Attacking Strategies for Club Players – Michael Prusikin
Met ‘Attacking Strategies for Club Players’ brengt GM Michael Prusikin een nieuw aanvalsboek op de markt. Weer een boek over de kunst van het aanvallen, zegt ook voormalig FIDE wereldkampion Alexander Khalifman in het voorwoord. Hoewel de aanval een van de mooiste kunsten van het schaakspel is, aldus Khalifman, moet een boek ook wel wat bijdragen aan het onderwerp. In een kritische noot geeft hij aan dat dit lang niet altijd het geval is in recente boeken, maar dit boek kan zeker rekenen op de steun van de trainer en voormalig wereldkampioen. Tja, breng daar maar eens wat tegen in. In een poging extra kritisch te zijn na het lezen van deze introductie, moet ik zelf ook bekennen dat het een goed en leerzaam boek is. Prusikin houdt meer van voorbeelden dan van lange lappen tekst, dus laat ik ook maar beginnen met een mooie partij, voorzien van de commentaar uit het boek:
Partij Prusikin – Kvetny (game 45, p.86-87)
Opbouw van het boek
Bovenstaande partij kwam uit hoofdstuk 8 ‘The Alekhine ‘battering ram’ – using the g-pawn to destroy your opponent’s king protection’. Het is natuurlijk mooi dat Prusikin een verliespartij van zichzelf opneemt, al wordt die in het boek zeker ook gecompenseerd door wat winstpartijen van de auteur. Dit 8e hoofdstuk behandelt net als de meeste andere hoofdstukken een specifiek thema of motief dat gebruikt kan worden in de aanval. Hoewel het niet concreet wordt aangegeven, heb ik het idee dat de eerste hoofdstukken een abstracter motief behandelen en dat het vervolgens steeds concreter wordt. Zo gaan de eerste hoofdstukken (2-6) in op algemenere onderwerpen zoals de positie van de koningen, bijvoorbeeld in het midden, met tegengestelde rokades of juist gelijke. Hierbij is het abstracte dat er enkel bepaalde aanvalsregels gevolgd moeten worden, er is geen verplicht gebruik van de pionnen of stukken. Dit verandert vanaf hoofdstuk 7, waar het gebruik of de positie van pionnen wordt benadrukt. Zo gaat hoofdstuk 7 over het gebruik van de h-pion, 8 over de g-pion, 9 over de h-pion op h6 (met de zwarte op g6), 10 over de dubbele g-pion (zowel als zwakte en als aanvalspotentieel) en het 11e hoofdstuk laat de pionnen juist expliciet achterwege door in te gaan op de aanval met enkel stukken. De hoofdstukken 12-14 gaan vervolgens in op concrete openingsmotieven, waarna hoofdstukken 15 en 16 nog twee (interessante) nabranders zijn.
De kracht van het boek
Zoals aangegeven is Prusikin niet van de lappen tekst. Dit compenseert hij door veel partijen te geven en die te voorzien van commentaar. Toch zit de kracht van het boek hem in het kleine beetje tekst dat hij juist wel buiten de partijen om geeft. Het eerste hoofdstuk begint met een uiteenzetting van de ‘Prerequisites and rules for attacking the king’. Deze aanvalsregels zijn cruciaal voor de rest van het boek en het is zeker de moeite waard er regelmatig even naar terug te bladeren. Het zijn er niet veel, maar ze worden wel goed uitgelegd. Vervolgens begint elk hoofdstuk met maximaal één bladzijde (soms zelfs maar een halve) aan uitleg. Om dit te illustreren een stuk van de introductie uit het 6e hoofdstuk dat ingaat op de aanval met de koningen op dezelfde vleugel. Vervolgens ook een partij uit hetzelfde hoofdstuk.
