Mijn gedachten over valsspelen
“Ik heb net zoveel tourzeges op mijn naam als Lance Armstrong!”
– Guido Weijers, oudejaarsconference 2012
In de jaren rond 2012 kwam een van de grootste dopingschandalen uit de wielergeschiedenis aan het licht. Lance Armstrong, de wielrenner die eerst een dodelijke ziekte overwon en daarna zeven keer op rij de Tour de France won, kwam naar buiten met de bekentenis dat hij doping had gebruikt. Met terugwerkende kracht werden hem alle Tourzeges ontnomen en werd zijn naam geschrapt uit elke eregalerij. Voor veel wielerliefhebbers die in hem een rolmodel zagen, viel een held van zijn voetstuk. Voor de toenmalige voorzitter van de Union Cycliste Internationale (de FIDE van de wielersport) was het een duidelijk statement: “Voor Lance Armstrong is er geen plaats in het wielrennen, hij verdient het om vergeten te worden.”
Valsspelen bestaat al zo lang als er sport en spel is. Het omvat alle handelingen en acties die op een onrechtmatige manier de gang van zaken beïnvloeden. Valsspelen bestaat in vele vormen en kan in iedere sport op ieder niveau en bij iedere leeftijdscategorie voorkomen.
Ook als schaaksport zijn we vooralsnog helaas niet gevrijwaard van valsspelers. In de schaaksport hebben we onze eigen Lance Armstrong in de persoon van de Letlander Igors Rausis, die tijdens een toernooi in Straatsburg in 2019 betrapt werd op het gebruik van een mobiele telefoon tijdens zijn partij en dientengevolge van zijn grootmeestertitel werd ontdaan.
In Dieren 2019 werd een speler uit de Reservegroep C in de achtste ronde betrapt op het gebruik van een mobiele telefoon tijdens de partij, waarna deze speler uit het toernooi werd verwijderd en alle eerdere ronden met terugwerkende kracht verloren werden verklaard. Deze zaak ging mij ook persoonlijk aan het hart omdat meerdere mij bekende jeugdspelers slachtoffer van dit bedrog waren.
Ik ben geen psycholoog, maar ik kan als leek een redelijk eind komen in het bedenken wat mensen ertoe beweegt om de grens van eerlijk spel te overschrijden. Je wordt niet uitgenodigd voor trainingsgroepen terwijl je wel vindt dat je daar recht op hebt. Het kan confronterend zijn om te zien dat sommige spelers je voorbijstreven terwijl je zelf heel hard je best doet om mee te komen. Er zijn mensen die toernooi na toernooi winnen, en je wilt dat succes ook een keer proeven. Je wilt een keer ervaren hoe het is om de erkenning en de waardering te krijgen. Het gevoel hebben dat je er ook bij hoort. Je wilt indruk maken op je trainer, je wilt dat mensen over je schrijven, je wilt dat je foto in de krant staat, je wilt ook een keer briljant en geniaal gevonden worden. En al je ambities en je harde werk ten spijt, wil het keer op keer maar niet lukken. Misschien kun je zo slecht tegen je verlies dat je er alles aan gelegen is om dat niet te hoeven meemaken. Of misschien word je op je schaakclub gepest en wil je de pestkoppen een keertje flink terugpakken.
Ik wil niets afdoen aan de persoonlijke strubbelingen waar mensen mee kunnen zitten. Als trainer, als speler en als vaste medewerker op het NK12 heb ik veel problemen voorbij zien komen. Ik weet hoe akelig, eenzaam en oneerlijk het voelt om het idee te hebben dat je er NET NIET bij hoort en dat je NET NIET mee mag doen. Maar de realiteit is keihard: we kunnen niet allemaal wereldkampioen zijn.
Wat we wel kunnen doen, is proberen om er het beste voor onszelf uit te halen: trainen, partijen spelen, analyseren, puzzeltjes maken, boeken lezen, Twitch-streams of YouTube-video’s bekijken, trainers inschakelen, trainingsmaatjes zoeken met wie je samen kunt trainen. Er zijn veel verschillende mogelijkheden om je eigen schaakontwikkeling te faciliteren en op een leuke manier een sterkere speler te worden. Maar iedere (groot)meester, iedere deelnemer aan elk NK, iedere winnaar van grote toernooien heeft er heel erg veel tijd, geld en moeite in gestoken om te komen op de plek waar ze nu zijn en de sportieve prestaties te leveren waar zij met hard werk toe in staat zijn.
