Recensie: Sherlock’s Method: The Working Tool for the Club Player
In deze recensie behandel ik het kersverse boek Sherlock’s Method: The Working Tool for the Club Player (Thinkers Publishing) van het schaakkoppel Sabina-Francesca Foişor en Elshan Moradi Abadi (الشن مرادی ابدی). Foişor (*1989) is een Roemeense WGM en winnaar van het vrouwenkampioenschap van de Verenigde Staten in 2017. Moradi Abadi (*1985) is een grootmeester van Iraanse afkomst, die diverse malen Iran heeft vertegenwoordigd op olympiades. Tegenwoordig woont en werkt het stel in de Verenigde Staten.
Opbouw
Het boek bestaat uit drie grote hoofdstukken: simpele ideeën, het eindspel en het avontuur van complexe stellingen. Elk hoofdstuk is op dezelfde manier opgebouwd: eerst volgt een introductie, vervolgens oefeningen, dan de oplossingen en als laatste een korte conclusie. In totaal bevat het boek 312 opgaven, wat op zich geen kunst is vergeleken met een normaal tactiekboek. Maar dit is geen normaal tactiekboek.
De delen met de oplossingen van alle hoofdstukken beslaan samen meer dan driehonderd pagina’s, oftewel twee derde van het boek, wat erop neerkomt dat de lezer echt zelf aan de slag zal moeten door uitgebreide varianten te geven. De opgave stopt niet bij de oplossing; er is ook aandacht voor hoe je een betere stelling afmaakt.
Sabina-Francesca Foişor
De opgaven worden afgewisseld met korte verhalen over Sherlock Holmes, die Dr. John Watson traint voor diens volgende toernooi. Volgens het voorwoord luidt het argument namelijk dat het boek voorbereidt op het spelen in toernooien. Er is daarom ook geen centraal thema, waardoor de namen van de hoofdstukken breed blijven. Dat wil echter niet zeggen dat er onderling geen patronen te ontdekken zijn, enkel dat de aanpak gericht is op voorbereiding in de praktijk, waar je ook opgaven van allerlei niveaus voorgeschoteld krijgt, zonder dat je weet wanneer.
Elshan Moradi Abadi
Sowieso wordt veel aandacht besteed aan een goede aanpak. De auteurs nemen goed de tijd ervoor om te vertellen hoe hun boek gebruikt dient te worden, zoals het advies om een opgave in één zitting te behandelen, oefeningen na een week te herhalen en door tijdens het oplossen zowel alle eigen gedachten als de tijd die je aan een opgave besteedt op te schrijven.
In het voorwoord voegt de Indiase grootmeester Magesh Panchanathan er nog aan toe dat het boek erin slaagt om een abstracte manier van denken (dus via ideeën en plannen) te combineren met een exactere manier (oftewel, in concrete zetten en varianten). Volgens hem wordt dit in andere schaakboeken te vaak genegeerd.
Voorbeelden
Laten we kijken naar een van de stellingen. In de partij Dominguez – Kulaots, Dortmund 2019 sloeg zwart op b5 en na dameruil bleef een remise-eindspel over. Wat is een betere voortzetting?
1…Db8!
Door dames op het bord te laten, vergroot zwart zijn winstkansen aanzienlijk. Ook al staat het qua materiaal gelijk, in de praktijk speelt het zeer lastig voor wit. Zijn b-pion komt niet vooruit en de witte koning staat zeer tochtig. Daarbij komt dat zwart geen zwaktes heeft, terwijl de witte pionnen op de koningsvleugel lastig te dekken zijn. Een mogelijk vervolg is:
2. Thd1
Wit kan het paard niet redden, bijvoorbeeld 2. Pc3 Txb2+ 3. Kc1 Db3 en zwart staat op winst.
2…Txb5 3. T1d2 Te5 ∓
Dit dreigt schaak op de onderste rij, waarna het te gevaarlijk is om met de koning naar voren te gaan, maar na torenruil op d1 hangt de pion op h2.
Oordeel
Door zich noch te richten op een bepaalde ratinggroep noch door aan een thema vast te houden, nemen de auteurs het risico dat de inhoud zo stuurloos wordt dat het niemand meer aanspreekt. Toch blijft er genoeg materiaal over. De levendige partijbesprekingen van Sherlock en Watson zijn een goede zet gebleken, want ze zorgen voor een verbindende factor tussen spelers van alle niveaus, waardoor niemand zich verveelt.
De vergelijking met toernooien is zeer treffend. Net als tijdens een toernooi, kom je in dit boek veel stellingen en combinaties tegen, waarvan sommige (te) gemakkelijk zijn en andere juist (te) moeilijk. Je kunt al je partijen niet aan één thema ophangen, maar dat betekent niet dat je geen overeenkomsten kunt zien tussen je partijen. Behalve dat een brede aanpak realistischer is, zal die uiteindelijk ook rendabeler blijken dan wanneer je bijvoorbeeld voor aanvang van een toernooi met één thema de diepte ingaat.
De metafoor met Sherlock Holmes als de grootmeester is eveneens nauwkeurig; hij werkt gestructureerd en heeft oog voor detail. Een gedisciplineerde aanpak in combinatie met herhaling en de juiste tijdsintervallen zorgt voor het beste resultaat. Uiteindelijk zal een strakke aanpak onze tweede natuur worden – net als bij Sherlock.
Ook al zal niet iedereen de dialogen tussen Sherlock en Watson op prijs stellen, juist doordat we datgene wat we willen onthouden kunnen koppelen aan een concrete voorstelling, maakt dat we ons verwonderen en het beter verwerken in ons geheugen. Een ander voordeel is dat het gedachtenproces wordt blootgelegd, waarin vele spelers zichzelf zullen herkennen. Bovendien, hoe vaak krijg je de kans om fictie te lezen waarbij wél met enige inhoud een schaakpartij wordt geanalyseerd, zodat het alleen begrijpelijk is voor mensen die wel kunnen schaken?
Als enige minpuntje zou ik willen noemen dat het niveau van sommige opgaven aan de lage kant is. Volgens het voorwoord heeft de beoogde doelgroep een rating tussen de 1700-2300, maar de opgaven aan het begin van elk hoofdstuk zitten daar zeker onder. Maar dit doet verder geen afbreuk aan de kwaliteit van de overige opgaven. Dankzij de verfrissende analyses, het experimentele karakter en de speelse toon zal het boek voor de gemiddelde toernooispeler een welkome toevoeging zijn.
Titel: Sherlock‘s Method – The Working Tool for the Club Player
Auteurs: Elshan Moradiabadi & Sabina Francesca Foișor
Aantal bladzijden: 448
Uitgeverij: Thinkers Publishing
Gepubliceerd: september 2020
Prijs: €31,95
ISBN: 9789492510914
Type: softback
Link naar onze recensenten met hun recensies.
