosians overwinning op de nummer twee van de wereld kunt u proberen uw eigen inschatting te maken. Zijn het allemaal menselijke zetten, ook voor een snelschaakpartij, of speelt zwart (op één zet na) verdacht sterk?
Caruana – Petrosian
1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.h4 h5 5.Ld3 Lxd3 6.Dxd3 e6 7.Lg5 Db6 8.Pd2 Da6 9.c4 Lb4 10.b3 Pe7 11.Pgf3 Pf5 12.0–0 Pd7 13.a3 Lxd2 14.Lxd2 c5 15.Tac1 0–0 Er is een stelling ontstaan waarbij de kansen ongeveer gelijk zijn, maar een onnauwkeurige zet meteen tot groot nadeel kan leiden. 16.dxc5 Pxc5 17.Db1 Tfd8 18.Lg5 Td7 19.b4 Pe4 20.cxd5 Pxg5 21.hxg5 Txd5 Nu kan wit met het rustige 22.Tfd1 de stelling ontscherpen maar hij gaat voor de aanval. En zwart ook! 22.g6!? fxg6 23.Tc7 Tad8 24.Tfc1 De2 25.Tc8 h4!? 26.Db3 Txc8 27.Txc8+
27…Kh7? De enige echte fout van zwart, maar misschien was het een gecalculeerde gok. Na 27…Kf7 staat het nog steeds ongeveer gelijk. 28.Tc1? En zo pakt de eventuele gok goed uit. De winstvariant was ook niet makkelijk te vinden: 28.Pg5+ Kh6 29.Pxe6 Dd1+
30.Kh2!! Dreigt mat, dus zwart heeft geen tijd om de dame te slaan. 30…g5 31.Dc4! Txe5 32.Th8+ Kg6 33.Dc8! met winnende aanval.
28…Kh6 29.Te1 Dd3 Nu staat zwart een pion voor bij goede stelling. Het vervolg speelt hij onberispelijk. 30.Db2 Dc4 31.Db1 g5 32.Te4 Dd3 33.Dxd3 Txd3 34.a4 Kh5 35.Kf1 g4 36.Ph2 g3 37.Pf3 Ta3 38.Tc4 Ta1+ 39.Pe1 g5 40.Tc8 Ta2 41.Th8+ Kg6 42.Pd3 Td2 0–1
Partij in de viewer:
Voor beginners A8370
Voor gevorderden B8370
“Zeg het met letters en cijfers” stond er als motto bij een schaakprobleem, uitgevoerd met witte en zwarte tulpen, op een Floriade al vele jaren geleden. Probleemcomponist Jaap Haring liet de bezoekers genieten van een tweezet met bloemen.
Haring heeft in tweezet 971 een valstrik opgezet. Als wit met 1. Ta4? het probleem wil oplossen, dan dreigt er 2. Pd6 mat, door dubbelschaak. Zwart speelt echter 1. … Pxc4! en wit heeft geen matzet. Wel goed is de sleutelzet 1. Tb4! De andere toren vormt een batterij met paard c4. Weer dreigt er 2. Pd6 mat. Na 1. … Kd5 is 2. Pxe5 mat, een mooi batterijmat met de loper a2. Na 1. … Kf4 is 2. Pxe3 mat. Het paard van e5 kan niet tussenplaatsen door penning en wit moet veld f5 dekken. De dreiging 2. Pd6 gaat hier niet, omdat dan het zwarte paard van e5 ontpend is en op c4 de matzet ontkracht. Na 1. … Kf5 zet wit mat met 2. Dxe5. Tenslotte komt er na 1. … Pxc4 2. Dd3 mat. Een probleem met een mooie inhoud.
Zoals drie weken geleden geschreven werd ter gelegenheid van het huwelijk van onze dochter Herwina tweezet 969 geplaatst ter oplossing.
Ik vind dat het mogelijk zou moeten zijn om in beroep te gaan tegen zo’n uitsluiting als Tigran Levonovich Petrosian is overkomen. Deze Armeense grootmeester is een voormalige jeugdwereldkampioen onder 18 jaar en is ook een paar keer kampioen van zijn land geweest. Online chess gaat vaak in de blitz fase over en daarin is deze schaker gewiekst, zoals overwinningen op Svidler en Aronian in het WK-blitz van 2019 laten zien. Mogelijk is hij schuldig aan vals spelen, maar dan zou dat ook bewezen moeten worden voor een juridische instantie. De wereldkampioen van 1963 tot 1969 heette trouwens Tigran Vartanovich Petrosian.
Daar ben ik het mee eens: “flink verdacht” is iets anders dan “schuldig”. Alleen bij “schuldig” (met bewijs) kun je een sanctie opleggen. En als Petrosian een engine zou hebben gebruikt, dan zou deze toch de winstvariant met 28 Pg5 hebben gezien, en hebben “geadviseerd” om 27 … Kf7 te spelen? Voor een blitzende grootmeester wellicht moeilijk op te merken, maar voor een computer niets bijzonders.
Ik herhaal nog maar eens wat ik op andere sites heb geschreven: of Petrosian schuldig is of niet, is niet zo belangrijk; het gaat om procedures. Chess.com is zowel aanklager als rechter. Daarnaast houden ze het bewijsmateriaal geheim. Daar heb ik op zich geen probleem mee, zolang ze de zaken intern houden, en tot nu toe deden ze dat: mensen werden geschorst, maar namen werden niet vrijgegeven. Daarmee lijken ze nu gebroken te hebben. Blijkbaar verwachten ze dat het niet tot rechtzaken zal komen. Dat zal ook waarschijnlijk niet gebeuren, tenzij ze iets dergelijks doen met een VS-burger die een goede advocaat kan betalen. Dan hebben ze volgens mij geen schijn van kans.