Valsspelen heeft niets met hard werk, prestaties of sportiviteit te maken. Het is een vorm van oplichting. Prijzengeld opstrijken met oneerlijk spel is feitelijk diefstal – van de rechtmatige winnaars en winnaressen, van de toernooiorganisatie en van eventuele sponsors. Bovendien is het (zoals ik hierboven al opmerkte) bedrog ten nadele van de tegenstand(st)er, die aan een toernooi deelneemt om zijn/haar krachten te meten met andere mensen. Voor hen wordt de pret bedorven.
Maar daar blijft het niet bij. Een valsspeelincident kan de overtreder nog lang nagedragen worden. Als het al mogelijk is om het vertrouwen te herstellen (en ik ben er zelf in veel gevallen wel voor om mensen een tweede kans te geven), dan kan dat nog heel lang duren. En dan heb ik het er nog niet eens gehad over wat er gebeurt als iemand zich realiseert wat voor schade hij/zij met zijn/haar wangedrag heeft aangericht.
Persoonlijk vind ik dat we het aan onszelf, elkaar en de schaaksport verplicht zijn om te waken over de integriteit van onze sport. Daarom hoop ik in elk geval dat wie dit leest er serieus over na gaat denken en er iets mee gaat doen. En het zou ons als schakend Nederland ook niet misstaan als de KNSB zich in de strijd tegen valsspelen duidelijker laat zien.
Ik denk dat we ( in het geval van een jonge speler) ook wel eens wat vaker kritisch naar de begeleiding mogen kijken.
Ouders, jeugdleiders, trainers, bestuursleden enz. Ze vinden het allemaal belangrijk dat een kind plezier in het spelletje heeft en het leuk is.
Tot er enig teken van talent is. Dan moet er gepresteerd worden, clubbelangen zijn ineens heel groot, ouders zien een kans oud jeugdzeer te helen, en trainers zien de geldboom groeien. Al snel wordt winnen belangrijker gemaakt dan meedoen, en tja, wat moet zo’n kind dan als het winnen niet meer lukt ? De jeugdleider teleurstellen ? Papa vertellen dat alle centjes voor de trainingen weggegooid geld zijn geweest ?
( www.youtube.com/watch?v=57qvSUOnw6M )
We lachen om die voetbal-ouders die zich zo laten gaan om een spelletje, maar iedereen die ooit een jeugdschaak evenement heeft georganiseerd weet dat sommige schaak-ouders geen haar beter zijn.
Het zou fijn zijn als de kinderen hun spelletje weer terug krijgen, meedoen weer belangrijker wordt dan winnen, en er begrepen wordt dat het voor iedereen leuk moet zijn, en niet alleen voor jouw kinderen (of clubgenoten of leerlingen).
Daar lijkt mij voor de KNSB nog flink wat werk aan de winkel.
En wat wil je dat de KNSB doet?
Naar mijn weten hebben ze hardhandig opgetreden tegenover desbetreffende speler uit Dieren. Niet publiekelijk maar zijn naam is denk ik onderhand wel algemeen bekend bij actief schakend Nederland. Dit bovenop de schorsing die bij de straf zit lijkt me straf zat.
Wat betreft jeugdspelers, er zijn er wel enkele gepakt vorig jaar tijdens de NKs. De meest opvallende was doordat er plots een andere winnaar was dat toernooi. Ook dit jaar is er uitgebreid gecontroleerd online. Mede daarom is zelfs van platform gewisseld.
Zullen er online nog meer spelers rondlopen die gebruik maken van een engine? Geheid. Gaan we ze vinden? Vast wel ooit maar het is een soort verstoppertje spelen zonder te weten hoeveel mensen verstopt zijn of wie überhaupt mee doet aan het spel en wie niet. Want per ongeluk iemand eruit vissen die wel eerlijk speelt is natuurlijk een persoonlijke ramp met onherstelbare schade aan een reputatie.
