Historische foto Amsterdamse dovenschaakclub TOG
De Amsterdamse dovenschaakclub TOG bestaat op 30 maart 2021 honderd jaar. In dat kader wordt gewerkt aan een fototentoonstelling over de club. Daarbij is een bijzondere historische foto opgedoken in het archief. TOG heeft deze foto ruim 20 jaar geleden van een van zijn leden gekregen.
De foto is vermoedelijk rond 1930 genomen. Een van de toeschouwers is herkend als TOG-lid Jacob de Vries, geboren op 12 mei 1912 in Amsterdam en vermoord op 26 maart 1943 in concentratiekamp Sobibor. Het is niet bekend waar de foto is genomen, of welk schaakevenement we op de foto zien. Mogelijk gaat het om een wedstrijd in de competitie van de toenmalige Amsterdamsche Schaakbond (ASB), maar dat is niet zeker.
Wie herkent het speellokaal of een van de schakers of toeschouwers op de foto? Alle informatie of aanwijzingen zijn welkom bij TOG (e-mail: tog@swda.nl).
Foto uit het TOG-archief
Navraag bij het Stadsarchief Amsterdam leverde interessante inzichten op:
Het zaaltje hoort waarschijnlijk bij een café of restaurant, gelet op de kelner met het witte jasje rechts op de foto. De decoratie en de zichtbare bouwstijl dateren van ca. 1905-1925, maar het gebouw kan natuurlijk ouder zijn. Gelet op de simpele inrichting betreft het waarschijnlijk geen groot hotel of café-restaurant; daar is de aankleding gewoonlijk monumentaler. Door de ramen is niets van de omgeving te zien. Vooroorlogse interieurfoto’s van horeca-etablissementen zijn zeldzaam en dat geldt helemaal voor (goed gelokaliseerde) zalen. Over de locatie valt verder op basis van de foto helaas niets te zeggen.
[…] Een opvallend detail is het beeldje van een tragische held uit de Klassieke Oudheid die op het punt staat zelfmoord te plegen, prominent geplaatst op de schaakklok van – zo lijkt het – het eerste bord. Op de linkerzijde van het voetstuk is waarschijnlijk een bordje of inschrift aanwezig, maar een tekst kan ik op de meegestuurde foto niet goed zien. Dat beeldje zou de ‘mascotte’ van de thuisclub kunnen zijn, maar eerder de prijs waarom werd gespeeld – in dat geval is het een toernooi – of de eindprijs van een competitie – in dat geval is een van de teams de winnaar van het voorafgaande seizoen.
Ik neem aan dat je al bekend bent met het eerste tiental in 1930, J.J. Siezen op 1, D. de Vries op 2 etc?
Beste Dimitri,
Ja het is ons bekend dat TOG vanaf 1929 1 tiental in de schaakcompetitie van ASB had. Maar twee leden TOG, Simon de Vries en Jacob de Vries, (ze zijn niet familie van elkaar) kwamen vermoedelijk daar alleen kijken. Ik zie nu dat er tien (of toch 11) schaaktafels op deze foto zijn.
MvG,
Mark Schenk
Dit lijkt me de tuinkamer van een grachtenpand met die marmeren muur aan de rechterzijde en links ramen die op de tuin van het huis uitkijken. Ik vond een foto met zulke ramen in de Beeldbank van Amsterdam. Dat beeldje van die tragische held zou ook nog een aanwijzing kunnen zijn voor de naam van het grachtenpand of de familie die er woonde.
Beste Wim,
Interessant, zeg. Welke foto heb je in deze Beeldbank gezien, ben ik benieuwd. Kan je dit linkadres sturen naar mij?
MvG,
Mark Schenk
Ik vermoed dat het beeldje de zelfmoord van Ajax voorstelt. De Griekse held uit de oorlog van Troje, bedoel ik dus (die er een eind aan maakt nadat hij door de godin Athene van zijn zinnen beroofd is). Zelfs als Rotterdammer begrijp ik dat jullie het daar liever niet over hebben.
Ik heb al op ‘gevelsteen ajax’ gegoogeld, maar dat leverde niets op. Het is wel spijtig dat er ook een voetbalclub met dezelfde naam schijnt te bestaan; dat maakt het zoeken lastig.
Wellicht een vooroorlogs café/restaurant/zalencentrum met die naam?
Misschien de foto plaatsen op zoekplaatjes.nl.
Aan Frits: In de Trojaanse oorlog vochten twee krijgers aan Griekse zijde mee met de naam Ajax. De één was beroemd om zijn snelheid in het lopen en daar is de voetbalclub Ajax naar vernoemd. De andere Ajax was een belangrijker held, maar werd door de godin Athene in een bepaald situatie tot waanzin gebracht en pleegde toen, uit schaamte voor wat hij gedaan had, zelfmoord. Dus laten we het er maar op houden dat ze in Amsterdam sneller lopen dan elders en dat dat zich vertaalt in heel aardige voetbalsuccessen.
Zeker weten, Wim? De zelfmoordenaar is de ‘Grote Ajax’, zoon van Telemon. Die wordt altijd afgebeeld mét baard en is de bekendste van de twee. De ‘Kleine Ajax’, zoon van Oileus, is de hardloper, zover ik gevonden heb op afbeeldingen baardloos. Zie het logo van die voetbalclub: baard. (Overigens was dat een vergissing: men heeft voor dat logo per ongeluk de kop van Menelaos als voorbeeld gebruikt, hart.amsterdam/nl/page/3065/020today-terug-met-het-oude-logo.)
Maar we dwalen wellicht een klein beetje af. Het beeldje lijkt me in ieder geval duidelijk van de ‘Grote Ajax’, dus dat zou een aanwijzing kunnen zijn.