The Creative Power of Bogoljubov: volume 2
In het tweede volume duikt Grigory Bogdanovich verder in de schaakpartijen van Efim Bogoljubov. Waar het eerste deel nog een apart hoofdstuk had dat inging op Bogoljubov als persoon, kent dit boek enkel schaken. Het echte doel van het boek moge duidelijk zijn: “to provide a complete portrayal of Bogoljubov’s contribution to chess”. En dat is gelukt. Na de vorige pil van volume 1 krijg je met dit deel gewoon de volgende 400 pagina’s vol met partijen van Bolgoljubov. Je zou verwachten dat er dan ook wel wat interessants tussen moet zitten… en dat zit er! Ik vind dit deel beter dan het vorige, omdat je met deze partijen naar mijn idee beter de “echte” Bogoljubov tegenkomt.
Wie is dan de echte Bogoljubov? Nou, volgens mij is dat een opportunistische aanvalsspeler. Eentje die kansen ziet en pakt en niet schroomt om met hier en daar wat bluf je van het bord te zetten. Het eerste hoofdstuk (van dit volume) gaat daarom uitgebreid in op de aanval. Als een aanvalsspeler was ik verrast nieuwe thema’s te leren. Dit is natuurlijk naast Bogoljubov ook zeker te danken aan de sterke schaker die dit boek heeft geschreven. Om wat nader toe te lichten: het standaard onderscheid in de aanval wordt allereerst gemaakt op basis van de positie van de koning. De koning kan in het midden staan, aan dezelfde kans als jouw koning staan, of je kan tegengestelde posities (rokades) hebben. Wat interessant is, is dat Bogdanovich hierbij ook het onderscheid telkens maakt tussen een ‘gesloten’ en ‘instabiel’ centrum. Onbewust neemt iedereen denk ik altijd wel in zijn gedachten mee of de stelling open of gesloten is, of dat de stukken van jou of je tegenstander makkelijk bij de koning kunnen komen. Maar het actief beschrijven van wat een instabiel centrum is en hoe dit uitwerkt op de aanval, was voor mij nieuwe theorie. Leuk! Wat ook interessant is aan de stijl van Bogoljubov is dat hij soms ineens kon offeren en soms ook bijzonder veel geduld had en een aanval perfect kon coördineren. Van deze laatste categorie een voorbeeld:
Het tweede hoofdstuk gaat in op de verdediging. Ook dit hoofdstuk is behoorlijk leerzaam, want er worden verschillende manieren van verdedigen gegeven (qua theorie). Het mag geen verrassing zijn dat Bogoljubov wel hield van actieve tegenverdediging. Een paar titels uit de deelhoofdstukken zijn bijvoorbeeld “Counterattack”, “The technique of creating maximum complexity” en “BLUFF! BLUFF! BLUFF!”. Al met al een leuke stijl (in mijn optiek) van verdedigen en daarom ook leuk voor in dit boek.
Het derde hoofdstuk sluit vervolgens deze twee grote thema’s af met een hoofdstuk over offers. De titel “A rhetorical question” vond ik wat onduidelijk, want het doel van het hoofdstuk is om aan te tonen wat het offeren van materiaal aan voordelen en nadelen met zich mee kan brengen en hoe lastig het is om te spelen in zulk soort chaotische stellingen. Dit wordt ook niet echt in de inleiding van het hoofdstuk verhelderd. De partijen zijn wel erg interessant in dit hoofdstuk, kijk bijvoorbeeld naar dit fragment. Het boek besteedt acht pagina’s aan de analyse van deze partij (veel tekst met uitleg, niet te veel varianten), enkele opmerkingen zijn als analyse toegevoegd:
Na deze drie hoofdstukken gaat het boek andere richtingen op. Het 4e hoofdstuk bespreekt het planmatige spel van Bogoljubov, waarin hij onder andere laat zien hoe lange termijnplannen en korte termijnplannen worden gecombineerd. Hier vind je ook partijen die niet bol staan van scherpe aanvalszetten. De partijen zijn goed beschreven, waardoor het interessant is om ze door te spelen.