Bij fysieke toernooien zullen er geheid ook nog cheaters rondlopen al vermoed ik veel minder door de hogere drempel (geen engine met een klik op de knop) en hogere pakkans (meer mogelijkheden voor arbiters).
De rol van de KNSB is het centraal aanpakken van deze valsspelers. Bij alle eigen fysieke en online activiteiten zitten ze hier bovenop. Bij activiteiten van andere organisatoren staan ze open om te helpen waar nodig. De straffen zijn verder ook niet mals al proberen ze de jeugd online lagere straffen te geven (en terecht omdat ze de gevolgen gewoon niet overzien).
Kan de KNSB nog meer controle uitvoeren op FairPlay? Vast. Bij fysieke toernooien door alle partijen in te voeren en een engine te laten beoordelen met de statistieken van dien. Bij online toernooien met nog meer camera’s zodat spelers van meerdere hoeken gecontroleerd kunnen worden. Echter moet het allemaal wel werkbaar blijven. Organisatoren moeten maar alle partijen gaan invoeren. Dat kost vrijwilligers een hoop tijd. Online moeten deelnemers maar een extra webcam aanschaffen of een opzet innemen met een tweede device. Niet elke speler kan dat betalen. Zeker bij de jeugd moet je het laagdrempelig houden.
Dus, kom met een voorstel. Ik vermoed dat de KNSB er open voor zal staan. Maar er moet wel een kosten-baten analyse gemaakt worden.
Een aantal voorstellen:
– Als een jeugdspeler op het NK D betrapt wordt hem niet 1.5 week later op het NK E mee laten spelen
– Als een jeugdspeler op een toernooi betrapt wordt, hem er niet met een ongeregistreerde waarschuwing vanaf laten komen zodat hij het op het NK Dieren nog een keer kan doen en er weer met een waarschuwing vanaf komt omdat het de eerste keer was.
– Als een voormalig Nederlands kampioen trots loopt rond te vertellen dat hij dat bereikt had met cheaten, daar gevolgen aan verbinden
– Als een begeleider van een jeugdteam een organisator uitscheld omdat de boel haar niet bevalt, daar gevolgen aan verbinden.
– Als een begeleider in een volle zaal met kinderen uit boosheid een tafel omgooit, daar gevolgen aan verbinden.
en zo kan ik ( en ongetwijfeld anderen) nog wel even doorgaan.
Valsspelen speelt zich voornamelijk af bij onlinetoernooien.
Ik heb al eerder aangegeven dat het bij fysieke toernooien blijkbaar nogal meevalt: jaarlijks worden er zo’n twee gevallen gemeld door de internationale schaaksites. En die melden alles, want dat levert ze een gigantische lading clicks op – dus advertentie-inkomsten. Zo werd ook het hierboven aangehaalde geval van de valsspelende jeugdspeler (C-groep van een plaatselijk toernooi!) uitgebreid gemeld op chess.com.
Onlinetoernooien zijn een ander geval. Een groot deel van de rottetomatengooiers die op genoemde forums vinden dat het valsspelen een heel groot probleem is, hebben vermoedelijk nog nooit een fysiek schaakbord aangeraakt. Er worden bewijsmethoden gebruikt die in een normale rechtzaak nooit voldoende gevonden zouden worden. Ook niet in de ethische regels van het FIDE Handbook voor fysieke partijen: er is altijd aanvullend bewijs nodig naast de uitkomsten van algoritmes. Ik heb het eerder aangehaald: een kans van één op een miljoen is niet genoeg: het wereldrecord van achter elkaar rood bij roulette staat zover ik weet op 35. Reken zelf maar uit wat de kans daarop is.
Je wilt mensen niet beschadigen als je geen sluitend bewijs hebt dat ze valsgespeeld hebben, maar je wilt tegelijkertijd de kans op vals spel zo goed mogelijk uitsluiten. Een methode om dit op te vangen is om geen naam te noemen als iemand vanwege verdenking van enginegebruik uit een toernooi verwijderd wordt. Helaas bleken de meeste forumbezoekers op bijvoorbeeld chess.com slim genoeg om te deduceren om wie het in onderhavige gevallen ging. En de trend lijkt te zijn om die namen dan toch maar te geven.
