Nepomniachtchi wint het Rapid in Zagreb

In Zagreb werd de afgelopen drie dagen in het kader van de Grand Chess Tour (GCT) een rapidtoernooi gehouden. Er wordt gespeeld om een totaal prijzengeld van 150.000 dollar.

“De Croatia Grand Chess Tour zal een unieke competitie zijn”, aldus Michael Khodarkovsky, uitvoerend directeur van de GCT. “Fans kunnen vijf dagen opwindend schaak verwachten gedemonstreerd door de befaamde wereldkampioenen, zoals Garry Kasparov en Vishy Anand, maar ook een nieuwe golf van de topspelers zoals de 2021 World Chess Champion Challenger, Ian Nepomniachtchi en de 2021 kampioen van het prestigieuze supertoernooi in Wijk aan Zee, de 22-jarige Nederlandse grootmeester Jorden Van Foreest.” De Grand Chess Tour is een circuit van internationale toernooien waarbij Garry Kasparov met zijn organisatie ook een belangrijk handje heeft uitgestoken. De gehele cyclus kent als hoofdsponsoren de Superbet Foundation, Vivendi, Colliers International en de Saint Louis Chess Club.

 

Het was de Rus Ian Nepomniachtchi die heel snel de leiding in het toernooi nam en die ook niet meer afstond. Tussendoor werd hij nog wel geklopt door de plaatselijke held, Ivan Saric, maar uiteindelijk bleef de Rus de concurrentie net voor. Zoals gebruikelijk in dit soort topevenementen waren de krachtsverhoudingen klein.

 

Hoe verging het onze landgenoten Anish Giri en Jorden van Foreest? Laten we van hen maar eens een paar partijen en fragmenten nader bekijken. Ik heb een aantal van hun partijen van korte aantekeningen voorzien de meest interessante fragmenten wat uitgebreider geanalyseerd.

ANISH GIRI

Giri begon met twee remises in de eerste twee ronden maar liep in de derde tegen een nul aan tegen de Kroatische grootmeester Ivan Saric. Sowieso is hij een reuzendoder, want hij heeft ook tweemaal wereldkampioen Magnus Carlsen ooit weten te verslaan.

 

Saric, Ivan – Giri, Anish

In de diagramstelling heeft Giri strategisch voordeel bereikt maar om daar daadwerkelijk iets mee te kunnen doen, is de vraag. De loper op g3 is nu eeuwig opgesloten en in feite heeft zwart een stuk meer op de andere kant van het bord. Je zou verwachten dat het paard op een of andere manier naar de damevleugel getransporteerd kunnen worden, maar blijkbaar heeft dat toch bezwaren, want Giri begint daar helemaal niet aan.
31…Ta1
De engine geeft hier 31…Pf4+ als de beste mogelijkheid, maar ik denk dat Giri die zet nauwelijks overwogen zal hebben. 32. Lxf4 gxf4∓ Groot voordeel voor zwart, zegt de engine, maar hoe hij hiermee iets zou kunnen is mij volstrekt onduidelijk.
32. Pe3 Kg6 33. Pc2
Nu staat wit klaar voor d3-d4.
33…Ta4 34. Tb8
Wit heeft natuurlijk wel een actieve toren en dat maakt het zwart moeilijk om vorderingen te boeken.
34…Ta2 35. Kd1 Ta6 36. d4
Dit is lastig voor zwart ineens: de loper op g3 komt (bijna) tot leven.
36…Tb6?!
En na deze zet is het zelfs problematisch. Noodzakelijk was 36…exd4 37. cxd4 La7 38. Tg8+ Kf7 39. Ta8 Pxg3 40. fxg3= en dit is nog wel gelijk.
37. Td8! exd4 38. cxd4 Lb4 39. Pxb4 Txb4 40. Txd6
Nu is zwart een pion achter gekomen, zonder compensatie.
40…Pxg3 41. hxg3 Kf7 42. Ke2 Tb2+
Misschien was 42…h5!? een idee.
43. Kf1 Tb1+ 44. Kg2 Td1 45. f4 gxf4 46. gxf4 Ke7 47. e5 h5 48. Kg3
Saric kon al een winnende stelling afdwingen met 48. f5! exf5 49. Kg3 Td2 50. f3 Tc2 51. Kf4 h4 52. Th6+- en het is voorbij.
48…Td3+ 49. Kh4 Tf3 50. Kg5 Txf2 51. Txc6 Td2 52. Tc7+ Kd8 53. Tc4
Nog nauwkeuriger was 53. Tc6 Ke7 54. Td6
53…Tf2
54. Kf6!
Een bekend thema in het toreneindspel. De witte koning dringt naar binnen en daarna valt er niets meer te redden voor zwart.
54…Kd7
54…Txf4+ 55. Kxe6
55. d5!
Zo dekt wit pion f4 en verschaft hij zichzelf een vrijpion die de winst veilig stelt.
55…exd5 56. e6+ Kd6 57. Ta4 h4 58. e7 Te2 59. Ta6+ Kd7 60. Ta7+ Kd6 61. Kf7 h3 62. e8=D Txe8 63. Kxe8 Ke6 64. Th7 Kf5 65. Txh3 Kxf4
Oppervlakkig zou je kunnen denken dat zwart nog remisekansen heeft, maar de werkelijkheid is dat de witte koning ruim op tijd is om de pion af te stoppen. Saric weet wat hij doet:
66. Kd7 d4 67. Kd6 Ke4 68. Kc5 d3 69. Kc4 d2 70. Td3
En zo gaat de pion verloren.
1-0