Hoofdstuk 5 en 6 zijn nog twee grote hoofdstukken over enerzijds de opening en anderzijds het eindspel. Ik had een beetje moeite met deze hoofdstukken, niet vanwege het materiaal maar meer vanwege de deelhoofdstukken. Soms wordt er een titel geven, zoals “the violation of harmonious development” of “pawn endings” en dan wordt er maar één partij gegeven ter illustratie. Aangezien de auteur wel moeite doet het thema van het deelhoofdstuk uit te leggen, voelt het een beetje raar om maar één partij te geven. Het doel om Bogoljubov’s partijen te tonen ten opzichte van instrueren wordt hier wat door elkaar gehaald.
Sterke punten en minpunten
Het grootste minpunt vind ik dat het hoofddoel “Bogoljubov leren kennen” de ene keer voorop staat in het boek en “instrueren” de andere keer. Als lezer zit je soms in de leermodus en soms moet je gewoon genieten van de partijen en kun je niet echt iets leren (afgezien van een goede portie zelfstudie).
Tegenover dit minpunt staat toch wel echt een goed boek. Pluspunt zijn de leuke thema’s, zoals aanval en verdediging. En zelfs al zijn de laatste hoofdstukken opgeknipt in te veel deelhoofdstukken, de inhoud is goed. Bogdanovich is daarnaast echt goed in het uitleggen van wat er gaande is. Hij kan hier gerust een halve pagina voor gebruiken en door middel van opsommingen geeft hij soms helder weer waar je naar moet kijken in een stelling. Een ander sterk punt is zijn kennis van de grote meesters, ook van hun uitspraken. Je kunt amper een bladzijde omslaan zonder een quote tegen te komen van een van de groten uit de geschiedenis. Zo stond er in het hoofdstuk over offeren het volgende citaat van Spielmann:
“In tactical and psychological terms, it is much more difficult to defend than attack. That’s why I think a sacrifice should be evaluated not only in terms of its correctness, but mainly in terms of its dangerousness.”
Ook namen als Aljechin, Nimzowich, Euwe, en andere tijdgenoten van Bogoljubov komen langs. Tartakower kwam ook vaak langs, het was voor mij onbekend dat hij juist bekend was voor zijn (soms tegenstrijdige of grappige) uitspraken over het spel. Deze twee kwam ik bijvoorbeeld tegen:
“Any game usually has three phases: the opening, where you expect to get the best position; the middlegame, where you think you’ve got the best position; and the endgame, where you see you are losing.”
“If the King’s Gambit is a jump into the abyss, then the Queen’s Gambit is a jump into a ditch”.
Zijn eerste quote was door de auteur grappend bedoeld, maar deels ook als motivatie om het belang van begrip voor de opening en voor het goed kunnen plannen te benadrukken. Toen ik de quote las moest ik denken aan mijn laatste competitiewedstrijd, die ging ook ongeveer in die lijn. De tweede quote spreekt voor zich, benoemd in het deelhoofdstuk over het koningsgambiet. Overigens lag juist die opening Bogoljubov niet met wit en werd hij juist gevreesd als zwartspeler om het gambiet tegen te spelen!
Conclusie
De twee boeken zijn van enorm hoge kwaliteit, met een schat aan partijen van Bogoljubov. Het tweede boek vind ik persoonlijk beter dan het eerste, wellicht omdat de thema’s me meer aanspreken. De auteur wil soms iets te veel categoriseren, wat juist de instructie minder duidelijk of onvolledig laat. Maar waar wel instructie is, is deze van hoge kwaliteit. De anekdotes en citaten van grote namen maken het een goed leesbaar boek en geven de partijen kleur.
Titel: The Creative Power of Bogoljubov: Volume 2
Auteur: Grigory Bogdanovich
Aantal bladzijden: 402
ISBN: 9785604177082
Uitgeverij: Elk and Ruby Publishing House (en hier de link naar NIC om het boek te kopen)
Gepubliceerd: 2021
Link naar onze recensenten met hun recensies
