Yuriy Krykun – A complete opening repertoire for black after 1.e4 e5!
Op een Franse blauwe maandag na speel ik mijn hele leven al met zwart de open spelen. Een schaakleraar die ik begin jaren negentig had, placht te zeggen: “leuk die open spelen maar je moet ze dan ook allemaal kennen van het Belgrado gambiet tot en met de Ponziani”. Heel wat jaren moest ik het zonder deze encyclopedische kennis doen wat resulteerde in fraaie aanvalspartijen én soms snelle ongelukken in een obscuur gambietje. Daar kwam verandering in met de verschijning van Play the open games as black van John Emms (Gambit 2000). Na een grondige bestudering had ik een compleet repertoire en ik moet zeggen dat de aanbevelingen van Emms mij punten hebben opgeleverd tegen spelers die al hun hele leven het Koningsgambiet of het Göringgambiet spelen.
Het boek van Emms heeft echter twee nadelen: het gaat niet in op het Spaans en het is inmiddels toch alweer twintig jaar oud. Nu zijn de ontwikkelingen binnen de open spelen niet zo dynamisch als in de Grünfeld of de Najdorf, maar met name in het Italiaans is er de stormachtige opkomst van de rustige aanpak met c3-d3. Vandaar dat mijn interesse gewekt werd door A complete opening repertoire for black after 1.e4 e5! Van Yuriy Krykun.
Deze jonge Oekraïnse FM van 21 gaat de uitdaging aan om in één boek het hele spectrum inclusief het Spaans te bestrijken. In deze recensie zal ik zijn boek naast dat van Emms leggen om te kijken naar de meerwaarde ten opzichte van dat eerdere boek en het verschil in benadering te duiden. Daarnaast zal ik ook steeds een check doen aan de hand van de recente stand van de theorie op basis van de website chesspublishing.com.
De eerste vraag is natuurlijk: is Krykun compleet? Ik heb maar één opvallende omissie kunnen constateren en dat is het ontbreken van een behandeling van het Göringgambiet. Deze opening komt weinig voor, maar is wel venijnig voor een zwartspeler die er totaal niet op voorbereid is. Verder komt werkelijk alles aan bod zelfs inclusief de Nakamuravariant (2.Dh5).
Wat ik bewonderenswaardig aan de aanpak van Krykun vind, is dat hij een goede balans vindt tussen genoeg varianten geven om niet voor verrassingen te komen staan en uitleggen wat de ideeën achter bepaalde varianten zijn. Dat maakt dit boek uitstekend geschikt voor elke clubspeler. Krykun slaagt daarin, omdat hij een slimme keus heeft gemaakt voor varianten die wel gezond zijn maar niet de hoofdvariant in een opening vormen. Emms kies eigenlijk voortdurend voor de hoofdvariant, maar scheept daarmee de lezer wel met veel werk op. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de aanpak van het Koningsgambiet na 2.f4 exf4 3.Pf3. Emms kiest voor 3…g5 of 3…h6 en dompelt ons dan onder in de theorie van onder andere het notoir ingewikkelde Kieseritzkygambiet waar één verkeerde zet de ondergang kan betekenen. Hij behandelt dit voorbeeldig maar toch. Krykun kiest voor de Bonch-Osmolovsky verdediging (3…Pe7) wat zwart veel minder werk oplevert, zelfs voor de Koningsgambietspeler een zeker verrassingseffect in zich heeft en een gezonde strakke opzet kent.
Vaak geeft hij ook twee opties waardoor een speler zijn aanpak kan afstemmen op zijn tegenstander. Zo beveelt hij tegen het Schots zowel de versimpeling van 3.d4 exd4 4.Pxd4 Lc5 5.Le3 Lxd4 aan (maar dat wil je niet spelen als je perse wil winnen, maar het verraste me hoe ver je kunt komen met deze aanpak die vrijwel altijd meteen wordt veroordeeld) als de zijvariant van 5.Le3 Df6 6.c3 Dg6 (deze geeft meer dynamiek, is nog erg onontgonnen en zeker niet veel minder dan het diep geanalyseerde 6…Pge7). In het open Spaans kun je kiezen tussen het verrassingswapen, de Rigavariant (5.0-0 Pxe4 6. d4 exd4; enorm leuk om te spelen maar redelijk kansloos tegen een sterke tegenstander), of het degelijke 6.d4 Le7 wat hij vervolgens uitputtend behandelt.