“The most important requirement for a successful pawn storm is central stability. This is because if the centre collapses, our opponent’s forces can quickly swarm round our king via the centre and we are outcountered even before our attack really gets going”.(p.33)
De wat ervarener spelers onder ons zullen de verdedigingsregel “als je tegenstander aanvalt op de vleugel, val jij aan in het centrum” wel herkennen. Omgekeerd is dit dus de aanvalsregel. Toch is het goed dat het wordt uitgelegd. In de zinnen erna gaat Prusikin verder in op hoe het centrum ‘stabiel’ gehouden kan worden en verder welke aanvalsregels er gelden. Soms gebruikt hij enkel tekst, soms somt hij dingen overzichtelijk op.
Partij Sargsyan – Davtyan (game 33, p.67-68)
Als kers op de taart heeft Prusikin 50 opgaven in het laatste hoofdstuk toegevoegd. Deze opgaven zijn soms concreet, maar soms moet je ‘enkel’ het beste aanvalsplan vinden (dus zonder direct winnende variant). Het mooie aan de opgaven is, dat je geen enkele tip krijgt. Prusikin licht toe dat deze manier van toetsen het dichtst bij de realiteit ligt, aangezien je tijdens de partij ook geen tips krijgt. De opgaven zijn pittig, maar wel een goede training.
Resterende opmerkingen
Prusikin geeft aan dat dit boek bedoeld is voor spelers van een rating van 1500-2300. Dat is nogal een grote doelgroep. De motieven zijn cruciaal voor elke speler die beter wil leren aanvallen en dus denk ik zeker dat spelers vanaf een rating van 1500 veel zullen leren. Toch is de toelichting beknopt, dus je zult zeker wat werk moeten stoppen in het herhalen van de aanvalsregels en die toepassen tijdens de analyse van de partijen. Voor spelers die wat meer aan de bovengrens zitten van deze ratinggroep is het boek nog steeds erg interessant. Het simpel conceptualiseren van regels helpt iedereen. Daarnaast zijn lang niet alle thema’s even bekend als andere.
Is er dan nog een minpunt? Nou, ja. En daarvoor moeten we terug naar het voorwoord van Khalifman. Want hoewel hij volledig terecht opmerkt dat boeken moet bijdragen aan de verbreding van kennis van een onderwerp, besteedt hij wel heel veel tijd aan het onderbouwen waarom andere boeken dat niet doen. Zo merkt hij op dat:
“I haven’t had the chance to read them all (BK: boeken over de aanval), but those that I have invariably display the following defects, either individually or in different combinations”.
Hierna noemt hij als mankementen aan de boeken dat ze geen originaliteit kennen (of soms gewoon plagiaat plegen), te veel sensatie nastreven, te complex zijn of subjectief zijn in beoordelingen. Het is nogal wat. Hoewel Khalifman nog toegeeft dat hij misschien ook wel subjectief is in zijn beoordeling, vind ik dat zo’n voorwoord enerzijds afdoet aan de vele goede boeken over de aanval en dat het anderzijds hoge verwachtingen voor het nog te lezen boek wekt. Overigens wekt hij even later in zijn voorwoord nog hogere verwachtingen, waardoor ik het idee had dat elke pagina daarna wel goud waard moest zijn. Het kostte me moeite om dit voorwoord te vergeten en onbevangen naar het boek te kijken.
Conclusie
Het is een goed aanvalsboek. Het heeft mij weer geïnspireerd om nog meer dit onderwerp te bestuderen. Daarnaast kan ik het boek ook goed gebruiken als trainer, omdat de thema’s goed worden uitgelegd en zelfs bruikbaar zijn zonder het gegeven materiaal. Voor wie beter wil leren aanvallen is dit een goede start. Bovendien is het ook nog behapbaar met zo’n 150 pagina’s praktische inhoud.
Titel: Attacking Strategies for Club Players
Auteur: Michael Prusikin
Aantal bladzijden: 188
ISBN: 97856918740
Uitgeverij: New in Chess
Gepubliceerd: 2021
