Vier publicaties bij Gambit
Het seizoen is alweer even bezig en het is daarom niet verwonderlijk dat er ontzettend veel schaakboeken verschijnen. Hoewel de kosten, ook voor uitgevers, de spuigaten uitlopen – denk aan de hoge prijzen van papier, brandstof voor het vervoer e.d. – weerhoudt dat ze er kennelijk niet van om de productie op peil te houden. Zoals u van ons gewend bent, proberen we met Schaaksite elke vrijdag een recensie van een (recent verschenen) boek te plaatsen. De hele collectie treft u aan in onze boekenrubriek. Als u wilt weten wie er hier allemaal aan meewerken dan is hier de link naar onze recensenten. Van de Britse uitgever Gambit ontvang ik eens in de zoveel tijd een aantal boeken. Deze zomer kreeg ik vier exemplaren, waarbij er van twee een herziene en sterk verbeterde uitgave is verschenen. Door grote drukte, onder andere vanwege een verhuizing, is de bespreking hiervan veel langer blijven liggen dan ik gepland had, maar hieronder zal ik ze de revue laten passeren. Als u onder de omslag van het boek op de link klikt, gaat u direct naar de bespreking van het desbetreffende boek.
 |
 |
| Understanding Pawn Endgames – Valentin Bogdanov |
Problem Chess – Göran Forslund |
 |
 |
| Secrets of Grandmaster Chess – John Nunn |
The Slav – Graham Burgess |
Understanding Pawn Endgames – Valentin Bogdanov
Dat het begrip van het eindspel voor elke schaker essentieel is, is wellicht niet voor iedereen evident. De nodige clubschakers vinden eindspelen zelfs saai of vervelend. Maar voor degenen die zich er een beetje in verdiept hebben, ontvouwt zich vaak een interessante en fascinerende wereld binnen het schaakspel. De Oekraïense meester Valentin Bogdanov wijst erop dat pionneneindspelen de basis van alle andere eindspelen vormen. Dat is logisch, want vanuit de meeste eindspelen ontstaan mogelijkheden om af te wikkelen naar pionneneindspelen. Kennis en ervaring hiermee is dus fundamenteel voor het spelen van goed schaak. Dit boek heeft een praktische invalshoek en is daarom een mooie aanvulling op Gambits bestseller Secrets of Pawn Endgames (van Karsten Müller en Frank Lambrecht) waarin de theorie wordt behandeld.
De auteur, de ervaren trainer Bogdanov onderzoekt een groot aantal pionneneindspelen waar sterke spelers de fout in gaan. Vanuit dit gezichtspunt kunnen bepaalde ideeën, wetmatigheden en vuistregel worden gedistilleerd. Onderwerpen die in dit boek aan bod komen, zijn onder andere:
• duidelijke fouten
• doorbraak
• zetdwang
• oppositie en corresponderende velden
• reserve tempi
• wedren tussen twee pionnen
• verandering van pionnenstructuur
• doorrekenen van eindspelen
• beoordelen van eventuele dame-eindspelen die kunnen ontstaan
• positiespel
Titel: Understanding Pawn Endgames
Auteur: Valentin Bogdanov
Aantal pagina’s: 159
Gepubliceerd: 2022
Prijs: €
ISBN: 978-1-915328-85-4
Type: softback
Teaser: www.gambitbooks.com/pdfs/Understanding_Pawn_Endgames.pdf
Problem Chess – Göran Forslund
Om te beginnen eerst een woordje over de auteur. Göran Forslund was een computer software professional met een doctoraat in computerwetenschappen waarbij hij de nadruk legde op kunstmatige intelligentie, waarvan we anno 2022 volop gebruik van maken. Als schaakliefhebber componeerde en publiceerde hij schaakstudies in veel verschillende genres. En daarin was hij heel succesvol, gezien het aantal prijzen dat hij won in het zogenaamde World Chess Composition Tournament. Ook was hij niet te beroerd aan de andere kant arbeid te verrichten. Zo werd hij jurylid bij wedstrijden die in het teken stonden van de schaakcompositie. Daarnaast was hij ook een verdienstelijk schaker: hij was hij ooit finalist in zowel het Zweeds Jeugdkampioenschap en later legde hij zich toe op het correspondentieschaak waar hij succesvol in was. Forslund, die van mijn geboortejaar is, overleed helaas in september 2015, vlak voor de publicatie van dit boek, dat hij zelf niet meer heeft mogen inkijken.
Dit is een boek voor hen die graag problemen oplossen en slimme en vooral leuke oplossingen waarderen. We kunnen zeggen dat de auteur een pure liefhebber is. Hij is erin geslaagd om niet zomaar een collectie van schaakproblemen samen te stellen, maar het plezier spat er vanaf!
