Superkracht: Lees de gedachten van een Super-GM! (In een boek) – Think like a Super-GM door Michael Adams & Philip Hurtado
Wat zou jij kiezen als superkracht? Kunnen vliegen? Onzichtbaarheid? Kogelvrij zijn? Laser ogen? Of misschien gedachten lezen? Als je voor de laatste optie hebt gekozen, zou ik je echt aanraden om dit boek te kopen. Het boek is getiteld “Think like a SUPER-GM” en het geeft ons een glimp van de denkprocessen van een supergrootmeester en brengt deze in contrast tot de denkprocessen van meer ‘gemiddelde’ schakers.
Het boek is geïnspireerd op het boek (en proefschrift) “Thought and Choice in Chess” (Het denken van den schaker) van Adriaan D. de Groot. Het boek van Michael Adams & Philip Hurtado is geschreven met dezelfde benadering in gedachten. Eentje die mij zeer na aan het hart ligt: een wetenschappelijke benadering. Door te kijken naar de denkprocessen van deze supergrootmeester en deze te vergelijken met die van jezelf en andere ‘gemiddelde schakers’ (niet supergrootmeesters), kun je gemakkelijker punten vinden waarin je tekortschiet en die je zou kunnen verbeteren.
Misschien is een introductie van de auteurs op zijn plaats, vooral voor Philip Hurtado, omdat ik niet geloof dat Michael Adams een introductie nodig heeft. Philip Hurtado heeft luchtvaarttechniek gestudeerd en heeft een master natuurkunde. Hij begon te werken in de auto-industrie waar hij kennismaakte met een techniek voor het verbeteren van bouwprocessen genaamd Six Sigma (algemeen geïmplementeerd en bekendgemaakt door Toyota). Deze techniek maakt gebruik van statistische analyses om procesvariatie te verminderen, wat voor een vermindering van defecten en een verbetering van de productkwaliteit zorgt. Hiermee besloot Hurtado zijn eigen schaakspel te verbeteren. Uiteindelijk heeft hij de link gelegd tussen productieprocessen en denkprocessen en, in een poging om zijn eigen variatie in zijn eigen denkprocessen te verminderen, heeft hij besloten te kijken waar hij die kan verbeteren door deze te vergelijken met die van een supergrootmeester. Zoals eerder vermeld, heeft hij zich laten inspireren door het boek “Thought and Choice in Chess”, geschreven door de Nederlandse psycholoog Adriaan D. de Groot. Dit boek bevatte de denkprocessen van wereldkampioen Alexander Alekhine en betoverde Hurtado volledig. Michael Adams raakte betrokken nadat Hurtado hem een e-mail had gestuurd via zijn website. Adams was erg geïnteresseerd in het concept en zo ontstond er een mooie samenwerking. Adams heeft aanzienlijk bijgedragen aan het boek met zijn uitgebreide analyse van de stellingen. Een maand na het uitvoeren van de experimenten en het analyseren van de studies in dit boek, won Adams voor de zevende keer het Britse schaakkampioenschap. Dus in zekere zin is dit een zeer nauwkeurige kijk op de denkprocessen van een Brits schaakkampioen een maand voordat hij deze (weer) wint.
Michael Adams, Foto door: Frans Peeters. Genomen op: 16-01-16
Het boek heeft een gemakkelijke structuur en heeft, naast de standaard studies en analyses, drie hoofddelen die het onderscheiden van andere boeken. Ten eerste, misschien wel het meest waardevolle dat het boek biedt, zijn de geverbaliseerde denkprocessen – Vanuit een puur wetenschappelijk perspectief zouden we natuurlijk gewoon in hun hoofd willen boren en hun echte gedachten willen vastleggen, maar misschien is dit voor nu voldoende… – van Michael Adams en andere grootmeesters tijdens het analyseren van de stellingen. Voor elke studie zijn de geverbaliseerde gedachten van minimaal drie spelers vastgelegd (Waarvan minimaal één grootmeester is, vaak Michael Adams). Alle gedachten zijn voorzien van een tijdstempel vanaf het moment dat ze de studie beginnen totdat ze deze oplossen.