Gelukkig herstelde onze landgenoot zich op de volgende speeldag door de Oekraïner Korobov kansloos te laten.

Korobov – Giri (foto Lennart Ootes)

Korobov, Anton – Giri, Anish

17…Dxd3?
Een fout die grote gevolgen had kunnen krijgen. Beter is 17…Dd6.
18. Ld4?
Korobov profiteert niet. Met 18. Lxc6 had wit materiaal kunnen buitmaken. Voornamelijk omdat 18…Lxc3 niet werkt: [18…Tab8 19. Lxa7!] 19. Db3 Tab8 20. Lxa7!
18…Lf3
Na 18…Lb6 19. Lxc6 Txe1+ 20. Txe1 Td8 zou er geen vuiltje aan de lucht zijn.
19. Lf1 Df5
19…Dg6!?
20. Txe8+ Txe8 21. c4?
Na deze zet is het zwart die ineens beter komt te staan. Opnieuw kon wit gebruikmaken van de zwakte van zwarts onderste rij. 21. Te1
21…Le4 22. Da3 Lb4 23. De3 c5
Langzaam maar zeker trekt Giri het initiatief naar zich toe.
24. Lb2 Ld2 25. De2 Lc6 26. Dd3 Dxd3 27. Lxd3 Lf3 28. Lf1 La5 29. Tc1 h5 30. Lc3 Lb4
Zwart heeft een (halve) pion meer maar zijn stukken staan erg actief.
31. Tc2 g5 32. Lg2 g4!?
Zeer goed: de witte koning blijft in een hok opgesloten. Sterk in aanmerking kwam hier ook 32…Te2!
33. hxg4 hxg4 34. Lxf3 gxf3 35. a3 Lxa3 36. La5 Lb4 37. Lxc7 Te1+ 38. Kh2 Te2 39. Tc1 Txf2+
De buit is bijna binnen.
40. Kh3 Te2 41. Tf1 f2 42. Kg2 Le1 43. Th1
43…Te4
Ik zat de partij live te volgen en dacht dat nu 43…Lc3 de technisch meest handige voortzetting zou zijn. De loper nestelt zich op d4 waarna zwart straks gaan denken aan het naar voren brengen van zijn a-pion.
44. Th5 Txc4
Maar hier is uiteraard ook niets op tegen. Zwart staat op winst.
45. Le5 f6 46. Lxf6 a5 47. Td5 Kf7 48. Lh8 a4 49. Td7+ Ke6 50. Ta7 Tc1 51. Lg7 a3 52. g4 Lc3 0-1

 

De laatste speeldag van het Rapid speelde Giri twee achtereenvolgende remises, waaronder eentje tegen de latere winnaar, Nepo. Hieronder een screenshot uit de livestream net na afloop van hun onderlinge partij.