De auteur geeft een persoonlijke kijk op schaakproblemen, dat hij op humoristische wijze “aan elkaar praat”. Behalve de schaaktechnische kant van het boek is het tegelijkertijd ook een verhalenbundel dat je meesleept naar de wereld van de auteur. Al in het begin van het boek valt mijn oog op een stelling die ik ook in mijn collectie “anekdotes” heb zitten:
De ijzeren kooi (Tamerlane)
1. f3+ gxf3 2. exd3+ cxd3 3. Lf5+ exf5 4. Te6+ dxe6 5. Pf6+ gxf6 6. Td4+ cxd4 7. a8=L+ Dd5 8. Lxd5+ exd5 9. De5+ fxe5 10. Pg5#
De auteur noemde dit “De ijzeren kooi”.
1-0
Even daarna zie ik deze stelling die Forslund al op 18-jarige leeftijd componeerde. Wat mij betreft een esthetisch prachtige compositie!
Forslund, Göran – Mat in twee
Wit geeft mat in twee zetten.
1. Df7 Kc4
1…Kxe4 2. Df3#
1…Kxc6 2. Db7#
2. Dxe6# 1-0
Prachtige matbeelden die we ook leren in het beroemde opgavenboek van Laszlo Polgar (Chess: 5334 Problems, Combinations and Games)
Elk hoofdstuk presenteert een verscheidenheid aan schaakproblemen van een bepaald type, variërend van de bekende ‘mat in twee’ puzzels via retro-analytische problemen die een “whodunit novel” waardig zijn tot 15-zet serieproblemen en de ‘uiterste grenzen’ van sprookjesproblemen (veranderde regels of stukken). Door het hele boek staan de creatieve processen van het probleemschaak op de voorgrond.
Het kon bijna niet anders dat hij ook iets van Sam Loyd, de beroemde wiskundige maar ook schaakprobleemcomponist, laat zien. Er staat een stelling in die ik nooit eerder had gezien en die – hoe kan het ook anders – een bijzonder verrassende oplossing heeft.
Sam Loyd – Mat in drie
Een bijzondere zet. Wit dreigt geen mat in twee, maar de zwartspeler wordt in een soort tempodwang gebracht waarna hij een kunstig matnet kan vlechten.
1…hxg5
Nu de koning niet kan ontsnappen naar g5, offert wit de dame! En op de ander mogelijke zet, volgt er een soort echo van het voorgaande. Nu offert wit het paard om de dame in actie te kunnen brengen. 1…Kxg5 2. Pg2! hxg2 3. h4# En daarom moest de dame ook naar h1!
2. Dg2 hxg2 3. Pxg2# 1-0
Zo kan ik nog heel lang doorgaan, want er valt zoveel leuks in dit boek te vinden, dat u het maar gewoon moet kopen. Voor de prijs hoeft u het in elk geval niet te laten!
Titel: Problem Chess
Auteur: Göran Forslund
Aantal pagina’s: 111
Uitgeverij: Gambit
Gepubliceerd: oorspronkelijk in 2015, heruitgave 2022
Prijs: € 18,90
ISBN: 978-1-915328-84-7.
Type: softback
Teaser: www.gambitbooks.com/pdfs/Problem_Chess.pdf
Secrets of Grandmaster Chess – John Nunn
De auteur John Nunn behoeft nauwelijks introductie, maar voor de jonge generatie waag ik me er toch even aan. Als briljant wiskundige stond Nunn al op zijn 24ste als hoogleraar op de universiteit college te geven. Ondertussen werd hij in 1978 grootmeester en omdat hij op de ratinglijst de wereldtop zo snel naderde, besloot hij om professional te worden. Hij behoorde een tijdlang bij de top-20 van de wereld. Zijn beste individuele resultaat was de zesde plaats overall in de World Cup in 1989, terwijl zijn staat van dienst als teamspeler namens Engeland ook fantastisch was. Hij behaalde met drie zilveren teammedailles en vier individuele gouden medailles in de Olympiades prachtige resultaten. Toen hij zich geen ging toeleggen op het probleemschaak en het oplossen van eindspelstudies verdiende hij hier tweede grootmeestertitel mee. Hij won het wereldkampioenschap probleem oplossen in 2004, 2007 en 2010 en tien keer het Britse kampioenschap probleemoplosser, voor het laatst in 2020.