Een ander groot pluspunt van het boek, is dat Hurtado het op een wetenschappelijke manier benadert door zorgvuldig zijn keuzes van steekproefomvang en aantal stellingen uit te werken. Daarnaast geeft hij goede instructies over hoe hij vindt dat de lezer het boek moet benaderen om er het meeste uit te halen. Ten slotte biedt het boek als kers op de taart een oogbewegingsonderzoek waarin de oogbewegingen werden gevolgd van verschillende spelers, waaronder Adams. Ik denk dat dit een erg leuke en interessante methode is om een meer compleet beeld te krijgen van de denkprocessen. Ogen hebben misschien niet de neiging om dingen half zo goed te verzinnen als ons brein doet met woorden.
Een andere zeer interessante vraag die een beetje een cliché is, maar dat het boek behandelt, is: hoeveel zetten kan een supergrootmeester vooruitdenken? Natuurlijk kan ik het antwoord hier niet onthullen, maar ik vind de benadering van het boek erg intrigerend.
Aangezien het boek de denkprocessen van meerdere mensen toont en slechts uit 40 stellingen bestaat, heb ik besloten om slechts één stelling te behandelen (2 stellingen is alweer 5% van het totale aantal!). Ik hoop dat ik je op deze manier het duidelijke concept van dit boek kan laten zien.
Ik ben er ook niet zeker van dat de mensen die hebben bijgedragen aan het boek door hun denkprocessen te laten vastleggen, zich op hun gemak zouden voelen als ik hun namen noem, zelfs als ze in het boek zijn opgenomen. Daarom zal ik het anonimiseren en alleen de Elo opnemen. De laatste uitgeschreven gedachten zijn echter van Michael Adams.
Studie 27 – Zevende hemel.
Philip Hurtado – N.N. – (Internet, Blitz, 2019)
Schaker met een Elo van 1673:
01:40: Ik kijk naar mogelijkheden van Lxf7+ om te zien of er iets is. En nu moet ik op zoek naar een ander schaakje.
05:00: 2.Te8, Pxe8 3. Dd5+ en ik win de toren op c6.
08:30: Laat me alles herzien: 1.Lxf7, Kxf8 2. Te8 met een aanval op de dame. 2…Pxe8 3. Dd5+ Hij kan dekken met 3…Te6. Hmmm, dit is niet goed.
10:05: Ik heb een nieuw idee: 1.Te8+ Pxe8 en 2.Dd5 Ik dreig mat. Oh, maar hij heeft 2…Te6.
12:45: Ok, nog een nieuw idee: 1. Ld5 Als hij mijn loper slaat dan heb ik Te8+!. 1.Ld5, Tc7 om de pion te slaan.
14:45: Daarna misschien 2. Lxf7+. Uff, dit is moeilijk. Nee, ik denk niet dat dat gaat werken.
17:00: Oh, ik denk dat ik hem zie! 1. Dd5!, Pxd5?? 2.Te8+ en mat volgt op de volgende zet. Dus, 1. Dd5 valt de toren aan en als hij die verzet dan speel ik 2.Dxf7+ en win ik.
27:00: Laten we even naar alternatieven zoeken. 1.Dd5, Te6 2.Txe6, fxe6 3.Dxe6+ vervolgens kan hij alleen 3…Kh8 spelen. Weet niet wat mijn volgende zet is maar wit staat beter.
(Aan het einde wordt gevraagd wat zij de beste eerste zet vinden en om een evaluatie van de stelling te geven.)
Beste zet: 1.Dd5, Evaluatie: Wit staat beter.
Schaker met Elo van 1677:
00:05: De pion op d7 is een belangrijk kenmerk van de stelling.
00:47: 1.Te7 is de eerste zet waar ik aan denk. Zwart kan niet met de dame slaan omdat ik dan kan promoveren.