Uiteindelijk eindigde Giri mooi in de plus en pakte daar zelfs de gedeeld tweede plaats mee door in de laatste ronde Anand te kloppen in een toreneindspel dat vermoedelijk te houden was voor zwart. Maar de ex-wereldkampioen greep ergens flink mis en toen was Giri er als de kippen bij om het punt binnen te hengelen.

Giri, A. – Anand, V.

34. Pxf7!
Zo profiteert Giri van een toevallige omstandigheid en krijgt hij een gunstig toreneindspel.
34…Kxf7 35. Te7+ Kf6 36. Txb7 Tc1
36…Txa3 37. Txh7 met een winststelling.
37. Txc1 Txc1+ 38. Kg2 h5 39. Txa7 Tc6 40. d7 Ke7 41. Tb7
Wit heeft twee pionnetjes, waarvan één dubbelpion. Maar echt eenvoudig is het nog niet voor wit.
41…Kd8 42. a4 Te6 43. Kf1 Ke7 44. f3 Kd8 45. Kf2 Tc6 46. g4
46. Ke3 Td6 47. g4 was misschien een betere versie.
46…fxg4
Dit lijkt mij in eerste instantie zeer onnauwkeurig want Anand zorgt ervoor dat wit van zijn dubbelpion afkomt. Maar hij heeft verder gekeken. Een andere mogelijkheid was 46…Tc4! waarna het de vraag heeft hoe groot wits winstkansen daadwerkelijk zijn. Wit kan vermoedelijk in elk geval een eindspel van f- plus h-pion afdwingen, hoewel dat theoretisch gezien vaak nog remise is. Maar dat is in de praktijk natuurlijk uiterst onaangenaam verdedigen… 47. gxh5 gxh5 48. Txb6 Txa4 49. Tf6 Txf4 50. Kg3 Td4 51. Txf5 Kxd7 52. Txh5
47. fxg4
47…Tc4?
De zet die daar net nog misschien goed was voor remise verliest nu wel. 47…Tc2+ 48. Kf3 Tc3+ 49. Kf2 Tc2+ 50. Ke3 hxg4 gaf grote remisekansen.
48. gxh5 gxh5 49. Ke3 Txa4 50. f5!
Zeer sterk gespeeld van Giri en daarmee bezegelt hij zwarts lot.
50…Ta1
50…Txh4 51. f6 Th1 52. Tb8+! Kxd7 53. f7 wint de zwarte toren.
51. Ke4 1-0

 

JORDEN VAN FOREEST

Van Foreest kreeg in de eerste ronde al meteen te maken met de kracht van een (ex-)wereldkampioen, Viswanathan Anand. Deze had een aardig nieuwtje in petto in een populaire variant in het Siciliaans. ‘Vishy’  week af op de elfde zet en eigenlijk zat Jorden daarna wat in de kreukels. Maar ineens offerde “de tijger van Madras” een paard. Was dat correct? Kon dat zomaar? Eigenlijk niet, naar achteraf bleek, maar Jorden slaagde er niet in om de weerlegging te vinden en ging er daarna onderdoor. Hieronder mijn bevindingen van deze zeer interessante partij.

