Fischer, Kasparov of toch Magnus? Een recensie van de Chess24 videoserie “The 50 Greatest Players of All Time”

Altijd leuk, lekker keuvelen over wie nou beste is en waarom dan wel niet. Chess24 vond dit een goed onderwerp om een videoserie van te maken. Hall of fame: The 50 Greatest Players of All Time, hebben ze het genoemd. Toen ik de titel zag moest ik gelijk denken aan die mooie serie van Johan Hut. Wat was dat een fijne serie zeg! Een mooie biografie, stel mooie foto`s en de partijen van desbetreffende schaker. Helemaal goed, niks meer aan doen. Het was ook leerzaam want ik had als schaakcultuurbarbaar nog nooit gehoord van, onder meer, Hoan Liong Tan, dan was zo`n artikel een leuke manier om kennis te maken met zo iemand.

Hoe kom je in zo’n lijst?

Je komt er niet zomaar in! Hieronder de criteria waaraan je moet voldoen om opgenomen te worden in de Hall of Fame:

• Je moet een goede poging hebben gedaan naar de titel van wereldkampioen. De titel gewonnen hebben heeft de voorkeur.
• Er wordt gekeken naar de hoogste klassering op rating, en dus sterkte, bij spelers zonder rating is een historische rating gebruikt. Hoe deze historische rating wordt berekend kun je vinden op Chessmetrics.com.
• Zoals de Engelsen het zo mooi zeggen: longevety. Een lange tijd op top niveau wordt zeer gewaardeerd.
• De prestaties in de olympiade en andere toernooien.

Appels en peren

Bedenkt u eens hoelang er al competitief wordt geschaakt. De eerste erkende wereldkampioen, Steinitz, won zijn titel in 1886. We leven nu, het zal u vast niet ontgaan zijn, in 2020. In die tijd zijn er heel veel, hele sterke schakers geweest. Die in veel gevallen elkaar nooit hebben gezien, laat staan tegen elkaar geschaakt hebben. Sterker nog: het verschil in tijd is zo groot dat het soms voelt alsof de makers van deze videoserie het over een totaal andere sport hebben. Een goed voorbeeld hiervan zijn de spelers La Bourdonnais en Sergey Karjakin. De Rus is opgegroeid in Oekraïne waar hij al snel werd gezien als supertalent. Op zijn twaalfde werd hij grootmeester en niet veel later drong hij door tot de absolute top. Karjakin heeft de switch gemaakt naar Rusland en is tijden de bord-1-speler geweest voor het Russisch olympiadeteam. Sergey heeft het gepresteerd om een kandidatentoernooi te winnen waar andere “hall of fame-ers” aan meededen. Door die prestatie mocht hij Magnus Carlsen uitdagen voor zijn titel van wereldkampioen. Karjakin kwam op 1-0, vier rondes voor het eind. Helaas voor Karjakin maakte Carlsen gelijk en verloor hij de daarop volgende blitz-tiebreak.

In de tijd van de Fransman ging het er anders aan toe. La Bourdonnais is de beste speler van zijn club, verslaat zijn voorganger (die uit arrogantie zonder de pion op b7 begon) en daagde daarna de sterkste Brit uit en weet de match overtuigend te winnen. Dit lijkt me geen vergelijk. Maar in de Hall of Fame staat La Bourdonnais niet alleen boven Karjakin maar ook nog eens 21 plaatsen hoger!

Dit appels met peren vergelijken had voorkomen kunnen worden. Ik ben voorstander van een scheidslijn die deze lange periode van topschaak verdeelt in een klassieke tijd en een moderne tijd. Ik zat te denken aan het jaartal 1927 omdat toen het boek My System van Nimzowitsch uitkwam, wat door velen wordt gezien als het begin van het moderne schaak.

Video’s

De serie wordt gemaakt door GM Jan Gustafsson en GM Peter Heine Nielsen. Gustafsson speelt de rol van presentator waar Nielsen meer fungeert als een analist. Aan het begin van het filmpje krijg je een mooi plaatje te zien met daarop een foto van de speler, plaats in de Hall of Fame, zijn beste prestatie en zijn top (historische) rating: hieronder het plaatje van Aaron Nimzowitsch:

De video’s bestaan uit: een korte biografie, de reden waarom de speler in deze serie zit en een partij. De uitleg waarom de speler in de Hall of Fame staat is het hoogtepunt van de video. Het is indrukwekkend om te horen hoe sterk deze spelers nou echt waren en met hoeveel ontzag de presentatoren over ze praten. Helaas is dat het enige lichtpuntje, de kwaliteit van de video`s is bedroevend slecht. Van een biografie is vaak geen sprake, en de partij wordt er doorgeklikt alsof de presentatoren de bus moet halen. De eerste spelers die behandeld worden krijgen een video van ongeveer 8 minuten en later komt het ongeveer op 14 minuten.

Hut zet Gustafsson en Nielsen voor schut

Deze Hall of Fame komt niet in de buurt bij de lijst van Hut, daar zijn een paar redenen voor. Eerste is Appels met Peren vergelijken: Hut doet dat niet zoveel. Huts lijst gaat over een kortere tijd en veel van de spelers van de top-40 Nederlandse schakers hebben weleens tegen Euwe of Timman gespeeld zo heb je veel beter vergelijking materiaal. Ook gaat Hut niet zo ver terug in de tijd, in de Hall of Fame staat onder andere Philidor, die heeft geleefd in de 18^de eeuw. Hut heeft 2 uitschieters: Van Lennep en Dirk van Foreest maar die komen vrij snel aan bod. Philidor is op het moment van schrijven nog niet geweest en wij zijn al op plek 25 (inmiddels is Philidor geweest, hij krijgt plaats 18). De biografie van Hut is beter. De partijen zijn misschien niet geanalyseerd maar je heb alle tijd om dat zelf te doen, een stuk fijner dan een filmpje kijken waar 2 presentatoren door de partijen heen rammen met zo nu en dan een opmerking als “nice”.

Conclusie

Deze videoserie is geschikt voor schakers die:

• interesse hebben in zulke lijsten;
• een beetje willen leren over de top spelers;
• een chess24 premium account hebben.

De serie is gratis als je premium lid bent; ben je dat niet kost het € 39,99. Dat is het voor mij zeker niet waard.