Het boek Secrets of Grandmaster Chess dat 1987 uitkwam, is een fantastisch boek voor elke ambitieuze schaker die beter wil worden. Nunn heeft het vermogen om zijn denkpatronen tijdens de partij inzichtelijk te maken op papier. Dat ondersteunt hij met varianten, maar vooral ook met verbale uitleg. Het is misschien deze combinatie dat het boek zo goed werd ontvangen. Het won namelijk de British Chess Federation Book of the Year Award in 1988. Het Amerikaanse blad Inside Chess prees het boek ook de hemel in bevestigde het algemene oordeel dat dit “Een prachtig welsprekend en leerzaam mengsel van varianten en verbale uitleg” was.
Vele jaren later verscheen er een nieuwe, uitgebreide editie in 1997 die ook positief ontvangen. Deze editie bevatte extra biografisch materiaal en meer complete partijen en partijfragmenten. Bovendien werden de analyses volledig geactualiseerd en daarnaast wat vondsten uit de Dvoretsky/Yusupov school erin verwerkt.
Nu is het boek blijkbaar toe aan weer een update die in 2022 is verschenen. De huidige editie heeft een wat cosmetische ingreep ondergaan. Het is gedrukt in een groter, vriendelijker paginagrootte en veel extra diagrammen. Behalve de 73 partijen en partijfragmenten, is ook de bekroonde overwinning van Nunn op Beliavsky in 1985, opgenomen. Ik zou zeggen: vooral de jonge generatie kan veel aan dit boek hebben om het “denken van een topspeler” die ook een geweldige aanvalsspeler was, door te werken!
Omdat bovengenoemde overwinning zo’n bijzondere partij is, bied ik die hieronder graag aan, met dank aan de Megadatabase van Chessbase die het commentaar hebben verzorgd. Wel heb ik op een paar momenten nog even met behulp van Stockfish15 een paar verbeteringen in de analyse aangegeven:
Beliavsky, Alexander G – Nunn, John DM
Am Ende teilten John Nunn und Alexander Beliavsky beim Traditionsturnier in Wijk aan Zee einträglich den 2. Platz (hinter Timman), doch in der Partie untereinander ging es recht blutdürstig zu.
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 O-O 6. Le3 Pbd7
Das gilt nicht unbedingt als der Superzug. Vielmehr werden das klassische 6…e5, das hochmoderne 6…c5 und das aggressive 6…Nc6 bevorzugt.
7. Dd2
7. Ph3!?
7. Ld3!?
7…c5 8. d5 Pe5 9. h3?!
9…Ph5! 10. Lf2
10. f4 Pg3∓
10. Df2 e6 11. f4 Lf6! Nunn
10…f5 11. exf5 Txf5!!∓
12. g4 Txf3 13. gxh5 Df8 14. Pe4
⌓ 14. Td1
14…Lh6
14…Df5RR!-+
15. Dc2?
Von Nunn, Burgess und Emms wird diese Variante angegeben: 15. De2! Pd3+ 16. Dxd3 Txd3 17. Lxd3 Df4 18. Td1 Lf5 19. Pe2 Df3 20. P2g3 Le3 [Stockfish15: 20…Tf8RR!∓ 21. Th2 b5! 22. cxb5 Lxe4 23. Lxe4 Df4 24. hxg6 hxg6-+] 21. Tf1 Lxe4 22. Pxe4 Lxf2+ 23. Txf2 Dxh5=
15…Df4!∓
Mit der Absicht zur Figur noch eine Qualität zu opfern. Stockfish15: 15…Le3RR!-+
16. Pe2
[21…Lg7 22. Te1!] 22. hxg6 hxg6 23. Lh4 Tf7 und Weiß steht vor einer schweren Verteidigung.
16…Txf2!?!
Stockfish15 16…Df7! 17. P2c3 Lf5-+
17. Pxf2 Pf3+ 18. Kd1 Dh4! 19. Pd3 Lf5 20. Pec1?!
20…Pd2!-+ 21. hxg6 hxg6 22. Lg2
22. Dc3 Le4 23. Tg1 Pxc4 24. Pf4 Df2 25. Dxc4 Dxg1 26. Pe6 Lg2 27. Ke1 Le3 28. De2 Lxd5-+
22…Pxc4 23. Df2 Pe3+ 24. Ke2 Dc4 25. Lf3 Tf8 26. Tg1
26…Le4
27. Kd1 Lxd3
Quelle: “The World’s Greatest Chess Games” von Burgess, Nunn und Emms, Robinson London 1998
0-1
Titel: Secrets of Grandmaster Chess
Auteur: John Nunn
Aantal pagina’s: 241
Uitgeverij: Gambit
Gepubliceerd: 2022
Prijs: € 25,20
ISBN:
Type: softback
Teaser: via Amazon.com
The Slav – Graham Burgess
Dit boek kunnen we zien als een ‘geremasterde’ editie van het oorspronkelijke boek.