Een mogelijke oplossing voor onlinetoernooien
Niemand wordt vervolgd of voor de honden gegooid, er is geen risico dat een boze deelnemer de toernooileiding voor de rechter daagt wegens naamsbeschadiging en voor valsspelers gaat de lol er snel af als je constant uit toernooien wordt gegooid.
Roept u maar!
Vals spelen gebeurt nu vooral bij on-line toernooien en de bewijsvoering ligt daar moeilijk. Bij fysieke toernooien is het al voor 2020 teruggelopen. Maar adequaat straffen zoals in het geval van Dieren is heel erg belangrijk. Armstrong werd aan het begin van zijn eerste Tour betrapt op het gebruik van cortisone en hij gaf aan dat hij voor een steenpuist een cortisone zalf gebruikte. Dat werd geloofd zonder naar die steenpuist te kijken. Vaak ontkennen valsspelers dat ze daaraan schuldig zijn, maar je kunt ze niet zomaar geloven.
Het collectief aan arbiters heeft uitstekend werk verricht met het in de kraag vatten van de valsspeler in Dieren 2019, en de KNSB heeft de speler een passende sanctie opgelegd. Daar heb ik niets op af te dingen.
Bij het terugzoeken van de hierboven gelinkte nieuwsberichten stuitte ik op een item waarin de KNSB aangeeft dat ze streng op valsspelers zullen toezien. Het doet me deugd dat het bericht geplaatst is, maar het is jammer dat ik er niet eerder van op de hoogte was.
Mensen die met alle geweld vals willen spelen, zullen daar op een creatieve manier mogelijkheden voor blijven zoeken, en daar is helaas weinig aan te doen. Ik denk echter wel dat er veel meer mogelijkheden zijn om valsspelen te ontmoedigen. De meeste slagen zijn mijns inziens te behalen in goede voorlichting, en daarin kan de KNSB een leidende rol spelen.
Om te reageren op het voorstel van Frits Fritschy hierboven:
Het gaat te ver om mensen op basis van alleen een vermoeden uit een toernooi te zetten. Iemand is onschuldig tot het bewijs van het tegendeel. Het algoritme om partijen aan de engine-voorkeuren te toetsen is op zichzelf niet genoeg.
Ik heb ooit gezien dat iemand met een rating van 1200 een partij in een Facebook-groep deelde waarin hij een ACL* van 6 had. Dit is krankzinnig laag. Ter vergelijking: in de derde WK-matchpartij tussen Caruana en Carlsen in 2018 hadden ze een ACL van respectievelijk 8 en 7.
Als een speler met rating 1200 een partij met een ACL van 6 op de mat legt, is dat op z’n minst opmerkelijk. Mijn eerste gedachte (en die van nogal wat andere spelers in de Facebook-groep) ging dan ook uit naar engine-gebruik, en ik zocht de partij op om te kijken of dit vermoeden zou worden bevestigd. Bij het bekijken van de bewuste partij bleek dat zijn tegenstander zo beroerd speelde dat alle beste zetten gewoon voor de hand lagen. Bovendien had hij aan het eind nog een mat in 1 laten liggen.
Met een clubgenoot van mijn vereniging heb ik ooit een langdurige discussie gevoerd over of zoiets uitzonderlijk is, en hij liet me een partij zien waarin hijzelf een ACL van 7 had. Ook in dit geval betrof het een tegenstander die sympathiek meewerkte aan zijn eigen ondergang en lagen alle “engine-zetten” voor de hand.
Een dergelijk laag ACL kan dus af en toe voorkomen, maar het komt over het algemeen slechts voor bij gratie van slecht spel van de tegenstander.