Anand, Viswanathan – Van Foreest, Jorden

11. f3
Een nieuwtje. Nepo speelde hier in de partij Nepomniachtchi-Caruana, 2021. 11. g5 en daarop volgde Pg4.
11…Tc8 12. g5 Ph5
Het is toch een verschil dat het paard naar dit veld moet.
13. Dd2 Le7 14. Lh3 b4 15. Pe2 d5 16. Lg4 g6 17. Ld4 O-O 18. e5 Pg7
De stelling is al geen pretje meer voor zwart. 18…Lxg5 19. Dxg5 Dxc2+ 20. Ka1 Dxe2 faalt natuurlijk op 21. Lxh5
19. h4 a5 20. h5 La6 21. Pg3
Sterk is ook de profylaxe 21. Pc1.
21…a4 22. f4 b3
Jorden zoekt naar tegenspel!
23. cxb3?!
En Anand reageert niet helemaal correct nu. Wit had waarschijnlijk 23. c3 moeten spelen. 23…bxa2+ 24. Ka1 a3 25. b4 met uitstekend spel voor wit.
23…axb3 24. axb3
Misschien had hij iets overzien? 24. a3? zou zelfs helemaal fout zijn: 24…Dc2+ 25. Ka1 Pf5 26. Pxf5 gxf5 27. Lf3 Tc4! en nu dreigt zwart van alles (.. .Ta4, of …Txd4 gevolgd door …Lxa3).
24…Pf5 25. Lxf5
25. hxg6!? (om eerst de h-lijn te openen) kon misschien. 25…Pxg3 26. Dh2 h5 27. gxf7+ Txf7 28. Lxe6 met onduidelijke stelling. [SF14 geeft 28. Lc3! Pxh1 29. g6± Begrijpt u het?] 25…gxf5 26. g6 fxg6
Dit begrijp ik eerlijk gezegd niet zo goed. Wit wil graag een open h-lijn erbij en die krijgt hij zo in de schoot geworpen. Na 26…Db7 heeft zwart volgens mij volwaardig tegenspel.
27. hxg6 hxg6 28. Dh2 Kf7
29. Pxf5?
Een stukoffer! Bluf? Jorden heeft wel goed gezien dat 29. Dh7+ Ke8 30. Dxg6+ Kd7 veilig genoeg is en dat hij niets te vrezen heeft.
29…exf5??
Ai… Na 29…Th8! had Jorden vermoedelijk zijn eerste punt hebben kunnen bijschrijven. 30. Dxh8 Dc2+ 31. Ka2 Txh8 32. Txh8 Dxd1 en zwart wint.
30. Dh7+
Maar nu beslist de h-lijn wel ineens voor wit!
30…Ke6 31. Dxg6+
31…Lf6
Uit nood geboren. Na 31…Kd7 32. Dxa6 wint wit het stuk met rente terug. Essentieel is dat 32…Dc2+ 33. Ka2 Ta8 niet werkt vanwege 34. e6+ Kc7 35. Le5+ Ld6 36. Th7+ en zwart gaat mat.
32. Lc3 Dg7 33. Th6 Dxg6 34. Txg6 Le2 35. Td2 Lf3 36. b4
36. Txf6+ Txf6 37. exf6 Le4+ 38. Kc1
36…Tc4 37. Td4 Tc7 38. Kc1 Tg7 39. Txf6+ Txf6 40. exf6 Tb7
Dit gewonnen eindspel heeft Anand niet meer uit handen.
41. Kd2 Le4 42. Ke3 Th7 43. b5 Th3+ 44. Kd2 Th2+ 45. Kc1 Th1+ 46. Td1 Th2 47. Tg1 d4 48. Lxd4 Tc2+ 49. Kd1 Tc4 50. Le5 Tc5 51. Tg7 Td5+ 52. Ke1 Td8 53. Te7+ Kd5 54. f7 1-0

In de volgende twee partijen herstelt Jorden zich met twee remises, hoewel hij er soms hard voor moest werken en in een andere stelling misschien een mooie kans miste.

 

Duda, Jan-Krzysztof – Van Foreest, Jorden

47…Pc6?
47…Pg6!=
48. Lc3 Txa2 49. Pb5 Pxe5+ 50. Lxe5 Kc6 51. Txc7+ Kxb5
52. f4?
52. Tb7+ Kc6 53. Tf7! zou moeten winnen. De zwarte toren heeft geen velden!
52…Tg2?!
52…Tf2!∞
53. Tb7+ Ka4 54. Kd4?!
En Jorden slaagde erin om de partij remise te houden.

