Judit Polgar, opkomst van een groot talent
Judit Polgar in Madrid 1994. Fotograaf onbekend.
In de eerste helft van 1989 kwam een tiener op 12-jarige leeftijd met stip de top 100 honderd van de wereld binnen. Het was Judit Polgar, die een op die leeftijd nog nooit vertoonde sprong maakte naar plaats 55. Ze was de jongste van drie zussen, die door hun vader met strakke hand tot schaaksters van wereldformaat werden opgeleid. De oudste zus Zsuzsa Polgar werd grootmeester in 1991 en was wereldkampioene bij de vrouwen van 1996-1999. Ze had nog een piek in haar carrière in 2004/2005. De middelste zus Zsofia Polgar werd damesgrootmeester en meester bij de mannen, maar speelde na haar huwelijk in 1999 niet veel meer.
Judit Polgar speelde in tegenstelling tot haar zusters bij voorkeur in mannentoernooien. Haar eerste optreden in Nederland was in het open OHRA B-toernooi in augustus 1989 in Amsterdam. Ze begon met een overwinning op Hans Ree en daarna bond ze nog een aantal grootmeesters aan haar zegekar. Ze boekte zes overwinningen en leed drie nederlagen. Haar scherpe speelstijl liet geen remises toe. Het was sensationeel dat een 13-jarig meisje zo’n sterk schaak liet zien en de kranten stonden er vol van.
Door een nederlaag in de laatste ronde tegen gedeeld winnaar GM Psachis werd ze slechts gedeeld derde samen met GM Gelfand. Maar ze versloeg wel de medewinnaar van het toernooi GM Azmaiparashvili.
Judit Polgar – Azmaiparashvili. Pirc, Oostenrijkse aanval
Uit dat OHRA B-toernooi hier nog een voor Judit Polgar zo kenmerkende aanvalspartij; deze keer tegen de sterke Kroatische GM Hulak, die in 1986 de B-groep van het Hoogovenstoernooi won.
Judit Polgar – Hulak. Siciliaans, Scheveningen
In januari 1990 is Judit Polgar terug in Nederland en doet mee aan het Hoogovens B-toernooi. Ze wint daarbij van Paul van der Sterren, die het jaar daarvoor grootmeester was geworden en in 1985 en 1993 Nederlands kampioen was.
Judit Polgar – Van der Sterren, Gesloten Spaans
In maart 1991 speelt Judit Polgar als 14-jarige op Aruba een match tegen Polugajevski, een wereldtopper die twee keer Sovjet kampioen was en vijfmaal meedeed aan de kandidatenmatches. Ze begint met een overwinning, maar verliest de match uiteindelijk wel.
Judit Polgar – Polugajevski Siciliaans Najdorf
De successen van Judit Polgar en haar zusters leverden hen de steun op van Joop van Oosterom, die hen van een computer voorzag en een toelage om schaaktrainers in te huren. Onder hun trainers waren o.a. de Hongaarse IM Florian en GM Pal Benkö, die na de Hongaarse opstand in 1956 naar de Verenigde Staten emigreerde. Als tegenprestatie speelden Judit en haar zusters een tijd voor HSG, de club van Joop van Oosterom. Judit zal al die jaren dat ze toernooien speelde daarvoor graag naar Nederland komen.
Bij de analyses van de partijen heb ik gebruik gemaakt van het boek Judit Polgar, The Princess of Chess uit 2004 van de Hongaarse IM Tibor Károlyi, waarin 89 partijen uitgebreid onder de loep worden genomen. Károly kende Judit persoonlijk goed, want hij was de trainer van haar zusters.
Verder ben ik afgegaan op het artikel van Dirk Jan ten Geuzendam over Judit Polgar’s eerste optreden in Nederland, dat in het blad Matten nr. 5 werd gepubliceerd. Daarin staan ook delen van een interview met haar van december 2006, toen ze in Bilbao schaakte. Met trots herinnert ze zich dat ze in dat OHRA B-toernooi van 1989 geen remises speelde.