Ter aanvulling: kortgeleden deed ik op Twitch verslag van een online regionaal jeugdtoernooi waaruit iemand wegens vermeend valsspelen verwijderd was. Nadien hebben we een kort onderzoek naar dit incident verricht. Onze bevindingen waren:
– dat de ACL in ten minste 3 van de 9 partijen uitzonderlijk laag was (t.w.: 3, 8 en 9),
– dat het tijdverbruik in deze partijen consequent tussen 4 en 10 seconden lag, ongeacht het type zet (stuk slaan, openingstheorie, verborgen dreiging verhinderen),
– dat het contrast tussen deze en andere partijen erg groot was,
– en dat deze onbekende speler won van enkele zeer sterke spelers die hun sporen in het jeugdschaak al ruimschoots hebben verdiend.
Het laatste betekent dat dergelijke lage ACL’s niet tot stand gekomen zijn dankzij een slecht spelende tegenstander. Daarmee is er geen reden om deze incidenten als “toevalstreffers” te kunnen interpreteren.
Uit deze bevindingen hebben we de conclusie getrokken dat er geen gegronde reden was om aan de valsspeelhypothese te twijfelen, en als zodanig hebben we deze zaak ook bij de KNSB aanhangig gemaakt.
Hoewel ik me verder goed kan vinden in het stappenplan van Frits, denk ik dat er enkele elementen aan toegevoegd moeten worden:
– Een vermoeden alleen is niet genoeg om iemand het toernooi uit te zetten: er moeten eerst sterke aanwijzingen zijn;
– Een algoritme alleen is niet genoeg om een valsspeler te ontmaskeren: er dient een menselijk oordeel aan vooraf te gaan.
*ACL staat voor Average Centipawn Loss (vertaald naar het Nederlands: gemiddeld centipionverlies). Dit is een meting om de nauwkeurigheid van een partij te toetsen aan de hand van de voorkeuren en beoordelingen van de engine. Simpel gezegd: als een speler een ACL van 100 heeft, geeft hij/zij gemiddeld elke zet een pion weg.
[Voor de duidelijkheid: ik heb het hieronder alleen over valsspelen bij onlineschaak.]
Beste Michael,
Ik ben het volkomen met je eens dat het beoordelen van een enkele partij geen reden mag zijn om iemand uit een toernooi te zetten (zoals al blijkt uit mijn opmerking over roulette). Ik heb mijn idee niet al te ver uitgewerkt om het leesbaar te houden.
Er is maar zelden genoeg hard bewijs om iemand schuldig te verklaren. Het gaat meestal om een optelsom van indirecte bewijzen – waarbij dus altijd twijfel blijft bestaan. Omgekeerd kan een speler daar gebruik van maken, door niet continu de engine te volgen. Geen idee hoe vaak dit gebeurt, maar ik vermoed dat dit veel vaker voorkomt dan het geval van die enkele speler met een rating van 1200 die meerdere partijen achtereen op grootmeesterniveau speelt. Dat soort valsspelers wordt er wel uitgepikt, maar vermoedelijk vormen ze slechts het topje van de ijsberg. Nog lastiger wordt het als de verdachte echt een grootmeester is, zoals niet zo lang geleden in een potje van Wesley So tegen een Azerbeidjaanse grootmeester.
Ik heb al eerder de vergelijking gemaakt met het wielrennen voordat epo-gebruik aantoonbaar was. Men zag alleen bij een aantal renners abnormaal hoge bloedwaarden. Dat was onvoldoende bewijs voor dopinggebruik en die renners konden dan ook niet geschorst worden, maar als alternatief moesten ze een tijdje aan de kant blijven tot de waarden weer normaal waren. Even niet wielrennen, maar geen straf. Vervelend voor die enkeling die geen epo genomen had, maar de gevolgen waren beperkt en het wielrennen werd er wat eerlijker mee.
Dat is dus ook mijn idee: als er voldoende twijfel is over het zelfstandig bedenken van de zetten, zet die persoon dan uit het toernooi maar garandeer diens anonimiteit en pas geen verdere sancties toe. Wat ‘voldoende twijfel’ inhoudt, is nader te bepalen: het is duidelijk meer dan het zien een enkel toevallig bijzonder resultaat en wat minder dan situaties waar het aantal aanwijzingen zo hoog is dat je van zekerheid kunt spreken. En als die ‘voldoende twijfel’ overgaat in zekerheid of daaraan grenzende waarschijnlijkheid, kun je alsnog andere maatregelen overwegen.