Dit principe van gezonde zijvarianten houdt Krykun het hele boek vol op helaas één uitzondering na, namelijk het Spaans vierpaardenspel. Hier kiest hij voor 4…Pd4 met als een van de argumenten dat “this move is more likely to surprise your opponents”. Dit lijkt me zeer onwaarschijnlijk want een speler van het Spaans vierpaardenspel zal zeer zeker dit bekende antwoord hebben bestudeerd. Vervolgens geeft hij ook aan dat het minder theoriekennis vergt dan 4…Lb4 om er vervolgens 22 pagina’s aan uitleg aan te besteden. Dit is echt te veel eer (en dus werk) voor een opening die redelijk zelden gespeeld wordt. Hier had hij beter Emms kunnen volgen die naast ook 4…Pd4 het alternatief 4…Lc5 biedt wat solide en redelijk eenvoudig te leren is (overigens wel weer complimenten voor zijn aanbeveling tegen het Schots Vierpaardenspel 4.d4 Lb4 wat menig speler die op zijn gangbare theoriekennis wilde varen van zijn stuk zal brengen). Zijn behandeling van het Italiaans is exemplarisch. Hij kiest voor een flexibele aanpak, waardoor de wirwar van zetvolgordes die de speler in het Italiaans behoorlijk kan plagen, redelijk binnen de perken blijft. Hij laat zijn varianten vergezeld gaan van heldere duiding van de ideeën achter de opening. Het boek is alleen al om deze hoofdstukken het waard aangeschaft te worden.
Om een gevoel te geven bij de aanpak van het boek geef ik hier het hoofdstuk over de Ponziani vrijwel integraal weer. Af en toe zal ik opmerkingen toevoegen; deze zijn weergegeven in vette letters:
- e4 e5
- Pf3 Pc6
- c3
The Ponziani is a rare but interesting opening. In a way it reminds me of the Alapin variation of the Sicilian which starts with 1.e4 c5 2.c3. White deprives himself of the ability of developing the knight to the c3-square, instead he puts a pawn there hoping to play d2-d4 and emerge with a beautiful pawn center. However, now that the knight cannot go to c3 Black’s typical …d7-d5 break gains a lot of strength.
d5!
I believe that the arising positions are roughly balanced but White must be careful as he can walk into a lot of pitfalls.
- Da4!
This is the only move that justifies the Ponziani.
4. d3 This is a passive move and while White may not be worse it is simply unambitious. Now Black has many good choices, including 4…Pf6, which is my preference. However, I like the simple 4…dxe4! 5. dxe4 Dxd1+ 6. Kxd1 Lc5=. White can no longer castle. The position resembles a reversed Philidor […] White is a tempo up here so he should not be worse. But, of course, we have no reasons to complain. From here we will simply continue with logical development such as …Pf6 or …Pe7, …Le6 or …Lg4.
4. Lb5?! This move might look somewhat dangerous as it threatens 5. Pxe5 but White’s center is not stable enough to afford such a move. Black now plays 4…dxe4! not fearing any ghosts allowing White to take on e5 if he wishes to. 5. Pxe5 Dg5! Attacking the knight and g2-pawn. 6. Da4 This is the most principled move. However, Black comes out on top from the arising complications [6. Pxc6? Dxb5 is just terrible for White as he gave up his key bishop and cannot even castle. 6. Lxc6+? bxc6 the knight on e5 is hanging, so is the g2-pawn. White is just losing.]6…Dxg2! 7. Lxc6+ bxc6 8. Dxc6+ Kd8 It seems that White has several checks at his disposal, but a closer look reveals there is no danger. Once the smoke clears White finds himself lost. 9. Tf1 [9. Pxf7+ Ke7 10. Dxc7+ Ke8! The black king escapes the check and White must soon resign 11. Tf1 Lh3 and there is no way to save the f1-rook] 9…Lh3 10. Dxa8+ Ke7 White will lose the f1-rook ending up in a lot of trouble. His king is much weaker than ours. (Het oordeel van Krykun is correct, maar in deze zeer tactische positie had hij nog iets verder mogen analyseren. Emms geeft 11. Kd1! Dxf1+ 12. Kc2 Lf5 (zo leidt f6 hier na b3 tot een betere positie voor wit) en gaat nog door tot de achtiende zet. Zelfs Yakov Estrin geeft in het verouderde Drie open schaakopeningen (Zutphen 1985) een diepere analyse vanwege het hoge tactische gehalte).
4. exd5? Makes no sense for White as after 4…Dxd5 the white knight cannot come to c3, the white pawn on d2 or on d3 will be backward and weak and right now …e5-e4! is a threat as it would kick the White knight away with tempo. Black is already better.
f6!