Het Slavisch kan gezien worden als één van de belangrijkste antwoorden op 1.d2-d4 en werd gespeeld door maar liefst 14 van de 16 wereldkampioenen. Ook veel topspelers waaronder Anand, Shirov, Ivanchuk, Morozevich, Aronian en Caruana hebben het op hun repertoire staan. Het Slavisch mag beschouwd worden als een prachtige opening waar – naast een grote degelijkheid – ook veel mogelijkheden voor tactische kansen opgesloten liggen. We hoeven alleen maar terug te denken aan de prachtige aanvalspartijen die Anand op het bord bracht in een WK-tweekamp tegen Kramnik.
Dit boek biedt gedetailleerde informatie om spelers met zowel wit als zwart te helpen de uitdagingen van deze moeilijke maar lonende opening aan te gaan. Alle varianten na 1. d4 d5 2. c4 c6 passeren de revue behalve waar er zetverwisselingen mogelijk zijn naar de zogenaamde Semi-Slav.
De scherpste tactische varianten in de Slav worden zeer gedetailleerd behandeld. Elke speler die Slavisch speelt of het Slavisch moet bestrijden, moet bekend zijn met het kritieke stukoffer in één van de hoofdvarianten (5…Lf5 6. Pe5 e6 7. f3 Lb4 8 e4 Lxe4). De variant noemt hij in het boek “De loperoffer variant” en heeft hij – als een lekker toetje – voor het laatst bewaard in het boek.
Slavisch – De loperoffervariant
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 dxc4 5. a4 Lf5 6. Pe5 e6 7. f3 Lb4 8. e4 Lxe4
Ook de modevarianten met …a7-a6 die eigenlijk in veel boeken hun weg nog niet hadden gevonden, komen hier eindelijk op een systematische manier aan bod.
De uitgever geeft mee dat deze ‘geremasterde’ 2022 editie opnieuw gecontroleerd is en dat hij honderden herzieningen in de analyse bevat. Daarnaast zijn ook de korte samenvattingen van de huidige theorie in een aantal bijzonder actuele varianten heel welkom.
Over de auteur: hij is een sterke Deense Fidemeester die zich tegenwoordig heeft gevestigd in Minnesota, Verenigde Staten. Burgess zou ik misschien het best een “veelschrijver” noemen. Hij produceert enorm veel schaakmateriaal van allerlei soort en verschillende doelgroepen. Zijn voorliefde voor openingen steekt hij niet onder stoelen of banken. Zo was hij co-auteur van Nunn’s Chess Openings, dat nog altijd te boek staat als een toonaangevende ééndelige openingsencyclopedie. Niet onvermeld mag zijn “Mammoth Book of Chess” (inmiddels is de vierde – verbeterde – editie beschikbaar op Gambit’s Chess Studio app) dat in 1997 de “British Chess Federation Book of the Year Award” binnensleepte. Het gekke is wel dat dit “Mammoth-boek” niet te vinden is in de complete lijst met boeken op de site van Gambit zelf, tenminste: ik heb het niet kunnen vinden.
Graham Burgess is houder van het wereldrecord marathon blitzschaken.
Titel: The Slav, A Remastered Edition of a Standard Opening Text
Auteur: Graham Burgess
Aantal pagina’s: 232
Uitgeverij: Gambit
Gepubliceerd: 2022
Prijs: € 22,06
ISBN: 978-1-915328-83-0
Type: softback
Teaser: www.gambitbooks.com/pdfs/The_Slav.pdf
Tot slot alle schaaktechnische fragmenten via de viewer:
Link naar onze recensenten.
Erg informatief, deze recensies. Ik zou het wel waarderen als er vaker wordt ingeschat voor welke speelsterkte het boek geschikt is. Misschien is dit lastig, maar wat mij betreft zou het een nuttige toevoeging zijn.
Beste Lucas, dat is inderdaad lastig in te schatten. De auteurs hopen dat iedereen het boek koopt, maar vaak mikken ze daarmee op een publiek dat behoorlijk sterk is. Bij deze 4 boeken is het boek van Nunn volgens mij voor 1800+, Burgess schrijft voor een ‘universeel’ publiek. De varianten zijn soms wat ingewikkeld maar hij legt het goed uit. Het “Problem-book” is ook voor iedereen, erg leuk om te lezen. Van Bogdanovic is misschien pittige kost voor 1500, 1600 maar is wellicht te doen en nuttig. Niettemin blijft het giswerk wie het in de praktijk echt aan kan.
Dank je voor je antwoord! Het was niet zo zeer specifiek voor deze boeken, meer een algemene opmerking. Maar bedankt voor de inschattingen.