Een van de redenen voor mij om niet online te schaken (behalve dat ik het een nogal zielloze bezigheid vind), is dat je op grond van aan jou niet bekende regels (zie het beleid van bijvoorbeeld chess.com) voor lange tijd je goede naam in schakersland kwijt kan raken, omdat je de partij en/of het toernooi van je leven speelt, waarbij alles voor één keer de goede kant op rolt. Dat speelt (voor mij) niet fijn.
Overigens lijkt het me dat onlineschaak in serieus competitieverband alleen mogelijk is in de hybride vorm: beide spelers staan onder toezicht van een arbiter. Zo gauw we alle covidbeperkingen achter ons gelaten hebben, is er geen reden meer om er op een andere wijze mee door te gaan.
Ik heb de indruk dat verschillende wielen hier opnieuw worden uitgevonden. Wat is er bijvoorbeeld gebeurd met dit document van de FIDE?
Verder volledig eens met Tony Werten.
Eric,
De Anti cheating guidelines waar jij op doelt, zijn gericht op het fysieke schaken, niet op onlineschaak. Overigens is de tekst enigszins aangepast, zie FIDE Handbook afdeling A09. Zowel in de oude als de nieuwe versie kun je vinden dat alleen statistisch bewijs onvoldoende wordt geacht. Het fouilleren van spelers om hard bewijs te vinden, wordt als aanvullende maatregel gegeven.
En daar zit het probleem met onlineschaak: digitaal fouilleren behoort nog niet tot de mogelijkheden. In het Handbook sectie B11 staan regels die de FIDE hanteert voor zijn eigen online platform, maar die zijn niet algemeen geldend. En daar kan ik me iets bij voorstellen, want de juridische houdbaarheid ervan lijkt me zo hier en daar twijfelachtig. Veroordeeld worden volgens regels die niet openbaar zijn? Hmm…
Hoi Frits,
Ja, die FIDE regels zijn natuurlijk voor het echte schaken. Hoewel we het afgelopen jaar niet veel anders konden doen, beschouw ik het online schaken toch als niet meer dan wat spielerei. Bovendien valt het online schaken voor zover ik weet niet onder de verantwoordelijkheid van de FIDE of de KNSB.
Partijen en wedstrijden die gespeeld worden op lichess.org (respectievelijk chess.com) vallen onder het reglement van lichess (respectievelijk chess.com). En als in dat reglement zou staan dat vals spel wordt gedefinieerd als zijnde vastgesteld door een verder onbekend algoritme van lichess, dan zou ik daar geen enkel probleem mee hebben. Als argument daartegen hoor je wel eens: ja, maar het is in principe toch mogelijk dat een amateur een hele serie bijna perfecte partijen speelt? Die persoon in Dieren, herinner ik me, speelde volgens de statistiek niet alleen beter dan de huidige wereldkampioen, maar ook beter dan alle vorige wereldkampioenen! En dan nog steeds zijn er mensen die beweren: ja, maar dat kán echt, zo’n opmerkelijk talent.
Er is wel een trend waarneembaar bij de FIDE om het onlineschaak te reglementeren, noodzakelijk om een systeem voor online ratings op te kunnen zetten. Niet iets waar ik (en jij, vermoed ik) veel behoefte aan heb, maar bij vele anderen is die er wel, dus zal het ook wel gebeuren. Op chessbase stond een paar maanden geleden een stuk over onze FIDE-voorzitter, waarin deze daarop hintte, onder andere door leden te vragen suggesties en commentaar te geven. (Nou maar hopen dat zijn Nederlands goed genoeg is.)
Michael gaf een voorbeeld van een 1200-speler die het minstens zo goed deed als de wereldkampioenen, maar toch boven alle twijfel verheven was. Met die duidelijk frauderende jeugdspeler twee uitersten: daartussen ligt een groot, grijs gebied. Het is wachten op de schaker die het niet pikt om in het schandblok gezet te worden op grond van twijfelachtige regelgeving en een eis voor vergoeding van immateriële schade bij de organisatoren neerlegt.