This is the key move to remember. The e5-pawn was under pressure, so we simply protect it. Now the plan is to simply develop and castle. Maybe we can take on e4 if White does not come up with any direct threats. (Emms adviseert hier 4…Ld7. Beide opties zijn goed te leren in een korte tijd en leiden beiden tot voor zwart redelijk gunstige verwikkelingen).
- Lb5
With 5. d3 White protects the e4-pawn but loses the ability to play Lb5 pinning our knight. Thus, all the tactical wrinkles he could hope for disappear and we get a great position with simple developing moves. 5…Le6
5. Pbd2 White can also choose to keep the tension in the center resulting in a calm, non-forcing game where the better player would win. While I cannot guarantee you an instant draw or win, I can definitely promise a nice position after the opening. White is playing as if he were Black! Or he simply wants to avoid theory and we are fine with either of the two reasons for these timid moves. 6…Dd7 7. Le2 At this point we have several options. It is interesting to play …Ld6 preparing …Pge7 and short castling but the immediate …Pge7 also makes sense possibly intending to castle long! It is up to you whether you are willing to enter some murky play with mutual chances or if you are looking for calm and reliable equality. After 7…Pge7 8. 0-0 g5!? We can even play …Pg6 and …g5-g4. You might be surprised why am I showing these ideas. I have no doubt that you, dear reader, will easily see that you can just castle or make other natural moves, so I wanted to suggest some things you might not notice that fast/naturally! Let us stop here, feel free to investigate this rare position deeper yourself.
5. Le2 Ld6= after …Pge7 and 0-0 Black is doing excellently.
Pge7
- exd5 Dxd5
This is the most central tabiya of the 3…d5 Ponziani.
- 0-0
Somehow this has been the main line, but I fail to see what is so good about White’s position.
7 d4 Lg4 Many other good moves exist as well but I prefer to immediately attack the f3-knight. Again, White has several moves, but since this is a rare line, I would prefer to simply show what the main variation looks like. 8. c4 De4+ 9. Le3 Lxf3 10. Pd2!
This is the key idea White is relying on. He does get his piece back but ends up with a spoiled structure. 10…Dg6 11. gxf3 [11. Pxf3 Sacrifices a pawn without much compensation. 11…Dxg2]11…exd4 12. Lxd4 a6! Black is not threatening to take the bishop as the a8-rook is hanging but it suddenly turns out that we just trapped the White b5-bishop! 13.0-0-0 0-0-0 14. Le3 Pb8! And the White bishop on b5 has no escape.
e4
- Pd4
The most natural move. 8. c4 is the main continuation. Now I would like to suggest a rare continuation, which has been played only twice before. 8…Dh5 Whatever White does, he ends up with clearly inferior development and a worse position. There is no positional or dynamic compensation for all the concessions he made.
Ld7
- Pxc6 Pxc6
- Te1 0-0-0
Black is much better as his development is clearly superior. Now …Ld6 followed by …The8 is coming while White is struggling to finish his development. Critically, White cannot win the pawn.
- Lxc6? Lxc6
- Dxa7 e3
Black threatens mate on g2. Another threat is …exd2, winning a piece. White is already dead lost.
Yuriy Krykun heeft een bijzonder toegankelijk en praktisch openingsboek geschreven. Het is up-to-date en kent de nodige verrassingswapens voor de clubspeler. Daarbij is het een absoluut pluspunt dat hij een goede balans vindt tussen het uitwerken van varianten en het duiden van de ideeën achter de openingen. Het is een boek dat een plek krijgt naast de klassieker van Emms.
Koop dit boek als je met zwart op e4 e5 speelt en graag een gevarieerd en verrassend repertoire wil kunnen spelen. Het maakt verder niet uit wat je spelniveau is, er zit voor ieder wat wils in dit boek.
Koop dit boek niet als deze openingen je niet liggen of aanspreken. Het is werkelijk de enige reden om dit boek links te laten liggen.
Boek: A Complete Opening Repertoire for Black after 1.e4 e5!
Auteur: Yuriy Krykun
Uitgeverij: Thinkers Publishing
ISBN-nummer: 9784925108946
Pagina’s: 280
Gepubliceerd: 5 september 2020
Link naar website uitgever: https://thinkerspublishing.com/product/yuriy-krykun-a-complete-repertoire-for-black-after-1-e4-e5/
Link naar onze recensenten.
Goeie recensie! Ik speel zelf ook graag de open spelen en ik ben zelf erg te spreken over Everyman’s Opening Repertoire: The Open Games with Black
Weliswaar geen Spaans. Maar verder helemaal compleet. Een repertoire gericht op de winst.