Documentaire over Paul Keres
Wijnand Engelkes postte een tip die een eigen bericht verdient:
“Een schitterende 55 minuten durende videodocumentaire over Keres: tinyurl.com/2ewdnzh3
Op een Estse site, maar volledig Engels ondertiteld.
Met zijn echtgenote Maria en vele collega-grootmeesters aan het woord over Keres, waaronder Botvinnik, Spassky, Tal, Gligoric, Korchnoi en natuurlijk Lodewijk Prins.”
Voor wie Paul Keres niet goed kent een korte biografie: op 22-jarige leeftijd won hij als Est het Avro-toernooi, waaraan de acht toen sterkste schakers ter wereld meededen. De bedoeling was dat hij daarna tegen Aljechin om de wereldtitel mocht spelen, maar die stribbelde tegen. Vervolgens werd Estland door de Sovjet-Unie bezet. Hij werd kampioen van dat land, nog een argument om hem tegen Aljechin te laten spelen. De autoriteiten vonden dat ongewenst en organiseerden een nieuw kampioenschap (“absoluut kampioenschap”) en kregen in tweede instantie hun gewenste kampioen, Botwinnik. Estland door Duitsland veroverd, Keres speelde wat Duitse toernooien, Estland werd weer een Sovjetrepubliek, vlak na een mislukte poging van Keres om naar Zweden te vluchten. Keres kreeg daarna wat moeilijkheden vanwege een beschuldiging van collaboratie met de Duitsers. Geruchten gingen dat Botwinnik daarmee te maken had. Hoewel die dat ontkent, was de onderlinge relatie niet goed. Keres kreeg wel een coach, maar dat was een KGB’er. Dat was niet de beste hulp bij zijn pogingen wereldkampioen te worden. In 1948 werd hij gedeeld derde bij het toernooi om het wereldkampioenschap (waar hij mogelijk sowieso niet mocht winnen van de autoriteiten), daarna werd hij vier keer tweede bij het kandidatentoernooi. In de documentaire wordt uitgebreid gesproken over waarom hij geen wereldkampioen werd.
Keres overleed in 1975 op 59-jarige leeftijd aan een hartaanval.
Als het dan een volledig item wordt vind ik dat de bronvermelding erbij hoort. Hierbij deze alsnog.
Deze tip heb ik uit de twitterberichten van Douglas Griffin. twitter.com/dgriffinchess
Zeker een pagina om in de gaten te houden vanwege de vele historische foto’s.
En hij had het weer van Ron Harrison twitter.com/Ronbochess
Eerst had ik geluid, ik hoorde Unzicker “das hat er nicht geschrieben” zeggen. De poging om rechtsonder volume op vol te zetten ging helemaal fout en het lukt niet meer om überhaupt nog geluid te krijgen.
Dat probleem had ik ook. Oplossing: browser afsluiten en opnieuw proberen. Dan niet aan het geluid van de video zitten.
Laat Donner het maar niet horen, collega Grootmeesters als Lodewijk Prins die reageren…..
Donner? Wie was dat ook alweer?
De betekenis en de prestaties van Lodewijk (eigenlijk: Salomon) Prins voor het schaken in Nederland kunnen nauwelijks overschat worden. Dat deed hij zelf trouwens ook niet. Schaaksite.nl publiceerde al eerder een goed artikel over Prins verschenen:
www.schaaksite.nl/2018/12/11/lodewijk-prins-tot-op-het-bot-principieel/
De uitgebreide versie in PDF:
Lodewijk-Prins.pdf (schaaksite.nl)
In het pdf-bestand is Keres naar goed journalistiek gebruik ‘Rus’ genoemd!
Het is overigens moeilijk te overschatten wat voor een grootheid Keres in Estland was. Echt niet te vergelijken met bv Timman of Euwe hier. Hij was de enige wereldstar die het land had.
Ik kwam tot enige tijd geleden frequent in Estland en ben daar nog nooit iemand tegen gekomen die Keres niet kende, ondanks dat hij al tientallen jaren daarvoor was overleden en dat geldt ook voor jonge mensen die niks met schaken hadden .
In vrijwel elke stad zijn er straten of openbare gebouwen naar hem vernoemd en hij staat op het briefje van 5 kroon.
En op de munt van €2. Voorts is er ter gelegenheid van zijn 100ste geboortedag een postzegel met zijn portret verschenen. Jos.
mooie docu, dank voor de tip !
Keres was in 1959 en 1962 sportman van het jaar en later ook sportman van de eeuw. Niet omdat er geen andere goede sporters zijn in Estland, maar m.i. omdat hij tot de wereldtop behoorde en goed opgewassen was tegen de andere schakers van de Sovjet Unie, dat het onafhankelijke Estland aan het begin van de tweede wereldoorlog inlijfde.
Op de site van de Motiefgroep vind je de verschillende uitgegeven items zie www.euwe.nl/Euromunt_Estland_2016.htm
En in het blad van de Motiefgroep – de Schaakkoerier – zijn in de loop der jaren de nodige artikelen over die straatnamen en standbeelden verschenen.
Het meest indrukwekkende verhaal vind ikzelf persoonlijk het standbeeld in Parnü staat, welke ik in de jaren 90 bezocht. ( www.visitestonia.com/en/paul-keres-monument-in-parnu ) Het standbeeld staat voor het jongens-gymnasium, alwaar Paul Keres in 1934 zijn eindexamen behaalde. Het lijkt logisch; een gymnasium dat zijn beroemdste leerling met een standbeeld vereert. Die conclusie is echter wat te voorbarig. Dit gymnasium was namelijk tot Estland in 1940 door de Russen werd ingenomen één van de beste scholen van Europa. Vele latere beroemde Esten gingen hier naar school, waaronder vele burgemeesters en ministers van Estland. Dit met als beroemdste Konstatin Päts, welke van 1938 tot 1940 President van de onafhankelijke Republiek Estland was. Maar niet Konstatin Päts maar Paul Keres werd later met een standbeeld voor zijn vroegere school geëerd. Reden daarvoor was natuurlijk de geschiedenis. Een beeld van Konstatin Päts was onder de Sovjetbezetting van Estland niet mogelijk geweest. Maar een beeld van Paul Keres, ook in de tijd van de USSR een belangrijk schaker en geëerd burger, kon natuurlijk wel. Op deze manier werd Paul Keres een symbool van de geslaagde Est in het Sovjettijdperk. Iets wat ook nu – in het weer vrije Estland – nog steeds leeft; In 2002, 27 jaar na zijn dood, werd Paul Keres in Estland nog steeds met grote voorsprong tot de grootste sporter van zijn land gekozen. En op 1 september wordt het schooljaar begonnen met een ceremonie voor het schoolgebouw bij het beeld van Paul Keres.
Het Keres-momument voor zijn vroegere gymnasium is blijkens et.wikipedia.org/wiki/Paul_Kerese_mälestusmärk_(Pärnu) van 1996.
De periode van het Sovjetbewind in Estland waarin oud-president Päts taboe was lag inmiddels achter ons.
Waarom trouwens Päts van de middelste -n- in zijn voornaam beroven? En dat alle drie keer!
Voor de goede orde: Estland onder Konstantin Päts was sinds 1934 een dictatuur.