Het gebeurde ook in Zinderend slot Winterkampioenschap (nosbo.nl)
Ik heb toen de organisatie gemaild.
De geëxcommuniceerden mogen van mij delen in de prijzen of er alleen mee vandoor gaan. Laat het NOSBO-bestuur mij niet teleurstellen …
Wat ik heb gesuggereerd is: Het online-schaken neemt bestaande officiële ratings van FIDE, enz. over en verrekent dit in hun algoritmes.
Het online-schaken zal wel verder gaan. Scheelt een heleboel reiskosten en de opwarming van de aarde kan stoppen …
Ha! De opwarming van de aarde hangt af van het online schaken. Weer een heel nieuw inzicht…
Zolang je je maar niet in bitcoins uit laat betalen…
De link van Tinus was niet goed, dat moet deze zijn.
Volgens mij is online schaken niet klimaatneutraal: de servers en verdere infrastructuur moeten immers 24×7 blijven draaien. En zelfs al zou dit op 100% “groene” stroom gebeuren (wat niet het geval is), dan zit je nog steeds met de noodaggregaten die op diesel lopen en regelmatig moeten proefdraaien (zie verder discussie Wieringermeer).
Fysiek schaken kan daarentegen wel klimaatneutraal (of bijna klimaatneutraal) indien de reis te voet (of per fiets) wordt afgelegd.
Voor wat betreft het valsspelen op lichess: indien een account wordt geblokkeerd, dan is er vals gespeeld. Daaraan hoeft niet te worden getwijfeld. Ik kan hier ook beweren dat ik de marathon heb gelopen binnen de twee uur, en dan is er niemand die kan bewijzen dat dit onwaar is.
Indien op lichess een account wordt geblokkeerd, zijn er aanwijzingen van vals spel. Niet meer.
Van de bewuste link: “Desondanks heb je geen absolute zekerheid dat het oordeel van Lichess klopt. Dat maakt het des te belangrijker om terughoudend te zijn in het uiten van oordelen. Los van wat er wel of niet gebeurd is, kan de impact van dat soort uitingen het (eventuele) vergrijp ver overstijgen.”
Beste Erik, als jij hier naam en toenaam bij zet en de bewuste personen spannen een rechtzaak tegen je aan, dan ben ik zeer benieuwd wat de rechter daarvan vindt. Ik vermoed dat je moet gaan betalen.
Vreemd, dat gebrek aan vertrouwen in de techniek. We twijfelen toch ook niet aan de methode om iemand via een vingerafdruk of DNA-match te identificeren? Ik vermoed dat hier onbekendheid met de materie en met statistisch onderzoek een rol speelt.
Eric, kijk even op www.wetrecht.nl. Via ‘artikelen’ en door in het zoekvenster ‘dna’ in te vullen, kom je bij het artikel ‘Betrouwbaarheid dna-bewijs’. De overeenkomsten met de schaakpraktijk zijn opmerkelijk. Een dna-match is een feit, net zoals een ACL-waarde (zie het commentaar van Michael) een feit is. Maar dat feit moet geïnterpreteerd worden: dat dna op een plaats misdrijf wordt aangetroffen, betekent nog niet dat het van de dader is. Zoals ook een hoge ACL-waarde andere oorzaken dan vals spel kan hebben: Michael gaf al een voorbeeld; een andere mogelijkheid is een gedegen voorbereiding in een lange theorievariant. Vervolgens is de rechter/arbiter die de feiten moet beoordelen geen biochemicus respectievelijk statisticus/programmeur.
Er zal dus eigenlijk altijd aanvullend bewijs nodig zijn.
