NK ronde 4: Pech, pech
Foto door Harry Gielen, meer op www.flickr.com/photos/harrygielen/sets/72157720247598325/
Max Warmerdam kwam vandaag aan zijn derde volle punt, maar op een manier die absoluut niet prettig was. Toen deze vierde ronde al begonnen was stond Roeland Pruijssers, om tien voor twee, met autopech op de snelweg en hij belde de organisatie dat hij nooit meer op tijd (dat wil zeggen 14.30 uur, maximaal een uur na de aanvangstijd) in de speelzaal kon zijn. Arbiter Arno Eliëns legde Roeland uit dat hij dan de partij zou verliezen, waarop deze meteen opgaf om organisatie en medespelers niet langer in onzekerheid te houden. Een voor het NK uniek en tragisch voorval. Voor Warmerdam was het een soort Pyrrhus-overwinning: “Als de partij toch was doorgegaan met een tijdsvoorsprong voor mij, had ik een psychologisch nadeel gehad. Maar dit voelt ook heel raar.” Zo miste Pruijssers op een bijzonder vervelende manier zijn laatste kans om aan te haken in de titelstrijd (hij moest winnen van Warmerdam vandaag). Warmerdam zelf gaf toe dat hij voor deze vierde ronde extra gespannen was geweest, “meer gespannen dan twee dagen geleden voor de cruciale partij tegen Hing Ting Lai.”
Lees verder: www.schaken.nl/deloitte-nk-schaken/nieuws/pech-pech
Ik vind het een beetje een raar verhaal. Waarom bel je geen taxi als je pech hebt en los je je probleem met de auto later op?
Misschien had Pruijssers gezien dat hij het daarmee niet ging redden. Vroeger werd, als je er nog niet was, je klok gestart en had je nog een uur om niet te verliezen door tijdoverschrijding. Dat zou hem gelukt zijn. Tegenwoordig moet je bij de start van de partij aan het bord zitten.
Dat klopt niet. Het toernooireglement zegt: “10.1 de verzuimtijd is 60 minuten (een speler verliest de partij indien hij na het begin van de zitting niet binnen 60 minuten achter het bord verschijnt).“
Correct, my mistake to make! Mijn eerste opmerking is niet aan de orde.
Ik lees in het verslag dat de spelers bij dit toernooi ook tot een uur na aanvang van de partij de tijd hadden om aan het bord te verschijnen. Pruijssers heeft te kennen gegeven dat hij dat niet zou halen. Er van uit gaande dat hij zonder pech om 13:30 uur aanwezig zou zijn geweest, is het wel heel zuur dat een uur extra blijkbaar niet mocht baten.
Ik zou toch verwachten dat de deelnemers van zo’n belangrijk tournooi in een hotel in de buurt zouden logeren.
Achteraf was het slimmer om een taxi te bellen, maar hij dacht dat het nog wel zou lukken de auto aan de praat te krijgen.
Wat betreft hotels: het zou gek zijn als je verplicht bent een hotel te nemen als je op 5 minuten afstand woont. Je zou wel kunnen verplichten dat je binnen x minuten reistijd moet verblijven, maar ben je dan niet aan het overreglementeren?
Dimitri, ik wil niets verplichten, integendeel: het lijkt me niet meer dan normaal dat de deelnemers aan het NK een hotel aangeboden krijgen. Of zit zelfs dat er tegenwoordig financieel niet meer aan?
Als dit verhaal klopt, dan is artikel 5.1 lid 2 van toepassing, waar staat:
Dit conflicteert echter met de uitslag die op de toernooisite is vermeld; een reglementaire 1-0.
Je leest de tekst van Peter Boel iets te letterlijk, lijkt me.
Ja, dat begrijp ik. Dat doe ik met opzet natuurlijk, om daarmee een onvolkomenheid in het reglement aan te tonen. Op de website staat vermeld:
1. Nf3 1-0
Dat suggereert dat er een partij is gespeeld waarin alleen wit één zet heeft gespeeld, waarna zwart het heeft opgegeven. Hetgeen precies overeenkomt met wat er in het verslag staat.
Is het mogelijk om een partij op te geven zonder zelf één zet gespeeld te hebben? Stel dat de zwartspeler zich niet op de snelweg maar in de speelzaal bevond. En dan na het zien van de witte openingszet de partij had opgegeven.
Zou dit dan voor wit een reglementaire overwinning zijn of een gewone overwinning?
Zie handbook.fide.com/chapter/B022017, artikel 5.1 (FIDE Rating Regulations effective from 1 July 2017 till 31 Dec 2021): ‘Unplayed Games; whether these occur because of forfeiture or any other reason, they are not counted [voor de rating, FF]. Any game where both players have made at least one move will be rated.’
Dit is, zover ik kan zien, de enige plaats in het Handbook waar het spelen van een partij wordt gedefinieerd. De bewuste partij geldt dus als niet gespeeld; er is maar door één speler een zet gedaan. Het resultaat telt voor het toernooi, maar niet voor de ratingberekening.
Bij veel schakers leeft een verkeerd beeld van wat er bedoeld wordt met een reglementaire overwinning: ze denken dan aan een overwinning omdat de arbiter de partij voor de tegenstander verloren verklaard heeft op grond van de schaakregels (“het reglement”), bijvoorbeeld omdat de gsm afgaat tijdens de partij. De schaakregels kennen echter niet het begrip reglementaire overwinning.
Reglementaire uitslagen komen echter wel voor in het ratingreglement, zoals Frits terecht opmerkt, en bij sommige tiebreak-criteria. Indelingsprogramma’s geven partijen die zijn beëindigd vóór de eerste zet van zwart aan als 1-0R of +- (of omgekeerd) om het onderscheid voor de ratingverwerking en tiebreaks aan te geven.
Wat misschien niet bij iedereen bekend is: als twee spelers remise overeenkomen zonder een zet gedaan te hebben, geldt de partij ook als niet gespeeld: beide spelers horen dan een nul te krijgen. Ik vraag me overigens af hoe het zit als wit wél een zet gedaan heeft, al zijn er natuurlijk andere redenen aan te voeren om ook hem een nul te geven.
Bedankt voor de bijdragen van Arno en Frits. Die zijn verhelderend.
Samenvattend: de partij is begonnen om 13:30 uur waarna wit de zet 1. Pf3 heeft gespeeld. Om 13:50 heeft de zwartspeler de partij opgegeven, echter zonder een zet te hebben gespeeld. Daardoor geldt het als een reglementaire overwinning.
Toch wel. In de FIDE regels voor het schaakspel, Nederlandse vertaling, komt dit begrip enkele keren voor. Het wordt zelfs expliciet gedefinieerd in de Index:
Er is dus helemaal geen conflict tussen de uitslag en het verslag, zoals ik eerder veronderstelde.
Wel is deze exacte uitleg van de regels op dit punt nieuw voor mij. Met een verzuimtijd van 1 uur kun je dus besluiten om de klok eerst 59 minuten te laten lopen alvorens te besluiten een reglementair verlies te accepteren of alsnog te spelen. Ik weet niet waarom dit nuttig zou kunnen zijn, maar het is een mogelijkheid die ik nog niet kende.