 

Van Foreest, Jorden – Saric, Ivan

28…Tce5?!
28…Te7=
29. Kh2?!
De koning blijkt hier tactisch niet handig te staan. Heel sterk was hier waarschijnlijk 29. c5 Wit heeft na verschillende zetten telkens een torenoffer op g6 bij de hand. 29…Txc5 [29…Dxc5 30. Txg6+!+-] 30. Txg6+! fxg6 31. Dxg6+ Kf8 32. Tf6++-
29…bxc4 30. bxc4 Tc5
31. Txa6

Nu blijkt dat 31. Txg6+ niet meer wint vanwege 31… fxg6 32. Dxg6+ Kf8 en nu kan Tf6+ niet omdat de toren in de penning staat… De partij eindigt later in remise.

 

Op de volgende speeldag loopt Jorden helaas tegen een tweede nul aan, nu tegen Korobov.

 

Korobov, Anton – Van Foreest, Jorden

16…Pe6?!
Na deze terugtocht verliest zwart min of meer geruisloos een pion en komt hij er (bijna) niet meer aan te pas. Met 16…Pxa4 had hij zich kunnen redden: 17. Txa4 b5 18. Txa7 Lxb4 19. Tf1 bxc4 met gelijk spel.
17. c3 Td3 18. Ta3 Ted8
18…Pg5!? viel nog te proberen misschien.
19. Lf1 T3d7 20. Ta2
En vanaf nu heeft zwart problemen met de dekking van pion e5 en staat hij min of meer al op verlies. Korobov neemt de pion en geeft Jorden geen kans meer.
20…Te7 21. Pf3 Tee8 22. Pfxe5 a5 23. Pxa5 Pc5 24. Pexc6 bxc6 25. bxc5 Txe4 26. Le3 Lxc5 27. Pxc6 Tde8 28. Tae2 La6 29. Lxc5 Txe2 30. Lxe2 Txe2 31. Txe2 Lxe2 32. Pe7+ Kh8 33. a5 Pe4 34. Lb4 Pg5 35. f4 Pe4 36. Pd5 h5 37. Pc7 Pxg3 38. Kf2 h4 39. a6 1-0

Ook op de laatste dag moest Jorden nog eenmaal in het zand bijten. Daar was wel een keurige remise tegen de wereldkampioenskandidaat Nepomniachtchi aan voorafgegaan. Hier ook een screenshot na afloop van hun partij:

Helaas ging Jorden nog in de slotronde onderuit tegen Mamedyarov.

Van Foreest, Jorden – Mamedyarov, S.

Vanaf nu ontstaat er een zeer curieuze stelling met drie dames op het bord.
57. Lb7+ Kh6 58. e8=D a1=D 59. De6
59. Df8+ wordt met een tegenschaak beantwoord: 59…Dg7+-+
59…Dg7+ 60. Kc6 Dc3+ 61. Kd7 Dad4+ 62. Ld5 Dg7+ 63. Ke8 Dce5
De makkelijkste manier om af te wikkelen.
0-1

DE ONDERLINGE CONFRONTATIE

Hoe zat het met de onderlinge confrontatie tussen onze landgenoten? Die eindigde in remise na harde strijd. Met de nieuwste Stockfish 14 heb ik het ontstane toreneindspel eens nader geanalyseerd. Dat werd een interessante gewaarwording!