Frits, ik denk dat onze twee laatste berichten elkaar hebben gekruist. Dat een accountblokkade op lichess is gebaseerd op de ACL-waarde is een te eenvoudige weergave van de werkelijkheid. De ACL waarde, zoals de naam al aangeeft, een gemiddelde. De CL is echter een zetafhankelijke variabele met behalve een gemiddelde ook een variantie en een patroon. Bovendien wordt nooit naar slechts één partij gekeken, maar naar een hele serie partijen, zowel in recente als oude toernooien. In aanvulling hierop is ook de denktijd een zetafhankelijke variable die aan geautomatiseerd statistisch onderzoek onderworpen kan worden. Deze metrieken kunnen worden gecorreleerd aan de (tijdsafhankelijke) rating voor een zeer groot aantal spelers. Naast de schaaktechnische controle zitten er ook andere controles ingebouwd in de lichess-applicatie. Zo wordt onder meer gekeken of de speler vaak van scherm wisselt. Als laatste, wordt het automatisch verzamelde bewijs ook altijd door een deskundige persoon van lichess bekeken en beoordeeld. En tegen het besluit om een account te blokkeren kan ook beroep worden aangetekend.
Nee, juist het omgekeerde: als arbiter heb ik ruime ervaring met de modellen die gebruikt worden om vals spel te detecteren.
Bij een normaal “fysiek” toernooi heeft een arbiter slechts enkele partijen tot zijn beschikking en moet onder tijdsdruk een beslissing nemen bij een vermoeden van vals spel. Voorzichtigheid is dan geboden.
Bij lichess.org liggen de zaken iets anders. Dagelijks worden er meer dan een miljoen partijen gespeeld. Er is een uitgebreid fraudedectiesysteem op basis van statistische analyses, neurale netwerken en een stuk of twintig moderators die dagelijks bezig zijn met de opsporing van fraude. Hier een korte toelichting vanaf 17:45 door een van de lichess programmeurs van ongeveer drie jaar geleden. En de techniek schrijdt voort.
Op een punt kan ik Frits tegemoet komen. Wanneer lichess heeft vastgesteld dat er met een account is valsgespeeld, dan moet dat niet automatisch leiden tot de beschuldiging van een natuurlijk persoon. Het account kan ook gehackt zijn of “uitgeleend” aan een ander.
Net als bij OTB partijen gebruiken wij als arbiters computeranalyses om verdacht vals spel op te sporen. En net als bij OTB partijen zoeken we aanvullende aanwijzingen. Voor online partijen kijken we met bijvoorbeeld zoom – met ook screen sharing – mee. We letten dan bijvoorbeeld op oogbewegingen en of er andere programma’s open staan.
Platforms doen dat niet. Voor platforms is het ook minder schadelijk als een ban wordt gegeven zonder overduidelijk bewijs. Zij kunnen het zich veroorloven dat bijvoorbeeld 1% van de bans onterecht is.
ik heb ervaring met bans van platforms – inclusief Lichess – die wij niet hebben overgenomen, omdat het bewijs onvoldoende was. Situaties waar een ban niet onredelijk lijkt, maar waar niet alle informatie die wij hadden is meegewogen.
Jouw bewering “indien een account wordt geblokkeerd, dan is er vals gespeeld.” is echt te stellig.
Je zegt het heel precies: oogbewegingen zijn aanwijzingen, ze vormen geen bewijs (anders zou bijvoorbeeld Ivanchuk zich maar beter niet met onlineschaak kunnen bezighouden…) Vergelijk het met fysiek schaak: als iemand als een engine zit te spelen en opvallend vaak aan zijn kuit krabt, zijn dat twee aanwijzingen die een verzoek tot fouillering rechtvaardigen. Als dan een apparaat wordt gevonden waarmee zetten van buitenaf ontvangen kunnen worden, heb je bewijs.
Duidelijke aanwijzingen kunnen wat mij betreft een reden zijn om iemand uit een competitie te zetten, als dat tenminste voor alle deelnemers uit het competiereglement duidelijk kan zijn, en als dat geen andere gevolgen voor die persoon heeft. Voor schorsing en openbare beschuldiging heb je bewijs nodig.
Je kunt het vergelijken met het strafrecht. Als er voldoende aanwijzingen zijn, kan iemand als verdachte aangemerkt worden. Tegen een verdachte kunnen beperkende maatregelen genomen worden, zoals hechtenis. Daarmee is diens schuld nog niet bewezen. Gebeurt dat uiteindelijk niet, dan kan een vergoeding aan die persoon worden toegekend, afhankelijk van de sterkte van de aanwijzingen en de moeite die is genomen om verdere schade voor die persoon te voorkomen.