00:57: Mijn eerste gedachte is 1.Te7, maar misschien slaat zwart niet. Een paar dagen geleden verloor ik een soortgelijke stelling…
02:25: Ik kijk even naar 1.Te8+. Hij mag niet met zijn damen slaan omdat dat verliest, maar hij kan met zijn paard slaan.
03:20: 1.Te8+, Pxe8 2.Dd5 en ik dreig mat.
03:30: Nee, zwart kan 2…Tf6 zetten.
03:40: Misschien kan ik eerst 2.Lxf7 spelen? 1.Te8+, Pxe8 2.Lxf7+, Kxf7.
04:10: Nee, dat is niet goed…
05:35: Laten we even kijken naar 1. Df4.
06:00: 1.Df4 is ook goed maar hij heeft 1…Tc7…
07:20: Dit is best moeilijk…
08:12: 1. Lxf7+ Kxf7, Ik zie niet echt een voordeel…
09:25: Ik zou 1.Te8 spelen; wit staat beter omdat hij een sterke aanval heeft na deze zet.
Beste zet: 1.Te8, Evaluatie: +3.0.
Schaker met Elo van 1993:
00:20: f7 en e8 zijn potentieel zwak. Zwart dreigt te slaan op d7.
00:44: Ja, ik zou 1.Dd5 spelen. Als zwart slaat dan wint 2.Te8+.
01:30: 1.Dd5, Te6 2.Txe6 staat gewonnen voor wit.
02:10: Ja, ik denk dat 1.Dd5 een duidelijke winst is voor wit.
Beste zet: 1.Dd5, Evaluatie: +10.0.
Schaker met Elo van 2630:
00:40: Mijn eerste indruk is dat met 1. Dd5 wit gewonnen staat. Maar dit is een illusie; zwart heeft 1…Dxd7
01:00: 1.Te7 lijkt veel sterker, met het idee om te slaan op f7 met de loper gevolgd door Te8+. Even kijken of zwart hier een antwoord op heeft. (Denkt na in stilte)
03:30: Nee, zwart heeft hier geen goed antwoord op.
Beste zet: 1.Te7, Evaluatie: Wit heeft een compleet winnende stelling.
Michael Adams, Elo 2701:
00:30: Eerste vraag: dreigt zwart te slaan op d7?
01:00: Zwart dreigt om een nuttige zet te spelen zoals 1…h6 of 1…g6.
01:40: Als 1.Td1, dan zou Tc7 een goed antwoord zijn.
02:00: Wit zou 1.Dd5 kunnnen overwegen, maar dan komt 1…Dxd7.
02:50: Wit kan ook 1.Te5 of 1.Ld5 spelen, maar deze zetten zijn niet helder.
03:30: 1. Df4 is een andere optie met de dreiging van 2. Te8+, maar weet niet of dat mogelijk is.
05:45: 1.Te7 is een andere optie.
06:15: Ja, 1.Te7 ziet er goed uit. 1.Te7, Tc7 2.Lxf7+ is goed. Ik zie geen verdediging voor zwart: Wit staat gewonnen!
Beste zet: 1.Te7, Evaluatie: +6.5.
Ik hoop dat ik je met dit voorbeeld heb kunnen laten zien op welke manieren de denkprocessen worden weergegeven. Twee kleine punten: ik vind de toevoeging van evaluatie leuk, maar je kunt natuurlijk eindeloos discussiëren over wat nauwkeurige scores zijn. En soms zijn er, net als de voorlaatste speler, momenten dat ze in stilte nadenken. Het zijn precies deze momenten van diepe gedachten waarvan ik zou willen dat ze beter werden vastgelegd. Dat gezegd hebbende, ik heb enorm genoten van het boek en merk dat ik probeer de gedachten nog verder te ontcijferen.
Boek: Think like a Super-GM (2022)
Auteurs: Michael Adams & Philip Hurtado
Uitgeverij: Quality Chess
ISBN-nummer: 976-1-7843-168-4 (hardcover)
Pagina’s: 464
Prijs: € 32,95
Hier te vinden: Think Like a Super-GM (newinchess.com)
Link naar onze recensenten.