Giri, Anish – Van Foreest, Jorden

Zo’n beetje het begin van een toreneindspel. Wit heeft de actieve toren en in principe ook een wat betere pionnenstructuur. Toch zou dit eindspel binnen de remisemarge moeten zijn.
35…Ta8
Meestal valt actieve verdediging aan te bevelen. Maar na 35…Tb7 36. Ta4 Ke7 37. Ke3 Kd7 38. Kd4± heeft wit zijn koning bij pion b4 gebracht zodat hij straks Txa6 dreigt. Zwart is hier dus niets mee opgeschoten.
36. b5 a5
37. Ta4?!
Een logisch idee om de pion te blokkeren maar toch onnauwkeurig. Met 37. Ke3! kon wit groot voordeel behalen. 37…a4 Wat anders? [Na bijvoorbeeld 37…Ke7 38. Kd4 Kd7 39. c6+ Kd6 40. Kc4 g6 (zie analysediagram)
heeft wit een fraai winstidee: 41. Td1+ Ke6 42. b6! cxb6 43. Kb5 a4 44. c7 a3 45. Td8 en het is afgelopen.] 38. Kd4 en wit moet hier op winst staan, zijn koning nadert snel. Wit dreigt zowel met de koning naar a4 te lopen als via d5 naar c6.
37…Ke7
Vermoedelijk had zwart op dit moment zelf actief moeten worden met 37…Td8! 38. Txa5 Td5 39. c6 Ke7 en het lijkt remise. Wits toren stelt niet veel meer voor, terwijl die van zwart uitstekend staat.
38. Ke3 Ke6 39. Kd4
Inmiddels is de balans weer in het voordeel van wit.
39…Td8+ 40. Kc4 Td1
Zwart wil de witte koning in de rug aanvallen.
41. Txa5?
Dit is te traag en kost hem misschien een half punt. Met “Push pawn” had wit volgens mij de winst kunnen binnenhalen. De witte koning ondersteunt zijn vrijpion, de zwarte koning en toren zijn machteloos. 41. b6! Tb1 [De winstvoering na 41…cxb6 42. cxb6 Tb1 43. Kc5 Kd7 44. Txa5 Tc1+ (zie analysediagram)
levert een wat vreemde variant op die we nader zullen onderzoeken: 45. Kd5 Td1+ 46. Ke5 Te1+ 47. Kf5 De koning heeft zijn eigen pion in de steek gelaten en zich op de koningsvleugel verschanst. Hij zal zijn b-pion gebruiken als afleider. 47…Kd6 (47…Tb1 48. Ta7+ Ke8 49. b7!+-) 48. Tb5! Te8 49. h4 Kc6 50. Te5 Tf8 51. Te7 Kxb6 (zie analysediagram)
en volgens de engine staat wit hier op winst. Dat heeft vooral te maken met de chronische passiviteit van zwart. Een voorbeeld: 52. f4 Kc6 53. Ke5 Kc5 54. f5 Kc6 55. g5 (SF14 vindt hier 55. h5 zelfs nog een tikje sterker…) 55…hxg5 56. hxg5 Kc5 57. f6 g6 58. Tc7+ Kb6 59. Kd6 (zie analysediagram)
en de koning komt binnen.] 41…Tc1+
Nu heeft zwart het weer onder controle.
42. Kd4 Td1+ 43. Ke4 Te1+ 44. Kd3 Tc1 45. b6 cxb6 46. cxb6 Tb1 47. Ta6 Kd5 48. Ke3 g5 49. b7
Ook 49. Ta7 levert niets op na 49…Tb3+ 50. Ke2 Txb6 51. Txf7 Tb2+
49…Txb7 50. Txh6 Ke5 51. Ta6 Tb5 52. Kd3 Tb3+ 53. Ke2 Tb5 54. Ke3 f5
Jorden wikkelt nu vlekkeloos naar remise af.
55. gxf5 Kxf5 56. Kf2 Tb4 57. Kg3 Tc4 58. Ta5+ Kf6 59. Ta6+ Kf5 60. Ta5+ Kf6 61. Ta6+ ½ – ½

 

De eindstand werd uiteindelijk:

 

Alle partijen (inclusief commentaar en analyses) van Giri en Van Foreest per speeldag:

Eerste dag

 

Tweede dag

Derde dag

 

Ten slotte nog een paar links waarmee het toernooi gevolgd kan worden:

• chess24.com/en/watch/live-tournaments/grand-chess-tour-zagreb-rapid-and-blitz-2021/3/1/5
• kasparovchess.com/home
• www.chess.com/nl/events/2021-grand-chess-tour-croatia-rapid-and-blitz
• grandchesstour.org/2021-grand-chess-tour/overiew